Таңдау жоспар 1-3сынып Дене шынықтыру

«Бекітемін» «Тексерілді» ӘБ отырысында қаралды Қалалық білім бөлімінің
Семей қаласындағы Оқу ісінің меңгерушісі: №1 хаттама әдіскері:
«Т.Ы.Аманов атындағы №16 Ә.Б жетекшісі:
жалпы орта білім беретін
мектеп» КММ директоры:

---------------------------- ------------------------- ---------------------------- ---------------------------------
Б.Қ.Құрманғалиева Т.А.Әлиева Б.К.Сәтбаев А.Ж.Елемесова

------------------------------- -------------------------- ---------------------------- ---------------------------------

1, 3 сыныптарға арналған
«Әуенді ырғақтар» таңдау курсының
бағдарламасы

Құрастырушы:
Айтбаева Жанар Ашманқызы
Дене шынықтыру пәні мұғалімі

Семей қаласы
2014- 2015 оқу жылы

«Әуенді ырғақтар»
Түсінік хат

Биді адамзат қауымы барлық жер жүзінде билейді. «Би» дегеніміз адамның ішкі сезімін, қимыл мен музыка арқылы көрсететін өнер түрі. Билердің түрлері өте көп. Халық билері әр халықтың салт- дәстүріне арналады. Оқушыларды би- өнер мектебіне алу, әр оқушының жеке- дара ерекшелігін зерттеу арқылы жүзеге асады. Жас ерекшеліктеріне сай, жеке денсаулығы, анатомо- физиологиялық ерекшелігі туралы мәліметтер карастырылады.
Жалпы би өнері, балаларды өте қызықтыратыны белгілі жайт. Сондықтан, мектепте өткізілетін би сабағы немесе үйірмесі балаларға эстетикалық тірбие беру қызметін атқаратын қажетті пән. Би- өнер мектебінде ұстаздар алдымен баланың дене бітіміне, әртістік қабілетіне ден қояды. Би өнері баланың шығармашылық қабілеттерін арттыратын және көңіл- күйін көтеретін, сергектігін қалыптастыратын пән. Би билеу білген бала өз ортасында жарқын, өжет, жайдарлы болып өседі.
Ырғақ сағатының жоспарын құруда білім беру үздігі, методист- ұстаз «Ы.Алтынсарин белгісінің иегері» Қуаныш Жақыпованың «Би өнерінің әліппесі» оқулығын басты көмекші етіп алдым. Оқу- әдістемелік құралда баланың жас ерекшелігіне сай алынған жаттығу түрлері анық жазылған. Денесінің иілгіштігі, дененің бір қалыпты тұруы, орнықтылық, үйлесімділік, қарғу секіру түрлері берілген. Ырғақты қимылдарға арналған әуендерді интернеттен, дисклардан, аудио- видео таспалардан аламын.
Мақсаты: Оқушының өнерге деген сүйіспеншілігін ояту, мәдени-эстетикалық талғамын қалыптастыру. Ұйымшылдыққа тәрбиелеу. Музыкаға әсерлену, ырғақтық, динамикалық есту қабілетін арттыру. Музыканы сезініп, биді көркемдік мазмұнын жағынан түсініп, мағыналы орындауға, музыка мен дене қимылдарын үйлесімді орындауға дағдыландыру. Сергектік, елгезектік, ширақ жүруге ықпал етіп, әртістік қабілеттерін қалыптастыра отырып, салауатты өмір салтын ұстануға тәрбиелеу.
Міндеттері:
Білімділік: Би өнерінің әліппесін үйренуге, хореография саласының қыр- сырын білуге, би түрлерін ажырата білуге, өзге ұлттардың мәдениетін құрметтеуге тәрбиелеу.
Дамытушылық: Би ырғақтары арқылы баланың дене бітімінің сымбаттылығын калыптастыру.
Тәрбиелік: Денені тік ұстап, дұрыс жүріп- тұруға мәдениетін қалыптастыру. Ұжымдық жауапкершілікке тәрбиелеу.
Пәнаралық кіріктіру: Биология, денешынықтыру, өзін- өзі тану.
Аяқтау формасы: Қорытынды концерт, байқаулар.
Уақыт көлемі: Сабақтың жиілігі 45 минут, аптасына 1 сағат, жалпы сағат саны : 34
Ұйымдастыру формасы: жаттығу, байқау.

3 сынып

II жарты жылдық

Р/с

Сабақтың тақырыбы

Сағат саны

Өткізілетін уақыты

1

Классикалық жаттығулар

1

2

Бұрыштан бұрышқа айналу

1

3

Би қимылдары

1

4

Аяқтың иілгіш, созылғыш қабілеттерін арттыруға арналған жаттығулар

1

5

Белағашта жаттығу

1

6

Белдің иілгіш қабілеттерін арттыруға арналған жаттығулар

1

7

Сотте- секіру түрлері

1

8

Деми плие

1

9

Гранд плие

1

10

Бір нүктеде айналу

1

11

Еденде орындалатын жаттығулар

1

12

Қазақ билерінің кимыл- қозғалыстары

1

13

Қазақ билерінің қимыл- қозғалыстары

1

14

Классикалық би қимылдары

1

15

Классикалық би қимылдары

1

16

Би қимылдарын қайталау

1

17

Классикалық би, вальс

1

18

Классикалық би, вальс

1

3 сынып

I жарты жылдық

р/с

Сабақтың тақырыбы

Сағат саны

Өткізілетін уақыты

1

Би өнерінің әліппесі. Би өнерінің шығу тарихы.

1

2

Позицияларда жаттығу

1

3

Қол, иық жаттығулары. Би қимылдары

1

4

Позицияларда жаттығу

1

5

Аяқ жаттығулары. Табан жүріс, өкше жүріс

1

6

Сотте- секіру жаттығулары

1

7

Би қимылдарын жасай отырып, қатарға, шеңберге тұру

1

8

Бір нүктеде айналу

1

9

Алдыға қадам жасай отырып айналу

1

10

Қазақ би қимылдары

1

11

Әр ұлттың би сәлемдері

1

12

Қазақ биі «Қос алқа»

1

13

Қазақ биі «Қос алқа»

1

14

Белағашта жаттығу түрлері

1

15

Үнді биі

1

16

Үнді биі

1

1 сынып
I жарты жылдық

Сабақтың тақырыбы

Сағат саны

Мерзімі

1

Би өнері туралы әңгімелесу

1

2

I-II-III позицияларда жаттығу

1

3

Қол, иық жаттығулары

1

4

Позицияларда қолды айналдыру

1

5

«Гүлдер» биінің қозғалысы

1

6

«Гүлдер» биі

1

7

Жартылай табан мен өкше жүріс

1

8

Деми плие

1

9

Сотте секіру жаттығулары

1

10

Шеңберде, сапта, қатарда тұрып орындалатын жаттығулар

1

11

Әр ұлттың сәлемдері

1

12

«Қаражорға» би қимылдары»

1

13

Бір нүктеде айналу

1

14

Алдыға қадаммен айналу

1

15-16

Би қимылдарын орындау

2

1 сынып
II жарты жылдық

р/с

Сабақтың тақырыбы

Сағат саны

Мерзімі

1

Қайталау сабағы

1

2

Би қимылдарымен ойын сабағы

1

3

«Орыс» биінің 1- 2 қозғалысы

1

4

Бас пен қолға арналған жаттығулар, иілгіш қабілеттерін арттыру

1

5

Делие плие- жартылай отырып тұру

1

6-7

«Ча-ча-ча» биінің қимылдары

2

8

Белағашта отырып, тұру. Созылу жаттығулары

1

9

І,ІІ,ІІІ позицияда қолды айналыру

1

10

Гранд плие-толық отырып тұру

1

11

Сотте І,ІІ,ІІІ позицияда секіру

1

12-13

Классикалық би жаттығулары

2

14

І-ІІ-ІІІ позицияда жаттығу

1

15

Оңға солға шеңберге айналу. Қарапайым түрі

1

16-17

Оңға солға шеңберге айналу. Күрделі түрі.

2

18

Жартылай табанмен жүру жаттығулары

1

Би- өнер мектебіне түсу үшін керекті қажеттіліктер
Би- өнер мектебіне қабылдау, ең алдымен әр оқушының жеке- дара ерекшелігін зерттеу арқылы жүзеге асырылады. Балалардың алдын- ала танымы мен мүсіні мұқият зерттеледі. Баланы би өнерінен дәріс беруші, музыка пәнінің мұғалімі және дәрігер мұқият тексеруден өткізеді. Қабылдау үш кезеңнен тұрады:
1.Қабылданушының жалпы түр сипаты, сымбатты және басқа да ерекше қабілеттері бағаланады.Оған мыналар жатады:
а)аяқ ұшының икемділігі;
ә)аяқтарының өкшелерін қосып, бастарын ашу қабілеті;
б)адымдап-қадамдау сәтіндегі көтерілу биіктігі;
в)секірген кездегі биіктік мөлшері;
г)дененің иілгіштігі.
2.Негізінен балалар денсаулығы мұқият тексеріледі. Дәрігер әр баланың жеке денсаулығы, анатомо- физиологиялық ерекшелігі туралы мәліметтерді жинап,анықтайды.
3.Балалардың ритмикалық, музыкалық, дене құрылысының үйлесімділік және әртістік қабілеті таразыланады.Бала залдың ортасында орналастырылып, музыка әуенін ритмдік тұрғыдан қабылдау дәрежесі бағаланады. Мәселен, ритмді концертмейстер роялдан орындап,бала сол ритмді алақан соғып қайталайды.

Темперамент (жігерлік)
Баланы биге үйретуде психикалық іс- ірекеті жүйке жүйесінің қай түріне жататынын білу керек.
Оның 4 түрі бар:
Сангвиник темпераменті- күшті, біртоға,шапшаң, тез қимылдағыш
Холерик темпераменті- күшті, тұрақсыз,ширақ, елгезек.
Флегматик- күшті,біртоға.
Меланхолик- әлсіз.
Бимен щұғылданушыларға темпераменттің төрт түрінің ішіндегі қолайлысы: сангвиник пен холерик .
Флегматик өзіне ерекше көңіл аударуды қажет етеді.

Пайдаланылған әдебиеттер:

1. Жақыпова. Қ «Би өнерінің әліппесі».

2. Жиенқұлова. Ш «Танцы друзей» // Алма- Ата 1989, 12-16 бет

3. Боброва.Г «Искуство грации» // Научно- популярная книга 1986г, 36- 46 бет

4. Абиров. Д, Исмаилов.А «Казахские народные танцы» // Өнер 1983г 6- 9 бет

5. «Қазақ би- бидің төресі» Егемен Қазақстан 16 қыркүйек 2010

6. Жиенқұлова. Ш «Сымбат» // Өнер баспасы, 1987 ж, 27- бет

7. Жиенқұлова. Ш «Сымбат» // Өнер баспасы,1987 ж, 22- 23Бет

8. Жиенқұлова.Ш «Сымбат»» // Өнер баспасы,198 7ж 22- бет

9. М.Ш.Өмірбеков "Қазақ халқының дәстүрлі өнері"
   10 «Уақыт керуені» Жазушы баспасы 1992, 151-бет.