Шығыс Қазақстанның экономикалық-географиялық жағдайы, табиғат ресурстары

Қызылорда облысы

Шиелі ауданы

№148 қазақ орта мектебі

Пәні: география

Сыныбы: 9

География пәнінің мұғалімі: Төреханова Шолпан Даханқызы

Сабақтың тақырыбы: Шығыс Қазақстанның экономикалық-географиялық

жағдайы,табиғат ресурстары

Сабақтың мақсаты: 1.Оқушыларға Шығыс Қазақстанның экономикалық-географиялық

жағдайы,табиғат ресурстары жайлы ұғындыру

2.Танымдық қабілетін дамыту.Географиялық есеп шығаруға

дағдыландыру.

3.Экологиялық тәрбие беру.Табиғатты сүюге,аялауға,баулу.

Сабақтың түрі: аралас

Сабақтың типі: жаңа білімді меңгерту

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап,үлгерімі төмен оқушылармен жұмыс,географиялық есеп

Сабақтың көрнекілігі: интербелсенді тақта,үлестірмелі қағаздар,электронды оқулық,тест

тапсырмасы,Қазақстанның физикалық картасы

Сабақтың барысы: І.Ұйымдастру кезеңі

1.Оқушылармен амандасу

2.Оқушыларды түгендеу

3.Сынып тазалығын тексеру

4.Оқушылар назарын сабаққа аудару

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау

1.§ 39 «Орталық Қазақстанның қалалары,елді мекендері» /оқу/

2.Үлгерімі төмен оқушыларға үлестірмелі қағаздар беру

3.Географиялық диктант

4.Өткен сабақты электронды оқулық арқылы пысықтау

ІІІ.Жаңа сабақ

§ 40 Шығыс Қазақстан

1.Аумағы-283,2 мың адам

Халқы- 1394234 адам

Шығыс Қазақстан -республикамыздаңы полиметалл кендері мен ең арзан су электр энергиясын өндіретін аудан. Шығыс Қазақстанның экономикалық-географиялық

Жағдайы шаруашылықтарын орналастыру мен дамытуға қолайлы.Бұл ауданның Қатонқарағай ,Бұқтырма,Зайсан,Марқакөл және Сасықкөл сияқты аймақтары туризмді дамытуға мүмкіндік береді. ШығысҚазастан жер қойнауы ,байлығы жөнінен Ресейдің Орда ауданымен қатар тұр.Қазақстандық Алтай ,Нарем өзені арқылы кенді Алтай және Оңтүстік Алтай болып екіге бөлінеді.Ертіс өзені бойындағы жазықты жайылымда-ауданның ауыл шаруашылығы үшін таптырмас байлық. Шығыс Қазақстанның шағын аумағында баын мәңгі қармен мұз басқан Алтай,Сауыр-Тарбағатай биік таулары,орташ биіктіктегі Қалба тауы,ұсақ төбелі жазықтар,тауаралық кең алқапты алып жатқан қазан шұңқырлар,сонымен бірге өзен аңғарларындағы жазықтар кездеседі. Шығыс Қазақстанның таулары атмосфералық ылғал әкелетін Батыс және Оңтүстік Батыс желдердің жолында түсетін жылдық жауын-шашын мөлшері тау етектерінде 600 мм ,тауда 1000 мм ,Алтайдың биік беткейлерінде 1500 мм-ден астам.Ауданның Оңтүстік шығысында жылдық жауын-шашын мөлшері 200-250 мм.Ш ығыс Қазақстан табиғат ресурстарынығмолдығы жөнінде елімізде алдыңғы орында.Мұнда полиметалл кені 18 ғасырдан бері өндірілуде.Полиметалдың негізгі құрамы қорғасын,мырыш,мыс.Кенді Алтайда полиметалдың Риддер,Зрян,Белоусов ,Тишинск т.б кен орындары бар.

Шығыс Қазақстан -әлемнің кеңге бай аймағының бірі.Аудан аумағында жалпы мемлекеттік қорғасын қорының 26,1 пайызы,мырыштың 45,8,мыстың 47,9 пайызы,алтынның 52,2 ,титанның 37,1 пайызы шоғырланған.Ауданда минералды отын аз.

Бұрынғы Семей полигоны аумағында Қаражыра көмір кенорны ашылып, қазір кен өндірілуде.Шығыс Қазақстанның негізгі байлығының бірі-су энергетикалық ресурсы.

Республикадағы су қорыңың 50 пайызы осы ауданның үлесіне тиесілі.

Халқының орташа тығыздығы- 1км-ге 5 адамнан келеді.Бұл республикадағы орташа көрсеткіштен сәл төмен.Аудан халқы кенді Алтайдың солтүстік-батыс бөлігінде өнеркәсәп орталықтары шоғырланған ,тау аңғараларында,Түрксіб теміржолының бойында жиі қоныстанған.Климат жағдайы егіншілікке қолайлы.Ауданда 9 қала,24 қала типтес елді мекен бар.

2.Географилық аялдама ,кескін картамен жұмыс

А. Шығыс Қазақстанның өзендер мен көлдері

Ә. Шығыс Қазақстанның табиғат ресурстары

Б. Шығыс Қазақстанның халқы

ІV.Сабақты бекіту

«Кім жылдам ?» Географиялық есеп

А. Ертіс өзенінің абсалют биіктігі 226 м, оның сағасы 28 м,өзеннің ұзындығы 3531 м.

Өзеннің еңістігін табу.

Бер: Н1 = 226 м Н1- Н2

Н2 = -28 м I= ------------------

L= 3531 м L

------------------------

I=? 226-28 198

I= ------------ = -----------= 0,06 м

3531. 3531

Ә.Шығыс Қазақстанның жауын-шашын мөлшері 250 мм,ал булануы 500 мм.Жауын-шашынның коэфицентін табыңыз.

Бер: Ж = 250 мм Б

Б = 500 мм К=--------

------------------------- Б

К-?

250

К=--------------= 0,5 мм

500

Б. Тау етегінде жауын-шашын мөлшері 600мм, жауын-шашынның булануы 750 мм. Тау етегіндегі жауын-ашынның коэфицентін табыңыз.

Бер: Ж = 600 мм Б

Б = 750 мм К=--------

------------------------- Б

К-?

600

К=--------------= 0,8мм

750

V. Сабақты қорытындылау

Тест тапсырмаларын беру

1.Қазақстанның жер көлемі

А/ 2717,9 мың млн ш.ш Б/ 2541,9 мың ш.ш

Ә/ 2724,9 мың ш.ш В/ 2527,9 мың ш.ш

2.Шығыс Қазақстанда энергияны көп қажет ететін түсті қандай металдар қорытылады?

А/алюминий Б/ қорғасын,уран

Ә/титан,магний В/ волъфрам,хром

3.Шығыс Қазақстанда полиметалл кені қай ғасырдан бері өнліріледі?

А/ ХV Б/ ХVІ

Ә/ В/ ХVІІІ

4.Орталық Қазақстанның құрамына қай облыс кіреді?

А/ Қарағанды Б/ Ақтөбе

Ә/Атырау В/ Павлодар

5. Орталық Қазақстанның халқының саны

А/ 1 339,4 мың Б/ 2179,1 мың

Ә/1417,8 мың В/ 5537,4 мың

6.Семей полигон аумағындағы көмір кен орны

А/ Күршім Б/Тишинск

Ә/ Бақыршақ В/ Қаражыра

7.Шығыс Қазақстан экономикалық ауданының халқы

А/3028,3 мың Б/ 2179,1 мың

Ә/1417,8 мың В/ 3028,3 мың

8.Ертіс өзеніндегі ірі су қоймасы

А/ Үлбі Б/ Күрішім

Ә/ Өскемен В/ Бұқтырма

9.Орталық Қазақстанның мал шаруашылығының жетекші саласы

А/ қой Б/ шошқа

Ә/ ірі қара В/ жылқы

10.Орталық Қазақстанның климаты

А/ континентті,жазы ылғалды Б/ қоңыржай,жазы ылғалды

Ә/тым континенті,жазы өте ыстық В/ қоңыржай,жазы ыстық

VІ.Үйге тапсырма

§ 40 Шығыс Қазақстан /оқуға/

VІ.Бағалау

№ 148 қазақ орта мектебі

Ашық сабақ

Шығыс Қазақстанның экономикалық-географиялық жағдайы,табиғат

ресурстары

Сыныбы: 9 «Б»

Пән мұғалімі: Ш.Төреханова

2013-2014 о.ж

№ 1

1.Дүние жүзі бойынша Қазақстан жер көлемі жағынан

нешінші орын алады ?

2.Қазақстанның эконмикалық аудандарын ата

№ 2

1.Орталық Қазақстанның пайдалы қазбаларын ата

2.Экономикалық аудан дегеніміз не?

№ 3

1.Орталық Қазақстанның қалаларын ата

2.Қазақстанды экокномикалық аудандарға бөлген белгілі ғалымды атаңыз

№4

1.Әлеуметтік инфроқұрылым салаларын атаңыз

2.Орталық Қазақстанда ауыр өнеркәсіптің қандай салалары дамыған ?