Халықтың саны және оның ұдайы өсуі

Күні

Сыныбы

10 «ә»

Сабақтың тақырыбы

§5 Халықтың саны және оның ұдайы өсуі

Сілтеме

Әдістемелік оқулық,оқушыларға арналған энциклопедия

Сабақтың жалпы мақсаты

1.Жер ғаламшарындағы халықтың таралу мен саналу тарихын түсіндіру

2.Оқушылардың сыни тұрғыдан ойлау, диологты оқыту арқылы ойлау, сөйлеу қабілетін дамыту.

3.Оқушыларды топқа бөле отырып, ынтымақтастыққа, силасымдылыққы тәрбиелеу

Мұғалім үшін оқу нәтижелері

• Сынып оқушыларының қызығушылығын арттыру үшін сыни тұрғыдан ойлауға арнайы күрделі және жеңіл сұрақтар мен жұмыс жүргізу

• Оқушылардың диолокты оқыту әдісін пайдалана отырып өзіндік қалыптасуын анықтау,қарым-қатынастарының сабақ барысында дұрыс орнауын қадағалау.

• Топпен жұмыс істеуге бейімділігін арттыру

Сабақтың барысы

1. Ұйымдастыру кезең

2. Өтілген тапсырмаларды сұрау

3. Жаңа сабақты түсіндіру

4. Жаңа сабаққа байланысты тапсырмалар беру

5. Бекіту

6. Үйге тапсырма беру

Жаңа сабақ мазмұны

Адам планетамыздың басты баға жетпес байлығы. Адам факторының қоғам өміріндегі алатын орыны өте маңызды.

Тұрғындар географиясы зерттейтін басты нысандар қатарына -халықтың саны, оның құрамы, таралып орналасуы мен ырғақты өсуі режимі жатады.

Бұл мәселені демография және этнография ғылымы зерттейді. Қазіргі кезде адамдар жердің тұруға жарамды жерлерінде таралып орналасқан. Ертеде адамдардың ойлау қабілеті бар адам ретінде шамамен 50 мың жыл бұрын ертеде маймыл типтес адамдар пайда болған деп есептеледі. Ойкумендердің негізгі факторы бірі ол егіншілікпен айналысулары деп айта аламыз. Алғашқы егіншілік ошақтары негізінен Ніл өзенінің аңғарында пйда бола бастаған. Біздің жыл санауымыздың басында жер шарыхалқының ¾ бөлігі Үндістанда мекендеген.

Ал халықтың жалпы саны сол кезде 230 млн адамға жеткен.

Алғашқы ғасырда халық саны жұқпалы ауруға байланысты өспеді. Халықтың көбейюі 17 ғасырда ғана тұрақтана бастады деп айтсақ болады. Осы кезеңдерді адамзаттың демографиялық дамуының алғашқы немесе аграрлық өркениет деп атаймыз.

Алғашқы халықты санауға деген мұқтаждық ол құл иеленушіліктен туындады. Ең тұңғыш халық санағы Мысыр елдерінде болған. Сол кезде ғана халық санағы жүре бастады.

Халықтың ұдайы өсуі адамның ұрпақ жалғасының және жыныстық құрамының өзгеруіне әкелді деп айтсақ болады. Демографиялық саясат қазіргі уақытта халқы көп елдерде асырылады. Себебі ол елдерге бала туу тек 1 ғана беріледі. Халықтың саны көп болған жағдайда экономикалық дамуға керіәсерін тигізуі мүмкін.

Туудегеніміз халқтың саны 1000 адамға шаққанда промилле есебімен сәкестінін айтады.

Тууға бағытталған демографиялық саясат ол бала санының көп болу немесе туу сәбилердің көп болуымен айтылады. Халықтың ұдай өсу факторына 5 ке бөлеміз.

Олар:

1. Табиғи-биологиялық фактор

2. Әлеуметтік-экономикалық фактор

3. Демографиялфқ фактор

4. Мәдени әлеуметтік және психологиялық фактор

5. Соғыс пен стихия апаттар болып бөлінеді.

Сабақты бекіту

1. Туу дегеніміз не?

2. Халқ санағы ең алғашқы қай елде болды?

3. Халық саның өандай ғылымын зерттейді?

Үйге тапсырма беру

§5 оқуға тест сұрақтарын жаттау