- Преподавателю
- Информатика
- Тәуелді және тәуелсіз ауыстырғыштар
Тәуелді және тәуелсіз ауыстырғыштар
Раздел | Информатика |
Класс | - |
Тип | Конспекты |
Автор | Уринбасарова Ж.Н. |
Дата | 02.09.2015 |
Формат | docx |
Изображения | Есть |
Тақырыбы: «Тәуелді және тәуелсіз ауыстырғыштар»
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: ауыстырғыш туралы түсінік беру; тәуелді және тәуелсіз ауыстырғыш компоненттерін қолдану, қасиеттерін көрсету, алған білімді тәжірибе жүзінде пайдалана білу.
Дамытушылық: кәсіптік қызығушылықты дамыту, логикалық ойлау қабілеттерін дамыта білу, ойын нақты және жан - жақты жетілдіру.
Тәрбиелілігі: болашақ маман ретінде жауапкершілік сезімдерін ояту, өз бетімен ойларын нақты жеткізе білуге қалыптастыру.
Сабақтың түрі: кіріктірілген сабақ
Оқыту әдістемесі:
-
интерактивті оқыту
-
өткен тақырыптарды жүйелі қамту
-
блум таксоманиясы
-
венн диаграммасы
-
сұрақ жауап
Оқыту нәтижесі:
-
Өз ойын еркін жеткізу
-
АКТ ды тиімді пайдалану
-
Delphi бағдарламасында дұрыс жұмыс істей білу
Пәнаралық байланыс:
«Кәсіби шет тілі»
Сабақтың материалды- техникалық жабдықталуы:
Көрнекілік құралдары:
-
компьютер;
-
Borland Delphі программалау тілі.
-
интерактивті тақта;
-
тест бағдарламасы;
-
үлестірмелі материалдар
Сабақта қолданылатын өзіндік жұмыстар:
Интерактивті тақтамен жұмыс, программа құру
САБАҚТЫҢ БАРЫСЫ
І. Ұйымдастыру кезеңі (2 мин)
-
Оқушылармен амандасу
-
Сабаққа қатысымдарын тексеру
-
Үй тапсырмасын сұрау
ІІ. Оқушылардың білімін тексеру. (5 мин)
БІЛУ сатысы
-
Delphi ортасы неше терезеден тұрады?
-
Компоненттердің түрлері
-
Қасиет дегеніміз не?
-
Бағдарламаны компиляциядан өткізу
-
Батырмалар
-
Форма қасиеттері
-
Мәзір құру компоненттері
-
Саймандық тақталар құру компоненті
-
Қалып күй қатарын құру
ІІІ. Үйге берілген тапсырманы тексеру. (5 мин)
Мәзір қатарын, саймандық тақта, қалып күй қатарын құру компонентін қолдана отырып программа құру
IV. Үй тапсырмасын бекіту: (10 мин)
Интерактивті тақтаны қолдана отырып
-
Жоба құрылымы
*.pas, *.dpr, *.dcu, *.exe, *.res
-
Модуль құрылымын көрсету
Unit модуль тақырыбы;
interface интерфейс бөлімі;
uses модуль
type тип
var айнымалы
implementation орындау бөлімі;
begin
initialization орындаушы оператор;
end.
V. Жаңа тақырыпты түсіндіру.
«Тәуелді және тәуелсіз ауыстырғыштар»(20 мин)
ТҮСІНУ САТЫСЫ
Ауыстырғыш
Ауыстырғыш RadioButton компонентімен ұсынылады. Сәйкесінше басқару элементі мәтіннің тақырыпшасы шеңбер түрінде белгіленеді. (таңдалған жағдайда бұл шеңбердің ішінде қара нүкте пайда болады).
Ауыстырғышты таңдаған кезде тәуелді қосқыш болады, яғни бір ауыстырғышты таңдаған кезде, басқалары таңдалмаған болып келеді.
Топтан бір ауыстырғышты таңдағанда жалаушаға қарағанда оның күйін қайта шерту арқылы өзгерте алмаймыз. Таңдалған ауыстырғыштар алып тастау үшін сол топтан басқа ауыстырғышты белгілеуіміз керек.
RadioGroup тобының ауыстырғыштары басқа да басқару элементтер түрлерін қабылдайды.
Ауыстырып қосқыштың басқару саны мен аттарын, Items мәнінің көмегімен шығарылады, яғни топтағы әр ауыстырып қосқышқа кіруге болатындай жасайды. Массивте есептік жол 0 басталады: Items[0], Items[1] және т.б. Add мен Delete арқылы жолдарды монипуляциялауға мүмкіндік береді.
ItemIndex мәні арқылы әр ауыстырып қосқышқа рұқсат алуға болады. Топтағы осы уақытта таңдаулы ауыстырып қосқыштың номері беріледі. Осы күй таңдаулы ауыстырып қосқышқа немесе анықтауға қойылады. Үнсіз жағдайда ItemIndex мәні -бір болады.
Columns бағана санын береді, топта ауыстырып қосқыштар қанша
бағанадан тұратынын көрсетеді.
Ауыстырып қосқыштар белгілі бір жиынның ішінен қандай да бір мәнді таңдауға мүмкіндік жасайды. Ол қосылған күйде немесе қосылмаған түрде болады. Ауыстырып қосқыштармен жұмыс жасау үшін Delphі-де RadіoGroup компоненттері қызмет етеді. Ол компоненттер палитрасының Standart бетінде ( пиктограммасы ) орналасқан. Бұл компоненттің мына қасиеттерін қарастырайық:
Сhecked -жалаушаның күйін анықтау қасиеті;
Іtems- ауыстырып қосқыштар саны мен олардың атауларын басқару;
Columns- ауыстырып қосқыштарды баған бойынша орналастырады немесе бағандарға бөледі;
ІtemІndex- жеке ауыстырып қосқыштарға рұқсат алу үшін пайдаланатын қасиет.
Жалауша (тәуелсіз ауыстырып қосқыш)
Жалаушалардың ауыстырып қосқыштан айырмашылығы, жалаушаларды бір мезгілде әр түрлі комбинацияларда қоюға болады. (Осындай жағдайларда барлық жалаушаларды орнатуға немесе алып тастауға болады.) Жалауша орнатылған және алынып тасталған күйде болуы мүмкін. Жеке жалауша көбінесе жағдайда , мысалға қандайда бір режимді қосуға өшіруге қолданылады.
Жалауша мәтіндік тақырыпша мен тікбұрыш болып көрінеді. Егер тікбұрышта қанат белгісі болатын болса, онда ол жалаушамен көрсетілген опциясы қосылған ( осындай жағдайда жалауша белгіленген деп атайды). Егер тікбұрыш болса, онда жалауша алынып тасталған. Бір жалаушамен жасалған іс- әрекеттер басқа жалаушалардың күйіне әсер етпейді,
Checked жалаушының күйін анықтауға болады. Үнсіз жағдайда ол False мәнін қабылдайды, жалауша алынып тасталған. Тышқанды шерту арқылы жалаушаның күйін ауыстыруға болады. Егер жлауша алынып тасталған болса (қосылмаған), онда шерткеннен кейін ол орнатылады (қосылған), және керісінше. Содан кейін Checked мәні өзгертіледі.
Жалаушаны өзгертуге болмайтындай қалдыру үшін Enabled мәнін False қылдырып орнату керек(қорғаныс қою).
Қорғанысқа қойғаннан кейін оның мәні қорғанысқа дейінгі күйін сақтайды, яғни осы жалауша орнатылған немесе алып тасталған күйде болуы мүмкін. Орнатылған немесе алып тасталған екі күйден басқа, жалауша үшінші күйдеде болуы мүмкін жалаушаның күйін өзгертуге болмайды. Бұл күйдің болуы немесе болмауы Boolean типті AllowGrayed қасиеті басқарады. Егер оның мәні True болса, онда тышқанның батырмасын шерткен кезде жалаушаның үш күйдің арасындағы
циклдық ауысу өтеді: орнатылған, алынып тасталған және өзгертуге болмайтын.
Өзгертуге болмайтын жағдайда жалаушаның түсі сұр болады, ал тік бұрышта қанат белгісі болады.
TCheckBoxState типі State жалаушаның анализбен орнатудың үш күйінің бір мәнін атқарады. Ол келесі мәндерді қолданады:
cbChecked (жалауша қосылмаған)
cbGrayed (жалауша қосылған)
cbUnchecked (жалаушаға қатынас алмаймыз).
CheckBox3 жалаушасы ауыстырып қосқанда өзінің күйін бейнелейді.
So, students in order to understand the meaning and reading of the words lets call the teacher of English Nesibeli Togiskizi
1.Warm-up.
Teacher: - Now Let's continue our lesson. As you know Informatics is very connected with each other because all the Computer programs is given in English. That's why you must know English.You know we have learned all the termin words of computer at English lesson.Now Let's remember.
-What is it?
Monitor - монитор
Mouse - тышқан
Mousepad - кілемше
Floppy disk drive- дисковод
Keyboard - клавиатура
Projecter - прожектор
2. New words.
T: Look at the blackboard and listen to me!
Radio button [ reidio bΛtn] тәуелді тіркелімді түйме
Check box [tʃek bɔks] түйме жалау
Alingnment [ǽlainment] орналасу
Caption [ kǽpʃn] мәтін жолы
Color [ kΛlә] түсі
True [ tru:] ақиқат
False [ fɔls] жалған
Font [fɔnt] қаріп
Enable [ eneibl] қорғаныс қою
Visible [vizbl] көрініс
Checked [tʃeket] тексерілген, тандалған
Unchecked [Λn tʃekt] тексерілмеген, таңдалмаған
Items [ aitms] элемент
Cancel [ kǽnsl] жою
Help [ help] көмек
-Repeat after me! T-Cl work. T-P-1, P-2…..
ҚОЛДАНУ САТЫСЫ (20 мин)
Тапсырма.
1. Тәуелді және тәуелсіз ауыстырғыштарды қолдана отырып, тест программасын құру.
Тест программаcын құру.
Компонент
Қасиеті
Мәні
Оқиға
Form1
Caption
Алгоритмдеу және бағдарламалау пәні бойынша тест сұрақтары
OnCreate
GroupBox1
Caption
№1
Label1
Caption
сұрақ
adioGroup1
Items
Нұсқалар
Button1
Caption
Тексеру
OnClick
Label6
Caption
бос
GroupBox2
Caption
№2
Label2
Caption
Екінші сұрақ
RadioGroup2
Items
Нұсқалар
Button2
Caption
Тексеру
OnClick
Label7
Caption
бос
GroupBox3
Caption
№3
Label3
Caption
Үшінші сұрақ
RadioGroup3
Items
Нұсқалар
Button3
Caption
Тексеру
OnClick
Label8
Caption
бос
GroupBox4
Caption
№4
Label4
Caption
Төртінші сұрақ
CheckBox1
Caption
Нұсқалар
CheckBox2
Caption
CheckBox3
Caption
CheckBox4
Caption
Button4
Caption
Тексеру
OnClick
Label9
Caption
бос
GroupBox5
Caption
№5
Label5
Caption
Бесінші сұрақ
CheckBox5
Caption
Нұсқалар
CheckBox6
Caption
CheckBox7
Caption
CheckBox8
Caption
Button5
Caption
Тексеру
OnClick
Label10
Caption
бос
Memo1
Lines
бос
Button6
Caption
Шыгу
OnClick
var
Form1: TForm1;
k:integer;
implementation
{$R *.dfm}
procedure TForm1.FormCreate(Sender: TObject);
begin
memo1.Visible:=false;
memo1.Text:=' ';
label6.visible:=false;
label7.visible:=false;
label8.visible:=false;
label9.visible:=false;
label10.visible:=false;
k:=0;
end;
procedure TForm1.Button1Click(Sender: TObject);
begin
button1.Enabled:=false;
if radiogroup1.ItemIndex=2 then
begin k:=k+1;
label6.font.Color:=rgb(0,150,0);
label6.visible:=true;
label6.caption:='дұрыс';
end else begin
label6.font.Color:=rgb(0,150,0);
label6.visible:=true;
label6.caption:='дұрыс емес';
end; end;
procedure TForm1.Button2Click(Sender: TObject);
begin
button2.Enabled:=false;
if radiogroup2.ItemIndex=2 then
begin k:=k+1;
label7.font.Color:=rgb(0,150,0);
label7.visible:=true;
label7.caption:= 'дұрыс';
end else begin
label7.font.Color:=rgb(0,150,0);
label7.visible:=true;
label7.caption:= 'дұрыс емес';
end; end;
procedure TForm1.Button3Click(Sender: TObject);
begin
button3.Enabled:=false;
if radiogroup3.ItemIndex=2 then
begin k:=k+1;
label8.font.Color:=rgb(0,150,0);
label8.visible:=true;
label8.caption:= 'дұрыс';
end else begin
label8.font.Color:=rgb(0,150,0);
label8.visible:=true;
label8.caption:= 'дұрыс емес';
end; end;
procedure TForm1.Button4Click(Sender: TObject);
begin
button4.Enabled:=false;
if (checkbox1.Checked=true) and (checkbox4.Checked=true)
and (checkbox2.Checked=false) and (checkbox1.Checked=false)
then begin
label9.Font.Color:=rgb(0,150,0);
label9.Visible:=true;
label9.Caption:= 'дұрыс';
end else begin
label9.Font.Color:=rgb(150,0,0);
label9.Visible:=true;
label9.Caption:= 'дұрыс емес';
end; end;
procedure TForm1.Button5Click(Sender: TObject);
begin
button5.Enabled:=false;
if (checkbox5.Checked=true) and (checkbox6.Checked=true)
and (checkbox7.Checked=false) and (checkbox8.Checked=false)
then begin
label10.Font.Color:=rgb(0,150,0);
label10.Visible:=true;
label10.Caption:= 'дұрыс';
end else begin
label10.Font.Color:=rgb(150,0,0);
label10.Visible:=true;
label10.Caption:= 'дұрыс емес';end;
memo1.Visible:=true;
memo1.Text:='барлык сурак саны - 5'+#13+#10+'дурус жауап '+inttostr(k)+#13+#10+'пайызбен='
+floattostr(k/5*100)+'%'; end;
procedure TForm1.Button6Click(Sender: TObject);
begin
close;
end; end.
VI.ТАЛДАУ САТЫСЫ (15 мин)
Жаңа сабақты бекіту
1.
2. Match the words.
Radio button көмек
Check box түйме жалау
Alingnment жою
Caption элемент
Color қорғаныс қою
True жалған
Font ақиқат
Enable түсі
Items мәтін жолы
Cancel орналасу
Help тәуелді тіркелімді түйме
False қаріп
ЖИНАҚТАУ САТЫСЫ
Тест сұрақтары:
1. Ауыстырғыштармен жұмысқа арналған компоненттерді атаңыздар
A)ChekBox, RadioButton,RadioGroup
B)MainMenu, PopupMenu
C)Button, BitBtn, SpeedButton
D)барлығы
2. Тәуелсіз фиксациядағы ауыстырғыш
A) RadioButton және RadioGroup
B) ChekBox
C) MainMenu
D)барлығы
3. Ауыстырғыштың жалаушасының күйін анықтау үшін қандай қасиет
пайдаланылады
A)Enabled
B)Visible
C)Items
D)State
4. State қасиетінің cbUnchecked мәні қандай күйді анықтайды?
A) жалауша қосылған
B) жалаушаға қатынас алмаймыз
C) жалауша қосылмаған
D) ешқандай
5. Ауыстырғқыштың жалаушасын өзгеріске ұшырамайтындай ету үшін, яғни блокировка қою үшін қандай қасиетті пайдаланамыз?
A)Enabled
B)Visible
C)Items
D)Checked
6. Тәуелді фиксациядағы ауыстырыпқосқышқа сәйкес келетін компонентті атаңыз
A) ChekBox
B) MainMenu
C)RadioButton
D)барлығы
7. Тәуелді фиксациядағы ауыстырғыштарды топтастыратын контейнер болып табылатын компонент қалай аталады?
A)RadioGroup
B) ChekBox
C) MainMenu
D)барлығы
8. Жеке ауыстырғышқа өту үшін қандай қасиетті таңдаймыз?
A) ІtemІndex
B) Enabled
C) Visible
D) State
9. Coloms қасиеті қай компонентке тән
A) RadioButton
B) ChekBox
C) RadioGroup
D)барлығы
10.Іtems қасиеті -
A) ауыстырғыштар саны мен олардың атауларын басқару;
B) ауыстырып қосқыштар саны
C) атауларды басқару
D) қорғаныс қою
VII. Қорытынды (3 мин)
-
Бағалау
-
Үй тапсырмасы Тапсырманы күрделендіру
Пайдаланылатын әдебиеттер.
1. Delphi ортасында программалау негіздері Ерекешова М, Амиргалииева Т 2005
2. С.В.Глушаков, А.Л.Клевцов. «Программирование в среде Delphi7»,
3. Архангельский А.Я. «Программирование в Delphi7» «Бином-Пресс» 2006,
4. Языки программирования Pascal, Delphi Г.Д.Аубакиров, А.Г.Хмыров Астана 2008
5. Бағдарламалық жасақтаманың қазіргі заманғы жабдықтары А.Шайқұлова, С.Аманжолова,Н.Асқарова Астана 2010