Тоғызқұмалақ үйірмесінің жылдық жоспары

Түсінік хат

Тоғызқұмалақ - қазақта кең тараған, өте қызықты, ойлы ойын. Қаратау қазбаларының арасынан табылған тас «қазан» осы тоғызқұмалақты еске салады. Бұл ойын Қызғызстанда, Монголияда, қарақалпақстанда, Өзбекстан қазақтарның арасында, алыс шетел қазақстанның арасында қатты дамыған.

Бұл бас шынықтыратын ойынды біздің ұлттық «шахматымыз» десе болғандай. 162 таспен ойналатын осы бір ойлы ойынның жоғалып кетпеуіне кезінде академик-жазушы Мұхтар Әуезов, халық артисі Қалибек Қуанышбаев, техника ғылымының кандидаты М. Ибраев пен шахматшы Е.Браундардың сіңірген еңбектері өте зор.

Тоғызқұмалақтан алғашқы республикалық жарыс 1948 жылы өткізіліп, жарысқа халық ойынының шеберлері Абайдың немересі Ысқақов (Семей), Аңдамас Жөкеев (Қарағанды), Оспан Қаржауов (Семей), Шорман Өтегенов (Жамбыл) сияқты тоғызқұмалақшылар қатысты.

Республиканың тұңғыш чемпионы Ш.Өтегенов болды. 1948-1960 жылдар аралығында Қазақстан аймағында көптеген біріншіліктер өтті. Осы кезеңдерде қатарынан алты жыл бойы Жамбыл облысының өкілі Рахымбай Ахмамбетов бірінші орынды жеңіп алып отырды. Кейін көп жылдар бойы бірінші орынды В. Поляков пен Қасымов алма кезек жеңіп алып отырды.

Халқымыздың кемеңгер ақыны Абай кезінде тоғызқұмалақтың аса шебер ойыншысы болған.

«Тоғызқұмалақ» үйірмесінің 2015-2016 оқу жылына арналған жұмыс жоспары

қ\с

Сабақтың тақырыбы

Сағат саны

уақыты

1

Тоғызқұмалақ ойынының қағидасы, заңдылықтары, сөздігі.

2

4.09.15

11.09.15

2

Тоғызқұмалақ ойынының ережелері, ойынның сипаты, мақсаты.

2

18.09.15

25.09.15

3

«Тұздық» жариялау

2

2.10.15

9.10.15

4

«Атсырау» жағдайы

2

16.10.15

23.10.15

5

Жазып ойнау тәртібі

2

30.10.15

6.11.15

6

Ойын сабағы

2

13.11.15

20.11.15

7

Құмалақтарды өрістете білу

2

27.11.15

4.12.15

8

Тактикалық тәсілдер. Комбинация құру.

2

11.12.15

18.12.15

9

Жүрістердің санын есептеу жолдары. Жүрістердің дәлдігін есептеу жолдары.

2

25.12.15

8.01.16

10

Этюдтерді шешу

2

15.01.16

22.01.16

11

Ойын ортасы. Ойынның соңы

2

29.01.16

5.02.16

12

Қандықақпан бастамасы.

2

12.02.16

19.02.16

13

Арт отауынан жүріп қорғану жүйесі.

2

26.02.16

4.03.16

14

Отауларға шабуыл жасау.

2

11.03.16

18.03.16

15

Комбинация жасау.

2

25.03.16

1.04.16

16

Бел бастамасы. Беласар бастамасы.

2

8.04.16

15.04.16

17

Тектұрмас бастамасы. Көкмойын бастамасы.

2

22.04.16

29.04.16

18

Маңдай және арт бастамасы

2

6.05.16

13.05.16

19

Қандықақпан бастамасы

2

20.05.16