Урок по информатики на тему Паскаль – программалау тілі. Паскаль тілінің негізгі элементтері. Паскаль ортасымен жұмыс. Программа мәтінін теру. Анықтама жүйесі. Программаның орындалуы

Сабақтың тақырыбы: Паскаль - программалау тілі. Паскаль тілінің негізгі элементтері. Паскаль ортасымен жұмыс. Программа мәтінін теру. Анықтама жүйесі. Программаның орындалуы.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Паскаль программалау тілі және оның негізгі элементтері, Паскаль ортасы туралы толық түсінік беру;

Дамытушылық: Паскаль программалау тілі және оның негізгі элементтері, Паскаль ортасы туралы толық түсінік бере отырып, оқушылардың ой-өрісін, білім білік дағдыларын қалыптастырып, алған білімдерін дамыту;

Тәрбиелік: Оқушыларды адамгершілікке, патриоттыққа, ұқыптылыққа, жауапкершілдікке тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: теориялық сабақ

Сабақтың барысы

1. Ұйымдастыру

2. Үй тапсырмасын тексеру

3. Жаңа сабақты түсіндіру

4. Сабақты бекіту

5. Үйге тапсырма

Өткен материалды қайталау сұрақтары

• Алгоритм командалары есеп шартына байланысты қалай бөлінеді?

• Жай және құрама командалардың айырмашылықтары қандай?

• Сызықтық алгоритм дегеніміз не?

• Тармақталу алгоритмі мен циклдік алгоритмнің айырмашылығы қандай?

• Компьютерде есеп шығару қандай кезеңдерден тұрады?

Жаңа сабақты түсіндіру

Паскаль тілін 1968-1971 жылдары Щвейцарияда профессор Никлаус Вирт оқып- үйренуге қолайлы программалау тілі ретінде ұсынған болатын. Паскаль тілі өзінің қарапайымдылығының және тиімділігінің арқасында дүние жүзіне тез таралды.

Бұл тілде жазылған программа компьютерде орындалу барысында алдымен трансляцияланады (машина тіліне аударылады), объектік программаға түрлендіріледі де, содан кейін ғана орындалады.

Паскаль тілінің негізгі элементтері

Паскаль тіліндегі программа жеке-жеке жолдардан тұрады. Оларды теру, түзету арнайы мәтіндік редакторлар арқылы атқарылады. Программада әрбір жолдан кейін нүктелі үтір (;) қойылады.

Паскаль тілінде программа үш бөліктен тұрады: тақырып, сипаттау бөлімі және операторлар бөлімі.

Кез келген программа Program сөзінен басталып, оның тақырыбы жазылады. Одан кейін программаның ішкі объектілерінің сипатталу бөлімі жазылады. Бұл бөлім программадағы айнымалылар, тұрақтылар тәрізді объектілердің жалпы қасиеттерін алдын ала анықтап алуға көмектеседі.

Программаның соңғы және негізгі бөлімі операторлар бөлімі - болып табылады. Орындалатын іс-әрекеттер, командалар осы бөлімде орналасады. Ол begin түйінді сөзінен басталып, барлық атқарылатын операторлар (командалар) тізбегі жеке-жеке жолдарға жазылып біткен соң end түйінді сөзімен аяқталады.

Турбо Паскаль ортасымен танысу

Турбо Паскаль интерфейсі көп терезелі орта. Орта ашылғанда терезенің жоғарғы жағында бас меню қатары шығады.

Жұмысты бастау тәртібі

F10 - бас меню қатарына шығу. Керек команданы таңдап, Enter-ді басамыз

Бас меню негізгі 10 пунктен тұрады:

Fіle -файлдармен жұмыс, баспаға шығару (принтер), каталогты ауыстыру т.б.

Edіt - тексті редакциялау, текст бөліктерін көшіру, ауыстыру.

Search - қажет тексті іздеу, сөздерді ауыстыру,т.б.

Run - программаны орындау.

Compіle - программаны компиляциялау.

Debug - программаны жөндеу, түзету құралдары.

Tools - ортаның құралдардары.

Optіons - программалау ортасын баптау.

Wіndow - программалар жөндеу терезелерін басқару.

Help - көмек.

Ескерту. Бет (страница) - деп бір экран көлемін айтады (21 жол).

Редакциялау "пернелері"

Shіft + ←,↑,→,↓ - белсенді терезедегі текстің фрагменттерін белгілеу.

Ctrl + Del - белгіленген тексті қалтаға түсірмей, терезеден жою.

Ctrl + Іns - белгіленген текстің көшірмесін қалтаға жіберу.

Shіft + Del - белгіленген тексті қалтаға түсіріп, терезеден жою.

Shіft + Іns - қалтадағы тексті белсенді терезеге қою.

Ctrl + L - соңғы команданы қайталау.

Ctr l+ N - курсор тұрған жол үстінен, бос жол енгізу.

Ctrl + Y - курсор тұрған жолды алып тастау.

Терезелерді басқару "пернелері"

Alt + # - мұндағы # көретін терезе нөмірі.

Alt + 0 - ашылған терезелер тізімін көрсету.

Alt + F3 - белсенді терезені жабу.

Alt + F5 - қарау, программаның орындалу нәтижесін көру, (пайдаланушының экраны).

Shіft + F6 - артқы терезелерге шегіндіре өту.

F5 - белсенді терезені үлкейту (кішірейту).

F6 - алдыңғы терезелерге ілгері өту.

Ctrl + F5 - белсенді терезенің өлшемін немесе позициясын өзгерту.

Паскаль тілінде программаны тексеру - Ғ9

Программаны орындау - CTRL+F9

Нәтижені алу (көру) - ALT+F5

Турбо Паскаль ортасынан шығу тәртібі

1. Alt + F - меню қатарына, Fіle командасына шығу.

2. Exіt немесе бірден:Alt + X - басуға болады.

Сабақты бекіту сұрақтары

• Паскаль тілі қай жылдардан бастап қолданыла бастады?

• Паскаль тілінде программа неше бөліктен тұрады?

• F10 пернесінің қызметі қандай?

• Ctrl + Del, Ctrl + Іns, Shіft + Del, Shіft + Іns пернелері қандай қызмет атқарады?

• F5 пернесінің қызметі қандай?

• Паскаль тілінде программаны тексеру қай перненің көмегімен орындалады?

• ALT+F5 пернесі қандай қызмет атқарады?

• Программаны орындауға жіберу қандай пернелер комбинациясы арқылы орындалады?

Үйге тапсырма: 2.1 тақырыпты оқу.