«ХХІ ғасыр көшбасшысы» /Химия апталығы аясында өткізілген іс-шара/

Солтүстік Қазақстан облысы Жамбыл ауданы

Благовещенка №2 орта мектебінің химия

және биология пәнінің мұғалімі

Ипова Акмарал Сулейменовна

«ХХІ ғасыр көшбасшысы»

/Химия апталығы аясында өткізілген іс-шара/

Мақсаты: Химия пәнін өмірмен байланыстыра отырып, маңызына ғылыми тұрғыдан түсінік беру, сайыс арқылы тапқырлыққа, шешендікке баулу, ізденімпаздыққа жетелеу, ой-өрісін дамыту; оқушылардың бойында химия пәніне деген қызығушылығын арттыру.

Көрнекілік: химиялық құрал-жабдықтар, ұлағатты сөздер, газеттер.

Барысы

Жүргізуші.

Көруге химия кешін жиылғандар,

Менделеевке құдайындай сиынғандар.

Қош келдіңіздер бүгінгідей ғажайыпты,

Тамашалау бақыты бұйырғандар.

Елбасымыз: «Білімді ұрпақ- болашақ»,-демекші ортаға сайыскерлерімізді ортаға шақырамыз.

(Музыка жүріп тұрады, оқушылардың аты-жөндері аталып ортаға шақырылады).

1.Қожахметов Мейрамбек 8 «ә» Алға қойған мақсатыңыз қандай?

2. Егізбай Назым 8 «ә» Болашақта кім болғыңыз келеді?

3.Маратова Аида 8 «ә» Сүйікті пәніңіз қандай?

4.Султанов Руслан 8 «а» Сүйікті ұстазыңыз кім?

5.Камитов Диас 8 «а» Егер сенің қолыңда сиқырлы таяқша болса, не істер едің?

6.Нургалиев Нұрсұлтан 8 «а» ХХІ ғ оқушы үлгісі қандай болу керек?

Әділ қазылар алқасын сайлап алайық.

1. Жаны жайсаң, жүрегі толған нұрға,

Шәкірт үшін биік тұлға, зор тұлға.

Асқақтатқан абыройын мектептің,

Ризамыз Тұрсынқызы Гүлсараға.

2. Мектептің ыстығына күйетін,

Шәкірттері қадірлейтін, сүйетін.

Әділбекұлы Абзал сынды ұстазым,

Жүрекке жыр, көңілге сыр түйетін.

3. Бүгінгі күні үш тілді де меңгерген,

Өгейістей үшеуіне тең көрген.

Қамар ұстаз шәкірттерге ұқтырар,

Кедергі жоқ үш тілді де кем көрген.

Жоспар:

1. «Бәйге» сайысы

2. «Ғажайып жетілік»

3. «Тіл-өнер» /Полиглот/.

4. «Химик-эрудит».

5. «Тапқырлық» сайысы

6. «Ойын- әркез бақытты өмір үлгісі»

Қазылар алқасының шешімі

«Білекті бірді жығар, білімді мыңды жығар», «Көп білгеннің аспайтын асуы, алмайтын қамалы жоқ» демекші ойынымызды бастауға рұқсат етіңіздер! Барлығыңызға сәттілік!

1-сайыс «Бәйге».

Жүргізуші: Ойын ережесі бойынша әрбір сұрақтың дұрыс жауабына 10 ұпай беріледі. Сұраққа бірінші болып қол көтерген ойыншы жауап береді. Егер ол ойыншының жауабы дұрыс болмаса, онда сұраққа екінші ойыншы жауап береді. Ол ойыншыныңда жауабы дұрыс болмаса, сұрақтың жауабын жүргізуші айтады. Бірінші ойыншы келесі сұраққа жауап бере алмайды.

Сұрақтар:

1. Заттар мен олардың қасиеттері мен өзгерістері туралы ғылым. /Химия/

2. Қанның құрамына кіретін металл /темір/

3. Атом-молекулалық ілімді ашқан ғалым. /М.В.Ломоносов/

4. Ең ұсақ бөлінбейтін кішкетай бөлшек./атом/

5. Атомдардың бір түрінен түзілген заттар. /жай заттар/

6. Әртүрлі атмдардан түзілген заттар /күрделі заттар/

7. Ең алғаш белгілі болған элемент./Алтын/

8. Зат мөлшерінің өлшем бірлігі. /моль/

9. Авагадро тұрақтысы. /6 *10 ²³ /

10. Адам тыныс алатын газ?/оттек/

11. Химиялық реакция типтерін ата. /қосылу, айырылу,орын басу,алмасу/

12. Темір мен күкірттің қоспасын қалай бөледі? /магнитке тарту/

13. Жаңа зат пайда болмайтын, тек заттың агрегаттық күйі өзгеретін құбылыс. /физикалық құбылыс/

14. Валенттілік ұғымын ғылымға енгізген ғалым. /Эдуард Франкленд 1853ж/

15. Тұздың суда еруі қандай құбылыс? /физикалық/

Жүргізуші: 1 сайыс бойынша ұпайларды атап өтейік.

2-сайыс «Ғажайып жетілік».

Жүргізуші: Ал шәкірттер алды артын оңдасын,

Шешілмеген сұрақтарың қалмасын.

«Ғажайып жетілік» бөлімінде,

Таблодан сұрақтарды таңдасын.

2-сайысымыз «Ғажайып жетілік». Ойын ережесі бойынша ұпайы аз ойыншы ұяшықты таңдайды.

Білімді ұрпақ әрқашан білімділігін көрсетеді. Бұл кезеңде әр пәндерден сұрақ беріледі.

20 ₁

40 ₁

30 ₁

20 ₂

40 ₂

30 ₂

40 ₃

40 ₁Тарих. Александр Македонскийдің Индияға сапары кезінде оның әскерлері іш ауруымен ауырған, ал офицерлер ауырмаған. Сусыны, тамағы бәрінің бәрінің де бірдей, бірақ ыдыстары қандай металдан жасалған?

Жауабы: Офицерлердің ыдыстары күмістен жасалған, ал күмістің бактерицидтік қасиеті бар.

40₂ Математика. Кальций оксидінің салыстырмалы молекулалық массасын есепте.

Жауабы: 56

40₃ Әдебиет. «Туған жердің қара тасын мақтан ете білмеген адам бөгде жердің алтын тасын да мақтап жарытпақ емес» қай ғалымның сөзі?

Жауабы: Қ.Сәтпаев

30₁ Өнер.Сәндік үшін саусаққа салынатын, таза металдан жасалған әшекей.

Жауабы: сақина

30₂ Химия. Таңбалар және формулалар арқылы шартты түрде жазылған реакциялар.

Жауабы: Химиялық теңдеулер.

20₁ Физика. Заттардың агрегаттық күйлері?

Жауабы: Сұйық, газ, қатты

20₂ Биология. Қалқанша безінің гормонының құрамына кіретін химиялық элемент.

Жауабы: Йод

3-сайыс . «Тіл-өнер» /Полиглот/.

Химия ғылымдардың ең төресі,

Химиялық элемент басты ұғым белесі.

Аударайық элементтерді үш тілде,

«Полиглот» кезеңі алда келесі.

Әр тілде айтылған атауларға 10 ұпайдан беріледі.

1.Қандай элемент «сасық» деп аталады? /Бром-бром-бром/

2.Табылса бұрын там-тұмнан,

Қазірге көп әрбір өлкеде.

Қымбат болды алтыннан,

Қандай металл ертеде. /Алюминий-алюминий-алюминий/

3.Иісі, түсі, өңі жоқ

Табиғатта онсыз өмір жоқ.

Өсімдік егер көп болса,

Денсаулыққа пайдасы көп. /оттек-кислород-оксигениум/

4.Аз сөз...

Көп сөз көмір. /алтын-золото-аурум/

5.Бірі жанып, бірі қолдап жануды,

Екі элемент бізге бұрын танылды.

Өрт болып еді, сөндіруге көп адам,

Қосылысын алып, соған қарай ағылды. /су. Сутек-водород-аш

Оттек-кислород-оксигениум/

6.Қай элемент бактерияларды өлтіріп,

Денсаулығымызды қорғайды? /хлор-хлор-хлор/

7.Нені қызған кезінде соқ? /темір-железо-феррум/

8.Ой және өмір элементі. /фосфор-фосфор-фосфорус/

9.Салыстырмалы атомдық массасы 14-ке тең элемент. /азот-азот/

10. Өшпейтін өмір жоқ,

Сынбайтын ... жоқ. /темір-железо-феррум/

11. Ел іші- ....бесік. /алтын-золото-аурум/

4-сайыс «Химик-эрудит».

Жүргізуші:

Біреуінің жүрегінде түгі бар,

Біреуінің арқалап жүрген қоғамдақ жүгі бар.

Біреуінің күмбірлеген күйі бар,

Енді біреуінің қатты істейтін миы бар.

Әрбір ойыншыға қағаз бен қаламнан беріледі. Интерактивті тақтадағы есепті дұрыс, жылдам шешіп, жауабын айту керек. Есепті шешуге 2 мин уақыт беріледі.

№1 есеп

8 г магний ауада жанғанда түзілетін магний оксидінің массасы қанша?

Шешуі:

48г-80г

8г-хг х=13,3г

№2Мырыш пен оттек әрекеттескенде 44 г мырыш оксиді түзіледі.

Реакцияға қатысқан оттек массасымен мөлшері қанша?

Шешуі:

1/ 32г-162г

Хг-44г х=8.7г

2/ v=m/M v= 8,7/32 = 0,27моль

5-сайыс «Тапқырлық».

Жүргізуші. Келесі сайысымыз- «Тапқырлық». Ертеде кіші жүздің Әлім руынан шыққан Жетес деген тапқыр да шешен адам өтіпті.

Көпшілік бас қосқан үлкен жиында Жетестің тапқырлығын сынамақ болған бір адам «Адамның, жердің,сөздің, пікірдің сәні неде?»- деген сауал қойыпты. Сонда Жетес іркілместен:

«Адамның сәні-өнер-білім, ақылы,

Жердің сәні-жеміс-жидек, дақылы,

Сөздің сәні -өнегелі, өткір нақылы,

Пікірдің сәні-ең пайдалы нақылы, мақұлы» деп жауап берген екен дейді.

Сол сияқты біздің де ойыншыларымыздың тапқырлығын сынайық.

Жұмбақ-сұрақтардың жауабын тап.

1. Бірінші бөлігім көп емес, екінші бөлігім тілсіз жау деген мағынада, химиялық қай элементпін? Азот

2. Бірінші бөлігім «алда бол» деген бұйрық рай, екінші бөлігім сан есім, шипалы газ деп те есептейді. Озон

3. Бірінші бөлігім тасқын су, екінші бөлігім мал құлағына салынатын белгі. Ал, өзім химиялық қай элементпін? Селен.

4. Бірінші буыным жалқы есімге қойылатын сұрақтан тұрады, екінші буыным сан есім, өзім химиялық қай элементпін? Неон

5. Өзім химиялық элементпін, егер алғашқы бірінші әріпім алып тасталса шаруашылық заттарын салатын ыдысқы айналамын. Фтор

6. Жазылуым бойынша оқысаңыз элементпін, керісінше оқысаңыз-өткізгішпін. Мыс-сым

7. Бірінші буыным Мария Склодовская ашқан элементтің алғашқы екі әрпі, екінші буыным Еуропадағы өзен, өзім радиоактивті құбылыстан түзілетін элементпін. Радон.

6-сайыс «Ойын- әркез бақытты өмір үлгісі»

Интерактивті тақтада анаграмма берілген, тапсырмаға қарап, элементтің атын құрастыру керек. 4 сөздің ішінен біреуі артық, яғни элементтің аты емес.

Анаграмма №1 Анаграмма №2 Анаграмма №3

Оттегі- ттіоег сутегі-ісуетг кітап-тапкі

Азот-зота фтор-рофт вром-ромв

Қалам-малақ қағаз-зағақ алтын-нытал

Бор-роб мыс-сым йод-дой

Жүргізуші: Сөз кезегі әділқазылар алқасына беріледі.

Химия -жыр, әніміз шаттанамыз

Табысын пайдаланып, мақтанамыз.

Кең байтақ кенге толы Қазақстан

Қойнауы алтын-күміс, жатқаны аңыз.

Жеңімпаз анықталды. Келгендеріңізге көп рахмет. Сау болыңыздар!