География пәнінен 6-сыныпқа арналған сабақ жоспарлары 3-тоқсан

Сыныбы____6_____ Күні___13.01.14___

Тақырыбы: Мұхит суын қорғау, зерттеу.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға мұхит суының қасиеті, мұхиттар мен теңіздердің адам өміріндегі маңызы, мұхит пен теңізді зерттеу және қорғау жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Сабақтың типі: Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап. 4. Б.Ү.Ү. кестесі.

2. Әңгіме-дәріс. 5. Кестемен жұмыс.

3. Топтастыру. 6. Тірек-сызбамен жұмыс.

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Топтастыру.

3. Кестемен жұмыс.

4. Тірек сызбамен жұмыс.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Толқын.

2. Цунами.

3. Тайфун.

4. Толысу.

5. Қайту.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

Мұхитты зерттеу және оны қорғау - адам баласының маңызды міндеті. Мұхитты зерттеуде экспедициялық кемелердің маңызы зор. Олар ғылыми-зерттеу лабораторияларымен жабдықталған (мысалы, Жак Ив Кусто кемесі). Арнаулы аппараттар, батискафтар үлкен тереңдіктерде зерттеу жұмысын жүргізуге мүмкіндік береді. Мұхит зерттеушілердің қарамағында тереңдікті анықтауға мүмкіндік беретін компьютерлер және басқа да күрделі кұралдар бар (мәселен, «Альвин» сүңгуір кемесі ғалымдарды 2500 м тереңдікке дейін апарады).

Қазіргі кезде дүние жүзіндегі мемлекеттер бірігіп, мұхиттағы зерттеулерді ЮНЕСКО (БҮҮ-ның білім, ғылым және мәдениет мәсе-лелері жөніндегі мекемесі) басшылығымен жүргізіп жатыр.

Мұхитты ғарыштан зерттеу соңғы кездегі жаңа әдістердің бірі болып табылады. Ғарыштан теңіз ағыстары, оның атмосферамен байланысы, мұхиттың органикалық дүниесін бағалау және болжау жұмыстары жүргізіледі.

Жердің жасанды серіктерінен түсірілген суреттер Солтүстік Мұзды мұхит арқылы өтетін теңіз жолының мұз жағдайын алдын ала біліп отыруға мүмкіндік береді. Сол сияқты ғарыштан мұхит түбінің жер бедерін зерттеу, судың ластануын бақылау, экологиялық апатты аймақтарды белгілеу жұмыстары да жүргізіледі.

Мұхиттағы жануарлардың саны азайып кетпеуі үшін оларды шексіз аулауға тыйым салынады. Мысалы, жыртқыштықпен аулаудың нәтижесінде көк киттерге жойылып кету қаупі төнді.

Қазіргі кезде кейбір мемлекеттер су асты фермаларында балдырларды, мидияларды, устрицаларды, теңіз ұлуларын өсіреді.

Судың ластануы мұхиттағы ағзаларға орасан зор зиян келтіреді. Мұхитты ең көп ластайтын зат - мұнай. Ол теңіз түбінен мұнай өндіретін ұңғылардан, мұнай таситын кемелерді тиеу, түсіру, оларды жуып тазарту жұмыстарына байланысты және кейде кеменің апатқа ұшырауы салдарынан суға қосылады.

1 т мұнай мұхит бетінің 12 км² айдынын жұқа қабыршақ түрінде жауып кетеді. Мұндай мұнай қабыршағы екі жақты зиян келтіреді. Ол бір жағынан су мен атмосфераның газ алмасуын қиындатады, атмосфераға мұхиттан көтеріліп қосылатын оттегін жібермей ұстап калады. Екінші жағынан мұнайды ұсак ағзалар - планктон мен нектон сіңіріп алады да, онымен қоректенетін балықтар уланады. Мұнайдан басқа мұхитқа құятын өзендер өндіріс орындарынан шығатын қорғасын, мырыш, мыс, сынап, мышьяк, т.б. металл қалдықтарын алып барады. Олардың көбі улы келеді. Теңіз ағзаларына жинақталған металл қалдықтары жануарлардың қырылуына апарып соғады, олар тамаққа пайдалануға жарамсыз болып қалады.

Сонымен бірге мұхиттың радиоактивті заттармен ластануы да айтарлықтай қауіпті. Олар ядролық жарылыстардың және өндірістің радиоактивті қалдықтарын мұхитқа төгудің нәтижесінде суға қосылады.

Осыған орай, мұхит қорын ұтымды пайдаланудың және оны корғаудың халықаралық мәні бар.

2. Тірек-сызбамен жұмыс.

Тірек-сызба арқылы мұхит қорларын түсіндіру.

Биологиялық қор (балықтар, сүтқоректілер, балдырлар)

Толқынның қуаты

Мұхит суының толысуы мен қайтуының қуаты

Демалу және денсаулық түзеу орындары

Мұхит қорлары

Минералдық қор

Арзан көлік жолдары

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

Білгенім

Үйренгенім

Үйренгім келеді

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Үйге: Д. ж. мұхит ағыстары.

Сынып: 6

Күні: 15.01.14

Сабақтың тақырыбы: Құрлық сулары

Сабақтың мақсаты:

білімділік: Оқушыларға құрлық сулары жайлы ұғым беру, д.ж. су айналымы және оның маңызы жайлы оқушылардың білімдерін кеңейту және тереңдету.

дамытушылық: Оқулықтағы сурет, атласты пайдаланып өз бетімен ізденуге дағдыландыра отырып, оқушы ойын, қабілетін дамыту;

тәрбиелілік: Картамен жұмыс істеу барысында географиялық мәдениетті қалыптастыру, ұжымдық, жұптық жұмыс арқылы ұйымшылдықпен шығармашылық ізденіске баулу;

Сабақ түрі: жаңа тақырыпты меңгерту сабағы;

Әдіс - тәсілдер: танымдық іс-әрекетті ұйымдастыру иллюстративті (бейнелі), жартылай ізденушілік, сұрақ-жауап, баяндау, пікір айту, шығармашылықпен жұмыс жасау;

Оқыту құралы: 6-сыныпқа арналған атлас карта, жарты шарлар картасы, глобус.

Сабақ барысы:

1. Ұйымдастыру кезеңі: а) амандасу ә) түгендеу

2. Сабақ тақырыбы мен мақсатын хабарлау;

3. Жаңа сабақты меңгерту;

4. Үйге тапсырма беру;

5. Сабақты қорыту, бағалау.

Сабақ жазбасы:

Жаңа сабақ жоспары:

1. жердегі су

2. табиғаттағы су айналымы

1. Гидросфера - жердің су қабығы.

Гидросфера - табиғи су қоймаларынан (мұхиттардан, теңіздерден, көлдерден, өзендерден) құралады. Бұл құрлықтың 70 % алып жатыр. Гидросфераның көлемі 400 млн шаршы км.

Құрлықтағы су

Өзен (00,6%)

ж.а.с. (1,7%)

көл

Мұздық (1,7%)

бөген

терең

тұйық

Д.ж. ең терең көл-Байкал көлі (1620м)

ағынды

таяз

Ішкі теңіз

Жерорта

Қара

Азов

Шеткі теңіз

Баренц

Норвег

Арабия

2.

Күн сәулесінің әсерінен мұхиттар мен теңіздер бетінен жыл сайын 450 мың км³ мөлшерде су буланады. Жоғары көтерілген су булары салқындап, бұлт түзеді. Оларды жел ылғи бір жерден екінші жерге айдап алып барады. Бұлттардан мұхитқа да, құрлыққа да жауын-шашын жауады. Мұхит бетінен буланған судың бір бөлігі оған қайта қосылады. Мұны кіші су айналымы д.а.

Құрлық бетіне жауған жауын-шашынның бір бөлігі буға айналып, қайтадан атмосфераға көтеріледі, ал екінші бір бөлігі өзенге, көлге барып қосылады, жерге сіңеді, сол сияқты мұздықтарды да қалыңдата түседі. Үлкенді-кішілі көптеген өзендер құрлық бетімен ағып барып мұхитқа құяды. Мұны үлкен су айналымы д.а.

Сонымен, судың мұхиттан құрлыққа және құрлықтан мұхитқа үздіксіз ауысу процесін дүниежүзілік су айналымы д.а.

Үйге тапсырма: § 35 оқу, 112 - беттегі 2-тапсырманы орындау

Сабақты қорыту: 112 - бет сұрақтарға жауап беру, мәтін бойынша сұрақтар қою

Бағалау

Сыныбы___6______ Күні____05.02.2015_____

Тақырыбы: Жердің өз осінен және Күнді айнала қозғалуы, Жер қозғалысының маңызы.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Жердің өз білігін және Күнді айналуы, оның географиялық маңызы жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже: Жердің өз білігін және Күнді айналуы, оның географиялық маңызымен танысқан тұлға

Сабақтың типі: Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап.

2. Әңгіме-дәріс.

3. Кестемен жұмыс.

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Кестемен жұмыс.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Күн жүйесіндегі ірі аспан денелері.

2. Күн жүйесіндегі ұсақ денелер.

3. Жердің пішіні.

4. Жердің мөлшері.

5. Жердің Күн жүйесіндегі орны және оның мәні.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Кестемен жұмыс.

Кесте арқылы Жердің өз білігін және Күнді айналуы, оның географиялық маңызы түсіндіріледі.

Жердің өз білігінен айналуы

1 тәулік немесе 24 сағат

Жердің Күнді айналуы

1 жыл немесе 365 күн 6 сағат

1 жылда

365 тәулік бар

Әрбір 4 жыл

366 тәулікке толады

366 күннен тұратын жыл

«Кібісе жылы» деп аталады

Жер жылына 1 рет Күнге жақын келеді

3 қаңтарда

Жер жылына 1 рет Күнне алыстайды

5 шілдеде

Ең жақын нүктедегі қашықтығы

147 млн км

Ең алыс нүктедегі қашықтығы

152 млн км

Ең жақын және ең алыс нүктелерінің айырмасы

5 млн км

Жер білігінің орбита кеңістігіне орналасуы

66,5⁰ бұрыш жасап көлбеу қиылысады

Маусым, шілде, тамыз айларында Жер Күнге Солтүстік жарты шар жағымен қарайды

Бұл кезде Солтүстік жарты шарда - жаз болады, оған қарама-қарсы Оңтүстік жарты шарда қыс болады

Желтоқсан, қаңтар, ақпан айларында Жер Күнге Оңтүстік жарты шар жағымен қарайды

Бұл кезде Оңтүстік жарты шарда - жаз болады, оған қарама-қарсы Солтүстік жарты шарда қыс болады

Қыркүйек, қазан, қараша; наурыз, сәуір, мамыр айларында Жер шары Күнге қырын тұрады

Күн сәлесі мен жылуы екі жарты шарға бөлініп түседі, сондықтан бұл кездерде екі жарты шардың бірінде - көктем, екіншісінде күз болады

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

1. Жердің өз білігінен айналуы.

2. Жердің Күнді айналуы.

3. Жыл мезгілдері не себепті ауысады?

4. «Кібісе жылы» дегеніміз не?

5. Жердің орбита кеңістігінде орналасуы.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Үйге: Жердің өз білігін және Күнді айналуы, оның географиялық маңызы.

Сыныбы____6_____ Күні____03.02.2015_____

Тақырыбы: Атмосфера, оның құрылысы, ауаның құрамы

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға таулар, атмосфераның құрамы, құрылысы, қасиеттері жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже: Атмосфераның құрамы, құрылысымен танысқан тұлға

Сабақтың типі: Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап. 5. Топтастыру.

2. Әңгіме-дәріс.

3. Кестемен жұмыс.

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Топтастыру.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Мұхит түбін зерттеу.

2. Мұхит түбіндегі таулар.

3. Мұхит түбіндегі жазықтар.

4. Мұхит түбінде жер бедерінің қандай түрлері бар.

5. Шұңғымалар.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Топтастыру.

Топтастыру арқылы атмосфераның құрамын түсіндіру.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

Тірек-сызба арқылы атмосфера қабаттарын түсіндіру.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

1. Ауа дегеніміз не?

2. Атмосфераның құрамы.

3. Атмосфера қабаттары.

4. Атмосфераның маңызы.

5. Атмосфераны зерттеу жолдары.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Үйге: Атмосфераның құрамы, құрылысы.

Сыныбы___6______ Күні____20.02.14_____

Тақырыбы: Атмосфералық қысым.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға атмосфералық қысым, барометр түрлері, құрылысы жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже: Атмосфералық қысыммен танысқан тұлға.

Сабақтың типі: Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап. 4. Б.Ү.Ү. кестесі.

2. Әңгіме-дәріс. 5. Кестемен жұмыс.

3. Топтастыру.

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Кестемен жұмыс.

3. Топтастыру.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Ауа дегеніміз не?

2. Атмосфераның құрамы.

3. Атмосфера қабаттары.

4. Атмосфераның маңызы.

5. Атмосфераны зерттеу жолдары.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Кестемен жұмыс.

Кесте арқылы атмосфералық қысым түсіндіріледі.

3. Топтастыру.

Топтастыру арқылы барометр түрлерімен таныстыру.

Анеройд барометр

Сынап барометрі

Қысым өлшеу құралдары

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

Білгенім

Үйренгенім

Үйренгім келеді

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Үйге: Атмосфералық қысым.

Сыныбы____6_____ Күні___11.02.14 - 13.02.14 - 18.02.14______

Тақырыбы: Ауа температурасы және оның тәуліктік өзгерісі

Ауа температурасының тәуліктік ауытқуының маңызы

Ауа температурасының жылдық өзгерісі

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға ауа күшінің сипаты, ауа температурасы, амплитуда, тәуліктік және жылдық өзгерістері жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже: Ауаның температурасымен танысқан тұлға.

Сабақтың типі: Жаңа білім беру сабағы (модуль)

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап. 5. Топтастыру.

2. Әңгіме-дәріс. 6. Тірек-сызба

3. Кестемен жұмыс. 7. Географиялық есеп

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Тірек-сызбамен жұмыс.

3. Топтастыру.

4. Географиялық есеп.

5. Кестемен жұмыс.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Тірек-сызбамен жұмыс.

Тірек-сызба арқылыТәуліктік амплитуданы түсіндіру.

+10⁰

- 10⁰

Тәуліктік амплитуда 20⁰С

1. Оқушылар келесілерді анықтап жазып алады: Әрбір 100 м биікке көтерілген сайын температура 0,6°С төмендейді. Тәулік ішіндегі ең төмен температура күн шығар алдындағы уақыт. Ауаның тәулік ішіндегі ең жоғары температурасы түстен 2-3 сағат кейін байқалады. Тәулік ішіндегі ең жоғарғы және ең тқменгі температуралардың айырмасын Т.Т.А дейді.

Мыналарды түсініп, еске сақтайды: Темепетаруаның тәулік ішінде өзгеруі Жердің өз білігінен айналуына, соған сәйкес күн сәулесінің түсу мөлшерінің өзгеруіне байланысты болады. Тәулік ішіндегі ауа температурасының ауытқуы қысқа қарағанда жазда үлкен. Неғұрлым төмен ендіктерден жоғарғы ендіктерге барған сайын температураның тәуліктік амплитудасының мөлшері азая береді.

2. Мыналарды анықтап жазып алады: тәуліктік орташа температураны табу үшін өлшеулердің нәтижелерін қосып, бақылау санына бөледі. Мысал: сағат 1-де +5°С, 7-де -2°С, 13-те +10°С, 19-да +9°С. Тәуліктік жиынтығы 5°С-2°С+10°С +9°С=22°С. Тәулік бойынша орташа температура +22°С:30=+7°С

Мынаны түсініп еске сақтайды: тәуліктік орташа температурадан айлық орташа температура шығарылады.

Мыналарды анықтап еске сақтайды: температураның жыл ішіндегі өзгерісі Жердің Күнді айналу жолындағы орнына байланысты.

3. Мыналарды анықтап жазып алады: Ең жылы ай мен ең суық айдың орташа температураларының айырмасы ауа температурасының орташа жылдық амплитудасы деп аталады. Әр айдың көп жылдық орташа температураларының негізінде жылдық орташа температуралар есептеп шығарылады.

3.Топтастыру.

Топтастыру арқылы тәулік ішінде температура өлшенетін уақыттарды түсіндіру.

7-де

1-де

13-те

19-да

Тәулік ішінде температра өлшенетін уақыттар

4. Географиялық есеп.

1-тәуліктегі ауаның орташа температурасын анықтау.

1-де +5⁰С, 7-де -2⁰С, 13-те +10⁰С, 19-да +9⁰С. Сонда 5-2+10+9=22⁰С; +22:4=5,5⁰С

5. Кестемен жұмыс.

Кесте арқылы Жылдық орташа температураны анықтау.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

1. Ауаның жер бетінен жылынуы.

2. Ауа температурасының тәуліктік өзгерісі.

3. Тәуліктік және айлық орташа температуралар.

4. Ауа температурасының жылдық өзгерісі.

5. Ауаның температурасын өлшеу.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Үйге: Ауа температурасы.

Сыныбы___6______ Күні____04.03.14_____

Тақырыбы: Ауадағы су буы

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға ауадағы су буы, ауаның ылғалдылығын өлшеу жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже: Ауадағы су буымен танысқан тұлға.

Сабақтың типі: Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап. 4. Б.Ү.Ү. кестесі.

2. Әңгіме-дәріс. 5. Кестемен жұмыс.

3. Топтастыру. 6. Тірек-сызбамен жұмыс.

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Кестемен жұмыс.

3. Топтастыру.

4. Тірек-сызбамен жұмыс.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Ауаның жер бетінен жылынуы.

2. Ауа температурасының тәуліктік өзгерісі.

3. Тәуліктік және айлық орташа температуралар.

4. Ауа температурасының жылдық өзгерісі.

5. Ауаның температурасын өлшеу.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Кестемен жұмыс.

Кесте арқылы 1 м³ ауада түрлі температурада болатын су буының мөлшері түсіндіріледі.

Температура (С)

Су буы (грамм)

-30⁰

0,5

-20⁰

1

-10⁰

2

0⁰

5

+10⁰

9

+20⁰

17

+30⁰

30

3. Топтастыру.

Топтастыру арқылы ауадағы су буының анықталатын мөлшерлері түсіндіріледі.

ауадағы су буының анықталатын мөлшерлері

Абсолют ылғалдылық

Салыстырма ылғалдылық

Мыналарды анықтап жазып алады: Ауадағы су буының мөлшері буланатын беттің жағдайына және температураға байланысты. Сонымен бірге неғұрлым температура жоғарылаған сайын ауадағы су буының мөлшері арта береді.

7. Мыналарды анықтап жазып алады: Абсолют ылғалдылық - 1 м³ ауадағы су буының нақты мөлшері, ол граммен есептеледі (г/м³). Салыстырма ылғалдылық - 1 м³ ауадағы су буының нақты мөлшерінің сол температурадағы ауаны қанықтыратын су буы мөлшеріне қатынасы (%). Белгілі бір жағдайда су буларының сұйық күйге (су тамшыларына) айналуын конденсация д.а. (латынша конденсацум - қоюлану). Ауаның салыстырма ылғалдығы шаш гигрометрі д.а-тын құралмен өлшенеді (грекше гигрос - ылғал, метр - өлшеу)

Мыналарды еске сақтайды: ауа су буымен қаныққанда салыстырма ылғалдылық 100%-ға жетеді. 0°С-тан төмен температурада су булары қатты күйге ауысады, яғни мұз түйіршіктеріне айналады.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

Білгенім

Үйренгенім

Үйренгім келеді

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Үйге: Ауадағы су буы

Сыныбы____6_____ Күні___06.03.14______

Тақырыбы: Бұлттар, атмосфералық жауын-шашын

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға бұлттар, атмосфералық жауын-шашын түрлері, буланушылық, жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Сабақтың типі: Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап. 5. Топтастыру.

2. Әңгіме-дәріс. 6. Тірек-сызба

3. Кестемен жұмыс.

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Тірек-сызбамен жұмыс.

3. Топтастыру.

4. Кестемен жұмыс.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Ауаға су буы қайдан таралады?

2. Абсолют ылғалдылық

3. Салыстырма ылғалдылық.

4. Тұман.

5. Бұлттылық.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

Мыналарды анықтап жазып алады: Бұлт - жер бетінен біраз биікте, атмосферада жинақталғанұсақ су тамшылары мен мұз түйіршіктерінің шоғыры. Будақ бұлт үйіліп жатқан жұнге немесе мақтаға ұқсайды. Олар әдетте 800-1000 м биіктікте түзіледі де, жоғары қарай 2 км биіктікке дейін таралады, ал қалыңдағанда 3-4 км-ге дейін көтеріледі. Қабат бұлт тұманға ұқсас бірсідірғы сұрғылт қабат құрайды. Ол 2 км биіктікке дейін түзіледі. Шарбы бұлт өте биікте (6 км және одан да жоғ,ары) түзіледі, ол майда мұз кристалдарынан тұрады. Өте биікте қабат-шарбы бұлт түзіледі. Күннің немесе айдың төңірегіндегі жарық шеңберді Күннің немесе Айдың қоралануы деп атайды. Аспанды бұлттың торлау дәрежесін бұлттылық деп атайды. Ол 0-10 бал аралығында белгіленеді.

Мыналарды еске сақтайды: 0-аспан шайдай ашық, 5 - бұлт аспанның жартысын басқан, 10 - бұлт аспанды түгел торлап алған.

2. Тірек-сызбамен жұмыс.

Тірек-сызба арқылы жауын-шашын түрлерін түсіндіру.

Жауын-шашын түрлері

Қар

Бұршақ

Жаңбыр

3. Топтастыру.

Топтастыру арқылы ауаның жер бетіне таяу қабатынан түсетін ылғалды түсіндіру.

Қылау

Қырау

Ауаның жер бетіне таяу қабатынан түсетін ылғалдар

Шық

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

1. Жауын-шашын түрлері.

2. Ауаның жер бетіне таяу қабатынан түсетін ылғалдар.

3. Жауын-шашынды өлшеу.

4. Жел түрлері.

5. Желді өлшеу.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Үйге: Атмосфералық жауын-шашын, бұлттар

Сыныбы____6_____ Күні____17.03.15_____

Тақырыбы: Климат құрушы факторлар.

Мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға климат, климаттың ендікке байланыстылығы, мұхит пен теңіздің әсері, климаттық белдеулер жөнінде түсіндіру.

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже: Климатпен танысқан тұлға.

Сабақтың типі: Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап. 5. Топтастыру.

2. Әңгіме-дәріс. 6. Тірек-сызба

3. Кестемен жұмыс.

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Топтастыру.

3. Кестемен жұмыс.

4.Тірек-сызбамен жұмыс.

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

1. Ауа райы элементтері.

2. Ауа райы құбылыстары.

3. Ауа массалары.

4. Күн теңелулері.

5. Жылу белдеулері.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

Жаңа сабақ әңгіме-дәріс беруден басталады.

2. Топтастыру.

Топтастыру арқылы климат элементтерін түсіндіру.

Бұлт

Температура

Климат элементтері

Ылғалдылық

Жауын-шашын

Жел

Қысым

3. Кестемен жұмыс.

Кесте арқылы климтаттың блінуін түсіндіру.

Теңіздік климат

Ауа температурасының тәуліктік және жылдық амплитудасы аз, ылғалды, жауын-шашынды, бұлтты және тұманды ауа райының басым болуымен ерекшеленеді.

Континенттік климат

Ауа температурасыны тәуліктік және жылдық амплитудасы үлкен, жауын-шашын аз болады.

4. Тірек-сызбамен жұмыс.

Тірек-сызба арқылы климаттық белдеулерді түсіндіру.

Климаттық белдеулер

Субарктикалық

Субтропиктік

Субэкваторлық

Арктикалық

Қоңыржай

Тропиктік

Экваторлық

Өтпелі

Негізгі

Қорытындылау.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Сұрақ-жауап.

1. Климат деген не?

2. Климаттың ендікке байланыстылығы.

3. Климатқа мұхит пен теңіздің әсері.

4. Климатқа жер бедерінің әсері.

5. Климаттық белдеулер.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Үйге: Климат.