Ауа температурасының жылдық өзгерісі тақырыбына сабақ жоспары

«№35 орта мектеп» МКМ География пәнінің мұғалімі Н.Мамытова

Тақырыбы: Ауа температурасының жылдық өзгерісі

Мақсаты: Оқушыларға ауа температурасының жылдық өзгеруі туралы білімдерін қалыптастыру.

Дамытушылық: Оқушылардың білімдерін жан- жақты дамыту, танымдылығын арттыру.

Тәрбиелілік: білімділікке, ізденімпаздыққа тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Әдіс- тәсіл: Түсіндіру, әңгімелеу, сұрақ- жауап, өз бетімен жұмыс, т.б.

Көрнекілік: электрондық оқулық, кесте, сызба, жұмыс дәптер

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру. Оқушылардың назарын сабаққа аудару.

2. Үй тапсырмасын тексеру:

Температураның тәуліктік ауытқуы деген не?

Тәуліктің орташа температурасын қалай анықтайды? (тақтаға мысал келтіріп жаз).

Тәулік ішіндегі ең төменгі температура қай кезде төмен болады?

Не себепті температура тәулік ішінде өзгеріп тұрады?

3. Жаңа сабақты түсіндіру:

Ауа температурасы- ауаның жылыну деңгейі, ауа райы мен климаттың негізгі сипаты. Күн- жарық пен жылу тарататын жұлдыз. Жер де жылуды Күннен алады. Күн сәулелері ауадан өтіп, жер бетін жылытады да, сонан соң жер бетіне ауаны жылытады. Жер бетінен биіктеген сайын температура төмендейді. Әрбір 100 метрге көтерілгенде ауа температурасы орта есеппен 0,6 С- қа төмендейді.

Жер бетінің температурасы тәулік ішінде және жыл ішінде өзгеріп отырады. Жер өз білігін айналу сәтінде жер бетіне күн сәулесінің түсуі өзгереді, күн мен түннің ауысуы болатыны белгілі. Жер шарының аймағында ауа температурасының ауытқуы да әр түрлі. Мұндай ауытқуды құрлық пен су бетінен анық көруге болады. Құрлық ауасы тез жылынып, тез суынып, су бетіндегі ауа баяу жылынып, баяу суынады. Бұлтты күндері күндіз жер беті қатты жылынбайды, ал түнде қатты суынбайды, температура ауытқуы азаяды.

Сұрақ: Тәуліктің орташа температурасын қалай анықтаймыз, еске түсіріп көрейік.

Жер Күнді айналғанда жыл мезгілдері ауысады. Жылдың жаз мезгілінде күн сәулесінің тік түсуіне байланысты жақсы жылынады, күн ұзақ болады. Қыста күн қысқа, күн сәулесінің көлбей түсуінен жылу аз болады.

Ең жылы ай мен ең суық айдың орташа температурасының арасындағы айырмашылық ауа температурасының жылдық ауытқуы деп аталады.

Жер бедеріне

Ендікке

Тереңдікке

Биіктікке

Температура амплитудасы неге байланысты

Күн сәулесіне

Жылдық орташа температураны табу үшін айлық орташа температуралар жиынтығын ай санына бөледі.

Кестемен жұмыс: Айлардың орташа температурасын шығару

I

II

III

IV

V

VI

VII

VIII

IX

X

XI

XII

Орташа жылдық температура

-20

-12

-3

4

7

18

25

21

14

3

-2

-10

+3,7

Оң температура жиынтығы +92 С

Теріс температура жиынтығы -47С

Орташа жылдық температура (92С-47С):12= +3,7С

Ауа температурасын термометр құралымен өлшейді.

4. Дәптермен жұмыс: төменде берілген географиялық есептердің дұрыс орындалуына бағыт- бағдар беру.

Географиялық есеп:

1. Таудың етегінде температура +20С, ал шыңында - 16С таудың биіктігі қандай? Жауабы: +20 + (-16) = 36:6 = 6 км

2. Ұшақ қанатында ауа температурасы -30С осы кезде жер бетіндегі +24С ұшақ қандай биіктікте көтерілген?

Жауабы: (-30) - 24 =54: 6 =9км

5. Географиялық диктант:

Жерге жарық пен жылу тарататын жұлдыз...

Жер бетінен әр 100 метр биіктеген сайын температура ... төмендейді.

Бір тәулік ішіндегі ең жоғарғы және ең төменгі температура арасындағы айырмашылық... деп аталады.

Ауа температурасын тәулік ішінде ... рет өлшейді.

Бір жыл ішіндегі ең жоғарғы және ең төменгі температура арасындағы айырмашылық ауа температурасының ... деп аталады.

Ауа температурасын ... құралмен өлшейді.

Сергіту сәті: «Адасқан обьект»

1. Муссон- құрал

2. Гигрометр- жел

3. Сахара- өзен

4. Ніл- тау

5. Африка- шөл

6. Компас- түбек

7. Мадагаскар - планета

8. Үндістан- құрал

9. Анды- материк

10. Меркурий- арал

6. Жаңа сабақты бекіту:

1. Жер бетінен жоғарлаған сайын температура қалай өзгереді?

2. Ауа температурасының жылдық ауытқуы деген не?

3. Ауа температурасын қандай құралмен өлшейді?

7. Қорытынды: Оқушылардың алған білімдерін бағалау.

8. Үйге тапсырма: Оқу, іздену.