Крахмал 11-сынып

11-сынып

Крахмал

Сабақтың мақсаты

Білімділік: полисахаридтердің өкілі - крахмалдың құрылысы мен химиялық қасиеттері туралы білімдерін қалыптастыру арқылы көмірсулар туралы білімдерін кеңейту.

Дамытушылық: Крахмалдың маңыздылығын түсіндіру. Қауіпсіздік ережелерін сақтай отырып химиялық реактивтармен жұмыс жасау дағдыларын, зерттеу, салыстыра білу дағдыларын дамыту.

Тәрбиелік: Оқушылардың дүниетанымын кеңейту. Топтық жұмыстану арқылы ұжымдық қарым-қатынасқа баулу, өзгенің пікірімен санасуға тәрбиелеу.

Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта, суреттер, крахмал ұнтағы

Сабақ түрі: жаңа тақырыпты талдау

Сабақтың әдісі: проблемалық жағдаятты шешу: топтық жұмыс

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі - 1 мин

Оқушыларды сабаққа даярлау, оқушыларды түгендеу, сабаққа назарларын аудару

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау - 10-12 мин

§11.1 - тест . Моносахаридтер. Глюкоза

1. Глюкоза молекуласының құрамына кіретін функционалдық топтар:

А. 6 гидроксил және карбонил тобы

В. 1 гидроксил және 1 альдегид тобы

С. 6 гидроксил және 1 альдегид тобы

Д. 5 гидроксил және альдегид тобы

2. Глюкозаның «күміс айна» реакциясына қатысуы оның ....... дәлелдейді:

А. Спирт екендігін В. Альдегид екенін

С. Көпатомды спирт екенін Д. Циклді құрылысы болатынын

3. Гидролизге ұшырамайтын сахарид:

А. Фруктоза В. Сахароза С. Крахмал Д. целлюлоза

4. Глюкозаның α және β түрлерінің арасындағы айырмашылық:

А. Бірінші түрі сызықты, екіншісі - тұйық құрылымды

В. Молекулаларында гидроксил тобының әр түрлі саны болады

С. Молекулаларында тізбекті көміртек атомының саны әр түрлі

Д. Молекулаларындағы гидроксил топтары әр түрлі орналасқан

5. Сахаридтердің ішіндегі ең тәттісі:

А. Глюкоза В. Фруктоза С. Сахароза Д. Крахмал

6. Глюкозаны фруктозадан қандай реактивтің көмегімен ажыратуға болады?

А. Вr₂ В. I₂С. Аg₂О (аммиак) Д. СН₃СООН

§11.2 Дисахаридтер /ауызша/

ІІІ. Жаңа тақырыпқа ену - 10 мин

№4 зертханалық жұмыс

Оқушыларды екі топқа бөлу. Оқушылар топтарда крахмалдың коллоидтық ерітіндісін әзірлеуге арналған зертханалык тәжірибелер жасайды.

Крахмалдың йодпен әрекеттесуі

Жұмыс барысы:

1. Сынауыққа су құйып, қайнату.

2. Крахмал салынған сынауыққа ыстық суды құямыз.

3. Крахмал клейстерін /желімін/ аламыз.

4. 1-2 тамшы йод қосамыз

5. Не байқадың?

6. Дәптерге қорытынды жазу.

7. Осы сынауықты қыздырамыз.

8. Не байқадың?

9. Қорытынды жазамыз.

Тағам өніміндегі крахмалды анықтау

1. Картопты алып, екіге бөлеміз.

2. Йод ерітіндісін тамызамыз.

3. Не байқағаныңды қорытындылап жазыңдар.

IV. Жаңа тақырыпты талдау - 15 мин

Полисахаридтер табиғи жоғары молекулалы қосылыстар.

Жалпы формуласы: (С₆Н₁₀О₅)n

Макромолекуласы моносахаридтер қалдықтарынан тұрады.

Фотосинтез нәтижесінде түзілген моносахарид молекулалары поликонденсацияланып, полисахаридтер түзіледі:

Маңызды өкілдері - крахмал мен целлюлоза. Сонымен,

крахмалдың құрылысы қандай болғаны және соған байланысты ол қандай химиялық қасиеттер көрсетеді?

Әрі қарай топтардың жұмысы жалғасады:

І топ - оқулық бойынша крахмалдың құрылысымен танысады және ойларын

ІІ топ - оқулық бойынша крахмалдың қасиеттерімен ортаға салады;

Құрылысы

(С₆Н₁₀О₅)n

Табиғатта кездесуі Алыну жолдары

Қасиеттері. Крахмал - дәмі жоқ, суда ерімейтін, ақ түсті ұнтақ. Ыстық суда ісініп, коллоид ерітінді крахмал клейстерін түзеді.

Химиялық қасиеттері

Қолданылуы

IV.Сабақты бекіту:

500 г крахмалдан алынатын спирттің массасы қандай? Жауабы: 284 г

Шешуі:

1. 162 г крахмал - 180 г глюкоза

500 г - х г х = 555 г

2. С₆Н₁₂О₆ → 2С₂Н₅ОН + 2СО₂

180 г глюкоза - 92 г спирт

555 г х г х = 284 г

V.Үй тапсырмасы: §11.3 Полисахаридтер. Целлюлоза. 9-жаттығу. Картоптан крахмал алу.

1. Глюкоза молекуласының құрамына кіретін функционалдық топтар:

А. 6 гидроксил және карбонил тобы

В. 1 гидроксил және 1 альдегид тобы

С. 6 гидроксил және 1 альдегид тобы

Д. 5 гидроксил және альдегид тобы

2. Глюкозаның «күміс айна» реакциясына қатысуы оның ....... дәлелдейді:

А. Спирт екендігін В. Альдегид екенін

С. Көпатомды спирт екенін Д. Циклді құрылысы болатынын

3. Гидролизге ұшырамайтын сахарид:

А. Фруктоза В. Сахароза С. Крахмал Д. целлюлоза

4. Глюкозаның α және β түрлерінің арасындағы айырмашылық:

А. Бірінші түрі сызықты, екіншісі - тұйық құрылымды

В. Молекулаларында гидроксил тобының әр түрлі саны болады

С. Молекулаларында тізбекті көміртек атомының саны әр түрлі

Д. Молекулаларындағы гидроксил топтары әр түрлі орналасқан

5. Сахаридтердің ішіндегі ең тәттісі:

А. Глюкоза В. Фруктоза С. Сахароза Д. Крахмал

6. Глюкозаны фруктозадан қандай реактивтің көмегімен ажыратуға болады?

А. Вr₂ В. I₂ С. Аg₂О (аммиак) Д. СН₃СООН

1. Глюкоза молекуласының құрамына кіретін функционалдық топтар:

А. 6 гидроксил және карбонил тобы

В. 1 гидроксил және 1 альдегид тобы

С. 6 гидроксил және 1 альдегид тобы

Д. 5 гидроксил және альдегид тобы

2. Глюкозаның «күміс айна» реакциясына қатысуы оның ....... дәлелдейді:

А. Спирт екендігін В. Альдегид екенін

С. Көпатомды спирт екенін Д. Циклді құрылысы болатынын

3. Гидролизге ұшырамайтын сахарид:

А. Фруктоза В. Сахароза С. Крахмал Д. целлюлоза

4. Глюкозаның α және β түрлерінің арасындағы айырмашылық:

А. Бірінші түрі сызықты, екіншісі - тұйық құрылымды

В. Молекулаларында гидроксил тобының әр түрлі саны болады

С. Молекулаларында тізбекті көміртек атомының саны әр түрлі

Д. Молекулаларындағы гидроксил топтары әр түрлі орналасқан

5. Сахаридтердің ішіндегі ең тәттісі:

А. Глюкоза В. Фруктоза С. Сахароза Д. Крахмал

6. Глюкозаны фруктозадан қандай реактивтің көмегімен ажыратуға болады?

А. Вr₂ В. I₂ С. Аg₂О (аммиак) Д. СН₃СООН