Урок по уйгурскому языку на тему Лексикология. Сөз вә униң мәнаси. Аһаңдаш сөзләр (10 класс

Дәрисниң мавзуси:   Лексикология. Сөз вә униң мәнаси. Аһаңдаш сөзләрМәхсити:    1 Лексикология, сөз вә униң мәнаси, аһаңдаш сөзләр һәққидә чүшәнчә бериш2. Саватлиқ вә чирайлиқ йезишқа, бағлинишлиқ сөзләшкә, сөзләрни тоғра тәләппуз қилишқа  адәтләндүрүш3. Ойлаш қабилийитини, тилға қизиқишини ашуруш Дәрис түри:     арилаш    Дәрис типи    қелиплашқанКөрнәклик қураллар:     дәрислик,   карточкилар  Қоллинилидиған усуллар:     тәһлил, соал-жавапПайдиланған технология      СТОЙеңи уқумлар:  Дәрисниң ...
Раздел Иностранные языки
Класс 10 класс
Тип Рабочие программы
Автор
Дата
Формат doc
Изображения Есть
For-Teacher.ru - все для учителя
Поделитесь с коллегами:

Вақти Уйғур тили 10-синип 3-5 -бәтләр Дәрис № 1

Дәрис мавзуси 9-синипта өткәнләрни тәкрарлаш

Мәхсити: 1. 9-синипта алған билимини байқаш

2. Саватлиқ йезишқа вә тәһлил жүргүзүш қабилийитини байқаш

3. Алған билимни әмәлиятта қоллинишқа адәтләндүрүш

Дәрисниң түри тәкрарлаш

Дәрис типи қелиплашмиған

Қоллинилидиған усуллар: соал-жавап, тәһлил

Көрнәклик: дәрислик

Пайдиланған технология

Йеңи уқумлар:

Дәрисниң бериши:


І. Уюштуруш. Саламлишиш, оқуғучиларни түгәл-ш, дәрискә тәйярлиғини тәкш-ш

ІІ. Мәхсәт қоюш. Көнүкмиләр, һәр хил тапшурмилар арқилиқ оқуғучиларниң 9-синипта алған билимини байқаш вә чоңқурлаштуруш.

ІІІ. Өй тапшурмисини тәкшүрүш

1. Йезиқчә тапшурмини тәкшүрүш. Язлиқ тәтил давамида язған диктантларни, жүргүзгән тәһлилләрни тәкшүрүш

ІV. Билимини тәкшүрүш.

Синип икки топқа бөлүниду.

1. Оқуғучилар өтүлгән мавзулар бойичә бир-биригә соал қойиду.

2. 1-көнүкмә еғизчә вә йезиқчә орунлиниду. 3 қатарға көнүкмини бөлүш вә тәһлил жүргүзүш

Оқуғучилар 2-3-көнүкмиләрни еғизчә орунлайду.

3. 4-5-көнүкмини шәрти бойичә орунлайду. Қатар бойичә 3 жүмлини синтаксислиқ тәһлил қилиду.

4. 3 қатар6-көнүкмини шәртиб ойичә өз алдиға орунлайду.

5. «Мән халиған кәсип» мавзусиға аддий вә қошма жүмлиләрни пайдилинип һекайә түзиду.

V. Мустәһкәмләш

Соал-жавап усули арқилиқ.

VІ. Өйгә тапшурма. Стиль түрлиригә мисаллар йезип келиш

VІІ. Баһалаш





Вақти Уйғур тили 10-синип 10-17-бәтләр Дәрис № 2

Дәрисниң мавзуси: Созуқ тавушлар вә уларниң имласи

Мәхсити: 1 Созуқ тавушлар вә уларниң түрлири, имласи тоғрисида билимини байқаш

2. Тил тавушлириниң алаһидиликлири һәққидә билимини кәңәйтиш

3. Ойлаш қабилийитини, тилға қизиқишини ашуруш

Дәрис түри: арилаш

Дәрис типи қелиплашқан

Көрнәклик қураллар: дәрислик, схема, карточкилар

Қоллинилидиған усуллар: тәһлил, соал-жавап

Пайдиланған технология тәнқидий ойлаш

Йеңи уқумлар:

Дәрисниң бериши:


І. Уюштуруш. Салам-ш, оқуғучиларни түгәлләш, дәрискә тәйярлиғини тәкшүрүш

ІІ. Мәхсәт қоюш. Көнүкмиләр, һәр хил тапшурмилар арқилиқ оқуғучиларниң созуқ тавушлар һәққидики билимини ашуруш, мустәһкәмләш

ІІІ. Өй тапшурмисини тәкшүрүш. №5, №6, №11, №13, №18, №20, №25

1. Публицистика, рәсмий, әдәбий услупларға йезилған мисалларни тәкшүрүш

2. Оқуғучилар бир-биригә өтүлгән мавзулар бойичә соаллар қойиду.

ІV. Йеңи мавзуни чүшәндүрүш. Оқуғучиларға соалқоюш арқилиқ төвәнки синипларда алған билимини тәкшүрүш

Созуқ тавушлар - һеч тосалғусиз әркин ейтилидиған тавушлар. 10 созуқ тавуш

Үзүк тавушлар - бирәр тосалғулуққа учрап етилидиған тавушлар. 26 үзүк

Созуқ тавушлар тил вә ләвниң һәрикитигә қарап бөлүниду.

Қелин созуқ тавушлар - тилниң арқа қисмида ясалған тавушлар.

Улар: а, о, у, ы, е, и.

Инчикә созуқ тавушлар - тилниң алдинқи қисмида ясалған тавушлар

Улар: ә, ө, ү, е, и, э.

Е,И тавушлири һәм қелин, һәм инчикә тавушлар болуп һесаплиниду.

Созуқ тавушларни ейтқанда ағизниң ечилиши бир хил әмәс. Шуниңға қарап, улар кәң вә тар созуқ тавушлар болуп иккигә бөлүниду.

Кәң созуқ тавушлар - еғизниң кәң ечилиши билән ясалған тавушлар: а, ә, о, ө, е, э.

Тар созуқ тавушлар - еғизниң тар ечилиши билән ясалған тавушлар: у, ү, и, ы.

Созуқ тавушларни ейтқанда ләвләрниң һәрикити бир хил әмәс. Шуниңға қарап, улар ләвләшкән вә ләвләшмигән созуқ тавушлар болуп иккигә бөлүниду.

Ләвләшкән созуқ тавушлар - ләвләр алға қарап созулғанда ясалған тавушлар: о, ө, у, ү.

Ләвләшмигән созуқ тавушлар - тәләппуз қилғанда ләвләр алға қарап созулмайдиған тавушлар: а, ә, е, и, ы, э.

V. Мустәһкәмләш.

1. 9-көнүкмә еғизчә орунлиниду.

2. 10-көнүкмини дәптәргә орунлаймиз. Инчикә вә қелин созуқ тавушларни ениқлаш

3. 11-көнүкмә еғизчә орунлиниду

4.12-көнүкмә, 14-көнүкмә йезиқчә орунлиниду.

15-16-көнүкмиләр вариант бойичә орунлиниду

17-көнүкмә йезиқчә орунлиниду.

VІ. Бәкитиш.

Соал-жавап усули арқилиқ йеңи мавзу бәкитилиду.

VІІ. Өйгә тапшурма. 10-17-бәтләрни оқуш. 20-көнүкмини йезиқчә орунлаш

Соалларға жавап қайтуруш

Вақти Уйғур тили 10-синип 18-23-бәтләр Дәрис № 3

Дәрисниң мавзуси: Үзүк тавушлар вә уларниң имласи

Мәхсити: 1 Үзүк тавушлар вә уларниң түрлири, имласи тоғрисида билимини байқаш

2. Тил тавушлириниң алаһидиликлири һәққидә билимини кәңәйтиш

3. Ойлаш қабилийитини, тилға қизиқишини ашуруш

Дәрис түри: арилаш

Дәрис типи қелиплашқан

Көрнәклик қураллар: дәрислик, схема, карточкилар

Қоллинилидиған усуллар: тәһлил, соал-жавап

Пайдиланған технология тәнқидий ойлаш

Йеңи уқумлар:

Дәрисниң бериши:


І. Уюштуруш. Салам-ш, оқуғучиларни түгәлләш, дәрискә тәйярлиғини тәкшүрүш

ІІ. Мәхсәт қоюш. Көнүкмиләр, һәр хил тапшурмилар арқилиқ оқуғучиларниң созуқ тавушлар һәққидики билимини ашуруш, мустәһкәмләш

ІІІ. Өй тапшурмисини тәкшүрүш.

  1. Созуқ тавушлар, уларниң бөлүнүши тоғрисида билимини соал-жавап усули арқилиқ байқаш

  2. Йезиқчә тапшурмини тәкшүрүш

ІV. Йеңи мавзуни чүшәндүрүш. Оқуғучиларға соал қоюш арқилиқ төвәнки синипларда алған билимини тәкшүрүш

Үзүк тавушлар - бирәр тосалғулуққа учрап ейтилидиған тавушлар. 26 үзүк

Үзүк тавушлар шавқун билн үнниң қатнишишиға бағлиқ жараңлиқ вә жараңсиз дәп бөлүниду.

Жараңлиқ үзүк тавушлар - үн арилаш шавқундин ясалған тавушлар.

Жараңсиз үзүк тавушлар - пәқәт шавқундин ясалған тавушлар

Айрим үзүк тавушларниң жараңлиқ вә жараңсиз жүплири бар

Жараңлиқ

б

в

г

ғ

д

ж

ж

з

й

-

л

-

м

-

н

-

ң

р

жараңсиз

п

ф

к

қ

т

ш

ч

с

-

х

-

һ

-

щ

-

ц

-

-

Һасил болуш усулиға қарап үзүк тавушлар партлиғучи вә сирлаңғу болуп бөлүниду

Сөздә жараңлиқ үзүк тавушлар яндаш кәлгәндә яки жараңсиз үзүк тавушлар яндаш кәлгәндә үзүк тавушлар аһаңдаш болуп келиду. М. Саз, көз сөзлиригә бериш келиш қошумчилирини улиғанда сазға, көзгә шәклидә йезилиду. Қанунға риайә қилмиған тәғдирдә сазқа, сазгә, көзкә, көзға болуп ишлитилгән болатти.

Ейтқанда бир үзүк тавушниң иккинчи бир үзүк тавушқа өзгиришини үзүк тавушларниң новәәтлишиши дәп атайду.

1. Қ тавуши Ғ тавушиға. Башақ-башиғи, қурақ-қуриғи, пурақ-пуриғиң

2. К тавуши Г тавушиға. Ешәк-ешигим, гүжәк-гүжиги, өрүк-өрүгүң

3. Ғ тавуши Қ тавушиға. Бағ-баққа, яғ-яққа, тағ-таққа, туғ-туққа.

4. Г тавуши К тавушиға. Түг-түккән, әг-әккән, тәг-тәккән.

5. П тавуши Б,В тавушлириға. Китап-китавим, жәнуп-жәнубида, жавап-жававимиз.

6. Ч тавуши Ш тавушиға. Яғач-яғашчилиқ, қалиғач-қалиғашчә.

V. Мустәһкәмләш.

1. 21-көнүкмә еғизчә орунлиниду.

2. 22-көнүкмини дәптәргә орунлаймиз. 3. 11-көнүкмә еғизчә орунлиниду

4.23,24-көнүкмә еғизчә орунлиниду.

26,28-көнүкмиләр вариант бойичә орунлиниду

VІ. Бәкитиш.

Соал-жавап усули арқилиқ йеңи мавзу бәкитилиду.

VІІ. Өйгә тапшурма. 18-23-бәтләрни оқуш. 29-көнүкмини йезиқчә орунлаш

Соалларға жавап қайтуруш

Вақти Уйғур тили 10-синип 23-28 -бәтләр Дәрис № 4

Дәрисниң мавзуси: Лексикология. Сөз вә униң мәнаси. Аһаңдаш сөзләр

Мәхсити: 1 Лексикология, сөз вә униң мәнаси, аһаңдаш сөзләр һәққидә чүшәнчә бериш

2. Саватлиқ вә чирайлиқ йезишқа, бағлинишлиқ сөзләшкә, сөзләрни тоғра тәләппуз қилишқа адәтләндүрүш

3. Ойлаш қабилийитини, тилға қизиқишини ашуруш

Дәрис түри: арилаш

Дәрис типи қелиплашқан

Көрнәклик қураллар: дәрислик, карточкилар

Қоллинилидиған усуллар: тәһлил, соал-жавап

Пайдиланған технология СТО

Йеңи уқумлар:

Дәрисниң бериши:


І. Уюштуруш. Салам-ш, оқуғучи-ни түгәлләш, дәрискә тәйярлиғини тәкшүрүш

ІІ. Мәхсәт қоюш. Көнүкмиләр, һәр хил тапшурмилар арқилиқ оқуғучиларниң лексикология, сөз вә униң мәнаси, аһаңдаш сөзләр һәққидә алған билимини байқаш вә чоңқурлаштуруш.

ІІІ. Өй тапшурмисини вә билимини тәкшүрүш.

1. Сөзләрни фонетикилиқ тәһлил қилиш

2. Йезиқчә тапшурмини тәкшүрүш

ІV. Йеңи мавзуни чүшәндүрүш. Соал-жавап усули арқилиқ

1. Мәлум бир нәрсигә яки чүшәнчигә берилгән намни сөз дәп атаймиз.

2. Тилимиздики барлиқ сөзләр луғәт тәркивини тәшкил қилиду. Қанчә сөз көп болса, шу тил әң бай тил болуп һесаплиниду.

Луғәт тәркиви дайим өзгирип туриду. Бәзи сөзләр қоллиништин чиқип қалиду, бәзи йеңи сөзләрни қобул қилимиз.

Бәзи наһийә вә мәлиләрдә қоллинилидиған алаһидә сөзләр бар: шевә вә диалектқа бағлиқ

Луғәт тәркивидики барлиқ сөзләр алфавит бойичә орунлишиду..

Тилниң сөз байлиғини үгинидиған илим лексикология дәп атилиду.

1. Сөзләр бир нәрсиниң етини билдүриду: китап, әйнәк, боран, қар, һасан-һүсән.Сөзләр һәр хил уқумларни билдүриду: сәясәт, гөзәллик, партия

Нәрсиләрниң тамини, шәклини, һәжимини, санини, иш-һәрикитини билдүриду.

1. Тахтиға сим, қаш, тал, кәч, қулақ сөзлири йезилип, уларниң мәналири ениқлиниду. Андин шу сөзләр жүмлә ичидә кәлтүрүлиду.

2. Сөзләрниң көп мәнада келишини жүмлидә ениқлашқа болиду.

3. Тилдики сөзләрниң бирла мәнада чәклинип қалмай, бир нәччә мәнани ипадилиши сөзләрниң көп мәналиқлиғи дәп атилиду.

Аһаңдаш сөзләр - тавуш тәркиви охшаш, йезилиши бир хил, мәналири һәр хил сөзләр.

V. Мустәһкәмләш.

1.31-32-33-көнүкмиләр шәрти бойичә еғизчә орунлиниду

2. 34-көнүкмә тахтида орунлиниду

3. 36-көнүкмә йезиқчә орунлаш.

4. 37-көнүкмә еғизчә, 38-көнүкмини йезиқчә қатар бойичә орунлаш

VІ. Бәкитиш. Соал-жавап усули арқилиқ йеңи мавзу бәкитилиду.

VІІ. Өйгә тапшурма. 23-28-бәтләрни оқуш. 39-көнүкмини йезиш



Вақти Уйғур тили 10-синип 30-37 -бәтләр Дәрис № 5

Дәрисниң мавзуси: Мәнадаш сөзләр. Қарши мәналиқ сөзләр

Мәхсити: 1 Мәнадаш сөзләр вә қарши мәналиқ сөзләр, уларниң алаһидиликлири һәққидә чүшәнчә бериш

2. Мәнадаш вә зит сөзләрни тоғра қоллинишни үгитиш, саватлиқ вә чирайлиқ йезишқа, бағлинишлиқ сөзләшкә адәтләндүрүш

3. Ойлаш қабилийитини, тилға қизиқишини ашуруш

Дәрис түри: арилаш

Дәрис типи қелиплашқан

Көрнәклик қураллар: дәрислик, карточкилар

Қоллинилидиған усуллар: тәһлил, соал-жавап

Пайдиланған технология СТО «Чүшәнчиләр дәриғи», инсерт, кластер

Йеңи уқумлар:


Дәрисниң бериши:


І. Уюштуруш. Салам-ш, оқуғучи-ни түгәлләш, дәрискә тәйярлиғини тәкшүрүш

ІІ. Мәхсәт қоюш. Көнүкмиләр, һәр хил тапшурмилар арқилиқ оқуғучиларға мәнадаш сөзләр, қарши мәналиқ сөзләр вә уларниң алаһидиликлири һәққидә билим бериш.

ІІІ. Өй тапшурмисини вә билимини тәкшүрүш.

1. Оқуғучиларниң тил байлиғини тәкшүрүш Оқуғучилар сөзләр йезилған карточкиларни елип, уларниң көп яки бир мәналиқ екәнлигини, удул яки көчмә мәнада қоллинилғанлиғини дәлилләйду.

2. Йезиқчә тапшурмини тәһлил қилиш

ІV. Йеңи мавзуни чүшәндүрүш.

1. Қизиқишини ойғитиш. «Чүшәнчиләр дәриғи» Оқуғучилар мәнадаш сөзләр һәққидә билидиғанлирини йезип, дәрәққә илиду

Мәнани ажритиш. Инсерт усули арқилиқ. Дәрисликтин бәлгү қоюш арқилиқ йеңи мавзуни оқуп чиқиду.

Тахтиға сөзләр (әтияз, асман, чирайлиқ, илдам, батур, татлиқ ) йезилип, уларға мәнадаш сөзләр ениқлиниду. Андин шу сөзләр жүмлә ичидә кәлтүрүлиду.

Ейтилиши вә йезилиши һәр хил, амма мәнаси бир-биригә йеқин сөзләр мәнадаш сөзләр дәп атилиду.

Тахтиға мақаллар йезилип, улардики зит сөзләр ениқлиниду.

1. Яхши тепип сөзләйду, яман көпүп сөзләйду.

2. Егизниң аччиғи кәлгичә, паканиң жени чиқипту.

3. Көпни дәп аздин қуруқ қапту.

4. Растини ейтқан қутулиду. Ялған ейтқан тутулиду.

5. Ач бала тоқ бала билән ойнимайду, тоқ бала ач болимән дәп ойлимайду.

Урок по уйгурскому языку на тему Лексикология. Сөз вә униң мәнаси. Аһаңдаш сөзләр (10 классМәнаси бир-биригә қариму-қарши сөзләр зит сөзләр дәп атилиду.

V. Мустәһкәмләш.

1. 39-көнүкмә шәрти бойичә тахтида орунлиниду.

2. 40,42,43-көнүкмә еғизчә қатар бойичә орунлиниду

3. 45-көнүкмә йезиқчә дәптәргә орунлиниду

4. 44,46,48-көнүкмә еғизчә орунлиниду

. VІ. Бәкитиш.

VІІ. Өйгә тапшурма. 6-7 мавзуларни оқуш. 37-бәттики тапшуруқни йезиш

Вақти Уйғур тили 10-синип 37-49 -бәтләр Дәрис № 6

Дәрисниң мавзуси: Уйғур тилидики сөз ясаш усуллири. Башқа тиллардин

сөзләрни қобул қилиш.

Мәхсити: 1 Сөз ясаш усуллири, башқа тиллардин сөзләрни қобул қилиш.

тоғрисида чүшәнчисини чоңқурлаштуруш.

2. Саватлиқ вә чирайлиқ йезишқа үгитиш

3. Өз алдиға ишләшкә дәвәт қилиш, ойлаш қабилийитини ашуруш.

Дәрис түри: арилаш

Дәрис типи қелиплашқан

Көрнәклик қураллар: дәрислик, карточкилар

Қоллинилидиған усуллар: тәһлил, соал-жавап

Пайдиланған технология СТО «Чүшәнчиләр дәриғи», инсерт, кластер

Йеңи уқумлар:

Дәрисниң бериши:

І. Уюштуруш. Салам-ш, оқуғучи-ни түгәлләш, дәрискә тәйярлиғини тәкшүрүш

ІІ. Мәхсәт қоюш. Көнүкмиләр арқилиқ оқуғучиларниң сөз ясаш усуллири, башқа тиллардин сөзләрни қобул қилиш һәққидә билимини чоқурлаштуруш

ІІІ. Өй тапшурмисини вә билимини тәкшүрүш.

1. Оқуғучиларниң тил байлиғини тәкшүрүш

2. Йезиқчә тапшурмини тәһлил қилиш

ІV. Йеңи мавзуни чүшәндүрүш.

1. Морфологиялик усул - сөзләргә сөз ясиғучи қошумчиларни улаш арқилиқ сөз ясаш усули. Мәсилән: бағ-вән, саз-әндә, аш-хана, иш-чи, оқи-ғучи...

2. Синтаксислиқ усул - мустәқил сөзләр билән мустәқил сөзләрни қошуш арқилиқ сөз ясаш усули. Бу усул билән қош, қошма, бириккән вә қисқартилған сөзләр ясилиду:

1. Қош сөзләр: ата-ана, кичик-чоң, ала-йешил, қача-қомуч:

2. Қошма сөзләр: аш чамғур, сериқ чечәк, аш тахта:

3. Бириккән сөзләр: Алтөй, Ақсу, Йәттису, қариғожа:

4. Қисқартилған сөзләр: АДУ, ҚАЗМУ, колхоз:

3. Конверсиялик усул - бир сөз түркүминиң иккинчи сөз түркүмигә өтүши. Яхши бала, төмүр ишик, мис чөгүн.

4. Морфология-семантикилиқ усул - бәзи исим, сүпәт, сан, алмашларға бериш, чиқиш келиш қошумчилири улиниш арқилиқ сөзләр вужутқа келиду. М: күндә, башта, сирқа, амалсиздин, жирақта

  1. Парис сөзлири өз ара зич олтирақлишиш, биллә яшаш жәриянида пәйда болди.

  2. Парис тилидин бизгә сәясий аталғулар (рәһбәр, сәрдар), йемәк-ичмәк (нан, гирдә, мевә, хорма), һүнәр-кәсип (сатраш, зәргар, модуз, рәндә), бәдән (пешанә, гәдән, ләв), музыка (сазәндә, аһаң, аваз, дутар), күн намлири (дүшәнбә, чаршәнбә), орун-жай (пайтәхт, пәга, әврәз) аталғулири киргән.

  3. Хәнзу тилидин киргән аталғулар: ләңмән, мәнтәң, гаңпән, хасиң, газир, сәй, лаза, чәйзә, чиңсәй,чәнзә, жоту, сәйпуң, мо, жиң.

  4. Рус тилидин киргән сөзләр: умумий пән-техника аталғулири, тибабәт, музыка вә сәнъәт, әдәбият, тилшунаслиқ, тән тәрбийә, өлчәм аталғулири, унван в.б.

V. Мустәһкәмләш.

1. 48-көнүкмә шәрти бойичә тахтида орунлиниду. 49- еғизчә, 51-йезиқчә,

2. 53,54,55-көнүкмә еғизчә қатар бойичә орунлиниду

3. 45-көнүкмә йезиқчә дәптәргә орунлиниду

. VІ. Бәкитиш.

VІІ. Өйгә тапшурма. 8-9- мавзуларни оқуш. 55-көнүкмини йезиш

Вақти Уйғур тили 10-синип 50-59-бәтләр Дәрис № 7

Дәрисниң мавзуси: Исим. Исимниң жүмлидики хизмити

Мәхсити: 1 Исим, униң алаһидиликлири, жүмлидики хизмити һәққидә чүшәнчә бериш

2. Морфологиялик тәһлил қилишқа, саватлиқ вә чирайлиқ йезишқа, бағлинишлиқ сөзләшкә адәтләндүрүш

3. Ойлаш қабилийитини ашуруш,өз алдиға ишләшкә дәвәт қилиш

Дәрис түри: арилаш

Дәрис типи қелиплашқан

Көрнәклик қураллар: дәрислик, таблица

Қоллинилидиған усуллар: тәһлил, соал-жавап

Пайдиланған технология СТО «Тоғра вә натоғра пикирләр», «Идеяләр

дәриғи» инсерт,

Йеңи уқумлар:


Дәрисниң бериши:


І. Уюштуруш. Салам-ш, оқуғучи-ни түгәлләш, дәрискә тәйярлиғини тәкшүрүш, өзини-өзи биһалаш вариғини тарқитиш

ІІ. Мәхсәт қоюш. Көнүкмиләр, һәр хил тапшурмилар арқилиқ оқуғучиларниң исим, конкрет вә абстракт исимлар тоғрисида билим бериш.

ІІІ. Өй тапшурмисини вә билимини тәкшүрүш. №3, №4, №5, №7, №9, №12, №14, №19, №21, №25

1. Тест арқилиқ билимини байқаш

2. «Тоғра вә натоғра пикирләр» Оқуғучилар өтүлгән мавзу бойичә тоғра пикирләрни ениқлайду:

1. Қошумчилар 3 түргә бөлүниду

2. Сөз ясиғучи қошумчилар жүмлидики сөзләрни бир-бири билән бағлайду

3. Қочақ, парчә, толуқ сөзлири сөз ясиғучи қошумчиларниң ярдими билән ясалған.

4. Келиш қошумчилири сөз ясиғучи қошумчиларға ятмайду

5. Уйғур тилида томурдин алдин келидиған қошумчилар йоқ

6. Барлиқ қошумчилар сөзниң томуридин кейин улиниду.

7. Сөз түрлигүчи қошумчә сөз ясиғучи қошумчидин кейин улиниду

8. Сөзләр 5 түргә бөлүниду

9. Мустәқил сөзләр жүмлә мүчиси болиду

10. Мустәқил томур вә қошумчиға бөлүнмәйду

11. Мустәқил сөзләргә соал қоюшқа болиду

12. Ярдәмчи сөзләр 3 түргә бөлүниду

13. Ярдәмчи сөзләр жүмлидә егә хизмитини атқуриду

ІV. Йеңи мавзуни чүшәндүрүш..

1. Қизиқишини ойғитиш.. Исим дегән немә? «Идеяләр дәриғи»гә чүшәнчиләр йезилиду

Мәнани ажритиш. «Инсерт» усули арқилиқ оқуғучилар бәлгү қоюп оқуп чиқиду. V - билимән, - -мән үчүн чүшиниксиз, + - мениң үчүн йеңилиқ, ? - мени һәйран қалдуриду. Андин оқуғучиларға чүшәнчә берилиду.

Шәйиләрниң намини билдүридиған сөз түркүми исим дәп атилиду.

Соаллири: ким? немә? кимләр? немиләр?.

1. Киши атлирини билдүриду: Әзиз, Алим, Асийәм

2. Кишиләрниң кәсип намлирини: муәллим, дохтур, қурулушчи

3. Һәр хил нәрсә атлирини: гезит, қәләм, төмүр, гөш

4. Жан-жанивар, өсүмлүк атлирини: ат, кала, бөрә, кокат, тавуз, дәрәқ

5. Тәбиәт һадисилириниң атлири:шамал, боран, қар, мөлдүр

6. Таам атлирини: манта, чөшүрә, һесип

7. Хәлиқ атлирини: уйғур, қазақ, тажик, рус

8. Қом-қериндаш атлирини: ана, дада, мома, ини, сиңил в.б.

Тахтиға оқуғучилар чиқип, жүмлиләрни язиду вә синтаксислиқ тәһлил қилиду.

Исимлар жүмлидә һәр қандақ бөләкниң хизмитин атқуралайду.

1. Егә хизмитини атқуриду.

М: Деханлар яз бойи қилған әмгигиниң йемишини көрмәктә.

2. Ениқлиғучи хизмитини атқуриду.

М: Атаңниң балиси болма, әлниң балиси бол.

3. Толуқтурғучи хизмитини атқуриду. М: Биз өз йезимизни гүлләндүрүшимиз керәк.

  1. Һаләт хизмитини атқуриду.

М: Жүжини күздә сана.

  1. Хәвәр хизмитини атқуриду.

М: Балиларниң әң биринчи ғәмхорчиси - ата-ана.

V. Мустәһкәмләш.

1. 62-көнүкмә шәрти бойичә тахтида орунлиниду.

2. 64,65-көнүкмә йезиқчә тахтида вә дәптәргә орунлиниду

3. 67,68-көнүкмә шәрти бойичә орунлиниду

4. 70-көнүкмә тахтида орунлиниду

VІ. Бәкитиш. Соал-жавап усули арқилиқ.

VІІ. Өйгә тапшурма. 11-12 мавзу, 50-59-бәтләрни оқуш. 72-көнүкмидин 6 жүмлини тәһлил қилиш.



Вақти Уйғур тили 10-синип 157-бәтләр Дәрис № 8


Дәрисниң мавзуси: Диктант «Вәтән»

Мәхсити: 1. Саватлиқ вә чирайлиқ йезишқа үгитиш

2. Инсанпәрвәрлик, вәтәнпәрвәрлик, әхлақий тәрбийә бериш

Дәрис түри: билимини байқаш.

Дәрис типи қелиплашқан

Қоллинилидиған усуллар: баянлаш

Пайдиланған технология

Йеңи уқумлар:

Дәрисниң бериши:


І. Уюштуруш. Саламлишиш, оқуғучиларни түгәлләш, дәрискә тәйярлиғини тәкшүрүш

ІІ. Мәхсәт қоюш. Язма иш арқилиқ оқуғучиларниң өткән мавзулар бойичә алған билимини тәкшүрүш, саватлиқ вә чирайлиқ йезишқа дәвәт қилиш

ІІІ. Диктант йезиш қаидилирини әскә чүшириш

Имла вә пунктуация қаидилирини әскә елиш

ІV. Диктант мәтини билән тонуштуруш

С.Балинова «Диктантлар топлими».

157-бәтләр. 170 сөз.

V. Қошумчә тапшурма.

Мәтиндин бир жүмлини синтаксислиқ тәһлил қилиш.

VІ. Өйгә тапшурма бериш

Өтүлгән мавзуларни тәкрарлаш




Вақти Уйғур тили 10-синип -бәт Дәрис № 9

Дәрисниң мавзуси: Көнүкмиләр үстидә иш

Мәхсити: 1. Диктант хаталири үстидә ишләш арқилиқ саватлиқ вә чирайлиқ

йезишқа үгитиш

2. Өтүлән мавзуларни мустәһкәмләш, билимини чоңқурлаштуруш

3. Өз алдиға ишләшкә дәвәт қилиш

Дәрис түри: қайтилаш

Дәрис типи қелиплашқан

Көрнәклик қураллар: дәрислик, көнүкмиләр топлими, һәр хил тапшурмилар

Қоллинилидиған усуллар: тәһлил, соал-жавап, чепишиш

Пайдиланған технология

Йеңи уқумлар:

Дәрисниң бериши:


І. Уюштуруш. Саламлишиш, оқуғучиларни түгәлләш, дәрискә тәйярлиғини тәкшүрүш

ІІ. Мәхсәт қоюш. Көнүкмиләр, һәр хил тапшурмилар арқилиқ оқуғучиларниң өткән мавзулар бойичә алған билимини тәкшүрүш

ІІІ. Өй тапшурмисини тәкшүрүш. Йезиқчә тапшурмини тәһлил қилиш

ІV. Билимини тәкшүрүш


  1. Диктант хаталири үстидә иш. Оқуғучилар хата әвәткән сөзлириниң қаидилирини есигә чүширип, улар билән жүмлә ойлап, дәптәрлиригә язиду.

  2. Жүмлиләрни морфологиялик, синтаксислиқ тәһлил қилиш

V. Мустәһкәмләш.

VІ. Йәкүнләш вә баһалаш

VІІ. Өйгә тапшурма бериш

Морфология бойичә тәкрарлап келиш


Вақти Уйғур тили 10-синип 64-69 -бәт Дәрис № 10

Дәрисниң мавзуси: Сүпәт дәрижилири.

Мәхсити: 1 Сүпәт дәрижилири һәққидә чүшәнчә бериш

2. Сүпәт дәрижилирини ениқлап, тәһлил қилишқа, саватлиқ вә чирайлиқ йезишқа, бағлинишлиқ сөзләшкә адәтләндүрүш

3. Эстетикилиқ тәрбийә бериш, өз алдиға ишләшкә дәвәт қилиш

Дәрис түри: арилаш

Дәрис типи қелиплашқан

Көрнәклик қураллар: дәрислик, таблица

Қоллинилидиған усуллар: тәһлил, соал-жавап

Пайдиланған технология СТО «Тоғра вә натоғра пикирләр», «Идеяләр

дәриғи», инсерт, Венн диаграммиси

Йеңи уқумлар:


Дәрисниң бериши:


І. Уюштуруш. Салам-ш, оқуғучи-ни түгәлләш, дәрискә тәйярлиғини тәкшүрүш

ІІ. Мәхсәт қоюш. Көнүкмиләр, һәр хил тапшурмилар арқилиқ оқуғучиларниң сүпәт, дәрижилик вә дәрижисиз сүпәтләр тоғрисидики чүшәнчисини байқаш, сүпәт дәрижилири һәққидә билим бериш.

ІІІ. Өй тапшурмисини вә билимини тәкшүрүш. №3, №4, №5, №7, №9, №12, №14, №19, №20

1. «Тоғра вә натоғра пикирләр» Оқуғучилар өтүлгән мавзу бойичә тоғра пикирләрни ениқлайду:

1. Сүпәтләр шәйиләрниң етини билдүриду.

2. Бүгүнки иш - нәрсиниң һәжимини билдүридиған сүпәт

3. Бәлгү сөзиниң мәнаси - рәң, там, пурақ, характер, һәжим, сапа

4. Сүпәтләргә қачан? қанчә? дегән соалларға жавап бериду

5. Бәзи сүпәтләр исим хусусийитини елип, ким? Дегән соалға жавап бериду.

6. Субстантивлишиш - исим орнида қоллиниш дегән сөз

7. Исим орнида қоллинилған сүпәтләр жүмлә мүчиси болалмайду.

8. Дәрижилик сүпәтләр нәрсиниң бәлгүсинила билдүриду.

9. Дәрижисиз сүпәтләр уйғур тилида йоқ.

ІV. Йеңи мавзуни чүшәндүрүш..

1. Қизиқишини ойғитиш.. Сүпәт дәрижилири қанчигә бөлүниду? «Идеяләр дәриғи»гә чүшәнчиләр йезилиду

Мәнани ажритиш. «Инсерт» усули арқилиқ оқуғучилар бәлгү қоюп оқуп чиқиду. V - билимән, - -мән үчүн чүшиниксиз, + - мениң үчүн йеңилиқ, ? - мени һәйран қалдуриду. Андин оқуғучиларға чүшәнчә берилиду.

Шәйиләрниң бәлгүсиниң, сүпитиниң артуқ яки камлиқ йеқидин пәриқлиниши сүпәт дәрижилири дәп атилиду. Дәрижилик сүпәтләр сүпәт дәрижилиригә асас болиду.

Сүпәтләр аңлитидиған мәналириға қарап 4кә бөлүниду: аддий дәрижә, кемәйтмә дәрижә, ашурма дәпижә, әркиләтмә дәрижә.

1. Сүрәтни қара қериндаш билән салдим.

2. Мениң сумкамниң рәңги қап-қара.

3. Алим қарамту сим кийивапту.

4. Сиртта қариғинә кәлгән бир бала туриду.

Аддий дәрижә

Аддий дәрижә - ипадиләнгән бәлгүсиниң адәттики дәрижисини билдүридиған дәрижилик сүпәтләр.

Кемәйтмә дәрижә

Шәйиләрниң бәлгүсиниң адәттикидин сәл кам, күчсиз, ажизлашқанлиғини билдүридиған сүпәт дәрижиси кемәйтмә дәрижә дәп атилиду.

Ясилиши:

1. Аддий дәрижидики сүпәт+ уч, -үч, -мту қошумчилирини улаш арқилиқ. Сағуч, ақуч, көкүч, қарамту

2. Аддий дәрижә + -рақ, -рәк, -ирақ, -ирәк: Қарарақ, пакарақ, кәңирәк.

Ашурма дәрижә

Шәйиләрниң адәттики бәлгүсиниң техимк күчәйгәнлигини, ашқанлиғини билдүридиған сүпәтләр ашурма дәрижә дәп атилиду.

Ясилиши:

1. Күчәйтиш боғуми + аддий дәрижә. Қап-қара, сап-сериқ.

2. Әң, таза, интайин, наһайити, хойма, бәк, толиму, әжайип сөзлири + аддий дәрижә. Хойма узун, толиму әплик.

Әркиләтмә дәрижә

Шәйиләрниң бәлгүсигә сөзлигүчиниң амрақлиқ һиссиятини сүпәт дәрижиси әркиләтмә дәрижә дәп атилиду.

Ясилиши:

1. Аддий дәрижидики сүпәт+ -ғина, -қина, -гинә, -кинә қошумчилирини улаш арқилиқ. Аққина, көккинә, сериққинә, бодруққина, омаққина, егизгинә

V. Мустәһкәмләш.

1.80, 81,82, 83 -көнүкмә шәрти бойичә еғизчә орунлиниду.

2. Көнүкмиләр топлимидин жүмлиләр яздуруш

VІ. Бәкитиш. Рефлексия. Һәр вариантқа дәрижилик вә дәрижисиз сүпәтләрни пайдилинип «Баһар келиватиду» мавзусиға мәтин түзүш тапшурулиду

VІІ. Өйгә тапшурма. -мавзуни оқуш. 64-69-бәтләр, 13 мавзу

1. Қаидиләрни ядқа елиш

2. 84 -көнүкмини йезиш


Вақти Уйғур тили 10-синип 69-76-бәт Дәрис № 11

Дәрисниң мавзуси: Рәвиш вә униң түрлири

Мәхсити: 1 Рәвиш тоғрисида төвәнки синипта алған билимини байқаш,

чүшәнчисини кәңәйтиш

2. Саватлиқ вә чирайлиқ йезишқа үгитиш

3. Өз алдиға ишләшкә дәвәт қилиш, ойлаш қабилийитини

ашуруш, инсанпәрвәрлик тәрбийә бериш

Дәрис түри: йеңи билим бериш

Дәрис типи қелиплашқан

Көрнәклик қураллар: дәрислик, карточкилар

Қоллинилидиған усуллар: тәһлил, соал-жавап, баянлаш

Пайдиланған технология СТО «Тоғра вә натоғра пикирләр», «Идеяләр

дәриғи», инсерт

Йеңи уқумлар:

Дәрисниң бериши:

І. Уюштуруш. Саламлишиш, оқуғучиларни түгәлләш, дәрискә тәйярлиғини тәкшүрүш

ІІ. Мәхсәт қоюш. Көнүкмиләр, һәр хил тапшурмилар арқилиқ оқуғучиларға рәвиш вә униң алаһидиликлирини чүшәндүрүп, морфологиялик тәһлил қилишқа үгитиш.

ІІІ. Йеңи мавзуни чүшәндүрүш.

1. «Тоғра вә натоғра пикирләр» Оқуғучилар өтүлгән мавзу бойичә тоғра пикирләрни ениқлайду:

1. Рәвишләр шәйиләрниң бәлгүсини билдүриду.

2. Рәвишләр қош, қошма вә бириккән болуп бөлүниду.

3. Бир дәм, бир аз, һәр дайим, шундин бу ян, бу дөрән, бу, қетим, әшу күни, шу чағ, күни бурун, өткән жили, хошал һалда, күни бойи, аран дегәндә рәвишлири қош рәвишләр

4. Сәп-сәп, топ-топ, аста-аста, алман-талман, оңтәй-тоңтәй, аз-маз рәвишлири қошма рәвишләр.

5. Мәшәдә, әшәдә, түнүгүн, бийил, маяқта, рәвишлири - бириккән рәвишләр

2. Оқуғучиларға соаллар бериш арқилиқ төвәнки синипларда сүпәт тоғрисида алған билимини әскә чүшириш.

  1. Рәвиш дегән немә?

  2. Рәвишниң соаллири қандақ?

  3. Рәвишниң қандақ түрлирини билисиләр?

ІV. Йеңи мавзуни чүшәндүрүш..

1. Қизиқишини ойғитиш. Рәвиш түрлиригә мисаллар кәлтүрүңлар. («Идеяләр севитигә» мисалларни йезип салиду.)

Мәнани ажритиш. «Инсерт» усули арқилиқ оқуғучилар бәлгү қоюп оқуп чиқиду. V - билимән, - -мән үчүн чүшиниксиз, + - мениң үчүн йеңилиқ, ? - мени һәйран қалдуриду. Андин оқуғучиларға чүшәнчә берилиду.

Иш-һәрикәтниң әмәлгә ешишидики вақтини, сәвәвини, мәхситини, һалитини, бәлгүниң бәлгүсини билдүридиған сөз түркүми рәвиш дәп атилиду.

Рәвишләр 5кә бөлүниду:

  1. Вақит рәвиши - иш-һәрикәтниң әмәгә ешишидики вақтини билдүриду: бүгүн, әтә, өгүн, бийил

  2. Орун рәвиши - иш-һәрикәтниң әмәлгә ешишидики жайи, орнини билдүриду: мәшәдә, шәдә, анда, жуқури, төвән

  3. Һаләт рәвиши - иш-һәрикәтниң қандақ һаләттә әмәлгә ашқанлиғини билдүриду:тез, чапсан, илдам, аста, бекар, бошқа

  4. Дәрижә-миқдар - иш-һәрикәтниң дәрижисини: көп, тола, нурғун, аз-маз, сәл-пәл

  5. Сәвәп-мәхсәт - иш-һәрикәтниң әмәлгә ешишидики сәвәвини, мәхситини билдүриду: амалсиздин, илажисиздин, әттәй, қәстән

V. Мустәһкәмләш.

1.86--көнүкмә шәрти бойичә еғизчә орунлиниду. Рәвишләрни ениқлаш

2. 88-көнүкмә тахтида ишлиниду. Һәр қатарға 3тин жүмлә йезиш тапшурулиду.

3. 90-көнүкмә. Берилгән рәвишләр билән жүмлә ойлаш

4. 91-көнүкмә еғизчә орунлиниду.

5. 93 (І вариант), 94 (ІІ вариант)-көнүкмә рәвишниң һәр бир түригә бирдин жүмлини тепип йезиш

6. Тахтида 3 оқуғучи ишләйду. 95-көнүкмидики рәвишләрниң бири билән жүмлә ойлап, синтаксислиқ тәһлил қилиду.

VІ. Бәкитиш. Рефлексия. Һәр вариантқа рәвиш түрлирини пайдилинип «Мениң арминим» мавзусиға мәтин түзүш тапшурулиду

VІІ. Өйгә тапшурма. 14-15-мавзуни оқуш. 69-76-бәтләр,

1. Қаидиләрни ядқа елиш

2. 75-бәттики тапшуруқни орунлаш








28.01.14. Уйғур тили 10Ә-синип № 38


Дәрисниң мавзуси: Бәзи пеил шәкиллириниң вә қошумчилириниң имласи

Мәхсити: 1 Пеил вә униң ясилиш йоллири тоғрисида алған билимини

байқаш вә чоңқурлаштуруш

2. Саватлиқ вә чирайлиқ йезишқа үгитиш

3. Өз алдиға ишләшкә дәвәт қилиш, ойлаш қабилийитини

ашуруш, инсанпәрвәрлик тәрбийә бериш

Дәрис түри: йеңи билим бериш

Көрнәклик қураллар: дәрислик, көнүкмиләр топлими, карточкилар

Қоллинилидиған усуллар: тәһлил, соал-жавап, баянлаш

Дәрисниң бериши:

І. Уюштуруш. Саламлишиш, оқуғучиларни түгәлләш, дәрискә тәйярлиғини тәкшүрүш

ІІ. Мәхсәт қоюш. Көнүкмиләр, һәр хил тапшурмилар арқилиқ оқуғучиларға пеил вә униң ясилиш йоллири, заманлири, жүмлидики хизмити вә башқиму алаһидиликлирини чүшәндүрүш.

ІІІ. Йеңи мавзуни чүшәндүрүш. ПЕИЛ

  1. Иш-һәрикәтни билдүридиған мустәқил сөз түркүми.

  2. Соаллири: немә қилди? немә қиливатиду? немә қилмақчи? немә қилған?

  3. Пәрқи: пеил ясиғучи қошумчилири, болушлуқ вә болушсиз, өтүмлүк вә өтүмсиз шәкиллири, дәрижилири (өзлүк, өзгә, өмлүк, мәжбур), мәйиллири (баян, буйруқ-тәләп, пәрәз-қаршилиқ), заманлири (өткән, һазирқи, келидиған) бар.

  4. Морфологиялик (қошумчилар улиниш арқилиқ) вә синтаксислиқ (бириккән - йезиватимән, қошма - кетип бприду, қош - сөзлә-сөзлә) йол билән ясилиду.

  5. Жүмлидә хәвәр (Күз пәсли кәлди), егә (Оқуш - наһайити яхши иш), толуқтурғучи (Сениң келишиңни билмигән едим), ениқлиғучи (жиғлиған адәмдин сорима, күлгән адәмдин сора) вә һаләт (достниң достлуғи бешиңға күн чүшкәндә билинәр) хизмитини атқуриду.

ІV. Мустәһкәмләш

105-көнүкмини еғизчә орунлаш.

106-көнүкмә. Башқа сөз түркүмлиридин ясалған пеилларни тепип, астиға сизиңлар. Йезиқчә орунлиниду.

108-көнүкмә еғизчә орунлиниду.

113-көнүкмә. Йезиқчә орунлаш. Пеилларни айрип йезиш.

116-көнүкмә тахтида орунлиниду. Синтаксислиқ тәһлил ясаш.

V. Йеңи дәристә чүшәнгинини тәкшүрүш

Жүмлиләрни морфологиялик тәһлил қилиш

VІ. Бәкитиш. Соал-жавап усули арқилиқ.

VІІ. Өйгә тапшурма. 132-134бәтләрни оқуш. 148-көнүкмидин 6 жүмлини тәһлил қилиш.

Вақти Уйғур тили 10-синип -бәт Дәрис № 13

Дәрисниң мавзуси: Алмаш вә униң түрлири

Мәхсити: 1 Алмаш тоғрисида төвәнки синипларда алған билимини әскә чүшириш вә мустәһкәмләш

2. Һәр хил тапшурмилар арқилиқ саватлиқ вә чирайлиқ йезишқа,

морфологиялик тәһлил қилишқа үгитиш

3. Өз алдиға ишләшкә дәвәт қилиш, ойлаш қабилийитини

тәрәққий әттүрүш

Дәрис түри: йеңи билим бериш

Дәрис типи қелиплашқан

Көрнәклик қураллар: дәрислик, көнүкмиләр топлими

Қоллинилидиған усуллар: тәһлил, соал-жавап, баянлаш

Пайдиланған технология СТО «Тоғра вә натоғра пикирләр», «Идеяләр

дәриғи», инсерт

Йеңи уқумлар:

Дәрисниң бериши:

І. Уюштуруш. Саламлишиш, оқуғучиларни түгәл-ш, дәрискә тәйярлиғини тәкш-ш

ІІ. Мәхсәт қоюш. Көнүкмиләр, һәр хил тапшурмилар арқилиқ оқуғучиларға алмаш вә униң түрлири тоғрисидики алған билимини чоңқурлаштуруш вә морфологиялик тәһлил қилишқа үгитиш.

ІІІ. Йеңи мавзуни чүшәндүрүш.

1. Қизиқишини ойғитиш. Алмаш түрлиригә мисаллар кәлтүрүңлар. («Идеяләр севитигә» мисалларни йезип салиду.)

Мәнани ажритиш. «Инсерт» усули арқилиқ оқуғучилар бәлгү қоюп оқуп чиқиду. V - билимән, - -мән үчүн чүшиниксиз, + - мениң үчүн йеңилиқ, ? - мени һәйран қалдуриду. Андин оқуғучиларға чүшәнчә берилиду.

Башқа сөз түркүмлириниң орниға алмишип қоллинилидиған сөз түркүми алмаш дәп атилиду.

1. Дәсләп оқуғучиларға соаллар бериш арқилиқ төвәнки синипларда алмаш тоғрисида алған билимини әскә чүшириш.

  1. Алмаш дегән немә?

  2. Алмашниң соаллири қандақ?

  3. Алмашниң қандақ түрлирини билисиләр?

2. Алмашниң түрлири: кишилик (мән, сән, у биз, силәр, улар, сизләр), көрситиш (әву, мону, мошу, шу, һелиқи, мана шу), соал (ким? Немә? нәччә? Қанчә? Қайси?), өзлүк (өз), ениқлаш (һәммә, барлиқ, пүткүл, барчә, һәр бир, һәр ким), йоқлуқ (һеч немә, һеч ким, һеч қачан, һеч қандақ), бәлгүсиз (кимду бири, қандақту бир, немиду бир). Оқуғучилар алмаш түрлириниң қаидилирини ейтип, мисаллар кәлтүриду.

3. Дәрисликтики көнүкмиләрни ишлитиш

121-көнүкмә. Еғизчә орунлиниду. Оқуғучилар алмашларни ениқлайду.

4. Еғизчә тапшуруқ. Тахтида карточкилар есилған. Униңда мақаллар бар. Оқуғучи мақални тоғра давамлаштурса, варақ кәйнидә униңға беғишланған тиләк чиқиду.

1. Миң тәңгәң болғичә,....

2. Билимликниң гепи оң,.......

3. Яхшилиқ қилсаң яшайсән,.....

4. Билимни бүйүк бил,......

5. Яхши сөз жан озуғи,......

6. Яхши тепип сөзләйду,.......

ІV. Йеңи дәристә чүшәнгинини тәкшүрүш

123, 124, 125-көнүкмиләр йезиқчә орунлиниду.

Муәллим жүмлиләр оқуйду, оқуғучилар алмашларни тапиду.

2. Алмашлар билән мақаллар, тепишмақлар ейтқузуш

V. Бәкитиш. Соал-жавап усули арқилиқ.

VІ. Өйгә тапшурма. 21-мавзуни оқуш128-129-көнүкмини йезиқчә орунлаш

10-синип


Дәрисниң мавзуси: Диктант «Жасарәт»

Мәхсити: 1. Саватлиқ вә чирайлиқ йезишқа үгитиш

2. Инсанпәрвәрлик, әхлақий тәрбийә бериш

Дәрис түри: билимини байқаш.

Қоллинилидиған усуллар: баянлаш

Дәрисниң бериши:


І. Уюштуруш. Саламлишиш, оқуғучиларни түгәлләш, дәрискә тәйярлиғини тәкшүрүш

ІІ. Мәхсәт қоюш. Язма иш арқилиқ оқуғучиларниң өткән мавзулар бойичә алған билимини тәкшүрүш, саватлиқ вә чирайлиқ йезишқа дәвәт қилиш

ІІІ. Диктант йезиш қаидилирини әскә чүшириш

Имла вә пунктуация қаидилирини әскә елиш

ІV. Диктант мәтини билән тонуштуруш

И.Искәндәров «Диктантлар, изаһәтләр, иншалар топлими».

15-16-бәтләр. 176 сөз.

V. Қошумчә тапшурма.

Мәтиндин исим, сүпәт, алмаш, пеилларни тепип, уларниң ясилиш йоллирини ениқлаңлар.

VІІ. Өйгә тапшурма бериш

Өтүлгән мавзуларни тәкрарлаш






Вақти Уйғур тили 10-синип -бәт Дәрис № 14


Дәрисниң мавзуси: Сан вә униң түрлири, хизмити

Мәхсити: 1 Сан тоғрисида төвәнки синипларда алған билимини әскә чүшириш вә мустәһкәмләш

2. Һәр хил тапшурмилар арқилиқ саватлиқ вә чирайлиқ йезишқа,

морфологиялик тәһлил қилишқа үгитиш

3. Өз алдиға ишләшкә дәвәт қилиш, ойлаш қабилийитини

тәрәққий әттүрүш

Дәрис түри: арилаш

Дәрис типи қелиплашқан

Көрнәклик қураллар: дәрислик, көнүкмиләр топлими

Қоллинилидиған усуллар: тәһлил, соал-жавап, баянлаш

Пайдиланған технология СТО «Тоғра вә натоғра пикирләр», «Идеяләр

дәриғи», инсерт

Йеңи уқумлар:

Дәрисниң бериши:

І. Уюштуруш. Саламлишиш, оқуғучиларни түгәл-ш, дәрискә тәйярлиғини тәкш-ш

ІІ. Мәхсәт қоюш. Көнүкмиләр, һәр хил тапшурмилар арқилиқ оқуғучиларниң сан вә униң түрлири тоғрисидики алған билимини чоңқурлаштуруш вә морфологиялик тәһлил қилишқа үгитиш.

ІІІ. Өй тапшурмисини тәкшүрүш

  1. Алмаш вә униң түрлири һәққидики билимини байқаш

  2. Йезиқчә тапшурмини тәкшүрүш

ІV. Йеңи мавзуни чүшәндүрүш.

А) Қизиқишини ойғитиш. Немә билимән?

1. Дәсләп оқуғучиларға соаллар бериш арқилиқ төвәнки синипларда сан тоғрисида алған билимини әскә чүшириш.

1. Сан дегән немә?

  1. Санниң соаллири қандақ?

  2. Санниң қандақ түрлирини билисиләр?

Б) Мәнани ажритиш. Немини билгүм келиду?

2. Санниң түрлири: санақ сан (бир, икки, бәш, төрт), дәрижә сан (биринчи, иккинчи, онинчи), топлуқ сан (бирләп, иккиләп, үчтин, бәштин), молжа сан (үчләрдә, бәшләрдә, төртләрдә), отақ сан (үчилән, төртилән, алтилән), үлүш-кәсир сан (үчтин бир, сәккиздин үчи) Оқуғучилар санлар түрлириниң қаидилирини ейтип, мисаллар кәлтүриду.

V. Йеңи дәристә чүшәнгинини мустәһкәмләш

В) Ой толғаш. Венн диаграммиси бойичә алмаш вә санларниң пәриқ вә охшашлиқлирини тепиш.

129-көнүкмә еғизчә орунлиниду.

130-көнүкмә оқуғучилар санларни тапиду. Түрлирини ениқлайду.

131-132-133-134-көнүкмиләр еғизчә орунлиниду.

Санлиқ тепишмақлар ейтқузуш

VІ. Бәкитиш. Соал-жавап усули арқилиқ.

VІІ. Өйгә тапшурма.

Мавзу 22 оқуш, 139-көнүкмини йезиқчә орунлаш

Вақти Уйғур тили 10-синип 47-бәтләр Дәрис № 15


Дәрисниң мавзуси: Диктант «Долқунлар арисида»

Мәхсити: 1. Саватлиқ вә чирайлиқ йезишқа үгитиш

2. Инсанпәрвәрлик тәрбийә бериш

3. Бәдиий әдәбиятқа қизиқишини ашуруш

Дәрис түри: билимини байқаш.

Дәрис типи қелиплашқан

Қоллинилидиған усуллар: баянлаш

Пайдиланған технология

Йеңи уқумлар:

Дәрисниң бериши:


І. Уюштуруш. Саламлишиш, оқуғучиларни түгәлләш, дәрискә тәйярлиғини тәкшүрүш

ІІ. Мәхсәт қоюш. Язма иш арқилиқ оқуғучиларниң өткән мавзулар бойичә алған билимини тәкшүрүш, саватлиқ вә чирайлиқ йезишқа дәвәт қилиш

ІІІ. Диктант йезиш қаидилирини әскә чүшириш

Имла вә пунктуация қаидилирини әскә елиш

ІV. Диктант мәтини билән тонуштуруш

А.Арзиева, Х.Ниязова, А.Имиров «Диктантлар топлими».

47-бәтләр. 180 сөз.

«Долқунлар арисида»

V. Қошумчә тапшурма.

Мәтиндин бир жүмлини синтаксислиқ тәһлил қилиш.

VІ. Өйгә тапшурма бериш

Өтүлгән мавзуларни тәкрарлаш











Уйғур тили 10-синип

Дәрисниң мавзуси: Ярдәмчи сөзләр.

Мәхсити: 1 Ярдәмчи сөзләр тоғрисидики билимини мустәһкәмләш

2. Саватлиқ вә чирайлиқ йезишқа, морфологиялик тәһлил қилишқа

үгитиш

3. Өз алдиға ишләшкә дәвәт қилиш, ойлаш қабилийитини

тәрәққий әттүрүш

Дәрис түри: арилаш

Көрнәклик қураллар: дәрислик, көнүкмиләр топлими. таблица

Қоллинилидиған усуллар: тәһлил, соал-жавап, баянлаш

Дәрисниң бериши:

І. Уюштуруш. Саламлишиш, оқуғучиларни түгәл-ш, дәрискә тәйярлиғини тәкш-ш

ІІ. Мәхсәт қоюш. Көнүкмиләр, һәр хил тапшурмилар арқилиқ оқуғучиларға ярдәмчи сөзләр тоғрисида чүшәнчә бериш.

ІІІ. Өй тапшурмисини тәкшүрүш

  1. Сан вә униң түрлири һәққидики билимини байқаш

  2. Йезиқчә тапшурмини тәкшүрүш

ІV. Йеңи мавзуни чүшәндүрүш. Ярдәмчи сөзләр

А) Қизиқишини ойғитиш. Немә билимән?

1. Дәсләп оқуғучиларға соаллар бериш арқилиқ төвәнки синипларда ярдәмчи сөзләр тоғрисида алған билимини әскә чүшириш.

1. Ярдәмчи сөзләр дегән немә? Улар қандақ түрләргә бөлүниду?

2. Ярдәмчи сөзләрниң атқуридиған хизмити немә?

Б) Мәнани ажритиш. Немини билгүм келиду?

2. Ярдәмчи сөзләр - өз алдиға мәна аңлатмайдиған, сөзләрни яки жүмлиләрни өз ара бағлап, жүмлидики сөзләрниң өз ара мунасивитини билдүридиған сөзләр.

Ярдәмчи сөзләр 3кә бөлүниду: бағлиғучилар, уланмилар, тиркәлмиләр.

1. Бағлиғучилар - айрим сөзләрни яки қошма жүмлә тәркивидики аддий жүмлиләрни бир-бири билән бағлайдиған ярдәмчи сөзләр. Улар бириктүргүчи, айриғучи, сәвәп-мәхсәт, қариму-қарши, изаһлиғучи болуп бөлүниду.

2. Уланмилар - айрим сөзләргә улинип, уларға қошумчә мәна беридиған қошумчә шәклидики сөзләр. Улар һәжәплиниш, илтимас, тиләк, соал, хошал болуш, пушайман мәналирини бериду.

3. Тиркәлмиләр - мустәқил сөзләр тәрипидин башқурулуп вә уларға яндишип келип, һәр хил грамматикилиқ мунасивәтләрни билдүридиған сөзләр. Өзи яндишип кәлгән сөз билән бир соалға жавап бериду вә бир мүчә хизмитини атқуриду. Түзүлүши жәһәттин: сап тиркәлмиләр, пеилдин түзүлгән тиркәлмиләр, башқа сөз түркүмлиридин түзүлгән тиркәлмиләр дәп бөлүниду.

V. Йеңи дәристә чүшәнгинини мустәһкәмләш

144-көнүкмә еғизчә орунлиниду.

145-көнүкмә оқуғучилар ярдәмчи сөзләрни тапиду. Түрлирини ениқлайду.

146-көнүкмә йезиқчә орунлиниду.

148-149-көнүкмиләр еғизчә орунлиниду.

VІ. Бәкитиш. Соал-жавап усули арқилиқ.

VІІ. Өйгә тапшурма.

Мавзу 23 оқуш, 150-көнүкмини йезиқчә орунлаш

Вақти _______ Уйғур тили 10-синип 126-130-бәтләр Дәрис № ____

Дәрис мавзуси Беқинда бағлинишниң түрлири

Мәхсити: 1. Беқинда бағлинишниң түрлири һәққидә чүшәнчә бериш

2. Саватлиқ сөзләшкә вә йезишқа адәтләндүрүш

3. Өз алдиға ишләшкә дәвәт қилиш, ойлаш қабилийитини

тәрәққий әттүрүш

Дәрисниң түри арилаш

Дәрис типи қелиплашқан

Қоллинилидиған усуллар: баянлаш, соал-жавап, сөһбәт

Көрнәклик: таблица, көнүкмиләр топлими, карточкилар

Пайдиланған технология тәнқидий ойлаш

Йеңи уқумлар: маслишиш, башқуруш, яндишиш

Дәрисниң бериши:

І. Уюштуруш. Саламлишиш, оқуғучиларни түгәл-ш, дәрискә тәйярлиғини тәкш-ш

ІІ. Мәхсәт қоюш. Көнүкмиләр, һәр хил тапшурмилар арқилиқ оқуғучиларға ярдәмчи сөзләр тоғрисида чүшәнчә бериш.

ІІІ. Өй тапшурмисини тәкшүрүш

  1. Синтаксис дегән немә?

  2. Сөз бирикмиси һәққидә немә билисиләр?

  3. Жүмлидики сөзләрниң бағлиниш йоллири қанчә?

  4. Мустәқил бағлиниш дегән немә вә мисал кәлтүрүңлар?

ІV. Йеңи мавзуни чүшәндүрүш. Ярдәмчи сөзләр

А) Қизиқишини ойғитиш. Немә билимән?

1. Дәсләп оқуғучиларға соаллар бериш арқилиқ беқинда сөзи тоғрисида билимини байқаш.

2. Беқинда бағлиниш маслишиш, башқуруш вә яндишиш болуп бөлүниду.

Маслишиш бағлиниш - бир сөзниң иккинчи сөзгә беқинип, униңға шәхс вә сан жәһәттин беқинип келиши. М: Сиз кәлдиңиз, биз ишлидуқ, униң дәптири, бизниң вәзипимиз.

Башқуруш бағлиниш - баш сөзниң тәливи бойичә беқинда сөзниң мәлум келиштә яки тиркәлмә елип келиши. М: тағдин чүштүм, йезиға бардим, сиз үчүн кәлдим, ағинәм билән кәлдим. Тағдин - беқинда, чүштүм - баш сөз.

Яндишиш бағлиниш - беқинда сөз баш сөз билән маслашмай, башқурулмай, бәлки сөзләрниң келиш тәртиви яки интонацияниң ярдими билән бағлиниши. М: тез кәлди, қаттиқ гүлдүрлиди, чирайлиқ яз, мол һосул, кәң дала.

V. Йеңи дәристә чүшәнгинини мустәһкәмләш

165-көнүкмә еғизчә орунлиниду.

166-көнүкмә Оқуғучилар бағлиниш йоллирини ениқлайду вә язиду.

167-көнүкмә еғизчә орунлиниду.

VІ. Бәкитиш.

Соал-жавап усули арқилиқ.

VІІ. Өйгә тапшурма.

Мавзу 27 оқуш, 168-көнүкмини йезиқчә орунлаш

VІІІ. Баһалаш

Вақти Уйғур тили 10-синип 131-138-бәтләр Дәрис № ____

Дәрис мавзуси Аддий жүмлиләр

Жүмлиниң түзүлүшигә бола түрлири

Мәхсити: 1. Жүмлиниң түрлири һәққидә чүшәнчә бериш

2. Саватлиқ йезишқа вә бағлинишлиқ сөзләшкә

адәтләндүрүш

3. Өз алдиға ишләшкә дәвәт қилиш, ойлаш қабилийитини

тәрәққий әттүрүш

Дәрисниң түри арилаш

Дәрис типи қелиплашқан

Қоллинилидиған усуллар: баянлаш, соал-жавап, сөһбәт

Көрнәклик: таблица, карточкилар

Пайдиланған технология тәнқидий ойлаш

Йеңи уқумлар:

Дәрисниң бериши:

І. Уюштуруш. Саламлишиш, оқуғучиларни түгәл-ш, дәрискә тәйярлиғини тәкш-ш

ІІ. Мәхсәт қоюш. Көнүкмиләр, һәр хил тапшурмилар арқилиқ оқуғучиларға ярдәмчи сөзләр тоғрисида чүшәнчә бериш.

ІІІ. Өй тапшурмисини тәкшүрүш

  1. Беқинда бағлинишниң түрлирини атаңлар. Мисал кәлтүрүңлар.

  2. Йезиқчә тапшурмини тәкшүрүш

  3. Карточкилар билән ишләш.

ІV. Йеңи мавзуни чүшәндүрүш.

Соаллар:Жүмлә дегән немә? Жүмлиниң қандақ түрлирини билимиз?

Аяқлашқан ой-пикирни ипадиләйдиған вә тәркиви аддий жүмлиләргә бөлүнмәйдиған жүмлә аддий (простое предложение) жүмлә дәп атилиду. М: Азиада мәшъили Астанаға йеқинлишиватиду. Биз спортчилиримиздин пәқәт ғалибийәт күтимиз.

Аддий жүмлиләр түзүлүшигә бола бир тәркиплик вә икки тәркиплик болуп бөлүниду. Тәркивидә хәвәр яки егә бар аддий жүмлиләр бир тәркиплик аддий жүмлә дәп атилиду. М: Йоруқ кечә. Китап оқуп олтиримән.

Егә вә хәвәрдин түзүлгән жүмлиләр икки тәркиплик дәп атилиду. М: Аста шамал чиқиватиду. Һәммә өз иши билән бәнт.

Ейтилишиға бола хәвәр, үндәш, соал жүмлә дәп бөлүниду.

Жүмлиләр түзүлүшигә бола аддий вә қошма жүмлә болуп бөлүниду. Бирла жүмлидин һасил болса - аддий, икки яки униңдин көп жүмлидин һасил болса, қошма. Жүмлидә баш вә әгәшмә бөләкләр болиду.

V. Йеңи дәристә чүшәнгинини мустәһкәмләш

169-көнүкмә еғизчә орунлиниду.

171-көнүкмә Бир вә икки тәркиплик жүмлиләрни ениқлайду.

178-көнүкмә йезиқчә орунлиниду. 179-көнүкмини еғизчә орунлаш.

VІ. Бәкитиш.

Соал-жавап усули арқилиқ.

VІІ. Өйгә тапшурма.

Мавзу 28-29 оқуш, 181-көнүкмидин аддий жүмлиләрни көчирип, тәһлил қилиш

VІІІ. Баһалаш

Вақти Уйғур тили 10-синип 140-147-бәтләр Дәрис № ____

Дәрис мавзуси Баш бөләкләр. Егә вә хәвәр

Мәхсити: 1. Жүмлиниң баш бөләклири һәққидә чүшәнчә бериш

2. Саватлиқ йезишқа вә синтаксислиқ тәһлил жүргүзүшкә

адәтләндүрүш

3. Ойлаш қабилийитини тәрәққий әттүрүш

Дәрисниң түри арилаш

Дәрис типи қелиплашқан

Қоллинилидиған усуллар: баянлаш, соал-жавап, сөһбәт

Көрнәклик: таблица, карточкилар

Пайдиланған технология тәнқидий ойлаш

Йеңи уқумлар:

Дәрисниң бериши:

І. Уюштуруш. Саламлишиш, оқуғучиларни түгәл-ш, дәрискә тәйярлиғини тәкш-ш

ІІ. Мәхсәт қоюш. Көнүкмиләр, һәр хил тапшурмилар арқилиқ оқуғучиларға баш бөләкләр, егә вә хәвәр тоғрисида чүшәнчә бериш.

ІІІ. Өй тапшурмисини тәкшүрүш

  1. Аддий жүмлиләр дәп қандақ жүмлини атайду? Мисал кәлтүрүңлар.

  2. Бир тәркиплик вә икки тәркиплик аддий жүмлиләргә мисал ойлаңлар.

  3. Йезиқчә тапшурмини тәкшүрүш

ІV. Йеңи мавзуни чүшәндүрүш. Жүмлиниң баш бөләклири егә вә хәвәр.

Жүмлиниң ким яки немә тоғрисида ейтилғанлиғини билдүридиған бөлиги егә дәп атилиду. Егә жүмлидә төвәндики сөз түркүмлиридин келиши мүмкин:

1. Исимлардин: Азиада мәъили Талдиқорған шәһиригә кәлди.

2. Алмашлардин: Биз өз вәзипимизни шәрәп билән орунлишимиз керәк.

3. Сүпәтләрдин: Ахмақ йегинини ейтиду.

4. Сүпәт пеиллардин: Кәткән келәр, кәтмәнлигән кәлмәс.

5. Санлардин: Бәш үчкә бөлүнмәйду.

6. Һәрикәт намлиридин: Яхшини көрмәк пәриз.

Жүмлидә егиниң иш-һәрикитини, һалитини, ким яки немә һәққидә ейтилғанлиғини билдүридиған бөлиги хәвәр дәп атилиду. Хәвәр төвәндики сөз түркүмлиридин ясилиду:

1. Сүпәт пеиллар: Бу тапшурмини мән орунлиған.

2. Сүпәтләрдин: Һәр кишигә өз вәтини һәммидин гөзәл.

3. Исимлардин: Пәнжим - наһийәмиздики чоң йеза.

4. Санлардин: Гәп - бир, қулақ - икки.

5. Рәвишләрдин: Бизниң йеза Қорғастин төвән.

V. Йеңи дәристә чүшәнгинини мустәһкәмләш

182-көнүкмә еғизчә орунлиниду. 183-көнүкмә егиләрни ениқлайду.

184-көнүкмә йезиқчә орунлиниду. 3 қатар бөлүп орунлайду.

187-көнүкмә. 3 қатар орунлайду. 188-көнүкмә еғизчә орунлиниду.

VІ. Бәкитиш.

Соал-жавап усули арқилиқ.

VІІ. Өйгә тапшурма.

Мавзу 30-31 оқуш, 190-көнүкмини йезиш

VІІІ. Баһалаш

Вақти Уйғур тили 10-синип 149-156-бәтләр Дәрис № 21

Дәрис мавзуси Әгәшмә бөләкләр. Толуқтурғучи вә ениқлиғучи

Мәхсити: 1. Жүмлиниң әгәшмә бөләклири һәққидә чүшәнчә бериш

2. Саватлиқ йезишқа вә синтаксислиқ тәһлил жүргүзүшкә

адәтләндүрүш

3. Ойлаш қабилийитини тәрәққий әттүрүш

Дәрисниң түри арилаш

Дәрис типи қелиплашқан

Қоллинилидиған усуллар: баянлаш, соал-жавап, сөһбәт

Көрнәклик: таблица, карточкилар

Пайдиланған технология дәрижилик тапшурмилар

Йеңи уқумлар:

Дәрисниң бериши:

І. Уюштуруш. Саламлишиш, оқуғучиларни түгәл-ш, дәрискә тәйярлиғини тәкш-ш

ІІ. Мәхсәт қоюш. Көнүкмиләр, һәр хил тапшурмилар арқилиқ оқуғучиларға баш бөләкләр, егә вә хәвәр тоғрисида чүшәнчә бериш.

ІІІ. Өй тапшурмисини тәкшүрүш

  1. Егә вә хәвәрни ениқлаш мәхситидә тахтида жүмлиләрни тәһлил қилиш.

  2. Йезиқчә тапшурмини тәкшүрүш

ІV. Йеңи мавзуни чүшәндүрүш. Жүмлиниң әгәшмә бөләклири .

Егә билән хәвәрдики иш-һәрикәтниң һәр хил бәлгүлирини толуқтуруп кәлгән мүчә толуқтурғучи дәп атилиду.

Жүмлидә төвәндики сөз түркүмлирибилән ипадилиниду:

1. Исим: Мәктәпни тамамлап, шәһәргә оқушқа бармақчимән.

2. Алмаш: Кишиниң өзигә қарма, сөзигә қара.

3. Сүпәт: Яманни көрмигичә, яхшиниң қәдригә йәтмәс..

4.Сүпәт: Жиғлиғандин сорима, күлгәндин сора

5. Санлардин: Бәшкә төртни қошсақ, тоққуз болиду..

6. Һәрикәт намлиридин: Кириштин бурун чиқишни ойла.

Егиниң һәр хил бәлгүлирини, хусусийәтлирини ипадиләп келидиған әгәшмә мүчә ениқлиғучи дәп атилиду. Төвәндики сөз түркүмлиридин ясилиду:

1. Сүпәт пеиллар: Алтун берип елип болмас қалған көңүлни..

2. Сүпәтләрдин: Асманда ақ булутлар аста үзмәктә.

3. Алмашлардин: Биз көптин бери мошу йезида туримиз..

5. Санлардин: Йәттинчи қишлиқ Азиада Алмута вә Астана шәһәрлиридә өтмәктә.

Шәхсни яки нәрсини башқа нам билән атайдиған, башқичә чүшәндүридиған ениқлиғучиниң түри изаһлиғучи дәп атилиду: муәллим Асим, дохтур Алийәм, Ғени батур.

V. Йеңи дәристә чүшәнгинини мустәһкәмләш

193-көнүкмә еғизчә орунлиниду. 194-көнүкмә толуқт-ни ениқлайду.

195-көнүкмә еғизчә орунлиниду. 197-көнүкмә 3 қатар бөлүп орунлайду.

199-көнүкмә. Йезиқчә. 188-көнүкмә еғизчә орунлиниду.

VІ. Бәкитиш. Соал-жавап усули арқилиқ.

VІІ. Өйгә тапшурма. Мавзу 33-34оқуш, 200-көнүкмини йезиш

VІІІ. Баһалаш

Вақти Уйғур тили 10-синип 149-156-бәтләр Дәрис № 22

Дәрис мавзуси Һаләт

Мәхсити: 1. Һаләт һәққидә чүшәнчә бериш

2. Саватлиқ йезишқа вә синтаксислиқ тәһлил жүргүзүшкә

адәтләндүрүш

3. Ойлаш қабилийитини тәрәққий әттүрүш

Дәрисниң түри арилаш

Дәрис типи қелиплашқан

Қоллинилидиған усуллар: баянлаш, соал-жавап, сөһбәт

Көрнәклик: таблица, карточкилар

Пайдиланған технология

Йеңи уқумлар:


Дәрисниң бериши:


І. Уюштуруш. Саламлишиш, оқуғучиларни түгәл-ш, дәрискә тәйярлиғини тәкш-ш

ІІ. Мәхсәт қоюш. Көнүкмиләр, һәр хил тапшурмилар арқилиқ оқуғучиларниң жүмлә бөләклири тоғрисидики чүшәнччисини кәңәйтиш.

ІІІ. Өй тапшурмисини тәкшүрүш

  1. Егә, хәвәр, толуқтурғучи, ениқилғучини ениқлаш мәхситидә тахтида жүмлиләрни тәһлил қилиш.

  2. Йезиқчә тапшурмини тәкшүрүш

ІV. Йеңи мавзуни чүшәндүрүш. Һаләт

Жүмлидә хәвәргә, хәвәр орнида кәлгән сөзләргә бағлинип келип, хәвәрниң әмәлгә ешишидики вақтини, орнини, һалитини, сәвәп-мәхситини, дәрижә-миқдарини билдүридиған әгәшмә бөләк һаләт дәп атилиду. Аңлитидиған мәнасиға қарап вақит, орун, һал, сәвәп-мәхсәт, дәрижә-миқдар дәп бөлүниду.

Вақит һалити: Қишниң ғемини язда қил, язниң ғемини - қишта.

Ахшими келәр әглигим, әтиси кетәр ләглигим.

Орун һалити: Мән йезида туғулуп, шәһәрдә оқуған едим.

Қазақстанда 130дин ошуқ милләт инақ яшайду.

Һал һалити: Аста маңсаң, жирақ кетисән.

Қар учқундап йеғип туриду.

Сәвәп-мәхсәт һалити: Ямғур көп яққачқа, һосулму яхши болди.

Оқуғучиларға мукапат яхши оқуғини үчүн берилди.

Дәрижә-миқдар һалити: Китап елиш үчүн китапханиға бир нәччә қетим бардим. Он қетим ойла, бир қетим сөзлә. Аз йә, асан қутул.

V. Йеңи дәристә чүшәнгинини мустәһкәмләш

201-көнүкмә еғизчә орунлиниду. 3 қатар орунлайду.

202-көнүкмә тахтида орунлиниду. 203-көнүкмә еғизчә орунлиниду.

VІ. Бәкитиш. Соал-жавап усули арқилиқ.

VІІ. Өйгә тапшурма. Мавзу 34 оқуш, 205-көнүкмини йезиш

VІІІ. Баһалаш

Вақти Уйғур тили 10-синип 160-168-бәтләр Дәрис № 23

Дәрис мавзуси Қошма жүмлиләр. Бағланған қошма жүмлиләр.

Мәхсити: 1. Бағланған қошма жүмлиләр һәққидә чүшәнчә бериш

2. Саватлиқ йезишқа вә синтаксислиқ тәһлил жүргүзүшкә

адәтләндүрүш

3. Ойлаш қабилийитини тәрәққий әттүрүш

Дәрисниң түри арилаш

Дәрис типи қелиплашқан

Қоллинилидиған усуллар: баянлаш, соал-жавап, сөһбәт

Көрнәклик: таблица, схема, карточкилар

Пайдиланған технология дәрижилик тапшурмилар

Йеңи уқумлар:


Дәрисниң бериши:


І. Уюштуруш. Саламлишиш, оқуғучиларни түгәл-ш, дәрискә тәйярлиғини тәкш-ш

ІІ. Мәхсәт қоюш. Көнүкмиләр, һәр хил тапшурмилар арқилиқ оқуғучиларниң бағланған қошма жүмлә тоғрисидики чүшәнчисини кәңәйтиш.

ІІІ. Өй тапшурмисини тәкшүрүш

  1. Тахтида жүмлиләрни синтаксислиқ тәһлил қилиш.

  2. Йезиқчә тапшурмини тәкшүрүш

ІV. Йеңи мавзуни чүшәндүрүш.

Икки яки униңдин ошуқ аддий жүмлиләрниң мәзмун вә интонация тәрипидин бирикиши нәтижисидә пәйда болған жүмлиләр қошма жүмлә дәп атилиду. Улар түзүлүшигә бола бағланған, беқинда, көп беқинда, арилаш қошма жүмлиләр болуп бөлүниду.

1. Бағланған. Қар яққан күни оға чиқтуқ, лекин бизгә һеч нәрсә учрашмиди.

2. Беқинда. Яз күнлири су йейилип аққачқа, йол ушшақ қум-ташлиқ еди.

3. Көп беқинда. Ғәйритиң болса, қувитиң йәтсә, өзәң билән бир мәслиһәттики хәлқиң билән бол.

4. Арилаш. Данишмән қайтмақчи болғанда, дехан пул тәңләпту, данишмән алмапту.

Бағланған қошма жүмлиләр икки яки униңдин көп тәң һоқуқлуқ жүмлиләрдин тәркип тапиду. Уларниң бири иккинчисигә беқинмайду. Бир-бири билән бағлиғучиларсиз, бағлиғучилар вә бағлиғучилиқ вәзипини атқуридиған -ки, -дә, -ю (у), -му уланмилириниң ярдими арқилиқ бағлиниду.

Көнүкмиләр топлимидин жүмлиләр яздуруш.

V. Йеңи дәристә чүшәнгинини мустәһкәмләш

207-көнүкмә еғизчә орунлиниду. 1,2 вариантқа бөлүнүп орунлайду.

209-көнүкмә тахтида орунлиниду. 210-көнүкмә еғизчә орунлиниду.

VІ. Бәкитиш. Соал-жавап усули арқилиқ.

VІІ. Өйгә тапшурма. Мавзу 35-36 оқуш, Әдәбий китаплардин бағланған қошма жүмлигә 7 жүмлә йезиш.

VІІІ. Баһалаш

Вақти Уйғур тили 10-синип 168-174-бәтләр Дәрис № 24

Дәрис мавзуси Беқинда қошма жүмлиләр. Егә, хәвәр беқинда қ.ж.

Мәхсити: 1. Беқинда қошма жүмлиләр. Егә, хәвәр беқинда қ.ж.

һәққидә чүшәнчә бериш

2. Саватлиқ йезишқа вә синтаксислиқ тәһлил жүргүзүшкә

адәтләндүрүш

3. Ойлаш қабилийитини тәрәққий әттүрүш

Дәрисниң түри арилаш

Дәрис типи қелиплашқан

Қоллинилидиған усуллар: баянлаш, соал-жавап, сөһбәт

Көрнәклик: схема, дәрислик

Пайдиланған технология тәнқидий ойлаш

Йеңи уқумлар:


Дәрисниң бериши:


І. Уюштуруш. Саламлишиш, оқуғучиларни түгәл-ш, дәрискә тәйярлиғини тәкш-ш

ІІ. Мәхсәт қоюш. Көнүкмиләр, һәр хил тапшурмилар арқилиқ оқуғучиларниң бағланған қошма жүмлә тоғрисидики чүшәнчисини байқаш вә беқинда қошма жүмлиләр, егә, хәвәр беқинда қ.ж. тоғрисида чүшәнчә бериш.

ІІІ. Өй тапшурмисини тәкшүрүш

  1. Тахтида жүмлиләрни синтаксислиқ тәһлил қилиш.

  2. Йезиқчә тапшурмини тәкшүрүш

ІV. Йеңи мавзуни чүшәндүрүш.

Тәркивидики аддий жүмлилириниң бири иккинчисигә беқинип кәлгән қошма жүмлиләр беқинда қошма жүмлә дәп атилиду.

М: Әтияз кәлгән чағда, деханлар өз ишини башлиғанда, етиз нахша-сазға толиду.

Беқинда жүмлиләр ясилиши жәһәттин бир нәччә түргә бөлүниду.

Егә беқинда жүмлилик қошма жүмлә. Бәш жүмлиниң егиси алмаш билән ипадилинип, беқинда жүмлә шу егини изаһлап, униң мәзмунини ечип беридиған жүмлә егә беқинда жүмлилик қошма жүмлә дәп атилиду.

М. Жапани ким тола тартса, гөһәрни шу алар таштин.

Хәвәр беқинда жүмлилик қошма жүмлә - баш жүмлидики алмаш арқилиқ ипадиләнгән хәвәрни ениқлап, уни изаһлап келидиған беқинда жүмлилик қошма жүмлә.

М. Бизниң мәхситимиз шуки, биз бу тапшурминиң һөддисидин чиқимиз.

V. Йеңи дәристә чүшәнгинини мустәһкәмләш

216-көнүкмә еғизчә орунлиниду.

217-көнүкмә тахтида орунлиниду.

218-көнүкмә еғизчә орунлиниду.

219- көнүкмини тахтида тәһлил қилиш

VІ. Бәкитиш. Соал-жавап усули арқилиқ.

VІІ. Өйгә тапшурма. Мавзу 37-38-39 оқуш, 220-көнүкмини йезиш.

VІІІ. Баһалаш

Вақти Уйғур тили 10-синип 157-бәтләр Дәрис № 25


Дәрисниң мавзуси: Диктант «Вәтән»

Мәхсити: 1. Саватлиқ вә чирайлиқ йезишқа үгитиш

2. Инсанпәрвәрлик, вәтәнпәрвәрлик, әхлақий тәрбийә бериш

Дәрис түри: билимини байқаш.

Дәрис типи қелиплашқан

Қоллинилидиған усуллар: баянлаш

Пайдиланған технология

Йеңи уқумлар:

Дәрисниң бериши:


І. Уюштуруш. Саламлишиш, оқуғучиларни түгәлләш, дәрискә тәйярлиғини тәкшүрүш

ІІ. Мәхсәт қоюш. Язма иш арқилиқ оқуғучиларниң өткән мавзулар бойичә алған билимини тәкшүрүш, саватлиқ вә чирайлиқ йезишқа дәвәт қилиш

ІІІ. Диктант йезиш қаидилирини әскә чүшириш

Имла вә пунктуация қаидилирини әскә елиш

ІV. Диктант мәтини билән тонуштуруш

С.Балинова «Диктантлар топлими».

157-бәтләр. 170 сөз.

V. Қошумчә тапшурма.

Мәтиндин бир жүмлини синтаксислиқ тәһлил қилиш.

VІ. Өйгә тапшурма бериш

Өтүлгән мавзуларни тәкрарлаш





Вақти Уйғур тили 10-синип 175-177-бәтләр Дәрис № 26

Дәрис мавзуси Толуқтурғучи вә ениқлиғучи беқинда жүмлилик қ.ж.

Мәхсити: 1. Толуқтурғучи вә ениқлиғучи беқинда қ.ж.һәққидә

чүшәнчә бериш

2. Саватлиқ йезишқа вә синтаксислиқ тәһлил жүргүзүшкә

адәтләндүрүш

3. Ойлаш қабилийитини тәрәққий әттүрүш

Дәрисниң түри арилаш

Дәрис типи қелиплашқан

Қоллинилидиған усуллар: баянлаш, соал-жавап, сөһбәт

Көрнәклик: схема, дәрислик

Пайдиланған технология тәнқидий ойлаш

Йеңи уқумлар:

Дәрисниң бериши:

І. Уюштуруш. Саламлишиш, оқуғучиларни түгәл-ш, дәрискә тәйярлиғини тәкш-ш

ІІ. Мәхсәт қоюш. Көнүкмиләр, һәр хил тапшурмилар арқилиқ оқуғучиларниң беқинда қошма жүмлә, егә, хәвәр беқинда қ.ж. тоғрисидики чүшәнчисини байқаш вә толуқтурғучи вә ениқлиғучи беқинда жүмлилик қошма жүмлиләр тоғрисида чүшәнчә бериш.

ІІІ. Өй тапшурмисини тәкшүрүш

  1. Тахтида жүмлиләрни синтаксислиқ тәһлил қилиш.

  2. Йезиқчә тапшурмини тәкшүрүш

ІV. Йеңи мавзуни чүшәндүрүш.

Баш жүмлидә көрситиш алмиши билән ипадиләнгән яки йошурунуп кәлгән толуқтурғучини толуқтуруп, изаһлап кәлгән жүмлини толуқтурғучи беқинда жүмлилик қошма жүмлә дәп атайду.

М: Шуни билип қоюңларки, биз һеч қачан қийинчилиқтин қорқмаймиз

Мән шуниңға ишинимәнки, улар бизни йәргә қаратмайду..

Баш жүмлидики исим билән ипадиләнгән жүмлә мүчисини ениқлап, изаһлап кәлгән жүмлә ениқлиғучи беқинда жүмлилик қошма жүмлә дәп атилиду.

Әгәр ениқлиғучи беқинда жүмлилик қошма жүмлиниң баш жүмлиси беқинда жүмлиниң алдида кәлсә, у чағда баш жүмлигә -ки ярдәмчиси улиниду.

М. .Һазир шундақ заманки, оқуш, ишләш, дәм елиш үчүн барлиқ шараит яритилған.

Әгәр ениқлиғучи беқинда жүмлилик қошма жүмлиниң баш жүмлиси беқинда жүмлидин кейин кәлсә, у чағда беқинда жүмлигә -са, -сә қошумчиси улиниду улиниду. М: Кимниң йери бурун терилсә, униң һосулиму бурун жиғиштурулиду.

V. Йеңи дәристә чүшәнгинини мустәһкәмләш

221-көнүкмә еғизчә вә йезиқчә орунлиниду.

222-көнүкмә тахтида орунлиниду.

VІ. Бәкитиш. Соал-жавап усули арқилиқ.

VІІ. Өйгә тапшурма. Мавзу 40-41 оқуш, 3тин 6 жүмлә йезиш.

VІІІ. Баһалаш

Вақти Уйғур тили 10-синип 175-177-бәтләр Дәрис № 28

Дәрис мавзуси Вақит вә орун беқинда жүмлилик қ.ж.

Мәхсити: 1. Вақит вә орун беқинда қ.ж.һәққидә чүшәнчә бериш

2. Саватлиқ йезишқа вә синтаксислиқ тәһлил жүргүзүшкә

адәтләндүрүш

3. Ойлаш қабилийитини тәрәққий әттүрүш

Дәрисниң түри арилаш

Дәрис типи қелиплашқан

Қоллинилидиған усуллар: баянлаш, соал-жавап, сөһбәт

Көрнәклик: схема, дәрислик

Пайдиланған технология тәнқидий ойлаш

Йеңи уқумлар:

Дәрисниң бериши:

І. Уюштуруш. Саламлишиш, оқуғучиларни түгәл-ш, дәрискә тәйярлиғини тәкш-ш

ІІ. Мәхсәт қоюш. Көнүкмиләр, һәр хил тапшурмилар арқилиқ оқуғучиларниң толуқтурғучи вә ениқлиғучи беқинда жүмлилик қошма жүмлиләр тоғрисида алған билимини тәкшүрүш, вақит вә орун беқинда жүмлилик қошма жүмлә һәққидә чүшәнчә бериш.

ІІІ. Өй тапшурмисини тәкшүрүш

  1. Тахтида жүмлиләрни синтаксислиқ тәһлил қилиш.

  2. Йезиқчә тапшурмини тәкшүрүш

ІV. Йеңи мавзуни чүшәндүрүш.

Баш жүмлидә ипадиләнгән вақиәниң әмәлгә ешиш вақтини, пәйтини, мәзгилини билдүридиған жүмлини вақит беқинда жүмлилик қошма жүмлә дәп атайду. Бағлиниш йоллири:

1. авал, бери, бурун, илгири, кейин, бу ян сөзлириний яндишип келиши арқилиқ. М: Жиғин башлиништин илгири, бизгә шәһәрдин кәлгән киши лекция оқуди.

2. Өткән заман сүпәт пеилидин кейин орун-вақит келишниң қошумчиси келиши вә шу қошумчини алған исимларниң келиши арқилиқ. М: Улар мәлигә маңғанда, қар тиқилған йол билинмәс болуп кәткән еди.

3. Пеил томуриға -ғичә, -қичә, -кичә, -гичә қошумчилириниң улиниши. М: Биз кәлгичә, концерт башлинип кетипту.

4. Шәхс қошумчиси уланған һәрикәт намидин кейин билән сөзи келиду. М: Достлар Өсәкниң бойиға келиши билән, пақирап күнму чиқти.

Баш жүмлидики вақиәниң, иш-һәрикәтниң әмәлгә ешишидики орнини, жайини билдүридиған жүмлә орун беқинда жүмлилик қошма жүмлә дәп атилиду.

М: Шамал қаяқтин чиқса, шу яқтин гүлниң һиди келәтти.

V. Йеңи дәристә чүшәнгинини мустәһкәмләш

223-көнүкмә еғизчә вә йезиқчә орунлиниду.

225-көнүкмә тахтида орунлиниду.

VІ. Бәкитиш. Соал-жавап усули арқилиқ.

VІІ. Өйгә тапшурма. Мавзу 42-43 оқуш, 224-226-көнүкмидин 4тин 8 жүмлә йезиш.

VІІІ. Баһалаш

Вақти Уйғур тили 10-синип 185-189-бәтләр Дәрис № 29

Дәрис мавзуси Һаләт, қаршилиқ, нәтижә беқинда жүмлилик қ.ж.

Мәхсити: 1. һаләт қаршилиқ, нәтижә беқинда қ.ж.һәққидә чүшәнчә бериш

2. Саватлиқ йезишқа вә синтаксислиқ тәһлил жүргүзүшкә адәт-ш

3. Ойлаш қабилийитини тәрәққий әттүрүш

Дәрисниң түри арилаш

Дәрис типи қелиплашқан

Қоллинилидиған усуллар: баянлаш, соал-жавап, сөһбәт

Көрнәклик: схема, дәрислик

Пайдиланған технология тәнқидий ойлаш

Йеңи уқумлар:

Дәрисниң бериши:

І. Уюштуруш. Саламлишиш, оқуғучиларни түгәл-ш, дәрискә тәйярлиғини тәкш-ш

ІІ. Мәхсәт қоюш. Көнүкмиләр, һәр хил тапшурмилар арқилиқ оқуғучиларниң сәвәп, мәхсәт, шәрт беқинда жүмлилик қошма жүмлиләр тоғрисида алған билимини тәкшүрүш, һаләт, қаршилиқ, нәтижә беқинда жүмлилик қошма жүмлә һәққидә чүшәнчә бериш.

ІІІ. Өй тапшурмисини тәкшүрүш

  1. Тахтида жүмлиләрни синтаксислиқ тәһлил қилиш.

  2. Йезиқчә тапшурмини тәкшүрүш

ІV. Йеңи мавзуни чүшәндүрүш.

І. Баш жүмлидә ипадиләнгән вақиәниң, иш-һәрикәтниң қандақ түрдә әмәлгә ашқанлиғини билдүридиған жүмлини һаләт беқинда жүмлилик қошма жүмлә дәп атайду. Бағлиниш йоллири:

1. Беқинда жүмлиниң тәркивидә қандақ сөзи кәлсә, баш жүмлидә шундақ сөзи қоллинилиду. М: Мошулар қандақ тирикчилик қилған болса, мәнму шундақ тирикчилик қилай дегән қарар билән кәлдим.

2. Баш жүмлиниң тәркивидә шундақ сөзи болуп, у беқинда жүмлә билән - -ки бағлиғучисиниң арқилиқ бағлиниду. М: У өзини шундақ пакиз тутаттики, һеч ким униңдин камчилиқ тапалматти.

ІІ. Баш жүмлидики иш-һәрикәтниң әмәлгә ешиши қарши қоюлсиму, лекин иш-һәрикәтниң, һадисиниң орунланғанлиғини билдүридиған жүмлә қаршилиқ б.ж.қ.ж. д/а Бағлиниши:

1. Шәрт пеилдин кейин -му уланмиси келиду. М: Ағриқ қалсиму, адәт қалмайду.

2. Өткән заман сүпәт пеилидин кейин билән ярдәмчи сөзи келиду. лиду. М: Аюп хошниниң мүжәзи шундақ болғини билән, көңлидә яманлиғи йоқ.

3. Қандақ, қанчә сөзлиридин кейин буйруқ мәйилниң -сун, -ғин, -қин, -кин, вә шәрт мәйилниң -са, -сә қошумчисиниң болушсиз шәкли арқилиқ. М: Дүшмән қанчә попуза қилмисун, бәри бир сир паш болиду.

ІІІ. Баш жүмлидики вақиәниң, иш-һәрикәтниң хуласисини, нәтижисини билдүридиған жүмлә нәтижә беқинда жүмлилик қошма жүмлә дәп атилиду.

М: Шундақ күлкә садаси көтирилдики, саз шәйдаси булбул учуп кәтти.

Муәллим кериведи, оқуғучилар орнидин бирдәк турушти.

V. Йеңи дәристә чүшәнгинини мустәһкәмләш

231-көнүкмә еғизчә вә йезиқчә орунлиниду.

232-233-көнүкмә тахтида орунлиниду.

VІ. Бәкитиш. Соал-жавап усули арқилиқ.

VІІ. Өйгә тапшурма. Мавзу 47-48-49 оқуш, әдәбий әсәрләрдин 3тин жүмлә йезиш.

VІІІ. Баһалаш

Вақти Уйғур тили 10-синип 185-189-бәтләр Дәрис № 30

Дәрис мавзуси Дәрижә-миқдар, охшитиш-селиштуруш беқинда жүмлилик қ.ж.

Мәхсити: 1. Дәрижә-миқдар, охшитиш-селиштуруш беқинда жүмлилик

қ.ж. һәққидә чүшәнчә бериш

2. Саватлиқ йезишқа вә синтаксислиқ тәһлил жүргүзүшкә адәт-ш

3. Ойлаш қабилийитини тәрәққий әттүрүш

Дәрисниң түри арилаш

Дәрис типи қелиплашқан

Қоллинилидиған усуллар: баянлаш, соал-жавап, сөһбәт

Көрнәклик: схема, дәрислик

Пайдиланған технология тәнқидий ойлаш

Йеңи уқумлар:

Дәрисниң бериши:

І. Уюштуруш. Саламлишиш, оқуғучиларни түгәл-ш, дәрискә тәйярлиғини тәкш-ш

ІІ. Мәхсәт қоюш. Көнүкмиләр, һәр хил тапшурмилар арқилиқ оқуғучиларниң һаләт, қаршилиқ, нәтижә беқинда жүмлилик қошма жүмлиләр тоғрисида алған билимини тәкшүрүш, дәрижә-миқдар, охшитиш-селиштуруш беқинда жүмлилик қошма жүмлә һәққидә чүшәнчә бериш.

ІІІ. Өй тапшурмисини тәкшүрүш

  1. Тахтида жүмлиләрни синтаксислиқ тәһлил қилиш.

  2. Йезиқчә тапшурмини тәкшүрүш

ІV. Йеңи мавзуни чүшәндүрүш.

І. Баш жүмлидики иш-һәрикәтниң миқдарини, дәрижисини билдүридиған жүмлини дәрижә-миқдар беқинда жүмлилик қошма жүмлә дәп атайду. Бағлиниш йоллири:

1. Беқинда жүмлиниң тәркивидә қанчә, қанчилик сөзи келип, жүмлә шәрт мәйил билән аяқлашса, баш жүмлидә шунчә, шунчилик сөзи қоллинилиду. М: Әтиязда ямғур қанчә көп яғса, күздә ашлиқтин шунчә мол һосул елиниду.

ІІ. Баш жүмлидә ейтилған вақиәни, иш-һәрикәтни башқа бир иш-һәрикәткә селиштуридиған жүмлә охшитиш-селиштуруш б.ж.қ.ж. д/а Бағлиниши:

1. Беқинда жүмлиниң хәвири -дәк, -тәк қошумчисини елиш арқилиқ. М: Черикләр, ач иштлар сүйәккә етилғандәк, өй тәрәпкә етилди.

2. Беқинда жүмлә худди, гоя, гояки, бәәйни, бәжайики охшаш бағлиғучилар билән бағлиниши арқилиқ. М: Худди қолүлә бешини қепиға йошурувалғандәк, қуяш ғайип болди.

3. Пеилдин ипадиләнгән беқинда жүмлиниң хәвири -ғичә, -гичә, -қичә, -кичә қошумчилирини елип келиши арқилиқ. М: Яманниң яхшиси болғичә, яхшиниң ямини бол.

V. Йеңи дәристә чүшәнгинини мустәһкәмләш

234-көнүкмә еғизчә вә йезиқчә орунлиниду.

235-көнүкмә тахтида орунлиниду.

VІ. Бәкитиш. Соал-жавап усули арқилиқ.

VІІ. Өйгә тапшурма. Мавзу 47-48-49 оқуш, 236-көнүкмини йезиқчә орунлаш.

VІІІ. Баһалаш

Вақти Уйғур тили 10-синип 201-211-бәтләр Дәрис № 33

Дәрис мавзуси Көчәрмә гәп вә өзләштүрмә гәп. Цитата

Мәхсити: 1. Көчәрмә вә өзләштүрмә гәп., цитата һәққидә чүшәнчә бериш

2. Саватлиқ йезишқа вә синтаксислиқ тәһлил жүргүзүшкә адәт-ш

3. Ойлаш қабилийитини тәрәққий әттүрүш

Дәрисниң түри арилаш

Дәрис типи қелиплашқан

Қоллинилидиған усуллар: баянлаш, соал-жавап, сөһбәт

Көрнәклик: схема, дәрислик

Пайдиланған технология тәнқидий ойлаш

Йеңи уқумлар:


Дәрисниң бериши:

І. Уюштуруш. Саламлишиш, оқуғучиларни түгәл-ш, дәрискә тәйярлиғини тәкш-ш

ІІ. Мәхсәт қоюш. Көнүкмиләр, һәр хил тапшурмилар арқилиқ оқуғучиларниң қошма жүмлиләр тоғрисида алған билимини тәкшүрүш, көчәрмә вә өзләштүрмә гәпләр, цитата һәққидә чүшәнчә бериш.

ІІІ. Өй тапшурмисини тәкшүрүш

  1. Тахтида жүмлиләрни синтаксислиқ тәһлил қилиш.

  2. Йезиқчә тапшурмини тәкшүрүш

ІV. Йеңи мавзуни чүшәндүрүш.

Өзгиниң сөзи һеч өзгиришсиз әйни өз петичә берилишини көчәрмә гәп дәп атаймиз.

Әнди өзгиниң сөзини пайдиланғучи шәхс муәллип болуп, униң сөзи муәллип сөзи дәп атилиду. Башқа шәхсниң ейтқан сөзи яки пикри әйни өз петичә берилишини өзгиниң сөзи дәп атаймиз.

Өзгиниң сөзини, пикрини муәллип бәзидә айрим өзгиришләр киргүзүлгән һалда пайдилиниду вә өз сөзи билән ипадиләп бериши мүмкин. Мундақ гәп өзләштүрмә гәп дәп атилиду.Мәсилән:

1. «Биз бу ишни чапсан түгәттуқ» - деди топ беши.

2. Топ беши өзлириниң бу ишни чапсан түгәткәнлигини ейтти.

Цитата - өз пикрини дәлилләш үчүн башқа бирсиниң гепини әйни петичә көчирип елип пайдилинилидиған сөз.

V. Йеңи дәристә чүшәнгинини мустәһкәмләш

247-көнүкмә еғизчә вә йезиқчә орунлиниду.

248-249-көнүкмиләр еғизчә орунлиниду.

250-көнүкмини тахтида орунлаш

VІ. Бәкитиш.

Соал-жавап усули арқилиқ.

VІІ. Өйгә тапшурма. Мавзу 54 оқуш, 252-көнүкмини йезиқчә орунлаш.

VІІІ. Баһалаш


Вақти Уйғур тили 10-синип 212-226-бәтләр Дәрис № 34

Дәрисниң мавзуси: Жил бойи өткәнләрни тәкрарлаш

Мәхсити: 1 Жил бойи алған билимини тәкрарлаш, чоңқурлаштуруш

2. Саватлиқ йезишқа вә пикир қилишқа үгитиш

3. Өз алдиға ишләшкә дәвәт қилиш.

Дәрис түри: тәкрарлаш

Дәрис типи қелиплашқан

Көрнәклик қураллар: дәрислик, көнүкмиләр топлими

Қоллинилидиған усуллар: баянлаш, тәһлил, соал-жавап

Пайдиланған технология

Йеңи уқумлар:

Дәрисниң бериши:


І. Уюштуруш. Саламлишиш, оқуғучиларни түгәлләш, дәрискә тәйярлиғини тәкшүрүш

ІІ. Мәхсәт қоюш. Оқуғучиларниң жил давамида алған билимини байқаш вә мустәһкәмләш

ІV. Билимини тәкшүрүш

1. Фонетикини тәкрарлаш

260-көнүкмә. Созуқ вә үзүк тавушларниң новәтлишишини ениқлаш.

2. Лексикини тәкрарлаш.

261-көнүкмә. Сөзләрниң мәналирини ениқлаш.

3. Морфологияни тәкрарлаш.

262-көнүкмини орунлаш. Сөз түркүмлири бойичә тәһлил қилиш.

264-көнүкмидин аһаңдаш сөзләрни тепип, уларниң қайси сөз түркүмигә аит екәнлигини ениқлаңлар.

265-көнүкмидин мәнадаш сөзләрни тепиңлар

266-көнүкмидики аһаңдаш, қарши мәналиқ вә көп мәналиқ сөзләрни ениқлаш.

267-көнүкмидин исимларниң ясилишини ениқлаш.

268-көнүкмидики шәхс вә келиш қошумчилирини ениқлаңлар.

269-көнүкмә. Қош сөзләрни тепип, қайси сөз түркүмигә аит екәнлигини ениқлаңлар

270-көнүкмә. Пеилларни тепиш.

V. Йәкүнләш, баһалаш

VІ. Өйгә тапшурма.

Бәдиий әдәбият оқуш.


© 2010-2022