Сабақтың тақырыбы: Электромагниттік толқындар (9-сынып)

Сабақ тақырыбы: Электромагниттік толқындар.

Сабақ мақсаты:

1. Электромагниттік толқындар, олардың қасиеттері туралы оқушыларға түсінік беру.

2. Оқушыларды өз бетімен ғылыми ой қорытындыларын жасай білуге жетелеу.

3. Жауапкершілікке, тиянақтылыққа, еңбекке баулу.

Керекті құрал-жабдықтар: компьютер, видеопроектор, слайдтар.

Сабақ түрі: аралас

Сабақ әдісі: баяндау, сұрақ-жауап.

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасы бойынша сұрақтар:

• Акустикалық резонанс деген не?

• Камертон орнатылған жәшікті неліктен резонатор деп атайды?

• Акустикалық резонансты қалай байқауға болады?

• Неліктен домбыра шанағында немесе басқа ішекті аспаптарда ойық жасалады?

• Жаңғырық деген не?

• Үй ішіндегі дыбыс даладағыға қарағанда неліктен қаттырақ естіледі?

• Жазық далада жаңғырық пайда болу мүмкін бе?

• Адам жаңғырықты есту үшін бөгет қандай қашықтықта болу керек?

• Неліктен тау баурайында жаңғырық бір емес бірнеше қайтара естіледі?

• Ультрадыбыс, инфрадыбыс дегеніміз қандай дыбыстар?

• Ультадыбыстың қанадй ерекшелігі оны эхолокацияда қолдануға мүмкіндік береді?

• Ультрадыбыстарды, инфрадыбыстарды пайдалануға мысалдар келтіріңдер?

ІІІ. Жаңа сабақ.

Максвеллдің электромагниттік өріс теориясының түйіні:

1. Өзгеріп отыратын магнит өрісі кеңістікте өзгеріп отыратын электр өрісін тудырады.

2. Өзгеріп отыратын электр өрісі кеңістікте өзгеріп отыратын магнит өрісін тудырады.

Өзгеріп отыратын электр және магнит өрістері әр уақытта да өзара байланыста болады, сондықтан олардың ажырамасы бірлігін электромагниттік өріс дейді.

Электромагниттік өрісті көрнекі түрде бейнелеу үшін оны, бір жағынан, электр өрісінің кернеулік векторы арқылы, екінші жағынан, магнит өрісінің индукция векторы арқылы сипаттап кескіндейді.

Айнымалы электромагниттік өрістің кеңістікте таралуы электромагниттік толқын деп аталады.

Электромагниттік толқындардың қасиеттері:

1. Электромагниттік толқын әр түрлі заттарда, вакуумда да тарала алады.

2. Электромагниттік толқындар- тек көлденең толқындар.

3. Вакуумдағы электромагниттік толқындардың жылдамдығы 3∙108 м/с.

4. Вакуумға қарағанда заттағы электромагниттік толқынның таралу жылдамдығы аз болады және ол мына өрнекпен анықталады:

5. Электромагниттік толқындар энергия тасиды.

λ-вакуумдағы толқын ұзындығы;

λ/-заттағы толқын ұзындығы;

IV. Пысықтау.

1. Электромагниттік өріс деген не?

2. Электромагниттік тербелістің кеңістік нүктелеріне беріліп, толқын түрінде таралуын қалай түсіндіруге болады?

3. Электромагниттік және серпімді толқындардың ұқсастығы мен айырмашылықтары неде?

4. Электромагниттік толқындардың қасиеттері қандай?

5. Электромагниттік толқындардың вакуумдағы және заттық ортадағы таралу ерекшеліктерін қалай түсіндіруге болады?

6. Жарықтың және басқа да сәулелердің табиғаты туралы не деуге болады?

V. Есептер шығару. Рымкевич есептер жинағынан: № 985, №986, № 989, № 990.

VІ. Қорытындылау.

VІІ. Бағалау. Үйге тапсырма: §36. 29-жаттығу, №1, №2 .