Использование игровых элементов на уроке физики

«№38 жалпы орта білім беретін мектеп-лицей» КММ

Тақырыбы: Физиканы оқытуда инновациялық технологияның озық әдістерінің бірі - ойын элементтерін оқу үрдісінде пайдалану.

Физика пәні мұғалімі: Нұрғалиева Г.Р.

2015-2016 оқу жылы

Физиканы оқытуда инновациялық технологияның озық әдістерінің бірі - ойын элементтерін оқу үрдісінде пайдалану

Физика пәнін оқытуда инновациялық технология - білім сапасын арттырудың негізі болып табылады. Үлкен іске үн қосу әрбір азаматтың басты міндеті және парызы болып табылады. Сондықтан да жүктелген міндеттерді жүзеге асыру үшін жұмыла жұмыс істеуіміз қажет.
Мақсаты: Физиканы оқытуда инновациялық технологияның озық әдістерінің бірі - ойын элементтерін оқу үрдісінде пайдалану барысында оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру, оқушылардың білім және біліктілік деңгейін қалыптастыру, білім сапасын арттыру.
Біз әрбір оқушыларға түбегейлі білім мен мәдениеттің негіздерін беру және олардың жан - жақты дамуына қолайлы жағдай жасап, жеке тұлға қалыптастыруымыз қажет. Ол үшін білім беру саласындағы оқытудың озық технологияларын терең меңгеру керек.
Инновациялық технологиялардың педагогикалық негізгі қағидалары: оқушыны ізгілік тұрғысынан қорғау, оқыту мен тәрбиенің бірлігі, оқушының танымдық күшін қалыптастыру және дамыту,
- оқушының танымдық және шығармашылық икемділігін дамыту,
- әр оқушының қабілеті мен мүмкіндік деңгейіне орай оқыту, барлық оқушылардың дамуы үшін жүйелі жұмыс істеу, оқу үрдісін оқушының сезінуі. Білім беру технологияларының озық әдістерінің бірі болып табылатын, кәсіптік білім беруге жақсы әсерін тигізетіні - ойын әдісі. Осындай технологиялардың басты мақсаты - «Іскерлік ойын» әдісі.
Ойын әдісі оқушының материалды ұғынудың барлық амалдарын, қабылдаудың барлық түрлерін қолдана отырып, қанағаттандырады. Оқушыларға модульдік классификация бойынша ойын бағдарламасы дайындалады. Материалды меңгеру үшін әр бөлімге оқушылар бірнеше топқа бөлінеді. Сол оқушылар берілген материал бойынша дайындық жүргізеді де оны жүзеге асырады. Оқушылардың басты мақсаты - оқу материалын тереңдей өз бетімен талдауға көмектесетін ақпаратты берудегі және басқа да құралдарын барынша пайдалану. Ойын дайындау барысында оқушылардың шығармашылық қабілеттіліктерін қоса қосымша бейстандартты ойлау мүмкіндігіне ие болады. Топтар арасындағы бәсекелестік ойын әдісінің тиімділігін арттырады. Ойын әр модульге ерекше, айрықша болады.
Оқушыларды оқытудағы инновациялы ойын әдісі мынадай шарттарды қамтиды:
- Оқушылардың оқу материалын есте сақтау шарттары;
- Маңыздылық, қызықтылық, өзіндік маңыздылық;
- Материалды бірнеше рет қайталау;
- Материалды жинақтау және тарату;
- Материалды ұйымдастыру, жүйелілік, бейнелілік;
- Материалды реконструкциялау және қайта талдау;
- Материалдың түсінуге, есте сақтауға икемдеу;
- Қабылдау түрлері: көріп қабылдау, жазбаша қабылдау, естіп қабылдау. Топта жұмыс жасағанда оқушылар өз бетімен оқумен айналысады. Әсіресе «білімпаз» оқушы «әлсіздеу» оқушыға өз білімін беру, оқу материалын меңгерудегі қызығушылығын және талпынысын ашу. Модуль бойынша ойын нәтижесін қорытындылай келе, топ ең белсенді және білімді жеңімпаз оқушыны тағайындайды. Барлық модульдер бойынша ойын нәтижесін қорытындылағанда топ ұйымдастырушыларынан ең үздік және ойынды ең жақсы, ең тиімді, ең қызықты жасаған топ тағайындалады.
Ойындық әдісті қолдану оқу материалын қабылдау деңгейін бірнеше есе көтереді және келесідей қиындықтарды шешеді:
- оқушының арнайы пәндерді меңгерудегі өзіндік қызығушылығын арттыру,
- оқу материалының зерттеуінің сапасын көтеру,
- оқушының өзіндік жұмысы секторын кеңейту,
- пәнді танымдық зерттеу,
- оқушының өзіндік және кәсіби қасиеттерін қалыптастыру.Ойын әдісін қолданғанда А. Байтұрсыновтың «... баланы ойынға үйрету, ойынға қатыстыру арқылы ойын мен үйретудің айырмашылығы балаға сезілместей етіп үйрету керек» деген қағидасын үнемі басшылыққа алып отырамын. Физика пәнінде пайдаланатын формулаларды үнемі қайталап отыру үшін ойын жұмыстарын жасатамын. Инновациялық ақпараттық технологияның басты тиімділігі - бұл мұғалімге физика сабақтарындағы оқу үрдісін өзгертуге, оқытудағы пәнаралық байланысты күшейте отырып, оқушылардың дүниетанымын кеңейтуге және қабілеттерін көре біліп, оны дамытуға толық жағдай жасауы. Оқушылардың тәжірибелік жұмыстарды түсініп, есте сақтауын қамтамасыз ету мақсатында интер белсенді тақтаның маңызы зор.Менің шығармашылық тақырыбым «Физика сабағында ойын элементтерін қолдану» Сондықтан 8 сыныпта өткен «Қайнау. Меншікті булану жылуы» ашық сабағымда оқушылар арасынан шығармашылық топ құрып үй тапсырмасы ретінде тәжірибелік және практикалық жұмыстарында ойын элементтерінің маңызы зор екендігін байқадым..

Сабақтың тақырыбы: Қайнау. Меншікті булану жылуы
Сабақтың мақсаттары:
Білімділік: Оқушыларға сұйықтардың қайнау физикалық құбылысының мәнін ашқызып, қайнау кезіндегі сұйық температурасының тұрақты екенін, әртүрлі заттардың қайнау температуралары туралы, меншікті булану жылуы ұғымы туралы түсініктерін есептер шығаруда қолдана білуге үйрету;
Дамытушылық: Оқушылардың физикаға деген дүниетанымдарын кеңейте отырып, ой - өрісін дамытуға, пікір таластыруға, өз бетімен ізденуге, шығармашылық, ойлау, есте сақтау, теория мен практиканы ұштастыра білу қабілеттерін дамыту, практикалық біліктіліктерін арттырып, өздіктерінен қорытынды жасауға машықтандыру, өз бетімен оқу дағдыларын қалыптастыру;
Тәрбиелік: Оқушыларды білім алуға, ұйымшылдыққа, жан-жақтылыққа, ұқыптылыққа, еңбекке, топтық жұмысқа тәрбиелеу.
Сабақтың типі: Аралас
Сабақтың түрі: өткен сабақты қайталай отырып, өздігінен жаңа білімді меңгеру
Сабақтың өту әдісі: Сын тұрғысынан ойлауды дамыту технологиясы,, көрнекіліктерді пайдаланып, бағыттау, түзеу, жеке, топтық бағалау
Сабақтың көрнекілігі: оқулық, плакаттар, есептер жинағы (Лукашик, Рымкеевич тест жинағы), оқушылар білімдерін айқындау сұрақтары, бағалау парағы, сызбалар, карточкалар, слайдтар, штатив, колба, спирт шам
Сабақтың өту барысы:
1. Ұйымдастыру бөлімі
Оқушылармен амандасу, түгендеу, сыныптың назарын сабаққа аудару, топқа бөлу (Мұз тобы. Бу тобы)
1 - Үй тапсырмасы
2 - Жаңа білім
3 - Қайталау - оқу анасы
4 - Шырмау (Есептің қайнау температурасы -?)
2. Қызығушылықты ояту, мағынаны тану, толғаныс

І Қызығушылықты ояту Мұз тобы.
1. Заттың неше күйі бар?
2. Бір заттың өзі қандай күйде бола алады?
3. Заттың молекулалары қатты, сұйық және газ тәрізді күйлерде қандай болады?
4. Заттың әртүрлі күйлері немен анықталады?
5. Балқу дегеніміз не?
6. Балқу температурасы - қандай температура?
7. Қатаю немесе кристалдану дегеніміз не?
8. Қатаю температурасы - қандай температура?
9. Меншікті балқу жылуы дегеніміз не?
10. Балқу температурасында сұйық күйдегі заттың ішкі энергиясы, массасы осындай қатты күйдегі заттың ішкі энергиясынан қандай болады?
11. Булану дегеніміз не?
12. Конденсация дегеніміз не?
13. Кебу дегеніміз не?
14. Булану мен конденсацияның қарқындылығы неге байланысты?
15. Қаныққан бу дегеніміз не? Қанықпаған бу дегеніміз не? (1сұрақ - 2балл)
ІІ Мағынаны тану Бу тобы
2 - Жаңа білім тобына
1. Сұйықтың газ тәрізді күйге өтуінің қандай тәсілдері бар?
2. Булану процесінде сұйықтың бетінен ұшып шыққан молекулалардан не түзіледі?

3. Қайнау процесі қалай жүзеге асады?
4. Қайнау дегеніміз не?
5. Қайнау температурасы дегеніміз қандай температура?
6. Қайнау қандай температурада жүреді?
7. Қайнау процесі үнемі жүріп тұруы үшін не істеу керек?
8. Қайнау процесі үзбей жүріп тұрған кезде сұйықтың қайнау температурасы қандай болады? Бұдан қандай қорытынды жасауға болады?
9. Заттардың булануға қабілеттілігі немен сипатталады?
10. Меншікті булану жылуы дегеніміз не? (белгіленуі, формуласы, мысал келтіру)
(1сұрақ - 3 балл)
Сонымен, оқушылар Қайнау құбылысын бақылау барысында төмендегідей сұрақтарға талдау жасату. Шайнектегі суды қайнату(Практикалық жұмыс)

- Қайнау кезінде қандай құбылыстар қатар жүреді?
- Көпіршіктер неліктен және қай жерде пайда болады?
- Көпіршіктер неліктен көлемін ұлғайтады?
- Көпіршіктерге әсер ететін күштерді кескіндеп көрсетіңдер.
- Неліктен су «шуылдайды»?
- Сұйықтың кебу процесінен қайнаудың айырмашылығы.
Қайнау құбылысының кебуден айырмашылығы:
а) сұйықтың кебуі тек сұйықтың еркін бетінде ғана жүреді, ал қайнау кезінде кебу сұйық бетінен ғана емес, оның ішінде бу көпіршіктерінің пайда болуымен қатар жүреді;
б) кебу кез - келген температурада жүреді, ал қайнау әрбір сұйық үшін белгілі бір және тұрақты температурада жүреді;
Сұйық қайнайтын температураны қайнау температурасы деп атайды. Қайнау кезінде сұйықтың температурасы өзгермейді.
Қайнау процесі үздіксіз жүріп тұру үшін сұйыққа үнемі сырттан энергия беру керек. Осы кезде сұйықтың температурасы барлық уақытта тұрақты болып қалады, яғни қайнау температурасында жеткізілген энергия сұйықтың булануына жұмсалады.
Бірдей массадағы әр түрлі сұйықтарды қайнау температурасында буға айналдыру үшін әр түрлі жылу қажет болады. Заттардың булануға қабілеттілігі меншікті булану жылуымен (г) сипатталады.
Меншікті булану жылуы (г) деп массасы 1 кг сұйықты қайнау температурасында буға айналдыру үшін қажетті жылу мөлшерін айтады.
Өлшем бірлігі - 1Дж/кг. Әр түрлі сұйықтардың меншікті булану жылуының кг мәндері тәжірибеде анықталып, оқулықтың 7 - кестесінде келтірілген.
Массасы m сұйықты буға айналдыру үшін қажетті жылу мөлшері Q= гm формуласымен есептеледі. Сұйықтың конденсациясы кезінде де осындай

Q = гm жылу бөлінеді.
ІІІ Толғаныс

3 - Қайталау - оқу анасы тобына
1. Қайнау (топтастыру)
2. Қайнаудың пайдасы
3. Қайнаудың зияны
4. Венн диаграммасы (1сұрақ - 5 балл)
5. Үш топ тобына (Есептің қайнау температурасы -?)
Массасы 1кг судың температурасын 1000С - та буға айналдыру үшін қанша жылу мөлшері керек? 3кг, 6кг?

10г эфирді буға айналдыру үшін қанша энергия керек? 40г, 80г?

2, 5 кг су буын алу үшін қанша жылу мөлшері керек?

180С температурада алынған 1кг спиртті қыздыру үшін қанша жылу мөлшері керек?
570С температурада алынған 0, 1кг сынапты қыздырып қайнату үшін қанша жылу мөлшері керек?
(1есеп - 10балл)
3 - Қосымша ақпарат
4 - Үйге тапсырма: Қайнау. Меншікті булану жылуы
5 - Бағалау
6 - Рефлексия (кері байланыс)
- Сабақ аяқталды.
Аса зеректілікпен қатысқандарыңыз үшін рахмет!