«Microsoft Excel кестелік процессоры» ЭССЕ

«Сергиополь жалпы білім беретін орта мектеп» коммуналдық мемлекеттік мекемесі

Шығыс Қазақстан облысы, Аягөз ауданы, Мамырсу ауылдық округі, Бозай бөлімшесі

Информатика пәнінің мұғалімі: Наширбекова Гулим Муратбековна

Тақырыбы: «Microsoft Excel кестелік процессоры»

Жоспары:

1. Кіріспе

1. MS Excel-мен танысу

2. Негізгі бөлім

2. Microsoft Excel кестелік процессорінде жұмыс істеу

3. Қорытынды

3. Білім мен әрекет тәсілдерін бекіту

4. Пайдаланылған әдебиеттер

MS Excel-мен танысу

Адам күнделікті тұрмыста үнемі кестені пайдаланады мектептегі күнделік, электричканың кестесі, сабақ кестесі және т.б.

Дербес компьютер кестені пайдалану мүмкіндіктерін кеңейтеді, мәліметтерді электрондық түрде ұсынып қана қоймай оларды өңдеуге де мүмкіндік береді. Осы мақсаттар үшін пайдаланылатын бағдарламалық жасақтамалар тобы кестелік процессор немесе электрондық кестелер деп аталады.

Кестелік процессор немесе электрондық кестелер бұл мәліметтерді өңдеудін интерактивті жүйесі.

MS Excel-сандық кестелермен жұмыс істеуге арналған Microsoft Office-тің құрамына кіретін программа. MS Excel-дегі ыңғайлы аспаптардың көмегімен алынған сандық мәндерді талдауға, сонымен қатар олардың нәтижесін кесте түрінде беруге болады. Есептеу кезінде 400-ден аса математикалық, статистикалық, қаржылық және басқа да арнаулы функцияларды, әр түрлі кестелердің өзара байланыстарын қарастыруға болады. Электронды кестенің басты артықшылығы - кез келген операнд мәні өзгерген кезде өрнектік тәуелділік арқылы байланысқан барлық деректерді қайта есептеу мүмкіндігі.

MS Excel-дің қолданылу мақсаты: Excel терезесі дайын кесте болып табылатындығының арқасында ол көбінесе қандай да бір есептеулері жоқ, жай кесте түрінде ғана көрінетін құжаттар (кестелер, прайс-беттері, т.б.) жасау үшін қолданылады.

Өзекті мәселелері:

• Excel-де сызбалар мен диаграммалардың алуан түрлерін оңай жасауға болады (спортпен айналыса бастаған уақыттан бергі дене салмағының азаю сызбасы, мал басы санының өсуі диаграммасы, т.б.)

• Excel-ді қарапайым пайдаланушылар элементар есептеулер

жүргізу үшін қолдана алады (отбасы бюджеті, ақшалай

қаражаттың кірісі мен шығысы).

• Excel-де көптеген математикалық және статистикалық жетелер болуы арқасында оны мектеп оқушылары мен студенттер курстық және зертханалық жұмыстар есептерін шығару үшін пайдалана алады.

• Excel бухгалтерияда қарқынды қолданылады - көптеген фирмаларда бұл құжаттар мен есептерді рәсімдеудің, диаграммалар жасаудың негізгі құралы. Онда бұл үшін қажетті жетелердің барлығы бар.

• Microsoft Excel-дің көмегімен мәліметтер базасын жасауға және редакциялауға болады.

Мәліметтер базасы - қолданбалы программаға тәуелсіз, белгілі бір ережелер бойынша ұйымдастырылған мәліметтерді сақтау, сипаттау, олармен әр түрлі әрекеттер жасау принциптері қарастырылған мәліметтер жинағы.

Мысалы, мәліметтер базасына кітапхана каталогін немесе қызметкерлері жайында жинақталған кез келген мекеменің кадрлар бөлімінде жатқан бумаларды, оқушылардың журналын келтіруге болады.

Мәліметтер базасы, негізінен, үлкен ақпаратты сақтауға және оларды дәріханалардың дәрілері жайында, тұтынушының сұрауы бойынша сол дәрінің қай жерде және қандай бағаға сатылатыны жайындағы мәліметтер жатады. Мәліметтер базасының бірінші амалы толтыру, мәліметтер өзгерісінің барлық түрлерін енгізу( мысалы, жаңа дәрілердің түсуі немесе бағасының өзгеруі, т.с.с), қажет мәліметтерді іздеу және іздеуді жеңілдету үшін реттеу

Қызықты мәлімет

1979 жылы екі экономист студент Дэн Бриклин және Боб Френкстон үй тапсырмасын тез орындауға көмектесетін және уақытты үнемдейтін әдіс ойлап табуды шешті. Олар тарихта бірінші рет электронды кесте бағдарламасын жазып, оны Visible Calculator сөзінен қысқартылған VisiCalk (Көрсеткіш калькулятор) деп атады. Сондықтан барлық электрондық кестелер бағдарламасы, оның ішінде Excel программасы Дэн мен Бобтың арқасында жүзеге асты.

Microsoft Excel кестелік процессорінде жұмыс істеу

MS Excel-де жұмыс істеу жөнінде пайдаланушы MS Excel деген не екенін, Excel терезесінің құрылымын, кестенің құрылымын (бағандар, жолдар, ұяшықтар), негізгі құралдар үстелдерінің міндеттерін, ұяшықтарды пішімдеу және өңдеу тәсілдерін (үстеу, жою, біріктіру және т.б.), Өзтолтыру, Өрнек, Өзқосынды, Деректерді сұрыптау ұғымдарын, диаграммаларды құрастыру тәсілдерін білуі; Excel көмегімен құжаттарды безендіре алуы, кестелерді туынды және біртекті мәліметтермен толтыра алуы, ұяшықтарды пішімдей алуы, ұяшықтарды үстеп, жойып, біріктіре алуы, формулалап көмегімен қарапайым есептеулерді жүргізе алуы, мәліметтерді артуы, кемуі және алфавит бойынша сұрыптай алуы, кестелерді негізге ала отырып графиктер мен диаграммалар құрастыра алуы тиіс.

Қазіргі уақытта MS Excel-де көптеген тапсырмалар, қызықты логикалық есептер, әртүрлі есептер шығару арқылы көптеген графиктердің түрін салуға болады, тесттер құрастыруға және т.б. жұмыстар жүргізуге өте ыңғайлы.

Мысалдар қарастырайық:

№1 мысал Несие алушы Асхат мырза 100 000 теңгені 1 жылға 24% жылдық пайызымен (процент) 2012 жылдың қаңтарында банкіден алды. Ол 2013 жылдың қаңтарына дейін несиені және қосымша пайызын қоса банкіге қайтарып беруі тиіс. Несие алушы несиені 1 жылға алғандықтан және ай сайын сол несиенің белгілі бөлігін қосымша айлық пайызымен қайтаруы тиіс болғандықтан жылды айларға бөліп тастаймыз.

1) Банк шарты бойынша несиеге берілген ақша қанша жылға берілсе, сол жылдарға шағып бөлінеді, мысалда несие алушы несиені 1 жылға алғандықтан берілген жүз мынды он екі айға бөлеміз. Сонда берілген несиенің қаншадан ай сайын (83333) қайтарылатынын білеміз.

2) Енді берілген несиенің жылдық 24% пайызын есептейік. Ол үшін пайызды есептеу формасы бойынша 100 мыңды 24-ке көбейтіп, 100-ге бөлеміз. Осы жылдық пайыз арқылы, айлық пайызды табу үшін

1 жылда 12 ай болғандықтан, 12-ге бөлеміз. Нәтижесінде ай сайын беретін пайызымыз анықталады.

3) Банкі шарты бойынша берілген несиені несие алушы ай сайын айға шағып бөлінген ақшасы мен пайызын қоса банкіге қайтарып отыруы керек.

4) Айға шағып бөлінген несиені (8333) берілген несиеден немесе несиенің қалдығынан әр айда банкіге қайтарып берген сайын, алып тастап отырады. Сонда несие алушының банкіден алған несиесі азаяды. Алынған несие азайған сайын айлық пайызы да (%) азаяды. Айлық пайызы ай сайын азайып отыратындықтан банкіге қайтарылатын ақша да азайып отырады.

№2 мысал.

функциясының о бұрышына

бұрылғандағы графигін салу. Мұндағы j бұрышы (0;2), радиус вектор.

Ол үшін мына ұяшықтарды пайдаланамыз:

1. A1, B1, C1 j, p₁, p₂ жазамыз

2. А2 ұяшығына j-дің бірінші мәнін О - енгіземіз.

3. В2 ұяшығына p₁ формуласын енгіземіз, яғни p₁= курсорды В2 ұяшығына қойып, құрал саймандар батырмасынан f_x батырмасын басамыз.

1. Бірінші қадамда: математикалық - категориядан «түбір» функциясын аламыз да ОК батырмасын басамыз.

2. Екінші қадамда түбірдің мәні 14 санын енгіземіз.

3. Сонда функция формулалар қатарына түседі, енді формуланың қалған бөліктерін жазамыз, яғни тышқанмен формулалар қатарын екпінді етіп+3* мәнерін енгіземіз, одан әрі f_x батырмасын басып, sin функциясын аламыз, шыққан диалог терезесіне синустың аргументі 5*А2 мәнін енгіземіз

4. Енді С2 ұяшығына келесі р₂=ln() формуласын енгізу

1. Курсорды С2 ұяшығына қоямыз.

2. Формулалар қатарына f_x батырмасын басып ln функциясын аламыз.

3. Екінші қадамда шыққан диалог терезесіне 59^(1/3) формуласын енгіземіз.

5. Формулалар қатарын екпінді етіп келесі мәндер +АВС(cos(3*A2))-ті жазамыз

6. j бағанын толтыру үшін 0-ден 2р-ге дейін (2р=6.28; 0.2 қадаммен алыңыз) яғни А2=0, A3=0.2. Екі ұяшықты ерекшелеп, бұрышындағы маркерді төмен қарай 34-ші қатарға дейін тартамыз.

7. Енді р₁-дің В3-гі, р₂-нің С3 ұяшықтарын ерекшелеп, олардыда 34-ші қатарға дейін тартамыз.

8. В2:В34 ұяшығын ерекшелеп батырмасын басып, стандартты лепесковая командасын орындаймыз.

Сонда берілген функциялардың графигі табиғатта кездесетін мына гүл, жапырақ тәріздес болып шығады.

Білім мен әрекет тәсілдерін бекіту.

Ұрпақ үшін кітаптың маңызы қандай болса, компьютер де оқушы үшін қоршаған әлемді танудың табиғи құралы болып табылады. Олай болса, барлық сабақтарды компьютерлердің қуаттануымен жүргізуді үйрену - бүгінгі күннің кезек күттірмейтін өзекті мәселелерінің бірі.

Соңғы жылдары білім беру аясы жүйесінде компьютерлік техниканы пайдалану белсенді түрде жүзеге асырылуда. Компьютерде қолданылатын MS Excel программасының мүмкіндіктері бойынша «Microsoft Excel кестелік процессоры» тақырыбында эссе жаздым. Microsoft Excel кестелік процессоры тақырыбына жекелей анықтама беретін болсам: Microsoft фирмасының Excel программасы - кестелік процессорлар немесе электрондык кестелер тобына жататын ең кең тараған программалық кестелердің бірі. Бірақ Excel жәй программа ғана емес, оны көптеген математикалық амалдарды, күрделі есептеулерді көрнекті етіп көркемдеуге, әрі жеңілдету үшін пайдалануға болады. Ол кестедегі мәліметтердің негізінде, түрлі-түрлі диаграммалар тұрғызып, мәліметтер базасын даярлап, олармен жұмыс істеуді, сандық

эксперимент жүргізуді және т. б. қамтамасыз ете алады.

Excel мүмкіндіктерінің көпжақтылығы оны тек экономика саласында ғана емес, сондай-ақ, оқып-үйренуде, ғылыми-зерттеу істерінде, әкімшілік және жәй шаруашылық жұмыстарында да кеңінен пайдалануға болады.

MS EXCEL-дің графикалық мүмкіндіктері

Excel-дің ең көзге түсер ерекшеліктерінің бірі - оның сандар қатары мен бағаналардағы ақпараттарды толық, көрнекі түрде кескіндей алатын графиктер мен диаграммаларға айналдыруы болып саналады.

Диаграммалар - мәліметтерді графикалық түрде кескіндеудің ыңғайлы түрі. Олар берілген сандық шамаларды ұяшықтарды үңіліп қарағаннан гөрі салыстырмалы түрде бағалау мүмкіндігін береді. Диаграммалар бір ұяшықта тұрған қатені де тез көрсете алады.

Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңында «Білім беру жүйесінің басты міндеті - ұлттық және жалпы адамзаттық құндылықтар, ғылым мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға және білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау; ... оқытудың жаңа технологияларын енгізу, білім беруді ақпараттандыру» - деп білім беру жүйесін одан әрі дамыту міндеттері көзделді.

Сол себептенде болашақта Excel программасы білім беруді ақпараттандыруға, ұрпақтың жан жақты білім алуына, іскер әрі талантты, шығармашылығы мол, оқушының логикалық ойлау, танымдық қабілеттерін дамытуға жағдай жасау үшін де пайдасы аса мол деп сенемін.

Сөзімді ғылымға құштар болып өткен қазақтың ұлы ақыны Шәкәрім Құдайбердіұлының «Насихат» атты өлеңінен үзіндімен аяқтағым келеді:

Сен ғылымға болсаң ынтық, бұл сезімді әбден ұқ,

Білгеніңнің жақсысын қыл, білмегенді біле бер.

Білген ердің бол шәкірті, білмегенді қыл шәкірт,

Үйренуге қылма намыс, үйретуге болма кер.

Өнеріңді құр шірітпе, орнына анық жұмсамай,

Өкініші кетпес оның, өз ойында босқа өлер.

Қай ғылымды білсеңіз де қазір оны елге жай,

Құр ішінде кеткенінше, пайдалансын өзгелер....

Пайдаланылған әдебиеттер

1. 8-сынып «Информатика» оқулық кітабы, Е.В.Шевчук, Н.С.Кольева,Алматы-2008 ж.

2. «Учебно-методическое пособие по обучению населения компьютерной грамотности по Программе снижения информационного неравенства в Республике Казахстан» К.Б.Есекеева, Г.К.Нургалиевой-2008г.

3. «Информатика негіздері» журналдар саны

4. Интернет желісі

5. 8-сынып «Информатика» электрондық оқулығы