5 сыныпта информатика пәнің оқыту әдістемесінің ерекшелігі

Анарбаева Айнур Султановна

Астана қаласы

№ 29 орта мектебінің

математика және информатика

пәнінің мұғалімі

BilimTime.kz

Тақырыбы: 5 сыныпта информатика пәнің оқыту әдістемесінің ерекшелігі.

Мақсаты: Информатика сабағында жаңа технологияларды пайдалану арқылы оқыту әдістемесін құрастыру және оны қолдану тиімділігін теориялық-практикалық тұрғыда негіздеу.

Міндеттері:

• Әрбір оқушыға компьютермен қалай жұмыс жасау керектігін меңгерту;

• Компьютер тек қана ойнау үшін қолданылатын құрал емес екендігін түсіндіру;

• Жаңа технологияларды қолдану арқылы оқушылардың сабаққа деген қызығушылықтарын арттыру.

Өзектілігі: Бүгінде жаһандану заманында жас ұрпаққа әлемдік стандартқа сәйкес білім беру мәселесі республикамызда ғылыми-педагогикалық тұрғыда ізденіспен әлемдік жинақталған тәжірибеге, отандық қол жеткен табыстарды саралай отырып, ұлттық ерекшеліктерді ескере, оқыту мен тәрбелеуді жаңаша ұйымдастыруымен өзекті мәселе болып отыр.

Қазіргі уақытта Қазақстанда тек экономикалық және саяси процесте ғана емес, білім жүйесінде де жаңа ақпараттық технологиялар кеңінен қолданыла бастады. Ақпараттық технологияларды және компьютерлік желі арқылы жаңа білім әдістерін пайдалану кеңейтіліп келеді. Жаңа ақпараттық технологияларды білім жүйесінде қолданудың ең маңызды факторы негізгі қозғаушы күші - адам, сол себепті білімнің негізгі принциптері іске асырылуы тиіс. Осыған байланысты адамның шығармашылық потенциалын дамыту үшін қажетті жағдай жасалуы тиіс. «Білім саласындағы жаңа коммуникациялық технологиялар» түсінігі компьютерлік техника және электрондық анықтамалық жүйелері мен адамның әрдайым жаңа оқыту әдістерін ізденуінен пайда болады. Оны оқыту әдіс-тәсілі уақыт талабына сай өзгеруде. Қазіргі уақытта дидактикада инновациялық оқыту кеңінен қолданылуда. Инновация - бұл жаңалықтардың таралуы және құрылуы. Қазіргі педагогиканың негізгі тенденциясы оқытуды өнеркәсіптік-технологиялық процесске айналдыру үшін дидактикалық жолын және құралын табу болды. Бұл ізденіс «педагогикалық технология» деген ұғымға әкелді. ХХІ ғасырда ақпарат жүйелерінің өркендеп, ғарыштап дамып келе жатқанын білеміз, өнеркәсіп пен ортаның дамуының негізгі құралы болып ақпараттық ресурстар табылады. Сауатты өмір - дамудың жаңа фазасына енеді, бұл жаңа сауатты оқыту технологиясын құруға біртіндеп көшуді талап етеді. Оқытудың жаңа технологиясына көшу ұзақ уақыт алады. Компьютерлік технология білім ортасына ене отырып, оқыту процесін жақсарту үшін құралдар мен әдістерді қолдануға әкеп соқтырады.

Мен 5 сыныпта информатика пәнің 2013 - 2014 жылғы оқу жылынан бастап жүргізіп келемін. Кейбір мектеп лицейлерде информатика пәні бастауыш сыныптардан бастап жүргізіледі. 5 сыныптардағы Е.А. Вьюшкова, Н.В.Параскун, Б.Қ. Әбеновтың басшылығымен алынған оқулықпен оқып келеміз. Бұл оқулық 6 тараудан тұрады. Кіріспе, информатика және ақпарат, компьютер, программалық жабдықтама - операциялық жүйелер, Paint графикалық редакторы, мәтіндік редактор, қосымша стандарттық программалар. Оқулық өте жақсы және жоспарға әр тақырыбы сәйкестелініп жасалған. Информатика - ол компьютермен және компьютерлік программалармен қалай жұмыс істейтінің зерттейтіе ғылым емес, негізі компьютер мен программалар тек адамдардың ақпаратпен жұмыс істеуін жеңілдетеді. Бүгінгі тандағы балалардың барлығы 2 - 3 жасынын бастап компьютердің не екенің біледі. Сол сияқты 5 сынып оқушылары да оның қандай құралдардан тұратының білгенімен, олар компьютерді тек қана ойын ойнау үшін ғана пайдаланып келген. Бірақ біздің стандартқа байланысты бағдарламамыздағы жоспар бойынша, әр оқушыға сол бағдарламалармен жұмыс жасауды меңгерту біздің міндетіміз. Менің көбінесе бұл сыныптың оқушылары арасында Paint графикалық редакторымен жұмыс істейтін оқушылар қызықтырады.

Осы жұмыстың нәтижесінде биылғы оқу жылында Шакирхан Айсулу атты оқушым әр түрлі қалалық іс - шараларға қатысып, жүлделі орындарға ие болды.

Сонымен қатар қиыншылықтар да кездесті. Компьютерде бірінші рет отырған оқушылар да жеткілікті. Сондай кезде мен көбінесе топқа бөлу немесе жұптық жұмыстар жасату арқылы оқушылармен жұмыстар жасадым.

Қазіргі таңда әрбір оқытушы өзінің ізденімпаздық іс-әрекеті арқылы сабақ өткізу формалары мен тәсілдерін күнделікті сабаққа қолданылуына толық мүмкіншілігі бар. Сабақ өткізуде аса көңіл бөлетін мәселелер:
- Сабақтың мазмұны;

- Оны өткізу тәсілдері мен әдістерін таңдау;

- Сабақтың нәтижелігі.

Оқушыларды өз бетімен жұмыс істеуге тәрбиелеу мен үйрету жоғарыда көрсетілген мәселелерді шешудің бірден-бір жолы болып табылады.

Қазіргі кезде информатика пәнінен өткізілетін жазба жұмыстарының неғұрлым жиі қолданылып жүрген мынадай түрлері бар:

• диктант;

• өзіндік және бақылау жұмыстары;

• тестік тапсырмалар;

Жазбаша жұмыстардың мәтінінде олардың барлығына ортақ үйретушілік, бағыттаушылық, тексерушілік, тәрбиелік сияқты дидактикалық функциялардың орындалуымен қатар, әр жазбаша жұмыстың өз мақсаты болады.

а) диктанттың негізгі мақсаты - оқушының білімін болжау, білімдегі олқылықтардың алдын алу.

ә) Өзіндік жұмыстардың негізгі мақсаты - өткен материалдарды қайталап, бекіту; жалпылау, жүйелеу; келесі кезеңдегі оқу материалын зерделеуге көшу мүмкіндігін анықтау.

б) Бақылау жұмысы - алған білімді тексеру және есепке алудың ең маңызды құрамдас бөлігі. Бақылау жұмыстарын оқушылар толығымен өз беттерінше орындауы тиіс.

в) Тестік тапсырмаларды жүргізу процесінде оқушы орындалған амалдардың дұрыстары мен бұрыстары сандық есепке алынады. Мұнда дұрыс жауаптар санының берілген сұрақтар мен тапсырмалардың жалпы санына қатынасымен анықталатын оқытудың нақты стандартталған нәтижесі беріледі. Бұл әдіс оқушы білімін объективті бағалауға мүмкіндік береді.

Мұғалім оқушының ішкі жан - дүниесінің сырын ашып, оның ынтасының дамуына жағдай тудырып отырады. Қазіргі заманда білім жүйесінің заман талабына, уақыттың сұранысына қарай ғарыштап дамуы, әрбір педагогтан сабақты ғылыми жобада жасауын талап етеді. Сабақты ғылыми жобада жасай білген мұғалім оқушы жүрегіне жол тауып, оның сабаққа деген қызығушылығын арттырып, мұғалім мен оқушы арасында түсінушілік пайда болады. Мұғалімнің коммуникативті дамуы: оқушыларды тыңдау, олардың көзқарасын түсіне білу, сын жасай білу, әңгіме, ұйымдастыра білу керек. Әрбір мұғалімнің бойында шартты рефлекциялық қасиеттер қалыптасуы керек: балаларды оқытуды өзінің тәсілін жұмысында қолданып, қиын жағдайларда шешімін тауып, шыға білу керек. Қашықтан оқыту курсы осыған бағытталған. Қашықтан оқытуды екі негізгі бөлікке бөлуге болады: техникалық және дидактикалық. Оның құралы болып телекоммуникациялар, аудио және видео жазбалар, жергілікті және ауқымды компьютерлік желілер. Ұйымдасқан - дидактикалық құрылымда қашықтан оқыту оқытудың негізгі компоненті болып табылады, оқушылардың өз бетімен білім алуы.

«Мектепке тарыдай болып кіріп, таудай болып шығасың» деп бекерден - бекер айтпаған болар қазақ халқы. Сондықтан, мектеп мұғалімдері, әсіресе, информатика пәні мұғалімдері оқушылардың информатикалық ойлау қабілеттерін дамытады, пәнге деген қызығушылығын арттырады. Қазіргі жас шәкірттер Тәуелсіз Қазақстанның ғылымы мен техникасының даму деңгейі тікелей «Информатика» пәніне байланысты, әрі қатысты екендігін әсте ұмытпағаны абзал. Әрбір мектеп оқушысы келешек мамандық таңдаған кезде де ғылымдағы информатиканың орнын, оның ролін айқын түсініп, мектепте оқып жүріп, информатикалық біліммен қарулануы тиіс. Қазіргі уақытта оқу орындарының түр-түрі өте көп. Атап айтқанда, колледж, лицей, гимназия, жеке меншік мектептер және т.б. Бұл білім ордаларында информатикаға, оны оқыту әдістемесіне де ерекше мән берілуде. Бар мәселе Халықаралық стандарттар деңгейінде, әлемдік деңгейде білім беруге қол жеткізу үшін информатика пәнін оқытуда қолданылатын дәстүрлі әдістермен қатар, жаңа ақпараттық технологияларды, оның ішінде компьютердің пайдаланудың ролі ерекше. Жаңа ақпараттық технологияларды пайдаланып қана қоймай, оны сабақта қолдану әдіс-тәсілдерін күнделікті жетілдіре түсуіміз өте қажет. «Ит үреді, керуен көшеді» деп қарап отыра беруге болмайтындығын түсінген әдіскерлеріміз, ғалымдарымыз осы салада, осы бағытта аянбай еңбек етуде. Дегенмен, біз озық елдердің озық іс-тәжірибелерін де еліміздің мектептеріне дер кезінде енгізсек, заман ағымынан көш ілгері қалып қоймайтындығымыз ақиқат.