Разработка урока по казахской литературе на тему Тахауи Ахтанов. Күй аңызы әңгімесі

Сабақтың тақырыбы: Тахауи Ахтанов «Күй аңызы»

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Т. Ахтановтың өмірі мен шығармашылығына шолу, «Күй аңызы» әңгімесінің мазмұнын меңгерту, тақырыптық-идеялық мазмұнын ұғындыру, шығарманың композициялық жоспарын құруға үйрету.

Дамытушылық: Оқушыларды еркін сөйлеуге, ашық пікір айта білуге бағыттау, тіл байлығын жетілдіру, сыни ойлау арқылы шығармашылық баяндауға баулу.

Тәрбиелік: Оқушылардың оқуға деген саналы көзқарасын арттыру, ұжымдық іскерліктерін ұштау, оқушылар бойында адамгершілік құндылықтарды жетілдіру, күй өнерінің құдіретін ұғындыру.

Сабақтың түрі: жаңа сабақ..

Сабақтың әдістері: топпен жұмыс, сұрақ-жауап, түсіндіру, баяндау, талдау, топтастыру, көрнекілік, анализ-синтез.

Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта, слайд.

Пәнаралық байланыс: қазақ тілі, бейнелеу өнері, музыка

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі:

1. Сәлемдесу

2. Оқушыларды түгендеу

3. Зейіндерін сабаққа аударту

ІІ. Үй тапсырмасын пысықтау: М. Әуезовтің «Қараш-Қараш оқиғасы» повесіндегі кейіпкерлерге мінездеме жасау.

ІІІ. Жаңа сабақ:

Тахауи Ахтановтың «Күй аңызы» әңгімесіне әдеби-сыни талдаудың сатылық деңгейі.

IV.

1. Ойсылқара-киелі жануар (эссе жазу).

2. «Нар идірген» күйін орындау.

Шығармашылық

саты

ІІІ. 1.Ассоциация.

2.Концептуалдық кесте.

3.Семантикалық карта.

4. Түртіп алу стратегиясы.

5. Тест интервью.

Эвристикалық

саты

ІІ. 1.Кейіпкерлерге талдау, топтастыру.

2.Әңгіменің композициялық құрылымы.

3.Түсініктеме күнделігі.

Алгоритімдік

саты

І. 1.Тахауи Ахтановтың өмірі мен шығармашылығы.

2. «Күй аңызы» әңгімесінің қысқаша мазмұны.

3. «Нар идірген» күйінің аңызы

Оқушы деңгейі

І. Оқушы деңгейі

Ой шақыру

1.Тахауи Ахтановтың өмірі мен шығармашылығы. 2. «Күй аңызы» әңгімесінің қысқаша мазмұны. 3. «Нар идірген» күйінің аңызы.

Кейіпкерлерді топтастыру

Өмірдің тауқыметін көп

көрген, мейірімді, есті

Композициялық құрылымы

1. Оқиғаның басталуы

Қос күйшінің жолға шығуы.

2. Оқиғаның дамуы

Жалғыз нардың кезігуі, аруананың зары, жолаушылардың жалғыз қараша үйге келуі.

3. Оқиғаның шиеленісуі

Шал мен Естеместің бір-біріне қолқа салуы.

4. Оқиғаның шарықтау шегі

Қарт күйшінің өнері немесе өмірге келген жаңа күй.

5. Оқиғаның шешімі

Естеместің жолын жас жігітке беруі немесе иіген нар.

Түсініктеме күнделігі

Қолқа салу - дос, туыс, жолдас адамдардың бір-бірінен бір нәрсені қалауы, сұрауы.

Тізгін - аттың басын тежеу, игеру үшін пайдаланылатын, ұштары жүгеннің ауыздық шиыршығына екі жағынан байланған шыжым қайыс.

Түндік - киіз үйдің шаңырағына жабылатын төрт баулы киіз.

Тулақ - үстіне жүн сабау үшін немесе төсеніш үшін жүні алынбай қатырылған шикі тері.

Үлде мен бүлде - қымбат материал, ылғи асыл киімдер,

Жоны - арасы, ту сырты.

Жұт - қыс қатты болған жылдары аштықтан, суықтан малдың қырылуы, мал өлімі, індет.

Шылбыр - жүгеннің шығыршығына бір жағынан тағылған жіп.

ІІІ. Эвристикалық саты.

1. А

   ӨНЕРссоциация

2.Концептуалдық кесте

№

Кейіпкерлер

Өмірге қызығушылығы

Адамгершілік қасиеті

Берілетін баға

1

Естемес

Жоғары. Жасы егде тартса да, отбасын құруды ойлайды.

Жақсы

2

Оразымбет

Жоғары. Өнерді сүйеді. Жігері мол.

Жоғары

3

Жаңыл

Жоғары. Жігерлі жан. Өз бақытын табуда өжеттік танытады.

Жоғары

4

Шал

Жоғары. Жоқшылыққа төзе білді, мойымады.

Жақсы

3. Семантикалық карта

№

Шығармадан үзінді

Шал

Естемес

Оразымбет

Жаңыл

1

Қашан кемеліне келтіргенше, күйді көп алдына салмаған жөн.

+

2

Екі күйші, өнерлерінді бірдей салындар.

+

3

Аһ, сабазың, шыңыраудан суырып шығарды-ау.

+

4

Сөзім - сөз. Өнерің жетсе, тілегіңді бердім, қарағым.

+

5

Кім біледі, жер ортасынан асқанда, тәңірінің сарғайтып барып бұйыртқаны осы болар.

+

6

Бір жылдан бері мен аңдамаған мінезін осы бүгін көрсетті-ау.

+

7

Апырым-ай, осы мал жарықтықтың күйге елігетіні болады деуші еді.

+

3. Тест интервью

Естеместің өзіне тән ерекшеліктері

Халық өнерін қастерлейді, күйші, отбасын құрмаған, салт.

Жаңыл бейнесі қай қырынан ұнады?

Әңгімеде ұнамсыз бейнелердің жоқтығы неліктен?

«Екі күйші, өнерлеріңді бірдей салыңдар» деген қыз сөзінің сырын аш.

Оқиға шешімі сені қандай ойға жетеледі?

3. INSERT түртіп алу стратегиясы

V

Білетінім

-

Білгеніме сәйкес келмейтіні

+!

Мен үшін жаңалық, таңқалдырды

?

Тереңірек білгім келеді

«Нар идірген» күйінің бар екендігі. Күйлердің шығу тарихы болатындығы

Малдың өнерге (күйге елігетіні исінетіні)

Күй шынайы шабыттан туатын құдіретті өнер екендігі. Қыздың бақыты жолындағы амал - әрекеті.

Аңыздар шындыққа жақындай ма?

IV. Шығармашылық саты

1. Ойсылқара-киелі жануар (эссе жазу).

2. «Нар идірген» күйін орындау.

V. Сабақты қорытындылау.

Балалар! Бүгінгі сабағымызда Тахауи Ахтановтың «Күй аңызы» әңгімесімен таныстық. «Нар идірген» күйінің шығу тарихынан мағлұмат алдық. Қазақ халқы күй өнерін қадірлеген, үлкен өнер деп таныған.

VІ. Үйге тапсырма: «Қазақ күй өнері» деген тақырыпқа шығарма жазу.

VІI. Бағалау.