Сабақтың тақырыбы: Сызықтық программаларды құру. 9-сынып

Күні:

Сыныбы: 9

11 сабақ

Сабақтың тақырыбы:

Сызықтық программаларды құру

Сілтеме

9-сынып оқулығы.

электрондық оқулық, презентация

Жалпы мақсаттар

Оқушыларды жай және құрама командалар ұғымымен таныстыру. Оқушыларға сызықтық алгоритм, тармақталу алгоритмi түсiнiгiн беру, оқушыларға блок-сызба арқылы алгоритм құрастыруды үйрете отырып, эстетикалық тәрбие беру, оқушылардың шартты тұжырымдарды құра бiлу дағдысын қалыптастыру, оқушыларға алгоритм құрастыру арқылы олардың бойында нақты мәселелерді шеше білу дағдысын қалыптастыру, оқушылардың алгоритмдiк ойлау қабiлетiн дамыту.

Оқыту нәтижесі

Оқушыларға Паскаль программалау тілінің алфавитін біледі. Есептерді паскаль программалау тілінде орындай алады.

Сабақтың әдісі

Баяндау, сұрақ-жауап, диалог, топпен жұмыс, АКТ, қолдану, электронды оқулықпен жұмыс, «Блум таксономиясы», Сын тұрғысынан ойлау («Ой тастау», «Мағынаны тану», «Топтастыру», «Кесте толтыру», «Тест жұмыс» )

Жалпы

Білу

Үй тапсырмасы.

Түсіну

Мағынаны тану

Қолдану

Тапсырмаларды орындау

Талдау

Жинақтау

Корытынды

Бағалау

Топ басшысы бағалайды

Сабақ барысы

Уақыты

Мұғалімнің іс-әрекеті

3 минут

Психологиялық дайындық

3 минут

10 минут

2 минут

20 минут

1 минут

2 минут

3 минут

1 минут

Сыныппен сәлемдесу. Сыныпты ұйымдастыру (оқушыларды тексеру, аудиторияны қалыпқа келтіру)

Оқушыларды сызықтық, тармақталған, циклдік деп кеспе қағаздарға жазып таңдау арқылы топқа бөлу.

Оқушыларды бүгінгі сабақтың тақырыбымен және мақсатымен таныстыру.

«Білу»

І. Үй тапсырмасы.

1. Паскаль тілінде және алгоритмдік тілде қандай шамалар қолданылады?

2. Айнымалылар, тұрақтылар деген не және олардың белгіленуі?

3. Мәліметтердің типтері қалай сипатталады, олар қандай қызмет атқарады?

4. Атау дегеніміз не және ол не үшін қажет?

5. Төмендегі тізімде қайсысы идентификатор бола алады?

FIO, ФИО, 55555, Summa, 5_esep,

ІІІ. Жаңа сабақ.

«Түсіну»

Сызықтық алгоритм. Командалары бiрiнiң соңынан бiрi тiзбектелiп орындалатын алгоритм сызықтық алгоритм деп аталады. Сызықтық алгоритм тізбектеле орналасқан командалардан, ал блок схемалар бір сызық бойына орналасқан тізбекті блоктардан тұрады. Мысалы, досыңның туған күнiне бару үшiн мынадай әрекеттердi орындайсың: сыйлық дайындау, құттықтау хатын жазу, әдемi киiм кию. Көшет отырғызу үшiн де, әрекеттер тiзбегiн - алгоритмді орындау керек. Балалардың өздері алгоритмге бірнеше мысалдар келтiрулері тиіс.

Тармақталу алгоритмдері. Бірқатар практикалық есептерді шешу сызықты алгоритммен шектелмейді, есептеп шығарудың түрлі жолдарын қарастырады. Алгоритмдерді құрастыру кезінде түрлі ситуациялар кездеседі, кейде әр әрекетті байқап көріп, "жағдайға қарап әрекет ету" қажет болады. Күн сайын біз көшеге шығарда ауа райына орай киінеміз:

Егер далада күн суық болса, онда пальто немесе куртка киеміз.

Далаға шыққан соң қараймыз - автобус келе жатыр ма екен?

Егер ол келе қалса, онда оған мінеміз немесе жаяу кетеміз.

Жолды таңдау міндеттің шарттарына байланысты. Есепті шығарудың мүмкін бағыттарының әрбірі тармақ деп аталады, қайсы бір шарттардың орындалуына орай есептеп шығару процесі сол тармақтардың бірімен жүруі мүмкін.

Мысалы «жаңбыр жауса» шартының орындалуына байланысты екі әрекеттің біреуі ғана орындалады.Команда

Ұдайы өсуі

Паскаль МУЛЬТИМЕДИА

Элементтер

Массивтер

Мұндай алгоритм тармақталған деп аталады.

Сонымен, тармақталу алгоритмi ұғымы енгiзiледi. Әрекеттердiң атқарылу реттілігі белгiлi бiр шарттарға байланысты өзгеріске ұшырай отырып орындалатын алгоритм тармақталу алгоритмi деп аталады. Алгоритмді атқару барысында шарт орындалса, бiр әрекет, әйтпесе басқа әрекет атқарылатынын оқушыларға дұрыстап түсiндiру қажет. Мысалы, жолаушы көшеден өтер кезде бағдаршамның қандай сигналы жанып тұрғаны туралы шартты тексередi. Егер жасыл жанып тұрса, онда жолдан өтуге болады. Ал егер ол түс болмаса, онда жасыл жанғанша күтедi, содан кейiн ғана көшеден өтедi. Көктемде және күзде көшеге шығар алдында далада жаңбыр жауып тұр ма деп тексерiп аламыз. Егер жаңбыр жауып тұрса, онда қолшатыр аламыз. Алгоритмдердің көрсетім құралдарында тармақталу командасы болады, соның көмегімен алгоритм ұйғарымдарын орындаудың бір жолы таңдап алынады.

Келтірілген конструкцияларда бағыт жолын таңдау шарттың орындалуына байланысты. Егер шарт бұзылмаса, орындаушы серия 1-ді орындайды, қарсы жағдайда-серия 2-ні орындайды. Оны алгоритмдік тілде өрнектегенде егер, онда, әйтпесе, бітті қызметші сөздері қолданылады. Тармақталу командасының қысқартылған пішіні қолданылса, командалар сериясы тек шартты сақтаған жағдайда орындалады. Орындалу тәсіліне байланысты тармақталу командасы толымды және толымсыз болып екі түрге бөлінеді.

Жаңбыр жауса

(етік кию, болмаса туфли кию)

Толымды түрдегі тармақталу командасы

Алгоритмдік түрде берілуі

Графиктік түрде берілуі

егер шарт

онда 1-серия

әйтпесе 2-серия

бітті

Сергіту сәті. Жаңылпаш айтқызу.

«Қолдану»

1-мысал. A және B сандары берілген. Екі санның ішіндегі үлкенін табу алгоритмін құрастыру (ЕСУ)

алг ЕСУ (арг нақ A,B, нәт нақ Y)

басы

енгізу A,B

егер A>B

онда Y:=A

әйтпесе Y:=B

бітті

шығару Y

соңы

Толымсыз түрдегі тармақталу командасы

Алгоритмдік түрде берілуі

Графиктік түрде берілуі

егер шарт

онда серия

бітті

иә

жоқ

жоқ

иә

2-мысал. Кез келген екі сан берілген. Егер бірінші саннан екінші сан үлкен болса, онда екінші санды 3-ке бөлу керек, ал кері жағдайда өзгеріссіз қалады.

алг ЕСУ (арг нақ A,B, нәт нақ Y)

басы

енгізу A,B

егер A<B

онда Y:=B/3

бітті

шығару Y

соңы

ІІІ. «Жинақтау»

Қандай қиындық туғызды?

ІV. «Талдау»

1. Тармақталу командасы толық пішінінде қалай орындалады? Қысқартылған пішінінде ше?

2. Алгоритмдерде шамалар арасындағы қандай қатынас белгілері пайдаланылады?

Бағалау.

Жинап алып тексеру.

Үйге тапсырма. Қайталау.