Аңқаты жалпы орта білім беретін мектебі

Ашық сабақ

Тақырыбы:

«Солтүстік Америка материгі бойынша танымдық зерттеу сабағы»

Өткізген: география пәні мұғалімі

Султанов Д.А.

2013-2014 оқу жылы

Сабақтың тақырыбы:

Солтүстік Америка материгі бойынша танымдық зерттеу сабағы.

Мақсаты:

Қазіргі заман талабына сай оқушылардың білімін жетілдіріп және белсендігін арттыру үшін жаңа тәсілдерді пайдаланып, тақырыпты оқушы есіне ұзақ сақталардай жеткізу мақсатында «Солтүстік Америка құрылығы» тақырыбын қорындылау сабағы өтілді.

Солтүстік Американың физикалық, саяси, климаттық және табиғат белдемдері картасы, атлас, кескін карталары, суреттер, сабақтың көрнілігі ретінде пайдаланылды.

Сабақ барысы:

Оқушылар топтарға бөлініп отырады. Әр топ өз мамандықтарына байланысты аты жазылған белгілерді тағады.

І топ- «Географ». ІV-«Биолог».

ІІ топ- «Климатолог». V-«Этнограф».

ІІІ топ -«Гидролог».

Мұғалім сабақтың мақсатымен таныстырады:

• Біз өткен сабақтарымызда Солтүстік Америка туралы танымдық- зерттеу жұмыстарымызды әр түрлі ғылым өкілдерін қатысуы арқылы құрлықты зерттеуден бастаған едік бүгінгі сабақта сол тапсырмалар- зерттеу жұмыстарымызды қорытындылаймыз.

• Әр топ тапсырмалар бойынша жұмыс жүргізеді.

• Топ мүшелері өздеріне берілген сұрақтарға жауап берген соң кесте, диаграмма толтырып, қысқаша тапсырмалар орындайды.

І Ақпарат бөлімі

«Географ» (бұл топ геолог, геоморфолог, тарихшы бар) тобы Солтүстік Американың географиялық орнын, ашылу және зертеу тарихын пайдалы қазбаларын зертейді.

«Климатолог» тобы Солтүстік Америка құрлығының климатының басты ерекшелігін, күшті желдер, құйын жауындар, торнадо және климат белдеудерін зерттеп, әр қалалардағы жауын- шашын мөлшерін анықтап, салыстырады.

«Гидролог» тобы материктің өзен жүйелерін, экологиясын, Колорадо каньонын, Ниагара сарқырамасын, көлдерін зерттеп,сипатама жасайды.

«Биолог» ( бұл топта ботаник, зоолог, эколог бар) тобы әр табиғат белдемінің өсімдіктерін, жануарларды, топырағын, ерекше өсімдік- жануарларын (ұлттық саябақтар) зерттейді.

«Этнограф» тобы Солтүстік Американың халқын (аборигендерін, келімсек халықтарды, әдет- ғұрыптарын) зерттеп саяси картадағы елдерге талдау жасайды.

ІІ. Зерделілік бөлімі

«Адасқан» объектілерді сәйкестендіру.

Гудзон тау

Мак- Кинли жазық

Съерра-Невада шығанақ

Орталық шың

Аппалач жота

ІІІ. Жаттығулар бөлімі.

Топтарға толтыруға кестелер беріледі.

1. «Географ» тобына.

Пайдалы қазбалар

2. «Климатолог» тобына. Аляска және Лабрадор түбегінің климатын салыстыр.

Жердің аты

Климат белдеуі

Температура (орт)

Жауын- шашын

Мөлшері.

қаңтар

Шілде

«Гидролог» тобына. Өзенге төменгі жоспар бойынша сипаттама беру.

1.Өзеннің аты. 5. Қандай саласы бар?

2. Қайдан басталады ? 6.Қайда құяды ?

3 Қай бағытта ағады? 7.Адам қалай пайдаланады?

4. Өзен ағысы (таулы, жазықты) 8.Өзеннің қорек көзі.

4) «Биолог» тобына.

Табиғат белдемдері

1. Солтүстік Америка мемлекеттері, астаналары.

Мемлекет

Астана

IV. Білімді қорытындылау.

Солтүстік Америка материгі бойынша тест сұрақтары.

1.Солтүстік Америка материгінің экваторға қатысты орны:

а) тек оңтүстік жарты шарда; ә) көпшілік бөлігі солтүстік жарты шарда; б) экватор материктің ортасын кесіп өтеді; в) тек солтүстік жарты шарда орналасқан.

2.Солтүстік Америка материгінің бастапқы мериденға қатысты орны:

а) түгелдей шығыс жарты шарда; ә) көпшілік бөлігі батыс жарты шарда;

б) түгелдей батыс жарты шарда; в) көпшілік бөлігі шығыс жарты шарда;

3. Канаданың Артикалық архипелагиның пайда болуы:

а) жер сілкіну әсерінен; ә) құрлықтың төмен түсіп, су басу нәтежесінен;

б) құрлықтың жоғары көтерілу нәтижесінен; в) жанартаудың әсерінен.

4. Аталған жазықтардың тек Солтүстік Америкаға қатыстысын анықта.

а) Орталық жазық; Аппалач, Миссисипи ойпаты. ә) Миссисипи ойпаты, Ұлы жазық, Орталық жазық; б) Амазонка, Ориноко, Ұлы жазық; в) Осы аталғандардың бәрі.

5. Солтүстік Америка материгінің ең биік нүктесі:

а) Аконкагуа; ә) Кордильер; б) Мак- Кинли; в) Эверест.

6. Кордильер тау жүйесінің пайда болу себебі:

а) жанартау әрекеті нәтижесінен; ә) мұз басу әсерінен б) литосфералық тақталардың соқтығысу нәтижесінен в) осы аталғандардың бәрі

7. Аталған климаттық белдеулердің қайсысы Солтүстік Америка материгінде кездеспейді?

А) экваторлық белдеу; ә) арктикалық белдеу;

б) субэкваторлық белдеу; в) субарктикалық белдеу.

8. Ұлы жазықтарда торнадо желдерінің пайда болуы:

а) материк жағаларындағы жылы ағыстар әсерінен;

ә) материктің батысында таудың жатуы себебінен;

б) қыста арктикалық ауа массасының солтүстіктен келу салдарынан;

в) тропиктік ауа массаларының жазда оңтүстіктен солтүстікке ауысу салдарынан.

9. XVIII ғасыр орыс экспедициясының құрамындағы саяхатшы Евразия мен Солтүстік Америка арасындағы бұғазды алғаш ашқан кім?

а) Беринг; ә) Кобот; б) Чириков; в) Бофорт.

10. Солтүстік Американың солтүстік- шығыс жағалауындағы суық ағын ?

а) Гольфстрим; ә) Солтүстік- Атлантикалық; б) Калифорния; в) Лабрадор.

11. Мексика шығанағына құятын өзен ?

а) Миссури; ә) Миссисипи; б) Колмбия; в) Ұлы Лаврентий.

12. Эри және Онтарио көлдерін қосатын өзен?

а) Колорадо; ә) Ниагара; б) Маккензи; в) Ұлы Лаврентий.

13. Солтүстік Американың батыс жағалауындағы суық ағыс?

а) Аляска ағысы; ә) Солт.Тынық мұхит ағысы; б) Калифорния ағысы; в) Антиль ағысы.

14.Солтүстік Американың шығыс жағалауындағы жылы ағыс?

а) Калифорния; ә) Гольфстрим; б) Лабрадор; в) Оңтүстік пассат.

15.Жауын- шашынның мол түсетін жері?

а) Солтүстігінде. ә) Батысында; б) Шығысында; в) Орталық бөлігінде.

IV. Таным таразысы.

1. Солтүстік Америка ежелгі қай материктің құрамында болған ? (Лавразия)

2. Материкиктің солтүстік шеткі нүктесі. (Мерчисон).

3. Солтүстік Американы Евразиядан бөліп жатқан бұғаз. (Беринг).

4. Дүние жүзіндегі ең үлкен тау мұздығы. (Аляска жотасындағы Хабборт).

5. Материктегі ең ыстық жер. (өлім аңғары + 57 С)

6. АҚШ- тың «автомобиль астанасы» (Детройт)

7. «Боинг»ұшағы жасалатын қала (Сиэтл).

8. Материктің байырғы халқы (үндістер, эскимостар).

9. Солтүстік Мұзды мұхит алабының ең ірі өзені ? (Маккензи).

10. Канаданың мемлекеттік туында не бейнелеген? (үйеңкі жапырағы).

V. Не? Қайда? Қашан?

1. «Прерий» дегеніміз не? (Дала)

2. Дүние жүзінде тұңғыш ұлттық парк Йеллоустон қашан құрылды ? (1872 ж.)

3. Мұнай, табиғи газ, тас көмірдің кең орындары қайда? (ойпаттарда)

4. Материкке адамдар қашан қоныс аударған? (25-40 мыңдай жыл бұрын)

5. Дүние жүзіндегі ең ұзын жер асты үңгірі- Флинт- Мамонт қайда орналасқан?

(Аппалач тауының оңтүстік-шығысында)

VI. Сен -маған, мен-саған.

VII. Жұмбақ сандар.

6193 1600.4250.1492. (Мак-Кинли, Колорадо каньоны Маккензи өзені, Х. Колумб)

9000.1872.6420. 1849. (Кордильера, Йеллоустон, Миссисипи, "Өлім аңғары"-деген аттың пайда болуы)

VIII. Үйге тапсырма. 29-35

IX. Бағалау

Аңқаты жалпы орта білім беретін мектебі

Ашық сабақ

Тақырыбы:

«Солтүстік Америка материгі бойынша танымдық зерттеу сабағы»

Өткізген: география пәні мұғалімі

Султанов Д.А.

2013-2014 оқу жылы