Архимед күші сабақ жоспары

Күні:24.02.2016ж.

Пәні: Физика

Сыныбы: 7 «А», «В»

1 блок. «Мақсаттылық»

Сабақтың тақырыбы

§ 55 Архимед күші

Сабақтың түрі

Аралас сабақ

Сабақтың мақсаты

Білімділік

Оқушыларға нақты дәлелденген мысалдар арқылы Архимед күші және оның заңы жайлы ақпарат беру,түсіндіру

Дамытушылық

Оқу материалын талдау білуге дағдыландыру, есеп шығарта отырып, логикалық ойлау қабілеттерін дамыту

Тәрбиелік

Жауапкершілікті сезіндіре отырып, бір-бірін тыңдай білуге,құрметтеуге тәрбиелеу

Пәнаралық байланыс

Математика

Күтілетін нәтиже

Оқушылар Архимед заңын және ғалымның биографиясын білетін болады. Есептер шығара алады. Когнитивті қабілеттері артады.

Сабақтың идеясы

Суда жүзгенде судың тарапынан ығыстырушы күш әрекет етеді.

2 блок. «Сабақтың жабдықталуы»

Көрнекі құралдар

Таратпа қағаздар, презентация, видеороликтер

Техникалық құралдар

Интерактивті тақта және оның құрал-жабдықтары

Пайдаланылатын әдебиеттер

Р.Башарұлы,У.Тоқбергенова,Д.Қазақбаева (7 сыныпқа арналған оқулық.2013ж)

Ақпарат құралдары

Негізгі терминдер мен ұғымдар

Архимед күші, Архимед заңы,тығыздық,көлем

Сабақтың технологиясы мен әдістері

Дамыта оқыту технологиясы, проблемалық оқыту технологиясы, ойын технологиясы элементтері,баяндау әдісі, сұрақ-жауап әдісі, миға шабуыл, ой қозғау.

3 блок «Сабақ мазмұны»

Сабақ кезеңі

Орындалатын жұмыс мазмұны

Ұйымдастыру кезеңі (3 мин)

Оқушылармен сәлемдесу, түгендеу, сабаққа дайындығын тексеру Сабаққа назар аударту

3 топқа бөлу

Жаңа тақырыпқа қызығушылығын арттыру

Үй тапсырмасын тексеру

«Физикалық лото» ойыны

1. Жерді орап тұрған ауа қабаты ? атмосфера

2. Атмосфераның ең төменгі қабаты ?

3. Жерден 10000км биіктікте орналасқан ауа қабаты?

4. Жер бетіне және ондағы барлық денелерге қандай қысым түседі? атмосфералық

5. Атмосфера қысымын алғаш рет анықтаған ғалым? Э.Торричелли

6. Атмосфералық қысымды өлшейтін құрал? Барометр

7. Атмосфералық қысымның бірлігі қандай?

мм сын. бағ.

8. Барометрдің бір түрі ? Анероид-барометр

9. 1 мм сын. бағ. неше Па-ға тең? 133,3 Па

Жаңа білім беру

(10мин)

Ауада әрең көтере алатын тасты біз судың ішінде оп-оңай көтереміз. Егер тығыңды суға батырып тұрып, қолымыздан шығарып жіберсек, ол қалқып су бетіне шығады. Бұл құбылыстарды қалай түсіндіруге болады?

Біз ыдыстың түбіне және қабырғаларына сұйықтың қысым түсетінің ал оның ішіне бір қатты дене қойылса, оған да қысым түсіретінін білеміз. Ішіне батырылған денеге сұйық тарапынан әсер ететін күштерді қарастырайық. Дененің бүйір жақтарына әсер ететін күштер өзара тең. Бұл күштердің әсерінен дене тек сығылады. Ал дененің үстіңгі және астыңғы жақтарына әсер ететін күштер бірдей емес. Дененің үстіңгі бетін биіктігін сұйық бағаны жоғарыдан төмен қарай F1 күшпен қысады. Дененің астыңғы жағының деңгейіне биіктігі h2 сұйық бағаны төменнен жоғары қарай күшпен қысады. Мұнда h1 биіктігі h2 биіктігінен үлкен, сондықтан F күшінің модулі F1 күшінің модулінен үлкен болады. Сондықтан дене F2-F1 күштердің айырымына тең Fы күшпен сұйықтан кері итеріледі, яғни Fы= F2-F1.

Сонымен, сұйыққа батырылған денеге осы денені сұйықтан ығыстыратын күш әрекет етеді.

Осы ығыстырушы күшті есептеп көрейік. Параллелепипедтің жоғары және төменгі жақтарына әсер ететін F2 және F1 олардың аудандары мен осы жақтары деңгейіндегі сұйықтың қысымдары юбойынша есептеп щығаруға болады. F1 p1S және F2 p2S мұндағы p1=pcgh1, p2=pcgh2, ал S1=S2=S параллелепипед көлеміндегі массасы. Олай болса, Fы=gmc=Pc.

Сондықтан, ығыстырушы күш дененің сұйыққа батқан бөлігі көлеміндегі сұйықтың салмағына тең.

Архимед заңы: сұй ыққа батырылғын денеге оның сұйыққа батқан бөлігі көлеміндегі сұйықтың салмағына тең ығыстырушы күш әрекет етеді.

Жаңа тақырыпты бекітуге арналған тапсырмалар орындау

« Физикалық эстафета »

1-кезең: «Сырлы сауалдар»

1. Неге өзен суына қарағанда, теңіз суында

жүзген жеңілірек? Жауабы: теңіз суы тұзды , тұзы неғұрлым көп болған сайын тығызырақ келеді. Архимед күші көбірек болады

2. Сүңгуір үйрек су бетінде қамыстың сабағынан ұя жасайды. Ұя су бетінде жел қалай соқса , солай қарай жүзеді. Құстың ұясын су бетінде қандай күш ұстап тұрады. Ұяның пішіні мен көлемі туралы не айтуға болады? Жауабы: судың бетінде ұяға Архимед күші әсер етеді .Ұя пішіні ұяның салмағымен оған әсер ететін ығыстырушы күштен бірнеше есе аз болуы керек

3. Сүңгуір үйрек суда жақсы сүңгиді. Судың тарапынан әсер ететін ығыстырушы күшті ол қалай азайтады? Жауабы: Сүңгуір үйрек өзінің көлемін азайтуға тырысады, яғни қанаттарын денесіне қысып алады

4. Арқаңмен жүзгенде суда өзіңді жеңіл ұстайсың. Неге? Жауабы: Арқамен жүзген жеңіл, өйткені арқаның көп бөлігі суға батады да кері итеруші күшті көбейтеді.

5. Ертедегі гректерде Архимед өте күшті адам болған деген аңыз бар. Ол судың ішінде тұрып, сол қолымен 1000 кг жүкті көтерген екен, бірақ беліне дейін ғана. Бұлай болуы мүмкін бе? Жауабы: Мүмкін, егер жүктің көлемі үлкендеу болса.

6. Ит суға батып баражатқан адамды оңай тартады, бірақ жағада оны орнынан қозғата алмай ды. Неге? Жауабы: Өйткені суда кері итеру күш әсер етеді

2-кезең: «Көршіңмен қалайсың?»

№1.Суға көлемі 100 болатын дене батырылған. Осы денеге әрекет ететін ығыстырушы күшті анықтаңдар. Судың тығыздығы 1000 кг/

№3. Керосинге массасы 500 г темір кесегі батырылған. Ығыстырушы күшті анықтаңдар (темірдің тығыздығы 7900 кг/, керосиндікі 820 кг/ )

№4. Массасы 600 кг, көлемі 0,23 тасты су ішінде көтеру үшін қандай күш жұмсау керек?

№1

Бер: Шешуі Есептелуі

V=100 ρ* g* V 1000*10*=1 Н

ρ =1000

g =10 Н/кг Ж: 1 Н

Т/к:

№3

Бер: Шешуі Есептелуі

m=500 г =0.5 кг V= V=

ρ* g* V 820

ρ =7900

ρ =820

Ж: 0,5 Н

Т/к:

№4

Бер: Шешуі Есептелуі =

m=600 кг =

V= 0.23

Т/к: ρ* g* V 1608 0.23

Қорытынды

Білімдерін бағалау

Архимед заңы:

Сұйыққа батырылған денеге оның сұйыққа батқан бөлігі көлеміндегі сұйықтың салмағына тең ығыстырушы күш әрекет етеді.

F_А= ρ_сg V_д

Бағалау кестесі бойынша бағаланады.

Үйге тапсырма беру(1мин)

§ 55 Архимед заңы 23 - жаттығу №2,5 есебі