Урок Модель, модельдің түрлері

Сабақтың барысы:

Оқытушының қызметі

Оқушының қызметі

Күтілетін нәтиже

І.Ұйымдастыру бөлімі

• Амандасу, сыныптізімінтексеру;

• Оқушылардыңназарынсабаққааудару;

• -Мұғалімменамандасу;

• Сабаққазейінінаудару;

• Кезекшілікміндетінатқа

рады

Сабаққа даярлық ұйымдастырып,

зейіндері мен ынталарын сабаққа аударуы.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру

Үй тапсырмасы ауызша сұралады.

Үй тапсырмасына ауызша жауап беруге дайындалады.

Өз беттерімен жұмыстанғандарын, ауызша жауап беру арқылы білуі.

ІІІ. Жаңа материалды түсіндіру

Модель, модельдің түрлері.

Модель дегеніміз - нақты объектіні, процессті немесе құбылысты ықшам әрі шағын түрде бейнелеп көрсету.

Мысалы, қарапайым ойыншық машинаның моделі арқылы машина жасап шығарады, немесе ғимараттар салу үшін оның макетін жасап алады, яғни моделін құрады. Сол арқылы қалаға ғимараттар салынады. Мысалы, бәйтеректі алатын болсақ, оның ең алдымен сызбасын сызып, моделін құру арқылы салынды, немесе киімдерді тігу үшін алғашында оның моделін анықтап алады, сол арқылы киімдер тігіледі, т.б

Модель - көрнекі түрде жазбаша жоспар, сызба ретінде жасалуы мүмкін. Модельдеу кезінде бастапқы зерттелетін объект - прототип болады.

Модельдің түрлері.

Қолдану аймағына қарай

Оқу моделі - көрнекі оқу құралдары, әр түрлі машықтандырушы, үйретуші программалар түрінде болуы мүмкін.

Тәжірбиелік модель - жобалау объектісінің кішірейтілген немесе өте майда объектілер үшін олардың үлкейтілген көшірмесі болып табылады.

Ғылыми-техникалық модельдер - процесстер мен құбылыстарды зерттеу мақсатында құрылады. Оған мысал ретінде электрондардың жылдамдығын үдеткіш - синхротрон, найзағайдың разрядын бақылаушы құрал және теледидар тексеруге арналған стендтерді айтуға болады.

Ойын модельдеріне - әскери, экономикалық, спорттық ойындар жатады. Бұл модельдер әр түрлі жағдайда объектіні бақылауға жаттықтырады. Ойын модельдері адамдарға әр түрлі жағдайда психологиялық көмек көрсетеді.

Имитациялық модель - шын мәніндегі нақты объектіні өте жоғары дәлдікпен бейнелей алады. Тәжірбие нақты объектіні зерттеу, бағалау мақсатында бірнеше рет қайталанады немесе бір мезгілде әр түрлі жағдайда бірнеше ұқсас объектілермен қатар жүргізіледі. Дұрыс шешім таңдаудың мұндай тәсілі байқау және қатенің әдісі деп аталады.

Модельдерді көрсетілу әдісіне қарай

Материалдық модельді түпнұсқаның геометриялық және физикалық қасиеттерін көрсетеді. Материалдық модельдердің қарапайым мысалдарына балалар ойыншықтарын алуға болады.

Ақпараттық модельді қолмен ұстап, көзбен көре алмаймыз. Себебі, олар тек ақпараттарға ғана құрылады. Ақпараттық модельге вербальдік модель жатады. Вербальдік модель дегеніміз - ойша немесе әңгіме түрінде жасалған ақпараттық модель.

Модельдіуақытфакторынабайланыстыдинамикалықжәнестатистикалықдепекітопқажіктеугеболады.

Статистикалық модельдеп объект жөніндеалынғанақпараттыңбелгілібіруақытбөлігіндегіүзіндісінайтуғаболады.

Динамикалық модель - уақытбарысындағыобъектініңқасиеттерініңөзгерісінкөрсетумүмкіндігінбереді.

Керекті ақпараттарды, анықтамаларды дәптерлеріне түртіп жазып алады.

Модельдеу - объектілерді, процесстерді немесе құбылыстарды зерттеу мақсатында олардың моделін (макетін) құру.

Модельдерді қасиеттеріне қарай мынадай топтарға жіктейді:

1. Қолдануаймағы.

2. Модельдеуақытфакторынескеру.

3. Білімсаласынақарайтоптау.

4. Модельдікөрсетуәдісінеқарайтоптау.

Модельдің түрлері.

Қолдану аймағына қарай модель не үшін және қандай мақсатқа қолданылады деген сұраққа жауап беру мақсатында оқу, тәжірбиелік, ғылыми-техникалық, ойын, имитациялық тәрізді топтарға жіктеледі.

Модельдерді көрсетілу әдісіне қарай материалдық және ақпараттық болып екі топқа жіктеледі.

Модель, модельдің түрлерімен

танысады.

Мұғалімді мұқият тыңдау, сабаққа қатысып отыру.

Модель, модельдің түрлері

туралы жаңа түсінік қалыптастыруы.

Сабақтан алған теориялық білімдерін жүйелі түрде тәжірибе жүзінде көрсете білу дағдыларын қалыптастыруы.

Оқушылардың қоршаған ортадағы модель түрлерін анықтай білу, модельдеу тәсілдерін қолдана білу қабілеттері мен дағдыларын дамытуы.

Алдына қойған мақсаттарына жетуі.

Ү. Жаңа білімді бекіту

Жаңа тақырып бойынша тапсырмалар орындау. Әр қатарға 1 тапсырмадан беріледі.

Тапсырма №1

Күнделікті өмірден және қоршаған ортадан модельдерге мысал келтір. Кемінде 3 мысал.

Тапсырма №2

Сұрақтарға жазбаша жауап беру. Дәптерге орындалады.

Сұрақтар:

1. Модель дегеніміз не?

2. Модельдеу кезінде бастапқы зерттелетін объект-

3. Қолданылу аймағына қарай модельдің түрлерін ата?

Тапсырма №3

Қарапайым өмірде қолданылатын модель құрастыру.

Әр қатар өз тапсырмасын орындайды. Тақырып бойынша алған білімдерін қолданады.

Тапсырма №2

Жауаптары:

1. Нақты объектіні, процессті немесе құбылысты ықшам әрі шағын түрде бейнелеп көрсету.

2. прототип

3. оқу, тәжірбиелік, ғылыми-техникалық, ойын, имитациялық

Модель, модельдің түрлерін

тиімді пайдаланып, тапсырмаларды қатесіз орындауға дағдылануы. Тапсырмаларды өз бетімен орындауға талпынуы.

Тақырып бойынша алынған теориялық білімдерін тапсырмаларды орындау кезінде тиімді пайдалануы. Мұқияттылығын, есте сақтау қабілеттерін, ойлау өрісін, өз беттерімен жұмыстануды дамытуы.

Сабақты қорытындылау. Үйге тапсырма.

Тақырыпты оқып келу. (Модель. Модельдің түрлері). Қосымша іздену.

Оқушылардың білімдерін жүйелеу, тексеру, бағалау.

Қойылған бағаларға түсінік беру.

Үй тапсырмасын күнделіктеріне жазып алу.

Күнделіктеріне бағасын қойдырады. Өз іс-әрекетін бағалайды.

Модель, модельдің түрлері тақырыбынан алған білімдерін қорытындылауы.

Материалды меңгеріп, үй тапсырмасын орындағанда қолдана білуі.

Ибраемов Алтынбек Темирбекұлы - ЖББ Қызылағаш НМ информатика пәні мұғалімі