ХХІ ғасырдың ақпараттық және оқу технологияларына кіріспе баяндама

ХХІ ғасырдың

ақпараттық және оқу технологияларына кіріспе

Соңғы жылдары елімізде экономиканың өсіп-өркендеуіне орай, білім беру саласында да елеулі өзгерістер жүргізілуде. Оқыту мен тәрбиелеуге тың әдіс - тәсілдер жасалды. Нәтижесінде тұтас педагогикалық үрдістер өзгертіліп, білім берудің тиімді деп танылған жаңа технологиялары дүниеге келуде.

Оқыту технологиясын жетілдірудің психологиялық - педагогикалық бағыттағы негізгі ой-тұжырымдары төмендегідей сипатталды:

1. Есте сақтауға негізделген оқып-білім алудан бұрынғы меңгергендерді пайдалана отырып, ақыл-ойды дамытатын оқуға көшу.

2. Білімнің статистикалық үлгісімен ақыл-ой әрекеттерінің динамикалық құрылым жүйесіне көшу.

3. Оқушыға орташа деңгейде білім беретін бағдарламадан жекелеп, саралап оқыту бағдарламасына көшу.

4. Мұғалім мен оқушының бірігіп одақта қызмет істеуі. Мұғалім де, оқушы да субъект болуы.

Бұл міндеттеді жүзеге асыру үшін мектеп ұжымында әр мұғалім күнделікті ізденіс арқылы барлық жаңалықтар мен өзгерістерге батыл жол ашарлық қарым-қатынас жасаулары керек. Қазіргі білім беру саласындағы оқытудың озық технологияларын меңгермейінше жан-жақты сауатты маман болу мүмкін емес.

Жаңа технологияны меңгеру мұғалімнің интеллектуалдық, кәсіптік, адамгершілік және көптеген адами қабілеттің қалыптасуына игі әсерін тигізеді. Өзін-өзі дамытып, оқу-тәрбие үрдісін тиімді ұйымдастыруына көмектеседі.

Кез келген оқыту технологиясы оқытушыдан терең теориялық, психологиялық, педагогикалық, әдістемелік білімді, үлкен педагогикалық шеберлікті, шәкірттердің жан дүниесіне терең үңіліп оны ұғына білуді талап етеді. Оқыту технологиясынна белгілі ғалым В.П.Беспалько «Практикада іске асатын нақты педагогикалық жүйе - жоба», деп анықтама берді.

Шын мәнінде педагогикалық технологиялар тарихын, оның пайда болуын, мақсат-міндеттерін, қызмет ету үрдісін зерделеп талдау, олардың маңызды құрылымдық түрлерін айқындау ой елегінен өткізу оқушыларға құнды педагогикалық іліммен қарулануға мүмкіндік береді. Оқыту барысында жаңа технологиялық әдістерді пайдалану шәкірттердің ойлана білу қабілеттерін дамытады, олардың білім сапасын жақсартады, ой-өрісін кеңейтеді, есте сақтау қабілеттерін өсіреді.

Жаңа технологияларды күнделікті сабақ үрдісінде пайдалану үшін, әр ұстаз алдында отырған баланың жас ерекшелігін ескеріп, өзінің шеберлігіне орай таңдап алады.

Неміс педагогы А.Дистерверг өзінің әйгілі «Неміс мұғалімдерінің білім беру ісіне басшылық» атты еңбегінде «Жаман мұғалім ақиқатты өзі айтып береді, ал жақсы мұғалім оқушының өзін ізденуге жетелейді, ойлауға үйретеді»-деген.

Міне, осындай оқытудың жаңа технологияларының бірі интерактивті оқыту әдісін мен өз тәжірибемде қолданып келемін.

Интерактивті әдісті пайдаланудың тиімділігі сол оқушының өз ойын еркін, жүйелі айтуына, ұйымшылдыққа тәрбиелейді.Әсіресе табиғатынан тұйық, өз ойын жеткізе алмайтын, өздеріне сенімсіздеу оқушыларға пайдасы зор.

«Интерактивті оқыту» терминдерінің ортақ түбірі интер ағылшын тілінің «inter» (между) аралық «act» (действовать, действие) әрекет ету деген сөздерімен енген.

Интерактивті әдістер тіркесін оқушылардың өзара әрекет етуіне жағдай жасайтын әдістер деп түсінуге болады.

Сондықтан олар сабақта ынтымастық педагогикасының жүзеге асуына, бірлесіп әрекет етуіне сабақта жайлы да жағымды психологиялық жағдай орнауына мүмкіндік жасайды.

Интерактивті әдістерді қолдануда мұғалім кейбір ережелерді естен шығармауы абзал.

Бірінші ереже: Сынып оқушыларының барлығы сабаққа түгел қатыстырып, танымға жұмылдыру.

Екінші ереже: Оқушыларды психологиялық тұрғыдан дайындау. Оқушыларды жиі мақтап, қолпаштап отыру.

Үшінші ереже: Сынып талапқа сай болуы қажет.

Төртінші ереже: Әрбір қатысушы өз пікірін, көзқарасын білдіріп, дәлелдеп беруге мүмкіндік жасалу қажет.

Бесінші ереже: Оқушыларды проблема шешу барысында топқа бөлуге мұқият қарау.

Үстіміздегі ғасыр - жеке тұлғаны қалыптастыру, ізгілендіру, дамыту ғасыры.

Олай болса, мұғалімдердің алдында тұрған бірден-бір мақсат оқушылар алған білімдерін пайдаға асырып, өзара әрекет ете алатын азаматтың ұлттық құндылықтарды меңгерген жеке тұлға тәрбиелеу.

Интерактивті әдіс сыныптағы тыныштықты бұзады, ол тәртіпсіздікке алып барады деген пікір айтылады. Интерактивті әдістің дәстүрлі әдістен ерекшелігі оқушыны қозғалысқа түсіру. Бүгінгі таңда басты мәселе де бәсекелестікке қабілетті ұрпақ тәрбиелеу. Қоғамның әрбір даму кезеңі ең алдымен, сол қоғамға сәйкес жаңа адамды қалыптастыруды көздейтіні - ешқашан маңызы жоймайтын тарихи құбылыс.

Егер әр педагог өзі таңдаған әдістемелік жолын тың идеяларға негіздей білсе, жаңа педагогтардың саны арта түсер еді. Сөзімді ұлы ғұлама Летурно сөзімен қорытқым келіп отыр: «Егер сіз тәнді шынықтыру, ерік-жігерді шындау, жүректі ізгілендіру, ақыл-ойды жетілдіру және сана сезімді теңестіру әдістерін білетін болсаңыз-онда сін нағыз ұстаз, тәрбиешісіз».