Открытый урок по географии на тему Азия

Сабақтың тақырыбы: Азия елдері

1. Білімділік Оқушыларға Оңтүстік және Оңтүстік -Шығыс Азияның геологиялық экономикалық жағдайына түсінік беру, шаруашылығының дамуымен таныстыру.

2. Дамытушылық Ойлау қабілетін дамыту, әдеби және сауатты сөйлеу, өз бетімен тұжырымдай білу, нақты нәтижелерін айта алуын дамыту.

3. Тәрбиелік Оқушыларды Отансүйгіштікке еңбекке, әділдікке, шешімді дұрыс қабылдауға, өз ұлтын сүюге, жан-жақты болуға тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: топтық сайыс

Оқыту әдісі: Сұрақ-жауап, түсіндірмелі

Сабақтың әдістемелік жабдықталынуы: Инт.тақта, материктер картасы, оқулық, карточкалар

Пәнаралық байланыс: тарих,экология

Сабақ жоспары
І. Сабақтың барысы: Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылармен амандасып, оқушылардың зейінін тұрақтандырып, үй тапсырмасын сұрай бастаймын

ІІ. Үй тапсырмасы

топ Еуропа тобының сұрақтары

1.Еуропаның ең биік нүктесі - Альпі тауындағы биіктігі 4807м болатын Монблан шыңы

2.химия өнеркәсібінің даму жөнінен дүниежүзінде бірінші орын- Германия

3. Қазіргі кезде мемлекеті халықаралық туризм орталығы болып саналады - Франция

4. Италия жылына млн литр шарап өндіреді - 61

5. Солтүстік Еуропа елдері - Норвегия, Швеция,Финлядия, Исландия, Дания

2 топ Азия тобының сұрақтары:

1.Жер шарындағы ең көне монархия - Ұлыбритания

2. Ұлыбританияның ең биік нүктесі - Бен-Невис

3. Францияның ең ұзын өзені - Луара

4. Оңтүстік Еуропадағы ең ірі ел.Астанасы Мадрид - Испания

5. Роттердам порты қай жақта орналасқан - Нидерландыда орналасқан.

Сөз жұмбақ:

1. Шығыс Еуропадағы Кох -и- нор қарындашын - Чехия

2. Еуропадағы бейтарап елдерге қай ел мен Швейцария жатады.- Аустрия

3. Батыс Еуропадағы халқының саны жөнінен бірінші орындағы ел- Германия

4. Ұлыбританияны кім басқарады - королева

5. Еуропа елдерінің бірін атаңыз. Астанасы Варшава- Польша

6. Еуропаның 10% алып жатқан мемлекет- Әзербайжан

Сергіту сәті:

Қай елдің киносы екенін және фильм атын атау керек.
1. Үндістан - "Биле, биле" - Метхун
2. Түркия - "Көкжалдар мекені" - Ниджати Шашмаз
3. Корея - "Ханзада Джумонг" - Сонг Иль Гук
4. Моңғолия - "Шыңғысхан"
5. Қытай - "Аңыз" - Джеки Чан
6. Қазақстан - "Ғашық жүрек" - М. Әуелбекова, М. Беспаев, Б. Есентаева

Жаңа тақырып түсіндіру:

Тақырыбы:Азия елдері

Жоспары:

1.Географиялық орналасуы

2.Жер бедері

3.Ең биік таулар мен тау қыраттары

4.Климаты

5.Ішкі сулары

6.Өсімдіктері және жануарлары

7.Саяси бөлінуі

Географиялық орналасуы:Азия (ассириялықтар тілінде, мағынасы - асу, шығыс) - Жер шарының ең үлкен бөлігі. Еуропамен қосылып, Еуразия құрлығын құрайды. Еуропамен арадағы шартты шекарасы Орал тауының шығыс етегі, Ембі өзені, Каспий теңізі, Кума-Маныч ойысы, Азов теңізі, Қара теңіз, Босфор бұғазы, Мәрмәр теңізі, Дарданелл бұғазы арқылы өтеді. Ауданы 43.4 млн. км² (бүкіл құрлықтың 30%-ы). Оңтүстік-батыста Суец мойнағы Азияны Африкамен жалғастырады; Солтүстік Америкадан Беринг бұғазымен бөлінеді. Оңтүстігінде құрлыққа Малай топаралы кіреді. Таяу аралдардың жалпы ауданы 2 млн. км²-ден асады. Жағалауы аз тілімделген. Құрлықтың орталық бөліктері мұхиттардан 2-2.5 мың км қашықтықта орналасқан.

Жер бедері: Азия дүние бөліктерінің ішінде абсолюттік биіктігі жағынан (Эверест шыңының биіктігі 8848 м) 1-орында, орташа биіктігі жағынан Антарктида құрлығынан кейінгі 2-орында (950 м). Жерінің 75%-ы таулар мен тау үстірттері. Олар басты екі белдеуді құрайды. Ендік белдеуі Кіші Азия түбегінен Тынық мұхит жағалауына дейін созылған.

Ең биік таулар мен тау қыраттары: Гималай тауының шыңдары 7 - 8 мың метр және одан да биік болып келеді. Солтүстік шығыс белдеуі Тянь-Шань тауынанЧукот түбегіне дейін созылады. Бұған кіретін таулар ендік белдеуге қарағанда көне әрі аласа болып келеді. Солтүстік-шығыс белдеуден батыс және шығыс жаққа қарай орташа, аласа таулар мен тау үстірттері тарайды.
"'Ең ірісі: Орта Сібір таулы үстірті."' Құрлықтың шығыс жағында бұл екі белдеуден оқшау солтүстіктен оңтүстікке қарай Коряк таулы қыраты, Камчатка таулары, Сихотэ-Алин, Корей таулары, Наньмин, Аннам тау қыраты тізбектеліп орналасқан.Азияның жалпы аумағының 25%-ы жазықтар.

Климаты: Азия Cолтүстік жарты шардың барлық климаттық белдеулерін алып жатыр. Көп жерінде, әсіресе ішкі аудандарда,континенттік климат басым. Оңтүстігі мен шығысында климат муссонды. Батыс, Орта, Орталық Азия жазықтарына шөлжәне шөлейт климат тән. Биік тау қыраттары мен тау бастарын суық шөл климаты алып жатыр. Малакка түбегі менҮлкен Зонд аралдарының климаты экваторлық.

Ішкі сулары: Азия құрлығы өзенге бай . Сондықтан Азияны "өзен жағасындағы өркениеттер өлкесі" деп атайды.^[1] Кавказ, Памир, Тянь-Шань, Гималай, Қарақорым, Гиндукуш, т.б.тауларда мұздықтар таралған (жалпы ауданы 120 мың км²). Мұздықтар өзендердің толығуына аса маңызды орын алады. Құрлықтың ішкі суларының 60%-ы сыртқы, 40%-ы ішкі тұйық алапқа орналасқан.^[2] Азияның басты өзендері - Янцзы, Сары өзен ( Хуанхэ), Обь, Амур, Лена, Меконг, Енисей, Үнді, Брахмапутра, Салуин, Вилжуж, Әмурдария, Ганг, Ефрат, Алдан, Сырдария, Тарим, Калыма, Айеарвади, Тигр, Сонгхуа және Ангара өзендері. Обь, Ертіс, Енисей, Ангара, Лена, Яна, Индигарка және Колыма өзендері Солтүстік мұзды Тынық Мұхитқа құятың өзендердің ішінде: Анады, Амур, Хуанхэ, Янцзы, Ексы, Миконг, Чао Прая жөне Қызыл өзен бар. Янцзы - Азиядағы ең ұзын және әлемдегі үшінші ұзын өзен. Евфрат - Орта Шығыстағы ең ұзын өзен. Ежелгі дүниенің атақты қаласы Бабыл (Вавилон) осы өзеннің бойында орналасқан болатын. Үнді түбегінің басты өзені - Ганг Солтүстік Үндістан жазықтықтары арқылы шығыстағы Бангладешке қарай ағады. Қазақстандағы ең ұзын өзен - Есіл өзені. Оның жалпы ұзындығы - 2450 шақырым, Қазақстан аумағына 1400 шақырымы кіреді. Муррей, Сноуи, Маррамбиджи - басты өзендерінің бірі. Өзге өзен жүйелеріне Батыс Австралиядағы Фитцрой, Орд, Свон; Тасманиядағы Деруент пен Тамар; Жаңа Оңтүстік Уельстегі Хаукесбери жатады. Елдің басым бөлігінде жаңбыр жиі жауатын болғандықтан, Жаңа Зеландияда өзен саны өте көп. Ең ұзын өзенінің ұзындығы 425 шақырым. Бұл аралда, сондай- қ, Хука сарқырамасы бар

Өсімдіктері және жануарлары: Азияның көпшілік бөлігі Голарктикалық флоралық облысқа кіреді. Араб түбегінің оңтүстігі, Үндістан, Үндіқытай түбектері, Филиппин және Малай топаралы палеотропиктік облысқа жатады. Палеотропиктік флора мезозойдың соңғы кезеңінен бері бірқалыпты жылы климат жағдайында дамып келеді.
Өсімдігі алуан түрлі, құрамында реликтер мен эндемиктер көп. Солтүстік мұзды мұхит жағалауында арктикалық, мүкті-қыналы тундра тараған. Солтүстік Азияда орман өте кең алқапты қамтиды, оның көп жерін тайга (батысында шырша, майқарағай, самырсын,шығысында балқарағай менқарағай өседі) алып жатыр. Қиыр Шығыстың аралас және жалпақ жапырақты ормандары өсімдік түріне бай. Орман белдемінен оңтүстікке қарайорманды дала белдемдері (Батыс Сібірдің оңтүстігі, Солтүстік Моңғолия, Байкал сырты, Солтүстік-шығыс Қытай) өтеді. Орта және Орталық Азиядашөл өсімдігі басым. Тибет пен Памирдегі тау басын суық шөл алып жатады.

Жануарлары: Азия негізінен Голарктика облысының Палеоарктика бөліміне жатады. Жануарлары ендік белдемдер мен биіктік белдеулер жиынын құрайды. Тундрада жануарлардың түрі аз. Орман белдемінде

1.сүтқоректілерден: бұлан, бұлғын, қоңыр аю, сілеусін, тиін, борша тышқан, сасық күзен;

2.құстардан: саңырау құр, тоқылдақ, бұлдырық, шырша торғай, жапалақ, т.б. мекендейді.

Құрлықтың шығысы жануарлар түріне өте бай. Мұнда тайганың, жалпақ жапырақты орманның және субтропиктік аймақтың жануарлары өмір сүреді. Дала мен шөл жануарлары Кіші, Алдыңғы, Орта және Орталық Азияда, Солтүстік-батыс Үндістанда тараған. Әсіресе кемірушілердің түрі көп.

Саяси бөлінуі:

Жалауларымен бірге аймақтар мен территориялар аты

Аумағы
(km²)

Халық саны
(1 шілде 2002 est.)

Жұрт тығыздығы
(per km²)

Астаналары

Орталық Азия:

Қазақстан^[3]

2,346,927

16,972,893

5.7

Астана

Қырғызстан

198,500

4,822,166

24.3

Бішкек

Тәжікстан

143,100

6,719,567

47.0

Душанбе

Түрікменстан

488,100

4,688,963

9.6

Ашхабад

Өзбекстан

447,400

25,563,441

57.1

Ташкент

Шығыс Азия:

Қытай^[4]

9,584,492

1,384,303,705

134.0

Бейжің

Гонконг^[5]

1,092

7,303,334

6,688.0

Виктория-Сити

Жапония

377,835

126,974,628

336.1

Токио

Макао^[6]

25

461,833

18,473.3

-

Моңғолия

1,565,000

2,694,432

1.7

Ұлан-Батыр

Солтүстік Корея

120,540

22,224,195

184.4

Пхеньян

Оңтүстік Корея

98,480

48,324,000

490.7

Сеул

Тайвань^[7]

35,980

22,548,009

626.7

Тайпей

Солтүстік Африка:

Мысыр^[8]

980,869

80,335,036

21.7

Каир

Солтүстік Азия:

Ресей^[9]

13,115,200

139,129,729

3.0

Мәскеу

Оңтүстік-шығыс Азия:^[10]

Бруней

5,770

350,898

60.8

Бандар Сери Бегауан

Камбоджия

181,040

12,775,324

70.6

Пномпен

Шығыс Тимор^[11]

15,007

952,618

63.5

Дили

Индонезия^[12]

1,419,588

227,026,560

159.9

Джакарта

Лаос

236,800

5,777,180

24.4

Vientiane

Малайзия

329,750

27,662,365

68.7

Куала Лумпур

Мьянма (Бирма)

678,500

42,238,224

62.3

Naypyidaw^[13]

Филиппиндер

300,000

84,525,639

281.8

Манила

Сингапур

704

4,483,900

6,369.0

Сингапур

Таиланд

514,000

62,354,402

121.3

Бангкок

Вьетнам

331,690

87,375,000

246.1

Ханой

Оңтүстік Азия:

Ауғанстан

647,500

27,755,775

42.9

Кабул

Бангладеш

144,000

133,376,684

926.2

Дака

Бутан

47,000

672,425

14.3

Thimphu

Үндістан^[14]

3,167,590

1,045,845,226

318.2

Нью Дели

Иран

1,648,195

70,472,846

42

Тегеран

Мальдивтер

300

320,165

1,067.2

Мале

Непал

140,800

25,873,917

183.8

Катманду

Пәкістан

803,940

147,663,429

183.7

Исламабад

Шри-Ланка

65,610

19,576,783

298.4

Коломбо

Оңтүстік-батыс Азия:

Армения^[15]

29,800

3,330,099

111.7

Ереван

Әзірбайжан^[16]

46,870

3,845,127

82.0

Баку

Бахрейн

665

656,397

987.1

Манама

Кипр^[17]

9,250

775,927

83.9

Никосия

Газа^[18]

363

1,203,591

3,315.7

Газа

Грузия^[19]

20,460

2,032,004

99.3

Тбилиси

Ирак

437,072

24,001,816

54.9

Бағдад

Израиль

20,770

6,029,529

290.3

Құддыс^[20]

Иордан

92,300

5,307,470

57.5

Амман

Кувейт

17,820

2,111,561

118.5

Кувейт

Ливия

10,452

3,677,780

353.6

Бейрут

Оман

212,460

2,713,462

12.8

Мускат

Катар

11,437

793,341

69.4

Доха

Сауд Арабиясы

1,960,582

23,513,330

12.0

Рияд

Сирия

185,180

17,155,814

92.6

Дамаск

Түркия^[21]

756,768

67,308,928

76.5

Анкара

Біріккен Араб Әмірліктері

82,880

2,445,989

29.5

Абу Даби

Батыс жағалауы^[18]

5,860

2,303,660

393.1

-

Сергіту сәті: тақтаға берілген адасқан әріптердің орнын табу керек.

1-топ

1. Сингапур

2. Ирак

3. Кувейт

4. Ливия

5. Сирия

6. Туркия

7. Армения

8. Израиль

2-топ

1. Грузия

2. Туркия

3. Непал

4. Ү ндістан

5. Ресей

6. Мысыр

7. Сирия

8. Катар

Жаңа сабақ бойыншы қорытындылау

1.Израиль, Ирак, Йемен, Кипр, Түркияның мемлекеттік қ ұ рылысы - Республика: Ия
2. Азия жеріні ң 25% - ын таулар алып жатыр: жо қ
3. Мон ғолияның ұлтты қ діні христиан: жо қ
4. Малайзия, Тайланд, Кувейт абсолюттік монархиялы қ елдер: ия
5. Азия жер шары хал қ ыны ң 60 % қ ұ райды: ия
6. Қытай жер к ө лемі бойынша 3 - ші орында: ия
7. Ү ндістанны ң а қ шасы юань: жо қ
8. Жапония шикізат пен отын ресурстарын бас қ а елдерден сатып алады: ия

Сабақ бекіту: с ұ ра қ тапсырмалар, карточкалар

Сабақты бағалау:
Үй тапсырмасы: Азия елдері баяндама дайындау

Қорытынды.

«Байқоңыр «Космос» колледжі» білім мекемесі нің

Жалпы пәндер оқытушысы А.С.Енсепова