Урок «Творчество чувашского поэта Константина Васильевича Иванова. Отрывок из поэмы «Нарспи» У

Муниципальное автономное общеобразовательное учреждение

средняя общеобразовательная школа с. Слакбаш

муниципального района Белебеевский район РБ

Творчество чувашского поэта

Константина Васильевича Иванова.

Отрывок из поэмы «Нарспи»

Урок башкирского языка в 7классе

Васильева Надежда Андреевна,

учитель башкирского языка

с.Слакбаш, 2014г.

К.В.Ивановты5 «Нарспи» поэма

Н.А.Васильева, Б1л1б1й районы Сла6баш м1кт1бе у6ытыусы3ы

Тема: К.В.Иванов. «Нарспи»

Грамматика буйынса 9телг1нд1р8е 6абатлау.

Ма6сат: 1) Сыуаш ша7иры К.В.Ивановты5 ижады мен1н таныштырыу;

2) Ә41р8е5 й2км1тке3ен 98л1штере9, 32йл1рг1 2йр1не9 31м я5ы 39881р мен1н танышыу;

3) Тема буйынса у6ыусылар8ы5 я8ыу 31м 32йл19 телм1рен артабан 94тере9;

4) Тыу7ан ерг1 32й29 т1рби1л19, ауылыбы87а 6арата 7орурлы6 той7о3о уятыу.

Йы3азландырыу: мультмедия проекторы, К.В.Иванов6а арнал7ан к9рг18м1, видеота4ма.

Д1рес барышы.

I .Ойоштороу моменты.

-Х1йерле к2н, у6ыусылар

-Балалар, бер-береге8г1 6ара7ы8,йылмайы7ы8,ми51 6ара7ы8, йылмайы7ы8, 6уна6тар7а 6ара7ы8, йылмайы7ы8.

Ошондай матур к1йефт1р мен1н б2г2нг2 д1ресте башлайбы8.

II. Д1ресте5 тема3ы5, ма6сатын 1йте9.Белемде актуалл1штере9.

- Б2г2н бе8 д1рест1 бе88е5 я6ташты5 ижады мен1н танышырбы8, баш6ортса уны5 ши7ырын у6ырбы8, та7ы ла баш6ортса 32йл19 31м я8ыу телм1рен артабан 94терербе8.

III. Артикуляцион к9неге9

-Мине5 арттан д2р24 итеп 6абатла7ы8.

Д1 - д1 - д1 - 32йл1ш1м баш6орт теленд1.

Д1 - д1 - д1 - я8ам баш6орт теленд1.

Та - та - та - бе8 й1ш1йбе8 …. .

- Д2р24. Бе8 й1ш1йбе8 Слакбашта.

Клип. Мой родной Башкортостан.

-У6ыусылар, был фото39р1тт1 ним1 тура3ында 398 бара?

- Слакбаш тура3ында 32йл1мд1р т282п биреге8.

IV. Т2п 2л2ш.

Ма6сат6а сы7ыу.

1) автор тура3ында белешм1 бире9;

Презентация фото39р1т

- Был кем?

- Шулай итеп, б2г2н д1рест1 сыуаш хал6ыны5 Константин Василий улы Иванов тура3ында 32йл1шербе8. Уны5 биография3ы, ижады мен1н танышырбы8.

- Константин Василий улы Иванов 6асан тыу7ан?

- Ул 6ай8а тыу7ан?

- Константин Василий улы Иванов тура3ында ним1л1р бел13еге8?

- Константин Василий улы Иванов - ата6лы сыуаш ша7ире, сыуаш хал6ыны5 181би телен1 ниге8 3алыусы, у6ытыусы, т1ржем1се ( Лермантов, Некрасов, Майков 141р81рен т1ржем1 ит1) , фотограф.

- К. Ивановты5 ижады мира4ы 8ур т9гел. Уны5 мира4ында, 1лбитт1, и5 к9ренекле урынды «Нарспи» поэма3ы тота.

• «Нарспи» поэма3ы уры4, татар, якут, венгр, немец, телд1ренд1 т1ржем1 ителг1н.

-«Нарспи» поэма3ы баш6орт телен1 ике тап6ыр т1ржем1 ителг1н. Беренсе тап6ыр 1941 йылда, 1 икенсе3е - 1960 йылда.

Тал7ын 7ына мо5 а7ыла. Таблола фото39р1т к9рен1.

№9р1тте5 у5 я6 м2й2ш2н1 т9б1нд1ге ши7ыр я8ыл7ан.

(41 3ары бер с1ск1,

! тир1л1 гел си81м;

Шулай 941 Силби81

Нарспи тиг1н бер сиб1р.

:ыр8ы5 3ары г2л2нд1й,

№о6ланырлы6 й2881ре,

Ике 6ара т2йм1л1й,

Уны5 6ара к9881ре.

Б28р1 толом остары

Билд1рен1 ишел1,

Атла7анда т15к1л1р

Сы5ла7аны ишетел1.

Уны5 31р бер 6арашы,

Егетт1р8е яр3ыта,

Бер йылмайып еб1р31,

Й2р1кт1р8е я6тырта.

:ыр8ы5 3ары с1ск13е

Кемде ген1 6аратма4?

Шундай 3ылыу, саф 6ы88ы

Нинд1й егет яратма4!

Ирт9к тора, йыуына,

:ы8 тотона эшен1;

А4ыл еб1к еп мен1н

:айып с1ск1 т2ш2р1,

Й2й2н й2йг1 килтереп,

Й1 ултыра тегерг1

«:ойро7о с9с 6орос эт

Бер сы7а ла, бер кер1».

Киндер 3у63а ултырып,

№о4аларын уйната;

Й1 6алтырса3ын алып,

Ш9рел1рг1 еп 6ата.

- Был ним1?

:ай8ан белдеге8?

(ритм, рифма, ба7аналап я8ыл7ан)

2) ши7ыр8ы у6ытыусыны5 тасуири у6ыуы;

-Х1ҙер беҙ һеҙҙең менән бер шиғыр тыңлап китербеҙ, 1 3е8 и7тибар мен1н ты5лап, сыуаш телендәге ниндәй шиғыр менән сағыштырырға була?

-:ай8ан белдеге8? Нинд1й 39881р баш6ортса ла сыуашса ла бер т2рл2 яңғырай?

- Кем был ши7ыр8ы сыуашса бел1?

3) 398лек 1ше;

Я5ы 39881р8е мине5 арттан 6абатла7ы8.

№ары г2л2нд1й с1ск1 - сыуаш хал6ында 3ары т24 - и5 матур т24, матурлы6 символы итеп й2р2т2л1. Оригиналда был б9лек 3ары 6ы8 тип атала. Ул Нарспи8е5 матур 6ы8 ик1нен 1йт1.

:ара т2йм1л1й - зёрна чёрных бус - шăр4а пек

Б28р1 толом остары - Явăнаççĕ хыçалта

Билд1рен1 ишел1. Çивĕт вĕçĕ кăтрисем

:ыр - край

Еб1к еп - шёлковая нить

:ойро7о с9с 6орос 1т - характерный в чувашской поэзии образ иголки с ниткой

:алтырса - хултăрча - станок для наматывания ниток на цевки для челнока при тканье холста

4) у6ыусылар8ы5 98 аллы у6ыуы;

-Ши7ыр о6шанымы?

5) абзацлап у6ыу;

6) хор мен1н 6абатлау;

7) «баш 31м 6ойро6» (бер бала ши7ыр8ы тел131 нинд1й урындан у6ый башлай, 1 6ал7андар дауам ит1) ысулы мен1н у6ыу;

8) бер - ике у6ыусыны5 тасуири у6ыуы

- Бик я6шы. Бе88е5 арала о4та ши7ыр 32йл19сел1ребе8 81 бар ик1н. ! бе88е5 арала буласа6 ша7ир8ар бар мик1н?

V. - !й81ге8, 98ебе88е 3ынап 6арайы6 (У6ыусылар экрандан ши7ыр8ы 98 аллы у6ып сы7алар)

- Тейешле 39881р 6уйып я8ы7ы8.

1) Ата3ы Мих1д1р8е5

байлы7ы сереп ята

Нарспи мен1н … ,

Ул 6ы8ын бик …

2):айт6ас ата йортона

Т1рен йо6о7а тала.

Нарспи татлы т2ш …,

Йо6ола ла шатлана.

3) (41 ялбыр 2й15ке

Бейек ула6 янында.

С1тн1р …. Нарспи8е

Шунда 31р к2н та5ында.

4)Югер1 - атлай Нарспи

№ыу7а …. шул са6та.

Белешм1 2с2н 39881р кил1, ярата, к9р1, к2т1, ма6тана.

(8еге88е тикшереге8.

1) Ата3ы Мих1д1р8е5

байлы7ы сереп ята

Нарспи мен1н ма6тана,

Ул 6ы8ын бик ярата.

2):айт6ас ата йортона

Т1рен йо6о7а тала.

Нарспи татлы т2ш к9р1,

Йо6ола ла шатлана.

3) (41 ялбыр 2й15ке

Бейек ула6 янында.

С1тн1р к2т1 Нарспи8е

Шунда 31р к2н та5ында.

4)Югер1 - атлай Нарспи

№ыу7а кил1 шул са6та.

:ы8ыл т24 мен1н бирелг1н 39881р8е мине5 арттан 6абатла7ы8, сыуаш телен1 т1ржем1 итеге8.

ма6тана - мухтанать, ярата - юратать, к9р1 - курать, к2т1 - кĕтет, кил1 - килет.

- Бе88ең арабы88а ша7ир8ар 8а буласа6 тип ышанам.

VI. К9неге9

1- се р1тт1 ултыр7ан у6ыусылар Нарспиг1 ба7ышлап йылы 39881р я8ы7ы8.

2- се р1тт1 - хе8м1т тура3ында м161лд1р

я8ы7ы8.

VII. Тест үткәреү

1. К.В.Иванов ниндәй йылдарҙа йәшәгән?

а) 1919 - 2005; б) 1819 - 1920; в) 1890 - 1915

2. Ул ниндәй ауылда тыуған?

а) Б1л1б1й; б) Сла6баш; в) Шишмә;

3.К.Ивановты5 141ре нисек атала?

а) Бе88е5 1с1й;

б) Нарспи;

в) И5 я6шы

4.Нарспи тиг1н поэма3ы беренсе тап6ыр нис1нсе йылда сы66ан?

а) 1925 ; б) 1908 ; в) 1905

5. « 6ыр» 398ене5 т1ржем13е нисек?

а) край ; б) снег ; в) зима

6.Нарспи нинд1й 6ы8?
а) ял6ау; б) тырыш; в) насар

7.Кем тура3ында был 39881р ?

Ирт9к тора, йыуына,

:ы8 тотона эшен1.

а)Нарспи; б)С1тн1р; в) С1нтти

8. Нарспи ата3ынды5 исеме

а) С1тн1р; б) Мих1д1р; в)Тахтаман

9. К.В.Ивановты5 "Нарспи" поэма3ы барлы66а киле9ен1 нис1 йыл тулды

а) 50 йыл; б) 75 йыл; в) 100 йыл

Дөрөҫ яуаптар

1. - в; 6. - б;

2. - б; 7. - а;

3. - б; 8. - б;

4. - б; 9. - в

5. - а;

Баһалау критерийҙары

0 хата - "5";

1-2 хата - "4";

3-4 хата - "3".

VIII. Йом7а6лау.

-У6ыусылар, бөгөнгө дәрестә нимәлр белдеге8 ?

-Ниндәй я8ыусының тормош юлы, ижады менән таныштығы8?

- Дәрестә кемдәр тырышып эшләне? Кем ү8енә ниндәй баһа 6уйыр?

IX.;йг1 эште 3айлап алы7ы8

- «Нарспи» ши7ырыны5 а8а66ы куплетын ятла7ы8.

- Нарспи тура3ында 5 - 6 32йл1м я8ы7ы8.