План - конспект по татарскому языку на тему Үткән заман хикәя фигыльнең төрләнеше

Тема.

Максат.

Җиһазлау

Оештыру

Актуаль- ләштерү

Яңа тема

аңлату

Тактада эшләү

Карточка- лар белән эшләү

Таблица белән эшләү

Дәреслек

белән эшләү.

Уен - ярыш үткәрү.

Дәрескә нәтиҗә .

Өй эше.

Үткән заман хикәя фигыльнең төрләнеше.

1)дидактик - үткән заман хикәя фигыльнең төрләнешен өйрәнү;

2)үстереш - танып белү эшчәнлеген камилләштерү;

3)тәрбияви -- халык авыз иҗаты әсәрләрен яратып өйрәнү хисләре тәрбияләү.

1. Шәүкәт Галиев шигырьләре.

2. Халык авыз иҗаты әсәрләре : әкиятләрдән өзекләр , табышмаклар , мәкальләр.

3. Карточкалар.

4. Хикәя фигыль буенча плакат.

5. ,, Туган тел " җыры.

--Укучылар , узган дәрестә без сезнең белән үткән заман хикәя фигыльне өйрәнгән идек. Әйдәгез, шул теманы искә төшереп китик әле.

-- Сезгә, бирелгән фигыльләрдән, билгеле һәм билгесез үткән заман хикәя фигыль төрләрен ясарга бирелгән иде. ( Килү, җитү , казу , уку, сөйләү , эшләү, ару, ял итү )

Сүзләр тикшерелә.

Тактада җөмлә:

1. Өй түбәләре , каралты - куралар ап - ак кар астында калган .

2. Бездә кышлаучы кошлар да талгын йокыдан уянды .

-- Әйдәгез , бу җөмләләрдәге фигыльләрне карыйбыз . Алар икесе дә үткән заманда , икесе дә хәбәр булып килә .

-- Димәк , без сезнең белән бүген нинди тема үтәчәкбез?

-- Без үткән заман хикәя фигыльне өйрәнүне дәвам итәбез.

-- Әйе . Үткән заман хикәя фигыльнең төрләнешен өйрәнәчәкбез.

Дәреснең темасы : ,, Үткән заман хикәя фигыльнең төрләнеше "

Теманы дәфтәрләргә язабыз .

-- Тактада Шәүкәт абый Галиевнең ,, Тагын бер ,,рәхмәт"..." шигыре язылган . Балалар , шигырьне игътибар белән укыйбыз һәм үткән заман хикәя фигыльләрне табабыз .

-- Эшләгән , бирдем , килгән , булды , чыгардым , сораштык, кергән , тырышкан , куйды , күрдегез .

-- Укучылар , хәзер шигырьдәге фигыльләрнең заманын билгелибез , затын әйтәбез .

-- Үткән заман хикәя фигыльләр , өч затта да килгәннәр.

мин чыгардым без сораштык

син --- сез күрдегез

ул эшләгән алар ---

--Балалар , сезнең алда мәкаль һәм әйтемнәр язылган карточкалар бар . Беренче карточкада язылганнарын укыйбыз һәм дәфтәрләргә язабыз . Фигыльләрне табабыз , заманын һәм затын билгелибез.

Ана тән биргән,

Ана сөт биргән,

Ана тел биргән.

-- Үткән заман хикәя фигыль , өченче затта. Җәмләдә хәбәр булып килгән .

Ата сүзен тыңламаганны атауга ыргытканнар,ди.

-- Үткән заман хикәя фигыль, өченче затта , күплек санда .

-- Карточкаларда язылган табышмакларны укыйбыз, җавапларын һәм фигыльләрне табабыз.

-- Яз көнне җәйгән җәймәмне

Көзгә җыеп алдылар ,

Бер келәткә салдылар,

Караңгыга яптылар.

-- Бу табышмакның җавабы : чәчү , уру , амбарларга салу . Алдылар , салдылар , яптылар - үткән заман хикәя фигыль, өченче затта , күплек санда.

2нче бирем.

--Табышмакларда бирелгән фигыльләрнең зат - сан белән төрләнешен язарга .

мин алды - м без алды - к

син алды - ң сез алды - гыз

ул алды алар алды - лар

Билгеле үткән заман хикәя фигыль зат - сан белән төрләнгәндә кыска кушымчалар ала.

Тактага таблица эленә . Таблицада билгесез үткән заман хикәя фигыльнең зат - сан белән төрләнеше бирелгән .

-- Балалар , таблицага карыйбыз , бирелгән фигыльләрне укыйбыз , зат - сан белән төрләнештәге аерманы табабыз.

-- Билгесез үткән заман хикәя фигыль зат - сан белән төрләнгәндә тулы зат кушымчалары ала .

мин аңлаган - мын без аңлаган - быз

син аңлаган - сың сез аңлаган - сыз

ул аңлаган алар аңлаган - нар

--Хәзер магнитофон тасмасында язылган ,,Туган тел" җырын тыңлыйбыз һәм фигыльләрне дәфтәрләребезгә язып барабыз .

Фигыльләр укыла . ( Белдем , аңлашылган , көйләгән , сөйләгән.)

-- Ә хәзер , шушы сүзләрне зат - сан белән төрләндерәбез һәм дәфтәрләребезгә язабыз .

3нче бирем .

--Карточкаларда бирелгән ,, Дүрт дус" әкиятеннән өзекне укыйбыз , фигыльләрне төрләндерәбез.

Фигыльләр укыла . ( Килгән , башлаган , кайткан , киткән , өшедем , бетте , әйткән , белде , ашыккансыз , әйттек , уйлаган ).

--Балалар , дәреслекләрне ачабыз , 140нчы күнегүнең биремен укыйбыз , күнегүне язмача эшлибез . Дәфтәр битен ике өлешкә бүләбез .Бер якка билгеле үткән заман , икенче якка билгесез үткән заман хикәя фигыльләрне язабыз . Берәр фигыльне алабыз һәм зат - сан белән төрләндереп , җөмлә уйлап язабыз .

4нче бирем.

,,Сүз эчендә сүз " уены . Кем тизрәк , кем өлгеррәк ?

Укыганнар , язмаганнар , сизмәгәнбез , ачканнар , сөйләделәр фигыльләреннән сүзләр уйлыйбыз .

Дәрестә үткәннәрне гомумиләштереп кабатлау , нәтиҗә ясау , билгеләр кую.

1.Кагыйдәне кабатларга.

1. 2.,,Кышкы матурлык " темасына үткән заман хикәя фигыль кулланып хикәя язарга .