Қышқылдар 8-сыныпқа арналған химиядан сабақ жоспары

Тақырыбы: Қышқылдардың жіктелуі, алынуы, химиялық қасиеттері мен қолданылуы.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Қышкылдардың физикалық, химиялық қасиеттері, алынуы және қолданылуы туралы түсінік беріп, білімділік және біліктілік дағдыларын қалыптастыру.

Дамытушылық: ойлау қабілеттерін, танымын, пәнге қызығушылығын арттыру;

Тәрбиелік: Оқушыларды ізденімпаздыққа, топпен және жеке жұмыс істей білуге тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: Дәстүрлі

Сабақтың көрнекілігі: слайд, кеспе қағаздары, периодтық кесте
Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, есептер шығару.

Сабақтың барысы:

І.Ұйымдастыру

Оқушылармен амандасу. 5Т ережесі

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау

а) Оксидтер,алынуы және қасиеттері

б)Түзу ме, қиғаш па?

НСІ

Ғе(ОН)₃

СаО

Са SO₄

СО₂

НҒ

ҒеО

Na ₃PO₄

Zn(OH)₂

NH₃

Al₂O₃

CH₄

H₂SO₄

MgO

Н₂S

Ғе(OH)₃

NO

AgCl

ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру

Қышқылдар дегеніміз- сутек атомы мен қышқыл қалдығынан тұратын қосылыстар.

Мысалы: HCL , H₂SO₄ , HNO₃

Қышқылдардың жіктелуі

1. Оттегі атомына байланысты:

Оттекті

HNO₃ ,H₂SO₄

H₂CO₃,H₃PO₄

Оттексіз HF,HCL, HBR,HI H₂S

2. Сутегі атомына байланысты.

Бір негізді Екі негізді Үш негізді

HCl H₂S H₃PO₄ HNO₃ H₂SO₄

Қышқылдардың физикалық қасиеттері

Қышқылдар- суда жақсы ериді, қышқылтым дәмі бар, күйдіргіш, қышқыл әсерінен лакмус қызарады, метилоранж қызғылт түске боялады.

Алынуы:

Химиялық қасиеттері:

1.Металдардың кернеу қатарында сутекке дейінгі орналасқан металдар

қышқылдармен әрекеттесіп сутек газын бөліп шығарады.

Li , K, Ca, Na, Mg, AI, Zn, Fe (H) Cu, Hg, Ag , Au.

Са+2НСL →СаСL₂+Н₂

2.Негіздік оксидтер мен әрекеттеседі.

ҒеО+2НСL → ҒеСL₂+Н₂О

3. Қышқылдар негіздермен әрекеттеседі.

NaОН+ НNO₃ → Na NO₃ +Н ₂О

4. Қышқылдар тұздармен алмасу реакциясына түседі.

Na ₂СO₃ +2НСL→ 2NaСL+ Н₂О +СO₂ ↑

Химиялық күюде көрсетілетін алғашқы көмек:

• Концентрлі қышқылдар қол немесе бет терісіне тиген кезде ең алдымен кран астындағы судың ағынына 10-15 минут ұстау керек, содан соң 3% ас содасының ерітіндісімен жуу керек.

• Теріге сілті ерітіндісі тигенде алдымен 2% бор немесе сірке қышқылының ерітіндісімен жуу керек, содан соң сумен жуады.

• Ал көзге сілті немесе қышқыл тигенде бірден сумен жуып, тез дәрігерге қаралу керек.

Қышқылдардың қолданылуы.

Қышқылдар

Қолданылуы

Күкірт қышқылы

Металлургияда, машина жасауда, мұнай өңдеу өнеркәсібінде, органикалық заттар-полимерлер, бояулар, дәрілік препараттар және т.б

Азот қышқылы

Азот тыңайтқыштарын өндіруге, қопарғыш заттар алуға, органикалық бояулар, лак, кинопленка, асыл металдарды өндеуге;

Фосфор қышқылы

Дәрі-дәрмек жасайтын өнеркәсіпте, минералды тыңайтқыш алуға пайдаланады.

ІV. Бекіту

Есептерді шығару

1. Мына қышқылдардың салыстырмалы молекулалық массаларын есептеп, өсу ретімен орналыстырыңдар ( диаграмма құрыңдар)

HCl , H₂SО₄ , Н₃РО₄ , Н₂СО₃

2. Массалық үлесі 2,4% H, 39,1% S, 58,5% О- тен тұратын заттың молекулалық формуласын есептеңдер.

3. Кестені толтыр.

Берілген қышқылдарды жіктеңіз:

Қышқылдың формуласы

Оттекті

Оттексіз

1 негізді

2 негізді

3 негізді

1 негізді

2 негізді

HCl

H₂SO₄

HNO₃

H₂S

H₃BO₃

HI

H₂CO₃

H₃PO₄

H₂SO₃

HClO₄

H₃AsO₄

H₂NO₂

HBr

V. Қорытынды

VI. Үйге тапсырма:

►§48 Қышқылдардың жіктелуі, алынуы, химиялық қасиеттері мен қолданылуы.

• 1. Қышқылдардың формуласы мен аттарын жаттау.

• Оқулықтағы (9-10) тапсырмаларды орындау 128 бет

VII.Бағалау

№ 6 Шұбарқұдық негізгі мектебі

Тақырыбы:

Қышқылдардың жіктелуі, алынуы, химиялық қасиеттері мен қолданылуы.

(ашық сабақ)

Пән мұғалімі: Бәкірова Ә.

2014-2015 оқу жылы