Сабақ тақырыбы: §49. Су құбыры

Сабақ тақырыбы: §48. Қатынас ыдыстар.

1. Оқушыларға қатынас ыдыстар, қатынас ыдыстардың қасиеттері туралы түсінік беру.

2. Оқушыларды ғылыми ой қорытындыларын жасай білуге дағдыландыру.

3. Жауапкершілікке, тиянақтылыққа, еңбекқорлыққа тәрбиелеу.

Сабақ түрі: аралас

Сабақ әдісі: баяндау, сұрақ-жауап

Сабаққа қажетті құралдар: компьютер, слайдтар, видеопроектор.

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Оқушылардың үй тапсырмасын қалай меңгергендерін тексеру.

1ІІ. Жаңа сабақ.

Қатыныс ыдыстар

Кез келген пішінді қатынас ыдыстардағы тыныш тұрған біртекті сұйықтың еркін беттері бірдей деңгейде болады.

Егер қатынас ыдыстардың тармақтарына әр түрлі сұйықтар құйылса, бұл сұйықтардың деңгейлері бірдей болмайды.

Қысымдары тең болғанда, тығыздығы үлкен сұйық бағанының биіктігі тығыздығы аз сұйық бағанының биіктігінен кем болады.

Қатынас ыдыстардағы әртекті сұйық бағандарының биіктігі олардың тығыздықтарына кері пропорционал.

ІV. Пысықтау.

1. Қатынас ыдыстарға қандай мысалдар келтіре аласыңдар?

2. Қатынас ыдыстардың үш тармағы бар. Оларға су, керосин және сынап құйылған. Осы әр текті сұйықтардың еркін беттері қалай орнаасады?

3. Қатынас ыдыстардың қасиетері қандай қондырғыларда қолданылады?

V. Қорытындылау.

VІ. Сабақтың глоссариі

VІІ. Бағалау.

VІІІ. Үйге тапсырма: §48. 47-тапсырма.

7- сынып

Сабақ тақырыбы: §49. Су құбыры.

1. Оқушыларға су құбыры және оның жұмыс жасау принципі туралы түсінік беру.

2. Оқушыларды ғылыми ой қорытындыларын жасай білуге дағдыландыру.

3. Жауапкершілікке, тиянақтылыққа, еңбекқорлыққа тәрбиелеу.

Сабақ түрі: аралас

Сабақ әдісі: баяндау, сұрақ-жауап

Сабаққа қажетті құралдар: компьютер, слайдтар, видеопроектор.

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Оқушылардың үй тапсырмасын қалай меңгергендерін тексеру.

• Қатынас ыдыстарға қандай мысалдар келтіре аласыңдар?

• Қатынас ыдыстардың үш тармағы бар. Оларға су, керосин және сынап құйылған. Осы әр текті сұйықтардың еркін беттері қалай орнаасады?

• Қатынас ыдыстардың қасиетері қандай қондырғыларда қолданылады?

1ІІ. Жаңа сабақ.

Су құбыры көмегімен қаланы, ауылды, өндіріс пен шаруашылық орындарын сумен қамтамасыз етеді.

Су құбырының жұмыс істеу принципі

1-су жинағыш, оған су қоймасынан су құйылады,

2-сорғылар; 3-тұндырғыштар; 4-сүзгі; 5-су құбыры мұнарасы; 6-мұнарадағы таза су жиналатын ыдыс

IV. Пысықтау.

1. Су құбыры не үшін керек?

2. Қандай мақсатта қолданылатын су құбырларын білесіңдер?

3. Жұмыс істеу принципі қандай?

4. Мұнаралық су құбырының құрылысы қандай?

VІ. Қорытындылау.

VІІ. Бағалау.

VІІІ. Үйге тапсырма: §49.

7-сынып.

Сабақ тақырыбы: §50. Атмосфералық қысым.

Сабақ мақсаты:

1. Атмосфералық қысым, атмосфералық қысымның пайда болу себептері, Э. Торричели тәжірибесінің мәні, атмосфералық қысымның өлшем бірліг туралы түсінік алуға жетелеу.

2. Оқушыларды өз бетімен ғылыми ой қорытындыларын жасай алуға жетелеу.

3. Жауапкершілікке, тиянақтылыққа, еңбекқорлыққа тәрбиелеу.

Сабақ түрі: аралас

Сабақ әдісі: баяндау, сұрақ-жауап,

Техникалық оқыту құралдары: компьютер, видеопроектор, экран

Құрал-жабдықтар: Магдебург жарты шарлары, шыны бөтелке, жұмыртқа, қағаз, сіріңке, колба, жалпақ ыдыс,слайдтар.

Демонстациялық көрсетілімдер: атмосфералық қысымның бар екендігін дәлелдейтін тәжірибелер.

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасы бойынша сұрақтар:

1. Су құбыры не үшін қажет?

2. Су құбырларының неше түрі бар?

3. Тұрмыстық су құбыры не үшін қажет?

4. Өнеркәсіптік су құбырлары не үшін қажет?

5. Қазақстанда су құбырлары қай ғасырларда пайда болған және ол қандай материалдан жасалған?

6. Алматыда алғашқы су құбыры қашан салынды және ол неден жасалды?

7. Су құбырының құрылысы мен жұмыс істеу принципі қандай?

ІІІ. Жаңа тақырып.

Амосфералық қысым ауа- райына байланысты өзгеріп тұрады. Атмосфералық қысымның тағы қандай шамаға байланысты өзгереді екен. Ол туралы жақында саяхатқа барып, зерттеу жұмыстарын жүргізіп келген Ернатты ортаға шақырайық. (Ортаға шығып, атмосфералық қысымның биіктікке байланысты қалай өзгеретінін айтады)

• Жер бетіне және Жер бетіндегі барлық денелерге атмосфераның түсіретін қысымы атмосфералық қысым деп аталады.

• Атмосфералық қысымның бірлігі - 1 миллиметр сынап бағаны алынады. [1 мм.сын. бағ.].

1 мм.сын. бағ.=133,3 Па

IV.Пысықтау.

V. Есептер шығару.

1. Массасы 480 кг гранит плита ұзындығы 1,2 м, ені 0,8 м тірек үстінде жатыр. Гранит плитаның тығыздығы 2600 кг/м³. Плитаның топырыққа түсіретін қысымын анықтаңдар.

2. Гидравликалық престің кіші поршенінің ауданы 20 см². Оған әсер ететін күш 400 Н. Үлкен поршеньнің ауданы 300 см². Үлкен поршеньге қандай күш әсер етеді?

4. Керосин бак түбіне 1600 Па қысым түсіреді. Бактағы керосиннің биіктігі қандай?. Керосиннің тығыздығы 800 кг/м³.

5. Үлгерімі төмен оқушыларға берілетін тест.

Тест жұмысы.

1. Қысымды қалай белгіленеді?

А. p

В. Ғ

С. m

Д. Ρ

2. Қысымның өлшем бірлігі

А. Н

В. Па

С. кг

Д. m²

3. Атмосфералық қысымның өлшем бірлігі

А. Н

В. Па

С. кг

Д. мм. сын. бағ.

4. Қатты денелер қысымды қалай жеткізеді?

А. Бір бағытта

В. Барлық бағытта бірдей

С. Жан-жаққа

Д. Дұрыс жауабы жоқ.

5. Сұйықтар мен газдар қысымды қалай жеткізеді?

А. Бір бағытта

В. Барлық бағытта бірдей

С. Жан-жаққа

Д. Дұрыс жауабы жоқ.

6. Сұйықтар мен газға түсірілген қысым осы сұйықтың немес газдың әрбір нүктесіне өзгеріссіз беріледі. Бұл қандай заң?

А. Инерция

В. Паскаль

С. Архимед

Д. Дұрыс жауабы жоқ.

7. Атмосфералық қысымның бар екендігін кім тәжірибе жүзінде дәлелдеді?

А. Торричелли

В. Паскаль

С. Архимед

Д. Дұрыс жауабы жоқ

8.Ауырлық күші әрекетінен сұйықтар мен газдарда болатын қысым қандай формуламен анықталады?

А.

В.

С.

Д. Дұрыс жауабы жоқ

VI. Қорытындылау.

VII. Бағалау.

VIII. Үйге тапсырма: §50. 24-жаттығу.

7-сынып.

Сабақ тақырыбы: §51. Барометр.

Сабақ мақсаты:

1. Атмосфералық қысым туралы ұғымды қалыптастыруды жалғастыру, атмосфералық қысымды өлшейтін құрал туралы түсінік алуға жетелеу.

2. Оқушыларды өз бетімен ғылыми ой қорытындыларын жасай алуға жетелеу.

3. Жауапкершілікке, тиянақтылыққа, еңбекқорлыққа тәрбиелеу.

Сабақ түрі: аралас

Сабақ әдісі: баяндау, сұрақ-жауап,

Техникалық оқыту құралдары: компьютер, видеопроектор, экран

Құрал-жабдықтар: барометр-анероид.

Демонстациялық көрсетілімдер: атмосфералық қысымды барометр-анероидпен өлшеу.

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасы бойынша сұрақтар:

1. Атмосфералық қысымның пайда болу себебі не?

2. Э.Торричелли тәжірибесінің мәнісі неде?

3. Адам атмосфералық қысымға төзіп, шыдай ма?

4. Атмосфералық қысымның өлшем бірлігі қанадй?

5. Тамызғымен сұйықты сорғанда қанадй физикалық құбылыс пайдаланылады?

ІІІ. Жаңа сабақ.

Атмосфералық қысымды өлшеуге арналған құрал барометр деп аталады.

(барос-ауырлық, метрео-өлшеймін)

Атмосфералық қысымды өлшеу үшін барометр-анероид кеңінен қолданылады. (анероид-сұйықсыз).

Барометр-анероидтың құрылысы

1-дөңгелек жұқа металл қорапша

2-серіппе

3-беріліс тетігі

4-көрсеткіш

5-шкала

IV.Пысықтау.

V. Есептер шығару. В. И. Кем, Б.А.Кронгарт. Есептер мен жаттығулар жинағы: №654, №678, №685.

VI. Қорытындылау.

VII. Бағалау.

VIII. Үйге тапсырма: §51. 25-жаттығу.

7-сынып.

Сабақ тақырыбы: §52.Атмосфералық қысымның биіктікке байланысты өзгеруі.

Сабақ мақсаты:

1. Атмосфералық қысым туралы ұғымды қалыптастыруды жалғастыру, қалыпты атмосфералық қысым, атмосфералық қысымның биіктікке, ауа райына байланысты өзгеруі туралы түсінік беру.

2. Оқушыларды өз бетімен ғылыми ой қорытындыларын жасай алуға жетелеу.

3. Жауапкершілікке, тиянақтылыққа, еңбекқорлыққа тәрбиелеу.

Сабақ түрі: аралас

Сабақ әдісі: баяндау, сұрақ-жауап,

Техникалық оқыту құралдары: компьютер, видеопроектор, экран.

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасы бойынша сұрақтар:

1. Барометр не үшін қолданылады?

2. Барометр-анероидтың құрылысы қандай?

3. Ол қалай жұмыс істейді?

4. Барометрмен тағы нені бақылауға болады?

5. Жер шарының әр түрлі орындарында атмосфералық қысымды үнемі өлшеп тұру не үшін қажет? Мұның метеорологияда қандай мәні бар?

ІІІ. Жаңа сабақ.

• Атмосфера-Жердің ауа қабаты.

• Атмосфераның құрамы:

78%-азот, 21%-оттегі.

Атмосфераның негізгі қабаттары