Антоним

Сабақтың тақырыбы: Антоним. Сабақтың мақсаттары:

а) білімділік- алдыңғы сабақтарда өткендерді еске түсіріп, қайталау арқылы, жаңа сабаққа көшу. Антоним туралы мысалдар арқылы түсінік беру, жасалу жолына тоқталу. ә) тәрбиелік - Абайдың өлеңдері арқылы табиғат пен адам, жалпы тіршілік атаулының тұтастығын түсіндіре отырып, оқушыларға табиғатты сүюге , аялауға, сұлулықты бағалай білуге тәрбиелеу. б)дамытушылық - оқушыларды өз ойын еркін жеткізуге, тіл байлығын дамытуға, шығармашылыққа баулу. Сабақтың түрі: Жаңа сабақ.

Сабақтың көрнекілігі: мультимедиялық тақта, қиықшалар, тірек сызба, суреттер, ақынның шығармалары.

Сабақта қолданылатын әдіс-тәсілдер: мәнерлеп оқу, баяндау,жаңғарту (репродуктивті), эвристикалық (іздендіру), сұрақ-жауап, талдау, түсіндіру, жұмбақ шешу, жаттықтыру.

Сабақ барысы:

I. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу. Отырғызу.

а)Сабақтың мақсатын хабарлау.

ә)Оқушыларды сабаққа ұйымдастыру.

III. Жан-жақты білімдерін тексеру:

IV. Жаңа тақырып:

Сабақтың жоспары

I. Ұйымдастыру кезеңі.

II. Үй тапсырмасын тексеру.

III. Жаңа сабақты түсіндіру.

IY. Кітаппен жұмыс.

Y. Жұмбақ шешу

YI. Терме диктант.

YII. Шағын тест.

YIII. Cергіту сәті

IX. Семантикалық картамен жұмыс

X. Қорытындылау.

ХІ. Бағалау

ХІІ. Үйге тапсырма

Ұйымдастыру кезеңі

Үй тапсырмасын тексеру:

1.Лексика деген не, қай тілден шыққан?

2.Сөздің мағыналарына нелер жатады?

3.Омоним дегеніміз не? Мысал келтір.

4.Көп мағыналы сөз бен омонимнің айырмашылығы, ұқсастығы.

5.Синоним. Анықтамасы. Мысал келтір.

Абай Құнанбаевтың өлеңдеріндегі табиғат көрінісінің суреттелуі.

1. Жазғытұрым - адамның балалық шағы.

2. Жаз - адамның жігіттік шағы.

3. Күз - адамның кемеліне келген шағы.

4. Қыс - адамның кәрілік шағы

Түйіні: Адам мен табиғат егіз екеніне көз жеткізу.

Жазғытұры

Безендіріп жер жүзін тәңірім шебер,

Мейірбандық дүниеге нұрын төгер.

Анамыздай жер иіп емізгенде,

Бейне әкеңдей үстіңе аспан төнер Жаз

Жоғары -төмен үйрек, қаз,

Ұшып тұрса сымпылдап.

Қыз-келіншек үй тігер,

Бұрала басып былқылдап...

Күз

Жасыл шөп,бәйшешек жоқ бұрынғыдай,

Жастар күлмес,жүгірмес бала шулай.

Қайыршы шал- кемпірдей түсі кетіп,

Жапырағынан айырылған ағаш, қурай.

Ана -әке, жер - аспан, жоғары - төмен, шал - кемпір

Антоним сөздер.

Мысалы: Күн - түн, ыстық - суық,

әне - міне, кету - келу, ерте - кеш.

Антоним - грек тілінен шыққан.

anti- қарсы, onota-атау дегенді білдіреді.

Мағыналары бір-біріне қарама-қарсы сөздерді антоним дейміз.

Антонимдер

Зат есім Сын есім. Есімдік Етістік Үстеу

өмір-өлім жас- кәрі анау-мынау ашу-жабу әрі- бері

жаз-қыс аш-тоқ әне-міне ұшу-қону ерте- кеш

күн-түн кең-тар осы-сол күлу-жылау жоғары- төмен

ұл- қыз ащы- тұщы келу- кету ақырын- тез

Ана -әке, жер - аспан,

жоғары - төмен,

шал - кемпір

Антоним сөздер.

Мысалы: Күн - түн, ыстық - суық,

әне - міне, кету - келу, ерте - кеш.

Антоним - грек тілінен шыққан.

anti- қарсы, onota-атау дегенді білдіреді.

Кітаппен жұмыс.

49 - жаттығу

Көшіріп жазып , антоним сөздердің мағынасын түсіндіріңдер.

Дүниеде түрлі - түрлі адамдар бар,

Жақсы да арасында жаман да бар ....

Бір күні жарлы отырып ойға қалды.

Байларға ең бір сараң көзін салды.

(А.Байтұрсынов)

50 - жаттығу.

Мәтіндегі әсем, тез, шебер, зор сөздерінің антонимін тауып жазу.

Жұмбақ шешу:

Асты тігілген , үсті сөгілген. (Қап)

Аяғы бар , басы бар

Арқалаған тасы бар. (Тасбақа)

Түнде бар, күндіз жоқ. (Жұлдыз)

Терме диктант:

Зат есімнен болған антонимдерді теріп жаз.

1.Алыс-жақын 2.ақ-қара 3.күн - түн 4.ерте- кеш 5.алу-беру 6. қыс-жаз 7.алғыс- қарғыс 8.ұзын-қысқа 9.ұл-қыз Жауабы:

Күн - түн, қыс - жаз, алғыс - қарғыс, ұл - қыз

Сергіту сәті Семантикалық карта

^{Мысалдар}

^{Зат есім}

^{Сын есім}

^{Есімдік}

^{Етістік Үстеу}

^Үс-

^теу

^{Жоғары-төмен}

^{Аз - көп}

^{Күн - түн}

^{Қуану - ренжу}

^{Анау - мынау}

^{Ақ - қара}

^{Мысалдар}

^{Зат есім}

^{Сын есім}

^{Есімдік}

^{Етістік Үстеу}

^Үс-

^теу

^{Жоғары-төмен}

⁺

^{Аз - көп}

⁺

^{Күн - түн}

⁺

^{Қуану - ренжу}

⁺

^{Анау - мынау}

⁺

^{Ақ - қара}

⁺

Қорытындылау:

Нені білдік? Неге үйрендік?

ХІ. Бағалау

Үйге тапсырма:

Көшіріп жазып , антоним сөздердің мағынасын түсіндіріңдер.

Саулық берсін жасыңа, кәріңе де,

Жазылмайтын дертім бар дәріңе де.

Сыртым бүтін болғанмен, ішім түтін,

Төзіп келем әйтеуір бәріне.

Соңы қалды өмірдің, басы кетіп,

Жаратқан ба табиғат жасық етіп?! (Қ.Мырзалиев).