Разработка. Рабочая тетрадь по географии. 7-класс

Павлодар облысы, Шарбақты ауданы,

Есілбай ЖОББМ

Оңтүстік Америка

(Жұмыс дәптері 7сынып)

География пәні мұғалімі:

Магметов Болат Рахметұлы

2015-2016 оқу жылы

Алғы сөз

Орта мектептің 7 - сыныбында оқытылатын «Оңтүстік Америка географиясы» пәні бойынша жазылған бұл жұмыс дәптері жалпы білім беретін орта мектеп оқушыларының географиядан алған білім, білік дағдыларын тексеруге және толықтыруға арналған.

Мектепте география пәні мұғалімдері үшін де көмекші әдістемелік құрал ретінде пайдалануға ұсынылады.

Осы жұмыс дәптері «Оңтүстік Америка географиясы» бойынша жаңа тақырыпты меңгеру, пысықтау, қайталау бойынша білімдерін бекіту барысында өте тиімді құрал болып табылады.

Үш деңгейлік тестік тапсырмалар мен проблемалық және шығармашылық деңгейдегі тапсырмалар оқулықтағы барлық тақырыптарды, тарауларды, бөлімдерді қамтыған. Оқушылардың білімдерін байқау, бекіту мақсатында дәптерге түрлі кестелер, кескін карталар енгізілген. Олар сынып жұмысын, үй тапсырмасын орындауы мен оқушылардың өздігінен білімдерін тексеруіне мүмкіндік береді.

Еңбекте берілген материалдарды мазмұнына қарай 7- сынып оқушыларына пайдалануына маңызы зор.

Оңтүстік Америка материгі бойынша

Нені білу керек:

• Материктің физикалық-географиялық орнын, оның материк табиғатына әсерін;

• Байя-Гранде шығанағының, Тринидад, Отты Жер аралдарының, Кариб теңізінің, Магеллан бұғазының картадағы орнын;

• Материктің жер бедерінің негізгі белгілерін, Анд тау жүйесінің, Пантанал, Гранл-Чако, Маморе жазықтарының, Амазонка, Ла-Плата ойпаттарының, Гвиана, Бразиль қыраттарының, Котопахи, Руис, Сан-Педро жанартауларының, Атакама шөлінің картадағы орнын;

• Климатының ерекшеліктерін, оның қалыптасуында төсеніш бетінің рөлін;

• Амазонка, Парана, Магдалена, Сан-Франциско,Уругвай өзендерінің, Титикака, Поопо көлдердің, Анхель, Игуасу сарқырамаларының картадағы орнын;

• Табиғат зоналарының орналасуының өзіндік ерекшеліктерін, өсімдіктер мен жануарлар дүниесін, адамның табиғатты өзгерту мысалдарын;

• Негізгі халыктарын, халықтың құрылымы мен аумақтар арасында таралуын;

• Ірі елдердің картадағы орнын және маңызды табиғат обьектілерін;

Нені істей алу керек:

• Оқу мақсатына байланысты қажетті мазмұндағы карталарды таңдап алуға және оларды талдау негізінде, басқада географиялық ақпараттар негізінде табиғат компоненттерімен табиғат кешендерінің басты белгілерін анықтай алуы;

• Карта және басқа білім көздері бойынша жер бедерінің ерекшеліктерін анықтай алуы;

• Материк аумағының бір климаттық белдеуде жатқан климатын салыстыра білуі, олардың себептерін түсіндіре алуы;

• Әр түрлі мазымұндағы карталарды пайдаланып жекелеген елдердің сипаттамасын жасай алуы;

• Бағдарламада аталған географиялық обьектілерді картадан көрсете алуы, сонымен қатар елдер мен олардың астаналарын көрсете алуы тиіс.

Оңтүстік Американың физикалық-географиялық орны.

1. Берілген жоспарды пайдаланып Оңтүстік Американың физикалық-географиялық орнының сипаттамасын жаса:

Жоспар

Атқарылатын жұмыс

1. Материктің көлемі

А) Оңтүстік Американың көлемі_________млн.км²

Ә) Оңтүстік Америка көлемі бойынша басқа материктердің арасында нешінші орында?_______

Б) Қайсы материктердің көлемі Оңтүстік Америка материгінен үлкен?

2. Материктің экваторға, нөлінші меридианға, тропиктерге қатысты орны

А)Дүниежүзі картасынан қай бөлігінен экватор кесіп өтетінін анықта_______________________________

Ә) Қай жарты шарда материк орналасқан?___________________________________

Б) Оңтүстік Америка нөлінші меридианның қай жағында орналасқан?__________________________

В) Қай жарты шарда, солтүстік немесе оңтүстік, Оңтүстік Америка материгінің көп бөлігі орналасқан?

Қорытынды:_________________________________________________________________________________

______________________________________________

Г) Оңтүстік Американың тропик сызықтарына қарағанда орналасуы туралы қорытынды жаса__________________________________________

______________________________________________

Бұл географиялық орны материктің табиғат жағдайларына қалай әсер етеді?_________________________________________

_____________________________________________

3. Материктің шеткі нүктелері. Олардың координата-лары, солтүстіктен оңтүстікке және батыстан шығысқа қашықтықтары. Климаттық белдеулердегі орны.

А) Оңтүстік Американың физикалық картасынан шеткі нүктелерін және олардың координаталарын анықта?

солтүстік______________________________________ оңтүстік_______________________________________

батыс_________________________________________ шығыс________________________________________

Ә) Оңтүстік Американың ұзындығын анықтаңдар:

Батыстан шығысқа (5^о о.е бойымен)________________________________

Cолтүстіктен оңтүстікке (70^о б.б бойымен)___________________________

Б) Оңтүстік Американың аумағы қандай климаттық белдеулерде орналасқанын анықта:

4. Мұхиттар мен материктер-ге қарағандағы орны

А) Оңтүстік Америка материгін қай мұхиттардың сулары шайып жатыр? ______________________________________________

Ә) Оңтүстік Америка жағалауларынан қандай ағыстар өтеді?_________________________________ ____________________________________________________________________________________________

Б) Оңтүстік Америкаға материктердің қайсысы ең жақын орналасқан?_____________________________

5. Материктің физикалық география-лық орнына баға беру

А) Материктің табиғатын анықтайтын физикалық-географиялық орнының ерекшеліктері туралы қорытынды жасаңдар:

2. Материктің шеткі нүктелерін, мұхиттарды, теңіздерді, шығанақтарды, бұғаздарды, түбектер мен аралдарды кескін картаға белгіле.3. Берілген тапсырма бойынша өлшеу жұмыстарын кескін картада жүргіз.

Материктің ашылу, зерттелу тарихы

1. Материктің Оңтүстік Америка деп аталу себебі.__________________________________________________________________________________________

2. Х ғасырдың аяғында, Гренландия жағалауларына, онан кейін Лабрадор түбегіне алғаш жеткен халықтар._______________________________________

3. Кестені толтыр

Зерттелу кезеңдері

Зерттелген аймақтар

Саяхатшылардың есімдері

1._________________________________________________

_________________________________________________________________

1. Христофор Колумб._________________________________________________________________

2_________________________________________________

_________________________________________________________________

2. Америго Веспуччи________________________________________________________________

3___________________

________________

_____________
____________
____________
____________

Френсис Дрейк

4. XVIII-XIX ғ.ғ.

____________
_____________
_____________

Александр Гумбольд______________________________________
_______________________

5. 1874 ж

_____________

_____________

_____________

_____________
_____________

А.И.Войеков.___________________________________
_______________________
_______________________
_______________________

6. 1932-1933 ж.ж.

Материктің мәдени өсімдіктерін.

Н.И.Вавилов._______________________________________________________________________________________________________________________________

Жер бедері мен пайдалы қазбалары

1. Оңтүстік Америка жер бедерінің ерекшеліктерін анықта және материалды төмендеген схема түрінде көрсет.

Пайдалы қазбалары

2. Биік Анды тауы неге материктің батысында орналасқан? Себебін түсіндіріп жаз ________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. 1-ші тапсырмадағы жер бедерінің формаларын, пайдалы қазбалары кескін картаға белгіле

Материктің климаты

1. Кескін картаға материк аумағындағы метеорологиялық рекордтарды белгіле, себептерін түсіндір.

а) материктегі ең суық жер Сармьенто қаласының маңы -33 ^ос (45^оо.е; 65^об.б)

ә) Материктегі ең ылғалды жер, 3000 мм-ден жоғары.

б) Материктегі ең ыстық жер,

Гранд-Чако жазығы +47^оС.

в) материктегі ең құрғақ жер, Атакама шөлі- жылына 0 мм.

Ішкі сулары

1. Алаптар бойынша Оңтүстік Америка өзендерін анықта, кескін картада атлант мұхиты алабын жасыл бояумен, Тынық мұхит алабын қызыл бояумен, Атлант мұхиты алабын көк бояумен боя.

2. Картада ішкі судағы көрнекті нүктелерді белгіле.

3. Қоректену режимін анықта.

А) Мұздықпен қоректенетін өзендер ____________________________________

Ә) Аралас қоректенетін өзендер ________________________________________

4. Анд тауындағы Титикака көлінің пайда болуы жөнінен қалай ерекшелінеді

________________________________________________________________________________________________

5. Маракайбо және Поопо көлдерінің орналасу ерекшеліктерін, шаруашылық әрекетінде қалай

тиімді пайдалануға болатыны туралы жаз ________________________________________________________________________________________________

6. Ішкі судың молдығы жөнінен бірінші орын алатынын қалай түсіндіруге болады ________________________________________________________________________________________________

________________________________________________

7. Жоспар бойынша Оңтүстік Американың бір өзеніне сипаттама жаса. (таңдау бойынша)

а) Өзеннің материктегі орны, жататын алабы ________________________________________________________________________________________________

ә) Өзен қайдан басталады, қайда құяды? ________________________________________________________________________________________________

б) Өзеннің салалары______________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________

в) Өзеннің қоректену көздері ________________________________________________________________________________________________

г) Өзеннің режимі, оның климатқа байланыстылығы

________________________________________________________________________________________________

д) өзеннің шаруашылық маңызы ________________________________________________________________________________________________

е) Өзеннің экологиялық жағдайы

________________________________________________________________________________________________

8. Анхель сарқырамасы Оңтүстік Американың _____________________________________ орналасқан, ол _____________________өзенінде. Сарқыраманың биіктігі __________ метр. Оның атауының тарихын жазыңдар. ______________________________________
________________________________________________

Ол өте ___________ және ______________мен ___________ мемлекеттерінің арасында орналасқан.

Оңтүстік Американың табиғат зоналары

Оқулықтың §41-42 мәтінін /157 бет/, атластағы «Топырақ картасы» және «Жер шарының табиғат зоналары» карталарын пайдаланып мына кестені толтыр:

Табиғат зоналарының атауы

Геогра-фиялық орны

Климаты t^о қ, t^о ш, жауын-шашын мөлшері, еркше аймақтар

Топырағы

Флора

Фауна

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

Материктің халқы мен елдері

1.Оқулық мәтінін (§ 43), атластағы карталарды пайдаланып кестені толтыр.

Нәсілдер

Негізгі белгілер

Қоныстану аймақтары

Халықтар

2. Оңтүстік Американың аумағын игеріп, шаруашылық әрекетін жүргізу барысында жергілікті халықтардың орналасуында қандай өзгерістер болды ________________________________________________________________________________________________

________________________________________________

________________________________________________

3. Оңтүстік Америка халқының қалыптасуында қандай күрделі өзгерістер болды ________________________________________________________________________________________________
   ________________________________________________
   ________________________________________________

4. Бразилияның және Аргентинаның мемлекеттік тілдері _________________________________________
   ________________________________________________

5. Орталық Америкада орналасқан мемлекеттерді анықтап олардың астаналарын кескін картада белгіле.

6. Орталық Америка елдерінің шаруашылық әрекетіндегі ерекшеліктерді анықта ________________________________________________________________________________________________

7. Ауыл шаруашылық өнімдерінің қай түрлерін аса көп өндіреді ________________________________________

_______________________________________________

8. Бразилияның, Аргентинаның экспорттық мәні бар өнімдерін анықтап кескін картада белгіле.

9. Берілген жоспар бойынша материктің бір еліне сипаттама бер (таңдау боиынша)

а) Елдің материктегі орны ________________________________________________________________________________________________

ә) Астанасы және мемлекеттік құрылымы

________________________________________________________________________________________________

б) Табиғат жағдайы(жер бедері, климаты, табиғат зоналары) _______________________________________

________________________________________________________________________________________________

в) Табиғат байлықтары және олардың шаруашылықта пайдаланылуы __________________________________

________________________________________________________________________________________________

________________________________________________

г) Елдің дүниежүзілік шаруашылықта алатын орны, даму дәрежесі

________________________________________________

________________________________________________

________________________________________________________________________________________________

д) Халқының ұлттық құрамы, тұрмыс-тіршілігі ________________________________________________

________________________________________________________________________________________________

________________________________________________

е) Туристік мүмкіншіліктері, экологиялық жағдайы ________________________________________________

________________________________________________________________________________________________

Денгейлік тапсырмаларды орында

І

3 деңгей

Оқулық мәтінін пайдаланып /§38 /, Оңтүстік Американың жер бедері және материктің қазіргі жер бедерінің қалыптасуындағы ежелгі мұздықтың рөлі туралы жаз.

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2 деңгей

Оңтүстік Американың қай аумақтары жиі жер сілкінулерге ұшырайды? Неге?

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

1 деңгей

Анды тауының пайда болуы уақыты мен ерекшелігін жазыңдар.

________________________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________

ІІ

3 деңгей

Оңтүстік Америка қандай пайдалы қазбаларға бай?

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2 деңгей

Қазіргі уақытта пайдалы қазбалардың қолданылуы қалай іске асады?

________________________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________

1 деңгей

Анды тауы биіктігі, құрылысы, пайда болу уақыты бойынша басқа материктердің қандай тауларына ұқсас? Таудың пайдалы қазбаларға бай болуы немен түсіндіріледі?

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

ІІІ

3 деңгей

Климаттың қалыптасуы қандай факторларға байланысты? Мысалдар келтір

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2 деңгей

Материктің солтүстігінде температураның қаңтар айында +39^оc, ал оңтүстігінде +15^о-қа таралуы қандай себептермен түсіндіріледі? Неге Оңтүстік Американың солтүстік бөлігінде қыста (+) температура орнайды?

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

1 деңгей

Материктің шығысын Атлант мұхитының сулары шаяды. Сондықтан мұхиттан ылғалды ауа әкеледі. Ал батысында Анд тауы ұзындай орналасқан. Неліктен батыснда жауын-шашын аз жауады. Бұл неге байланысты?

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

ІV

3 деңгей

Материк қандай климаттық белдеулерде орналасқан?

Қоңыржай климаттық белдеулердегі ауа райының ерекшеліктерін ата?

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2 деңгей

Карта бойынша материктегі жауын-шашынның таралуын талда. Жауын -шашынның көп түсетін, аз түсетін аумақтарын ата. Анықталған деректерді түсіндір. Материктің қай бөлігінде жауын-шашын қар күйінде түседі?

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

1 деңгей

Оңтүстік Американың қай бөліктеріне пассаттар, ал қайсы бөліктеріне қоңыржай ендіктің батыс желдері әсер етеді? Бұл әсер қалай байқалады?

________________________________________________________________________________________________________________________________________________

V

3 деңгей

Материк бойынша қандай ірі өзендер ағып жатыр, олар суларын қайда апарады? Кескін картада Тынық, Атлант мұхиттарының өзен алаптарының суайрығын жүргіз. Ірі көлдерді белгіле.

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2 деңгей

Оңтүстік Америка ішкі суларға бай, бірақ материктің батыс аудандарында тұщы судың жетіспеушілігі байқалады. Бұл немен байланысты?

Түсіндір.

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

1 деңгей

Материктің ішкі сулары қалай пайдаланылады? Қандай экологиялық проблемалар туындайды?

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Кескін картада белгіле

Атауларды тексеру

І нұсқа

1.Гальинас мүйісі

2.Отты Жер аралы

3.Байя-Гранде шығанағы

4.Кіші Антиль аралдары

5.Анды тауы

7.Амазонка өзені

8.Титикака көлі

9.Котопахи жаңартауы.

ІІ нұсқа

1.Кабу-Бранку мүйісі

2.Магелланбұғазы

3.Панама каналы

4.Перу ағысы

5.Амазонка ойпаты

6.Гвиана қыраты

7.Парана өзені

8.Маракайбо көлі

9.Аконкагуа шыңы

Бұл не? Атаудың ұғымын анықтап жаз

І нұсқа

1.Үндістер-

2.Метистер-

3.Самболар-

4.Креолдар-

5.Анхель-

6.Анд-

7.Титаник-

8.Кебрачо-

9.Кампос-

ІІ нұсқа

1.Сельвас-

2.Колибри-

3.Бразилия-

4.Гевея-

5.Кондор-

6.Анаконда-

7.Миссури-

8.Плантация-

9.Кипарис-