Информатика пәнін оқытуда оқушылардың танымдық қабілетін дамыту тақырыбында баяндамасы

Информатика пәнін оқытуда оқушылардың танымдық

қабілетін дамыту.

Білім беру саласында оқыту процесінің мәні өте зор,өйткені осы кездегі қоғамдық -өндірістік қатынастың дамуы оқытудың ғылыми- практикалық деңгейіне байланысты.

Оқыту процесін ұйымдастыру барысында оқушы және оқушылар ұжымы бір жағынан оқыту субъектісі болады. Осыған орай,оқыту процесінде мұғалімдер мен оқушылар ынтымақтастығы ,олардың шығармашылық еңбек етулеріне зор сүйеніш болады.Оқытудың субъектілері мен объектілері арасында әр түрлі байланыстар пайда болады. Мысалы: мұғалімдер мен оқушылар арасындағы қарым-қатынас арқылы ақпарат алмасуы,ынтымақтастық немесе бірлестік іс-әрекеті т.б.

Оқыту процесінің барлық элементтерінің мақсаттары мен міндеттерін,мұғалімнің және тәрбиеленушілердің жұмыстарының мазмұнын, формаларын және әдістерін анықтайды.

Бұл заңдылықтар:

А) Оқыту мазмұны қоғамның қоғамның мақсаттары және қажеттілігін бейнелейтін міндеттерге байланысты;

В) Оқыту формалары,оларды ұйымдастырып,өткізудің міндеттеріне мазмұнына және әдістеріне байланысты;

В) Оқыту әдістері,олардың мақсаттарымен анықталады;

Оқыту процесінің міндеттері,мазмұны формалары, әдістері тұтас логикалық тізбек құрса, онда қарастырылып отырған байланыс заңдылықтары ақырғы нәтижені қамтамасыз етеді.

Оқыту процесінің заңдылықтары оның принциптерінде бейнеленеді. Принцип-латын сөзі-негізгі,бастапқы деген ұғымды білдіреді.

Оқытуға қойылатын талаптардың бастапқы белгілі жүйесін оқыту процесінің принциптері деп атайды.Оқыту процесінің бірнеше принциптерін атауға болады.

Оқыту процесінің мақсаттылық принципі. Әрбір сабаққа дайындалу үшін ең алдымен оның мақсатын анықтайды. Мақсатсыз сабақ жақсы нәтиже бермейді. Өйткені оқыту әдістері олардың мақсаттарына байланысты. Осыған орай ,әрбір баланың және ұжымның ерекшеліктерін еске алып, мұғалім оқыту жұмыстарының формаларын, мазмұнын, әдістерін іріктеп алады.Оқыту мен тәрбие жұмыстарын осындай мақсатпен ұйымдастыру мұғалім мен оқушылардың іс-әрекеттерінің үнемі жоспарлы түрде өтуіне игі әсер етеді.

Оқытудың ғылымилық принципі. Бұл принцип табиғат,қоғам,мәдениет,ойлау,дамуының заңдылықтарын білуді талап етеді. Ғылымилық принцип оқу бағдарламаларын,оқулықтарды жасағанда еске алынып,оқыту процесінде жүзеге асырылады. Ғылымилық принцип оқушылардың таным қабілетінің дамуына, дүниеге көзқарасының және жоғары адамгершілік қасиеттерінің қалыптасуына әсер етеді.

К.Д Ушинскийдің айтуы бойынша ,оқыту-бұл баланың байқағыштығының, ойының, тілінің, есінің, қиялының дамуы, баланы еңбекке, өмірге дайындау. Оқыту ғылыми ережелер мен теориялардың оқушылардың көзқарасы мен сеніміне ұласуымен сипатталады.

Оқыта отырып тәрбиелеу-бұл баланың өмірге, білімге қатысы, ақыл ойының қабілеттілігі адамгершілік қасиеттерінің қалыптасуы.

Сонымен білім беру,тәрбие оқытудың біріңғай процесінде іске асырылады. Бұл үш категория бір-бірін өзара нығайтады.

Түсініктілік принципі. Түсініктілік принципі оқытудыоқушылардың дайындық деңгейіне сай ұйымдастыруды талап етеді. Сонымен бірге оқушыларға тапсырма «ең таяу дамузонасына» сәйкес берілуі тиіс,яғни тапсырманы мұғалімнің басшылығымен терең ойлапорындауды оқушылардан талап ету керек. Егер тапсырма төмендейді,сенімі кетеді,күшіне зиян келеді.

Түсініктілік принципімен оқытылу ережелері туады.Мысалы:

Жеңілден қиынға көшу. Бұдан оқушылардың таным іс-әрекетіне бірте-бірте үйрету,яғни нақы фактілерден жалпы қорытындыға көшу ұғымы туады. Дара фактілерді жинақтау негізінде жеке нәрседен жалпы қорытындыға көшуді индуктивті жол деп атайды.

Қарапайымдылықтан күрделілікке көшу.Мәселен, оқушыларға құрмалас сөйлемді түсіндіру үшін,оларды ең алдымен жай сөйлеммен таныстыру қажет.

Педагогикалық процестің бағыттылық принципі. Педагогикалық процестің бағыттылық принципі жеке адамның әр жақты дамуына,оқыту мен тәрбие үйлесімдігіне ықпал жасайды.

Кешенді ықпал жасау идеяны қоғамдық құрылыстың өз табиғатынан шығады-оқыту мен тәрбие жұмысы жүйесінің тұтас,мызғымас бірлігі.

Ақыл-ой, адамгершілік және еңбек тәрбиесін тығыз бірлікте қамтамасыз ету педагогикалық процестің бағыттылық принциптердің негізін құрайды. Адамның білімге, әр түрлі іс-әрекетіне сенімділігі, сонымен бірге ақыл-ой тәрбиесін қоғамдық пайдалы және өнімді еңбек процесінде дамиды. «Еңбек білім берумен қатар жүрмейінше,саяси және қоғамдық тәрбиемен қатар жүрмейінше, тәрбиелік пайда келтірмейді,бейтарап процесс болады », - дейді А.С.Макаренко.

Педагогикалық процестің басты идеясы-оқыту және тәрбие жұмысында мақсаттың міндеттердің, принциптердің,заңдылықтардың мазмұнының, әдістер мен формалардың бірлігі тұтастығы және өзара байланыстылығы. Бұл идеяны іске асыру үшін ең алдымен ғылымның соңғы жетістіктеріне сәйкес әр түрлі жабдықтармен, оқыту машиналарымен техникалық құралдармен атап айтқанда,символикалық экранды динамикалық дыбысты техникалық құралдармен жабдықтау,оқыту және тәрбие процесінің сапасын және тиімділігін арттырады.

Оқыту мен тәрбие процесінде моральдік-психологиялық жағдайдың да мәні өте зор. Сабақ үстінде,тәрбиелік шараларды өткізу процесінде тәрбиешілер мен оқушылар арасындағы бір-біріне тілектестік,жанашырлық ,қамқорлық және қиын жағдайларда өзара көмек іс-әрекетін сапасын тиімді ықпал жасайды.

Сонымен тұтас педагогикалық процесте кешенді ықпал жасау -бұл әртүрлі іс-әрекеттерін нақты жоспарлау,әртүрлі жұмыстарды (саяси идеялық,қоғамдық пайдалы және өнімді еңбек т.б.) табиғи бірлікте жүзеге асыру.

Информатика пәнінің оқытушысы: Матақбаева Р.С.