Физика 10-сынып. §4. 8. Газдардың техникада қолданылуы

10-сынып.

Сабақ тақырыбы:§4.8. Газдардың техникада қолданылуы.

Сабақ мақсаты:

1. Оқушыларға газдардың қасиеттері, олардың техникада қолданылуы туралы түсінік беру.

2. Оқушыларды өз бетімен ғылыми ой қорытындыларын жасай алуға жетелеу.

3. Оқушылардың ғылыми дүниетанымын қалыптастыру, жауапкершілікке, тиянақтылыққа, еңбекқорлыққа тәрбиелеу.

Сабақ әдісі: сұрақ-жауап, баяндау.

Сабақ түрі:аралас

Сабаққа керекті құралдар: компьютер, видеопроектор, слайдтар.

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үйге берілген тапсырма бойынша сұрақтар:

1. Ван-дер-Ваальстің еңбегі қандай?

2. Ван-дер-Ваальс қандай түзетулер енгізді?

3. Ван-дер-Ваальс теориялық изотермаларының тәжерибелік қисықтан айырмашылығы қандай?

4. Тәжірибелік изотермаларының АВ, ВС, СД бөліктерінде нақты газдарда қанадй физикалық процестер өтеді?

5. Қандай газ қаныққан деп аталады?

6. Оны қалай алады?

7. Кризистік температура деген не?

8. Заттың кризистік күйін қалай түсінесіңдер?

ІІІ. Жаңа сабақ.

Газдардың қайталанбайтын ерекше қасиеттері бар. Сондықтан осы қасиеттері оалрды түрліше, техникалық қондырғыларда пайдалануға болады. Газдардың әр түрлі қысымдағы қасиеттері түрліше болады. Үлкен қысым түсірілген газ серпімді дене бодып табылады. Р. Бойль ол газды «ауа серіппесі» деп атаған.

Газдың қысымын оның массасын, көлемін немесе температурасын өзгерте отырып басқаруға болады. Газдың сығылғыштығы оның үлкен массасын аз көлемде ұстауға мүмкіндік береді. Сығылған газды құбырлар арқылы үлкен қысыммен алыс қашықтықтарда тасымалдауға болады. Сонымен қатар газдың көлемі температураға тәуелді өзгереді. Бұл қасиеті техникада пайдаланады. Сиеретілген газдың жылуөткізгіштігі нашар, онда диффузия және жылу беру процестері басқаша өтеді.

Газдардың қолданылуы:

1. Газ амортизатор ретінде қолданылады.

2. Газ қозғалтқыштардың жұмыстық денесі ретінде алынады.

3. Сиретілген газдардың қолданылуы.

• Сұйық газдарды сақтайтын Дьюар ыдыстары.

• Жоғары вакуум электронды-сәулелік түтіктерде қолданылады.

• Элементар бөлшектердің үдеткіштерінде де жоғары вакуум жасайды.

4. Жоғары вакуумды алу.

IV. Пысықтау.

1. Газдарда техникада қолдануға мүмкіндік беретін, өздеріңе беліглі газдардың қасиеттерін атаңдар.

2. Неліктен сығылған газдарды «газ серіппесі» деп атайды?

3. Жұмыстық дене ретінде газдарды қолданатаын құралдырады тааңдар.

4. Сиретілген газ дегенді қалай түсінесіңдер?

5. Сиретілген газдар қайда қолданылады?

VІІ. Қорытындылау.

VІІІ. Бағалау. Үйге тапсырма:§4.8.