Дидактические материалы по химии

Сөзжұмбақ «Химиктер»

1

Х

2

И

3

М

4

И

5

К

6

Т

7

Е

8

Р

1. Заттар және олардың бір - біріне айналуы туралы ғылым.

2. Орыс химиясының атасы.

3. Тізбекті реакцияны шығарған химик.

4. Әрі, композитор, әрі химик - ғалым.

5. Тұзды көлдердің тұзын өнеркәсіп мүдделеріне пайдалану

мүмкіндіктерін зеттеген ғалым.

6. Гипстен күкірт өндірген химик.

7. Химия ғылымының тарихында ұлы алтын заң ашқан ғалым.

8. Химияның құрылыс теориясын ашқан органик - химик.

Шешуі:

1. Химия. 2. Зинин. 3. Семенов. 4. Бародин. 5. Морковников. 6. Бекетов. 7. Менделеев. 8. Бутлеров

Сөзжұмбақ «Металдар»

1

м

2

е

3

т

4

а

5

Л

6

д

7

а

8

р

1. Күмістей ақшыл, жеңіл металл.

2. Мемлекет атымен аталатын элемент.

3. Магнитті қасиеті бар металл.

4. Сілтілік металл.

5. Бағалы металл.

6. Радоиактивті металл.

7. Ең ауыр металл

8. Оқтың құрамына кіретін металл.

Шешуі:

1. Магний. 2. Германий. 3. Темір. 4. Натрий. 5. Алтын. 6. Радий. 7. Қалайы. 8. Қорғасын.

1. Бірінші дүниежүзілік соғыста хлорды тұншықтырғыш улы зат ретінде қолданған мемлекет.

2. Тез ыдырап кететін тұрақсыз радиоактивті элемент.

3. 1774 жылы швед оқымыстысы К. Шееле алған элемент (сарғылт жасыл түсті, тұншықтырғыш , улы газ).

4. Тоңазытқыш сұйықтар фреондар алуға жұмсалатын элемент.

5. Металдармен тікелей әректтесіп тұз түзетін элементтер.

6. Йодты 1811 жылы қай ғалым ашты.

7. 1886 жылы фторды ашқан химик.

8. Алғашқы көмекке пайдаланылатын бейметалл.

9. Ауада түтінденетін концентрлі ерітінді.

10. Жүйкені жайландыратын, дәрі- дәрмек құрамына кіретін элемент

Сөзжұмбақ «Галогендер»

Г

А

Л

О

Г

Е

Н

Д

Е

Р

Шешуі:

1. Германия

2. Астат

3. Хлор

4. Фтор

5. галоген

6. Бернер

7. Муассан

8. Йод

9. Хлорсутек

10. Бром

C

Ұ

Й

Б

И

З

І

Ң

А

Т

Ы

Л

М

Р

А

Ы

О

Р

Ө

Ж

Е

Р

А

П

О

А

Д

Т

Қ

Р

Қ

Ы

Ә

Н

А

Қ

Ұ

Б

Й

Ы

Қ

Ы

П

А

Н

Ж

Е

Ң

Ы

С

А

Д

Ы

Д

З

Н

А

Қ

О

А

С

Р

Т

Ғ

Ы

Р

Ы

П

Ж

А

Т

Л

Д

Т

А

А

У

Жауабы: Сұйықтарды қыздырып жатқан пробирканы өзіне және жолдастарына қаратып ұстауға болмайды.

Жасырын сөйлем:

Х

Р

М

Ж

Ұ

Ш

К

А

Ф

Л

О

Е

Н

М

А

П

А

Т

Т

С

І

С

Ы

Р

Т

Ж

А

Е

Г

Ж

І

Т

А

У

А

С

Н

Е

Ә

Р

І

Н

Қ

Е

Т

Д

Е

Т

И

Б

Е

А

Ж

Жауабы: Хлормен жұмыс істегенде тәжірибені тартпа шкафта жасау қажет

Жасырын сөйлем

Б

е

Н

п

А

п

С

т

Ы

е

Н

Р

М

Т

Т

Ш

Ы

а

Қ

қ

П

Ж

о

М

А

Р

к

н

а

л

Ы

м

ұ

Р

А

т

Ф

а

т

Ы

А

С

у

Қ

е

ң

К

о

Л

П

П

Д

І

Е

А

т

з

Е

е

Қ

ғ

А

а

Й

с

Т

ж

Е

Жауабы: Броммен тартпа шкафта, резеңке қолғап пайдаланып, сақтықпен жұмыс істеу қажет.

Инсерт картасы.

Білемін

Білгім келеді.

Мен үшін жаңалық

Зерттеймін.

Қышқылдар» сабағына

технологиялық карта

І. Құрамы, классификациясы

Тапсырма № 1. Берілген ойын карточкасынан ұтыс жолын көрсетіңіз

Таблица 1.

Қорыта келгенде қышқыл дегеніміз _____________________________________________

______________________________________________________________________________

Тапсырма № 2. Әр қатардағы артық форуланы сызыңыз

а) NaCl, HNO₃, H₂SO₄, H₂SiO₃

б) HCl, H₂S, CuO, HBr

Қандай заңдылық байқадыңыз? Қышқылдардың классификациясы сізге анық белгі бойынша анықтаңыз.

Қышқылдар

________________________________ ___________________________________

Тапсырма № 3. № 1 тапсырмадағы тек қышқылдарды қолданыңыз. Оларды 3 топқа бөліп жазыңыз

1 топ 2 топ 3 топ

______________ ________________ ________________

______________ ________________ ________________

______________ ________________ ________________

______________ ________________ ________________

Қандай белгі қолдандыңыз? _____________________________________________________

Тапсырма № 4.

Қышқылдар________________ және __________________ бөлінеді ___________________ бойынша; сутек атомы бойынша ________________________, ________________________ және ____________________ болып бөлінеді.

ІІ.Физикалық қасиеті.

Тапсырма № 5. Қышқылдың физикалық қасиетін жазу: __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Тапсырма № 6.

Индикаторлар дегеніміз _________________________________________________________

Қорытынды.Қышқылдарды ___________________________ көмегімен анықтауға болады.

Лакмус және метилоранж _______________________________ түске боялады.

Химиялық сөзжұмбақ шешу:

П

О

Л

И

М

Е

Р

Л

Е

Р

1. Әдемі химиялық талшық (капрон).

2. Полимер буыны (мономер).

3. Амин қышқылдарының полимері (белок).

4. Құрамы бірдей, құрылысы әр түрлі қосылыстар (изомер).

5. ά - глюкозаның полимері (крахмал).

6. Химиялық реакция жылдамдығына әсер ететін фактор (температура).

7. Каучук вулканизациясының өнімі (резина).

Целофанның мономері (Этилен).

8. Cl (молекула).

9. Химиялық құбылыс (реакция).

Дұрыс жауапқа 1 балл.

1. Иісі күшті, сары түсті

Активтігі керемет

Ондай ылаң қылған

Болмаған еш элемент. (Фтор)

2. Күміс түсті металл өзі

Ақ бор, әктас, мәрмәр еді

Жер металы десек те

Сан құрылыстың өзегі. (Кальций)

3. Жануарда да адамда да болатын

Талай снаряд, бомбаларды жаратын.

Полиграфияда да сенім артып,

Жапырақта хлорофилді түзетін. (Магний)

4. Тағады оны төсіне

Алтыннан басқа алдына

Салмақты та сабырлы

Теңеу айтып оған да. (Күміс)

5. Иісі, дәмі де жоқ ұсталмайды,

Ол болмаса тіршілік өмірде жоқ.

Ол болмаса, отын да тұтанбайды,

Қалады қарауытып көмір боп шоқ. (Оттегі)

6. Күмістей түсі жылтыр, өзі сұйық,

Буланбас, қайнатсаң да отынды үйіп.

Көрсететін суықты, жылуды анық

Қандай зат құрал жасар соны құйып (Сынап)

7. Өзі сұйық, иісі де жағымсыз,

Ғалымдар да сондықтан

Сасық деген ат беріп,

Қолданады дәріге. (Бром)

2. Сөзжұмбақ «Қай ғалым»

Ізделінді сөз: Швед ғалымы И.Я. Берцелиус

1. Тақтаға жазатын құрал атымен аталатын элемент (бор)

2. Н₂ SiO₃ - қышқылдың аталуы (кремний)

3. Тіс жуғыш паста құрамындағы элемент (фтор)

4. Алақанда еритін металл (цезий)

5. Құрылыс материалы (цемент)

6. Ең жеңіл металл (литий)

7. Азот қышқылының тұздары (нитрат)

8. Радиоактивті элемент (уран)

9. Кремний қышқылының тұздары қалай аталады? (силикат)

І. Сақиналарды жинау.

1.

Сақинадағы элементтерді берілген жапыраққа орналастырыңдар.

а) б)

H₃PO₄

2.

Осы сақиналардағы бейорганикалық қосылыстарды өз үйлеріне орналастырып, анықтама беріңдер.

хххххх

Негіздер дегеніміз...

Тұздар дегеніміз..

Қышқылдар дегеніміз...

Оксидтер дегеніміз...