Оқушыларға бағдарлы білім беруде физикадан деңгейлік тапсырмалар бойынша есеп шығарудың түрлері мен тәсілдері

Талдықорған қаласы

№16 орта мекте-гимназиясы

Физика пәні мұғалімі: Ботантаева К.А.

Оқушыларға бағдарлы білім беруде физикадан деңгейлік тапсырмалар бойынша есеп шығарудың түрлері мен тәсілдері.

«Адам ұрпағымен мың жасайды» - дейді халқымыз.Ұрпақ жалғастығымен адамзат баласы мың емес миллиондаған жылдар жасап келеді.Жақсылыққа бастайтын жарық жұлдыз-оқу.«Надан жұрттың күні-қараң, келешегі тұман» , -деп М.Дулатов айтқандай, егеменді еліміздің тірегі-білімді ұрпақ. Сабақ барысында шәкірттің білімге құштарлығын арттыру, өздігінен ойлау қабілетін жандандыру, еңбек етуге баулу, жауапкершілік сезімін қалыптастыру мұғалімнің басты талабы. Жаңа талаптарға сай көптеген оқыту технологиялары бар. Солардың бірі -профессор Ж.Қараевтың деңгейлеп саралап оқыту технологиясы. Бұл технология оқушының ой-өрісінің дамуына, пәнге деген қызығушылығын арттыруға мүмкіндік береді. Әрбір тарау бойынша деңгейлік тапсырмалар -дамыта оқыту идеясын жүзеге асыруға мүмкіндік береді, өйткені ол оқушының ойлауын, елестету мен еске сақтауын, белсенділігін, дағдысын, білім сапасын қамтамасыз етеді. Еліміздің, қоғамның экономикалық, саяси, мәдени дамуына үлес қосатын әлемдік өркениетке көтерілетін білімді де мәдениетті, парасатты азамат тәрбиелеп шығару ұстаздар қауымының бүгінгі таңдағы басты міндеті.
Деңгейлеп оқыту технологиясының мақсаты:әрбір оқушы өзінің даму деңгейінде оқу материялын меңгергенін қамтамасыз етеді.
1) деңгейлеп оқыту әр оқушыға өз мүмкіндіктерін пайдалана отырып, білім алуына жағдай жасауға мүмкіндік береді.
2) деңгейлеп оқыту әр түрлі категориядағы балараға,олармен саралай жұмыс істеуге мүмкіндік береді.
3) деңгейлеп-саралап оқыту құрылымында білімді игерудің үш деңгейі қарастырылады:ең төменгі деңгей (базалық) , бағдарламалық, күрделенген деңгей сондықтан әрбір оқушы меңгеруі тиіс.

Деңгейлеп оқыту технологиясы тиімді натижелі болу үшін

а) жеке тұлға ерекшеліктеріне,

б) психологиялық даму ерекшеліктеріне,

в) пән бойынша білімді игеру деңгейіне көңіл бөліп отырамын.

Деңгейлік тапсырмаларды енгізгендегі басты мақсат - сынып оқушыларын «қабілетті» және «қабілетсіз» деп жасанды түрде әр түрлі топтарға бөлуді болдырмау. Осы арқылы деңгейлік және дербес оқыту принциптерімен қатар, барлық оқушыға қатысты ізгілендіру принципі де сақталады.
Деңгейлік тапсырмалар оқушылардың әр түрлі білім дәрежесіне сай ұсынылады.
Деңгейлік тапсырмаларды орындағанда мұғалім - бақылаушы, кеңесші.
Деңгейлік тапсырмаларды қолдануда оқушылардың ақыл-ой еңбегін жетілдіру талабы қойылады. Оқушыларға деңгейлік тапсырмалар оны орындау әдістемелік кешенімен ұсынылады
Бұл технологияда жұмыс міндеті үш деңгейлік және қосымша шығармашылық деңгей талаптарынан тұрады.
1-деңгей (А): міндетті, оқушылық;
2-деңгей (В): алгоритмдік;
3-денгей(С): шығармашылық - өз бетімен ауқымды оқу материалын меңгеру.
1-деңгейдегі тапсырмаларға:
1) Жаттап алуға лайықталған болуы керек;
2) Алдыңғы сабақта жаңадан меңгерілген білімнің өңін өзгертпей қайталап, пысықтауына мүмкіндік беру тиіс;
3) Тапсырмалар жаңа тақырып үшін тиімді және өмірмен байланысты болуы керек. Мұндай тапсырмаларды құрастырған кезде олардың танымдылығы мен қызығушылық жақтарына көңіл аударған жөн.
2-деңгейлік тапсырмаларға:
1) Танымдық - ізденім түрдегі тапсырмаларды орындау барысында оқушылар жаңа тақырып бойынша меңгерген алғашқы қарапайым білімділігін жетілдіріп, тереңдетумен қатар, ол тағы да жаңа білімді меңгеріп, өзі үшін жаңалық ашуы тиіс.
2) Әртүрлі әдіс-тәсілдермен шешілетін есептер.
3) Өздігімен мысалдар мен есептер құрастыру және оны өздігімен шығару, өмірден алынған мәліметтер диаграмма, графиктер салу, жергілікті жағдайда өлшеу жұмыстарын жүргізу, көрнекі құралдар дайындауға берілетін тапсырмалар, ой қорытуға арналған, дағды қалыптастыратын тапсырмалар.
3-деңгей шығармашылық деңгей тапсырмалары:
1) Оқушылардың жинаған өмірлік тәжірибесі мен қалыптастырған ұғым, түсініктердің қиялы мен белсенді ой еңбегінің нәтижесінде жаңаша, бұған дейін болмаған, белгілі бір дәрежеде олардың басының икемділігін байқататын дүние жасап шығуына негізделген (заңдылықтарды оқулыққа сүйенбей мұғалімнің көмегінсіз қорытып шығару).
2) Олимпиада есептерін шығару
3) Берілген тақырыпқа өз бетімен реферат, ғылыми жобалар қорғау.
Демек, бұл тапсырмалар - оқушылардың біліктілігі мен дағдысын қалыптастыру және оны бағалау деңгейі болады.
Барлық оқушылар жұмысын бір мезгілде бастап әрқайсысы білім игерудегі өз қабілетіне қарай өз биігіне жетеді. Әр оқушының әр пәннен 100% үлгеріміне қол жеткізудің кепілі болады және әр оқу пәнінің барлық тақырыбы бойынша ең болмағанда міндетті 1-деңгейді игеруін толық жүзеге асырады. Бұл өз кезегінде, мемлекеттік стандарттың талаптарының орындалуына кепілдік беріп, Қазақстан Республикасының Білім туралы заңының талаптарына сай келеді және дәстүрлік оқытудағы оқушылардың артық жүктеме тарту проблемасын шешеді. Әр деңгейдің барлық тапсырмаларын дұрыс орындағаны үшін оқушылар сол деңгейді игергеніне сәйкес 5-балдық жүйемен ерекше бағаланады. Бұл жағдайда оқушы мұғалімнің көмегінсіз өз бетімен білім алып, өзін-өзі басқару арқылы өз бетімен дами алатын тұлғаға айнала бастайды деп табылады. Сабақ барысында мұғалім әр деңгей тапсырмасының дұрыстығын тексергеннен кейін, деңгейі төмен тапсырған оқушылардың тапсырмаларын тексереді.

Бағалау критериясы: 4 есеп - «5», 3 есеп - «4», 2-3 есеп - «3», 1-2 есеп - 1 балл

Н¥СҚА1

Жол. Орташа жылдамдык

Н¥СҚА2

Жол. Орташа жылдамдык

А -тобы

1. Окулык бетінІн ауданы 300 см . Осы шаманы квадрат метрм| жэне квадратдециметмен өрнекте.

автомобильдің ортац

2. 0,5 сағатта 30 км жол жүрген жылдамдығын есептеп шығар.

3. Автомобиль жолдын біріншІ бөлігін (4 км) 12 минутта, жолді калған бөлігін (12 км) 18 минутта жүріп өтті. Автомобиль барл

жолда кандаи орташа жылдамдыкпен козгалды

4. Сал өзен ағысымен біркалапты жүзіп келеді. Егер өзен агысыньі жылдамдығы 0,5 м/с болса, сал 5 мі^лнут ішілде канша жол жүр< еді?

А -тобы

Пойыз 20 м/с жылдамдыкпен 30 с біркалыпты козғалды. Осы
уакыт ішінде пойыз канша жол жүреді?

Құбыр аркылы 1 сағат ішінде 0,4 м/с жылдамдыкпен көлемі
200 м' су ағып өтетін болса, к^бырдын ауданы қандай?

Мына жылдамдыктардың кайсысы кіші: 440 км/сағ па, элде
125 м/с пе?

Ғарышкер Жерді айнала 41580 км қашактыкты 28000 км/сағ
орташа жылдамдықпен ұшып өткен. Ғарышкердің у_шу уакытын
табу керек.

В- тобы

5. Екі бекеттің арасы - 3,6 км. Моторлы кайык өзен агысымеп 1 км/сағ жылдамдықпен, ал ағыска карсы 9 км/сағ жылдамдықпеі жүреді. Осы бекетгерге барып қайту үшін кайык кандай орчаші жылдамдыкпен жүріп өтер еді'

гі?

6. Велосипедші жолдың бірінші жартысын 12км/сағ жылдамдыкпе^ жүріп өтті. Егер барлык жолдағы орташа жылдамдығы 8 км/сг болса, велосипедшінің жолдын екінші жартысындағы жылдамдығы кандай?

В- тобы

Жарыс машанасы 360 км/сағ жылдамдыкпен зымырайды. Ал
Жердің Күнді айналу жылдамдығы бұдан 300 есе артык. Осы
мәліметтерге сүйене отырып, Жер орбитасының ұзындығын тап.

Автобус жолдың 10 км болатын алғашкы бөлігін - 16 минутта, ал
келесі 24 км-ін 18 минутта жүріп өтті. Автобустың бүкіл жолдағы
орташа жылдамдығын аныкта.

С- тобы

7. Бір каладан екінші калаға велосипедшІ шыкты. Жолды жартысын -йі=12км/сағ жылдамдыкпен, сонан сон уакытты қалған жартысын (із=Ь) т^2-6км/сағ жылдамдыкпен жән акырында і3^^4км/сағ жылдамдыкпен жүріп өтсе, барлык жолдап орташа жылдамдыгы кандай? 5|=$:,+5і

С- тобы

7. Моторлы қайык екІ бекеттің арасын өзен ағысьшен 3 сағатта, ал
сал 12 сағатта жүзіп өтсе, моторлы кайык екі бекеттің арасын кері
қарай канша уакытга жүзіп өтер еді?

Н¥СҚА 1

Масса, көлем және тығыздық

Н¥СҚА 2

Масса, көлем және тығыздық

А -тобы

1. ¥зындығы 1,2 м, ені 8 см, қалыңдығы 5 см болатын білеушенін массасын аныкта. р_д-800 кг/м".

2. 125 литрінің массасы 100 кг болатын сұйыктык шгыиығы кандай болады?

3. Бензин таситын машинаның цистернасының іштілігі 12 м .

бензинді тасу үшін канша рет катынау керек? р_к-710 кг/м".

4. Тамак салатын канылтырдан жасалған калбырлар таттанбау үі
оларды ауданы 200см² каңылтырға 0,45 г-нан келетіндей
калайының жү_ка кабатымен каптайды. Қаңылтырдағы кал
кабатының калыңдыгы қандай? р_к-7300 кг/м\

А -тобы

Массасы 54 кг болатын мэрмэр тастың көлемі 0,02 м³ болса, оның
тығыздығы кандай болады?

Массасы 240 г бос мензуркаға көлемі 75 см³ сұйык кұйылған.
Сұйығы бар мензурканың массасы 375 г. Мензуркадағы
сұйыктын тығыздығын анықта.

Шойынды кұйғак кезде куыс калып койды. Құйманың келемі
4,2 дм , массасы 27,3 кг болған. Осы мэліменттерге сүйене
куыстың көлемін аныкта. р_ш=700 кг/м³.

Массасы 400 г білеушенін өлшемі 20х5х2см. Оның затының
тығыздығы кандай жэне бұл кандай зат?

В- тобы

5. Көлемдері ЗООсм³ калайы жэне ІООсм³ коғасыннан корь жасалды. Осы корытпаның тығыздығы кандай? рі=7,3 г/ р₂-П,Зг/см³.

6. Мыс және алюминий екі білеуше бар. Бұл білеушелердің біреуінін көлемі екіншісікен 50 см³-ге артык, ал массасы ПЯ кем. Осы білеушелердің көлемдері мен массалары кандай? р\=Я г/см³. р_м=8,9 г/см³.

В- тобы

Ұзындығы 400м ені 1,5м жолға калыңдығы Ісм құм төсеу үшін,
жүк көтергіштігі 3 т болатын канша машина кажет? ^^"=1,5 г/см³.

6. Массасы 810 г, іші куыс мыс кубтың кыры 6 см. Кубтын
кабырғасыньтн кальщдығы кандай? р_м-8,9 г/см\

С- тобы

7. ЗООг қалайы жэне 100 г корғасыннан корытпа жаа

Қорытпанын тығыздығы кандай? р_кщ,=7,3 г/см . р_К()р=11,3 г/см .

С- тобы

7. Биіктігі 20см, ені 12 см, калыңдығы 3 мм алюминий канылтырдан "Н" эріпін киып алды. Әріп сызыктарының ендерІ бірдей - 4 см-ден. Осы эріптің массасы кандай? рд-2,7 г/см³.

Н¥СҚА 1

Күш және салмак

Н¥СҚА 2

Күш және салмак

А -тобы

Бір балғаның массасы 1,4 кг, ал екіншісінікі 875г. балғаның ауырлык күші көп жэне неше есе көп?

Көлемі 18,75л керосиннін салмағы кандай? р_к=0,8 г/см".

Бос шелектін салмағы 15 Н. Егер осы шелекке көлемІ І2^
кұйса, шелектің салмағы кандай болар едІ? р=10" кг/м .

Көлемі бООсм³ мүсін Жерге 13,6Н күшпен тартылды Осы
мүсіннін тығыздығы қандай?

А -тобы

Денеге шамалары 12 Н жэне ІОН екі күш әсер етеді. Осы
күштердін косындысының ең үлкенін жэне ең кішісін аныкта.

Өлшемдері 1хО,8хО,1м мэрмәр тасының салмағы кандай? р_м-2,7
г/см .

3. Көлденең тұрған шанаға 90Н күш жүмсап, орнынан жылжытты,

ғ үйкеліс күшІ шана салмағынын 0,045 бөлігіне тең (- = 0.045).

Шананын массасы неге тең?

4. Ұзындығы ЗОсм, ені 20см тіктөртбұрышты ыдысқа 25см биіктікке
дейін су құйылды. Осы судьтң салмағы кандай? р_с-10³ кг/м³.

В- тобы

Массасы 461,5г металл кесегінің көлемі 65см\ Көлемі 40см³
болатын осы металл кесегінін салмағы кандай?

Массасы 17,8 кг мыс бөлшегін жуу үшІн оны толып түрған
керосині бар ыдыска батырған. Осы бөлшек ығыстыД
шығарған керосиннің салмағын аныкгга, р_к=800 кгЯ
р_м-8900кг/м³,£=10Н/кг.

В- тобы

Бал толтырылған шелектің салмағы 150 Н, ал сыйымдылығы
(іштілігі) 10 л болса, балдың тығыздығы неге тен? Шелектін
массасы 1 кг.

Қабырғасының калындығы 1 см, кырының ұзындығы 7 см, іші
қуыс мыс кубтың салмағы кандай болар еді? р_м-8900 кг/м³,

е=ю н/кг.

С- тобы

7.Биіктігі 17 см, ені 8 см, қалықдығы 1 мм алюминий канылтыря "Е" эріпін киып алды. Әріп сызыкгарының ендері бірдей, За Осы әріптін салмағы кандай? рд=2,7 г/см³.

С- тобы

7. Биіктігі 20 см, енІ 18 см, қалыңдығы 5 мм жезден "Ш" әрІпін киып алды. Әріп сызьтктарының екдері бірдей 4см-ден. Осы эріптІң салмағы кандай? р_ж-8,5 г/см³.