Жазықтар дегеніміз не? аралас сабақ

Сабақтың тақырыбы: Жазықтар

Сабақтың мақсаты:

Оқушыларға жзықтардың түрлері, пайда болуы,өзгуреуі жайында толық мағына беру.

Картамен жұмыс жүргізіп, оқушылардың есте сақтау қабілеттерін арттыру. Оқушылардың өздері тұрған жердің жазықтарын айтып, табиғаттың бір бөлігі жердің, яғни жазықьардың адам өміріндегі маңызды орын алатынынан мағлұмат беру.

Сабақтың түрі: Аралас

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру кезеңі

2. Үй тапсырмасын тексеру

3. Жаңа сабақты түсіндіру

4. Қортынды жасау

Үй тапсырмасы:

I/ Ой қозғау:

1. Тау дегеніміз не?

2.Тау жотасы дегеніміз не?

3. Тау торабы дегеніміз не?

4. Таулар биіктігіне байланысты нешеге бөлінеді?

5. Аласа, орташа, биік тауларға мысал келтіру, кртадан көрсету.

II. Терме диктант

Терме диктант

1.Су түбіндегі жиналған тау жыныстарының қабаттары орасан зор бүйір қысымының әсерінен қатпарланып , биікке көтеріліп ....................................

таулар құрған.

2.Тау жыныстарының қабаттарының қатпарлануынан кейін жарықтарды бойлай.................................................... таулар пайда болады.

3.Жанартау атқылауынан жербетінде шығып үйілген күл мен кесек жыныстардан құралған таулар.Ол:...........................................

4.Жер бетіндегі ескі тау.......................................................

5.Жер бетіндегі жаңа тау..........................................

6.Сыртқы күштердің әсерінен тау жыныстарының өзгеруі..........................

7.Үгілудің түрлерін ата.....................................................

8.Ауа температурасының әсерінен...................................

9. Су мен ауаның әсерінен..................................

10. Әр түрлі организмнің әсерінен..................................

III. Жаңа сабақ

Жер бетінің аз тілімделген тегіс немесе белесті болып келген кең алқапты жазық деп атаймыз.

Жазықтардың биіктік айырмашылығы

Құрлықтағы жазықтар:

Биіктігі м.

Түрі

Мысал

200 м төмен

ойпат

Каспий маңы ойпаты

200-500 м

Қыраттар

(таулы үстірті)

Үстірт

(Орта таулы үстірт)

500 м жоғары

Таулы үстірт

Орта сібір таулы үстірт

Жазықтардың пайда болуы:

Теңіз түбі болып кейін көтерілудің нәтижесінен пайда болған жазықтар алғашқы жазықтар. (Каспий маңы ойпаты)

Жер шарында өзендердің тосқындарынан, шөгінділерінен пайда болған жазықтар(Ұлы Қытай жазығы, Ла-Плата жазығы, Месопотамия)

Таулардың ұзақ бұзылу үрдісінен төбе жазықтар пайда болады.

Лава тасқындарының жер бетіне шығып жайылып кедір-бұдыр жерлерді тегістелуден пайда болатын жазықтар.

Жазықтардың өзгеруі:

1. Жыра- уақытша ағын судың әсерінен пайда болады.

2. Шағыл-өзен, көл, теңіз жағалауындағы жел айдап, үйген құм төбе

3. Сай- жыра сияқты ұзынша ойыс, табаны тегістелген және өсімдік басқан.

4. Барқан-құмды шөлдерде, желдің әрекетінен үйілген шағылға ұқсас құм төбелер.

Осы жазықтардың анықтамаларын айту.

Қортынды.:

Құпия сан

1.Қырат 4.Ойпат

2.Таулы үст 5.Алғашқы жазықтық

3.Жыра 6.Жазық

1.Жер бетінде аз тілімделген тегіс немесе белесті болып келген кең алып.

2.Бұрын теңіз болып кейін көтерілудің нәтижесінен пайда болған жазықтар.

3.Теңіз деңгейінен 200м-ден төмен жазық.

4.Уақытша ағын судың әсерінен өзгерген жазықтық,

5.Абсолттік биіктігі 200м-500м -аралығындағы жазықтық

6. 500м-ден астам биіктігегі жазықтық

Сызықтық диктант.

1. Ойпатқа еліміздің бастысындағы Каспий маңы ойпаты мысал бола алады.

2. Таулардың бұзылуынан тегіс жазық пайда болады.

3. Жыра сияқты ұзынша ойыс ол -сай

4. Лаваның тасқындарынан жер бетіне жайылғаннан жазықтар пайда болмайды.

5. Жазықтарға сыртқы күштер әсер еткеннен өзгеріске ұшырайды.

6. Құмды шөлдерде желдің әрекетінен үйілген шағылға ұқсас құм төбе- барқан дейміз

Үй тапсырмасы. ;$26 Жазықтарды кескін артаға түсіру