Планирование

(105 сәг.)

Укытучы: Сабирова Э.Р.

Аңлатма язуы

Рус мәктәбенең 7 нче сыйныфы рус төркемнәрендә татар теле укытуның төп максатлары:

1. Укучыларның гомуми белем мәктәбендә үзләштергән белемнәрен һәм сөйләм күнекмәләрен камилләштерү һәм тирәнәйтү.

2. Татар телен халыкның рухи, әхлакый, мәдәни хәзинәсе буларак аңларга ирешү.

Төп бурычлар:

1. Тел күренешләрен танып белергә, чагыштырырга, гомумиләштерергә күнектерү.

2. Алган белемнәрне җанлы аралашу шартларында кулланырга өйрәтү.

3. Укучыларның орфографик, пунктацион грамоталылык дәрәҗәсен камилләштерү.

Эш программасы статусы

1. "Мәгариф турында" РФ Законы.

2. "Мәгариф турында" ТР Законы (1997 ел, 2 июль. Үзгәрешләр - 2012 ел, 21 июнь).

3. "Татарстан Республикасыдәүләттелләреһәм Татарстан Республикасында башка телләртурында" Татарстан Республикасы Законы (2004 ел, 1 июль).

4. "2004-2013 нчеелларга Татарстан Республикасыдәүләттелләренһәм Татарстан Республикасында башка телләрнесаклау, өйрәнүһәмүстерүбуенча Татарстан РеспубликасыДәүләтпрограммасы" (2004 ел, 11 октябрь).

5. Россия Федерациясенең 309-ФЗ номерлы Законы (2007 ел, 1 декабрь).

6. Татар теленнәнгомумибелембирүнеңдәүләт стандарты. - ТРМәгарифһәмфәнминистрлыгы, Казан, 2008.

7. Рус телле балаларга татар телен һәм әдәбиятын коммуникатив технология нигезендә укыту программасы (1-11 нчесыйныфлар) / Төзүчеләре: Р.З. Хәйдәрова, Р.Л. Малафеева. - Казан: Тат.кит.нәшрияты, 2011.

8.Татар теле һәм әдәбияты дәреслекләре белән эшләү өчен методик киңәшләр, 2011-2012.

Укучыларның белем, осталык һәм күнекмәләренә таләпләр:

1. Татар теленең һәм әдәбиятының дөньякүләм тоткан урыны турында мәгълүмат бирү;

2. Татар һәм рус телләрендәге аерым грамматик категорияләрнең тәңгәл килү-килмәвен белү;

3. Татар теленең орфоэпик, орфографик, лексик, грамматик, пунктицион нормаларын белү һәм, аларга нигезләнеп, телдән яки язма сөйләм күнекмәләрен булдыру;

4. Аралашу ситуацияләренә бәйле лексик берәмлекләрне, аларның синонимнарын һәм антонимнарын төгәл һәм урынлы куллана белү;

5. Татар теленең фразеологик берәмлекләрен таный һәм сөйләмдә куллана белү;

6. Гади һәм кушма җөмләләрнең төрен белү;

7. Татар җөмләсендә сөйләм яңалыгының хәбәр алдында урнашуын белеп, оештыру осталыгына ия булу;

8. Татар һәм рус телләре арасындагы тарихи, мәдәни бәйләнешләр турында белү;

9. Төрле чыгаганаклардан (фәнни-популяр текстлар, массакүләм мәгълүмат чаралары, интернет һ.б.) файдаланып, кирәкле мәгълүматны таба һәм башкаларга телдән яки язмача җиткерә алу;

10. Мәдәниара аралашу ситуацияләрендә әңгәмә кора алу;

11. Тиешле (3000 - 3500 сүз) күләмдә татар сүзләрен яттан белеп, аларны телдән һәм язма сөйләмдә дөрес куллана белү.

Эш программасының эчтәлеге

Коммуникатив максат

Якынча сөйләмүрнәкләре

Сүзләрһәмсүзтезмәләр

Белем һәм тормыш (35 сәг.)

Яңа уку елындагы яңалыклар, классташларыңның ничек укуы, нинди билгеләр алу, өй эшен ничек эшләү, дәрестә ничек катнашу турында сөйләшү.

Уку-язу әсбапларын тәртиптә тоту турында сөйләшү.

Яхшы уку серләре турында сөйләшү.

Яхшы уку әчен нинди холык сыйфатлары кирәклеге турында сөйләшү.

Быел безнең сыйныф җитәкчесе яңа. <...> Безгә яңа фәннәр керә. <...>

Самат китапны саклап тотмый, теләсә кая ыргыта. <...>

Яхшы уку өчен көн дә дәрес әзерләргә кирәк, ... . <...>

Яхшы уку өчен тырыш, игътибарлы булырга кирәк. <...>

Сыйныф җитәкчесе, фән, имтихан, тикшерә, аеруча, искиткеч, ярыйсы, тутыра, уртача, фән, уку әсбаплары, пышылдый, тырыша, көзге, онытырга, күчерергә, игътибарлы булырга, чирек азагы, үз сүзендә торучан, белем, надан, эшмәкәр.

Без бергә ял итәбез(25 сәг.)

Үз фикереңне белдерә белү.

Буш вакыт - ул нинди вакыт, аны ничек файдаланырга?

Буш вакытны файдалы, файдасыз үткәрү ... .

Яраткан шөгылең турында сөйли белү.

Кәрәзле телефон, ноутбук, МР3- плеерларны куллану, компьютерга бәйлелек турын-да сөйләшү.

Мин бу фикер белән риза. Мин дә шулай уйлыйм. <...>

Буш вакыт - ул ... . <...>

Минем буш вакытым аз, чөнки ... . Әгәр буш вакыт булса, ... . <...>

Минем яраткан шөгылем - ... . <...>

Кәрәзле телефоннан күп сөйләшү сәламәтлеккә зыянлы. <...>

Риза (түгел), фикерем башка, файдалы(сыз), файдаланырга, теләгәнчә, ирекле, кайберәүләр, көнозын, төкерә, сыра, бушка гомер үткәрә, тик йөрү, кул чабу, тамаша, шөгыль, тапшырулар, кәрәзле телефон, зыян, беррәттән, бәйлелек, акча туздыру, җитди, мавыгу.

Өлкәннәр һәм кечкенәләр(21 сәг.)

Өлкәннәр һәм кечкенәләрнең гаиләдә үзара мөнәсәбәте турында сөйләшү.

Өлкәннәргә үзеңнең кая барырга, нишләргә теләгәнеңне әйтә белү, өлкәннәрдән рөхсәт сорый белү.

Дусларыңа үз-үзеңне әдәпле тоту буенча киңәш бирә белү.

Кечкенәләр үзләренчә яшәргә тели, ә өлкәннәр моңа риза түгел . <...>

Әни, миңа дискотекага барырга рөхсәт ит әле.

Өлкәннәрне хөрмәт итәргә кирәк. <...>

Әниләрне борчырга ярамый. <...>

Үзләренчә, өлкәннәр, кечкенәләр, мөнәсәбәт, ялгышу, хаклы, һәркем, кыланыш, рәнҗи, ояла, модада түгел, шәфкать, борчу, борчыла, хөрмәт итү.

Без Татарстанда яшибез (24 сәг.)

Татарстанның территориясе, аның географик урыны, климаты, файдалы казылмалары.

Казанның тарихи урыннары турында сөйли белү.

Татарстан республикасының территориясе ... . Ул Башкортстан, Оренбург өлкәләре белән чикләшә. Республикада ... климат. Республика ... кебек файдалы казылмаларга бай.

Казан тарихи истәлекләргә бик бай. <...>

Затлы, мул, уңдырышлы туфрак, кара алтын, ком, газлаштыру, файдалы казылмалар.

тарихи, үзәк, борынгы, вакыйга, югары уку йортлары.

Укыту-методик комплекты

1. Укучылар өчен

Дәреслек: Хайдарова Р.З.Татар теле: Рус телендә урта гомуми белем бирүче мәктәпнең 7нче сыйныфы өчен дәреслек/ рус телендә сөйләшүче балалар өчен. - Казан: Татармультфильм, 2014. - 96 б.

2. Укытучы өчен

Дәреслек: Хайдарова Р.З.Татар теле: Рус телендә урта гомуми белем бирүче мәктәпнең 7нче сыйныфы өчен дәреслек/ рус телендә сөйләшүче балалар өчен. - Казан: Татармультфильм, 2014. - 96 б.

1. Ф.С. Сафиуллина, К. Фәтхуллова. Рус телендәсөйләшүчебалаларөченбиремнәр, күнегүләр. - Казан: Мәгариф. - 2009. - 56 б.

2. Р.З.Хәйдәрова. Телне эзлекле өйрәтү // Мәгариф № 4, 2006. - 30 - 32 б.

Өстәмә әдәбият:

1. Ф.С. Сафиуллина, К. Фәтхуллова. Рус телендә сөйләшүче балалар өчен биремнәр, күнегүләр. - Казан: Мәгариф. - 2009. - 56 б.

2. Р.З.Хәйдәрова. Телне эзлекле өйрәтү // Мәгариф № 4, 2006. - 30 - 32 б.

3. Рус телендә сөйләшүче балаларга татар телен укыту программалары" (Ф.С.Сафиуллина, К.С.Фәтхуллова. Казан. "Мәгариф" нәшрияты. - 2003).

4. Рус мәктәпләрендәге рус төркеме укучыларына татар теленнән гомуми белем бирүнең дәүләт стандарты.

Тематик планда дәрес типларының исемнәре кыскартылып бирелде:

ЛКФ - лексик күнекмәләр формалаштыру;

ЛКК - лексик күнекмәләр камилләштерү;

ГКФ - грамматик күнекмәләр формалаштыру;

ГКК - грамматик күнекмәләр камилләштерү;

ЛГКК - лексик-грамматик күнекмәләр камилләштерү;

ОКК-орфографик күнекмәләрне камилләштерү

Д/с - диологик сөйләм;

М/с - монологик сөйләм.

Рус телендә сөйләшүче балалар өчен язма эш төрләре

1. Әсәрнең планын төзү;

2. Әсәр геройлары турында үз фикереңне язу;

3. Әсәрнең сюжетын үзгәртеп, яңа хикәя төзү;

4. Күргән, ишеткән турында хикәяләп язу;

5. Тест формасындагы күнегүләр, тәрҗемә итү;

6. Укылган әсәрнең эчтәлеге буенча инша язу һ.б.

№

Дәрес

темасы

Сәг.

саны

Дәрес тибы

Материалны үзләштерү буенча

планлаштырылган

нәтиҗә

Уку-укыту

эшчәнлегенең

төрләре

Өй эше

Үтәлү

вакыты

(прогр.)

Үтәлү

вакыты(факт)

Белем һәм томыш (35 сәг)

1

Сәламләү

сүзләре.

1

БСҮ

Телне өйрәнүгә омтылыш һәм теләк булдыру

Әңгәмә, сөйләм төзү

кабатларга

2-3

Сыйфат

2

ЛГКК

Сыйфат ясагыч кушымчаларны искә төшерү

Дәреслек белән эш

1. 4 бит, 2 күнегү, сыйф. ясарга

2. җөмләләр төзергә

4-5

Кайда? - где?

2

ЛГКК

-га, -гә, -ка, -кә кушымчаларын дөрес ялгарга өйрәнү

Рәсемнәр белән эш

1. 6 бит, 2 күнегү, тиешле сүзләр язырга

2. 8 бит, 5 күнегү

6-7

Барлык/ юклык формасы

2

ГКФ

Билгеле һәм билгесез үткән заман хикәя фиг. Барлык һәм юклык формаларын аера белү

Таблица белән эш

1. 7 бит, 3 күнегү

2. 8 бит, 6 күнегү

8-9

Хәл фигыль.

Хәл фигыльне язуда куллану

2

ГКФ

Хәл фигыльформаларын үзләштерү.

Хәл фигыль формаларын җанлы сөйләмдә куллану.

Хәл фигыль формалары белән җөмләләр төзү

1. 9 бит, 4 күнегү

2. 10 бит, 8 күнегү

10

Хикәя фиг. заманнары

1

ГКК

Хикәя фиг. Заманнарын дөрес билгеләү

Таблицатутыру

12 бит, 5 күнегү

11-12

Сүзләргә кушымча-лар ялгау тәртибе.

2

ГКК

Сүзләргә кушымчалар ялгау тәртибен белү.

Таблица буенча эш

3 күнегү, 15 бит

13-14

Боерык фиг. формасы

2

ГКФ

Хәл фигыль, боерык фигыль формаларын сөйләмдә куллану.

Хәл фигыль, боерык фигыль формаларын табу

1. 16 бит, 6 күнегү

2. 16 бит, 9 күнегү

15-16

З.Туфайлова "Самат" шигырендәге лексик-грамматик материал.

2

ЛКФ

Сүзлек белән эшли белү.

Диалог төзү

1. 17 бит, 12 күнегү

2. 18 бит, 16 күнегү

17-18

Рәвеш

2

ЛГКК

Сөйләмдә рәвешләрне куллана белү, төркемчәләрен билгеләргә өйрәнү

Җөмләләрдән рәвешләрне табу, төркемчәләрен билгеләү

1. 20 бит, 5 күнегү

2. 20 бит, 7 күнегү

19

Күрә бәйлеге

1

ГКК

Күрә бәйлеген дөрес куллана белү

Тәрҗемә итү күнекмәләребулдыру

23 бит, 6 күнегү

20

Билгеләү алмашлыклары

1

ГКК

Алмашлыкларның килеш белән төрләнешен үзләштерү.

Алмашлыкларны искә төшерү, аларны дөрес куллана белү

23 бит, 10 күнегү

21-22

Сан

2

ЛГКК

Саннарның татарча әйтелешен үзләштерү

Саннарны дөрес тәрҗемә итү

23 бит, 8 күнегү

23-24

"Көндәлек -документ, көндәлек - көзге" тексты буенча эш

2

ЛКФ

Текстны аңлап, аңа нигезләнеп җөмләләр төзү

Тәрҗемә итү, җөмләләр төзү

1. текстны тәрҗемә итү

2. 26 бит, 4 күнегү

25-26

Ш.Маннур "Киңәш" шигырендә лексик-грамматик материал

2

ГКК

д/м сөйләм

Төсләрне белү.Сүзләрне дөрес әйтә белү.

Лексиканы тикшерү

1.29 бит, 1 күнегү

2. 29 бит, 2 күнегү

27

Яхшы уку өчен нәрсләр кирәк?

1

ЛКК

Холык сыйфатларын искә төшерү, аларны диалоглар төзегәндә куллану

Таблица тутыру, тәрҗемә итү

31 бит, 8 күнегү

28-29

"Минем дустым"

2

БСҮ

Сочинение-сыйфатлама язырга өйрәнү

Әңгәмә, сочинение язу

"Минем дустым" сочинение язырга

30-31

Диалоглар буенча эш

2

ЛКК

Диалоглардан фигыльләр табу

Тәрҗемә итү

30 бит, 7 күнегү

32-33

Кабатлау дәресе.

2

ГКК

Дөрес яза һәм тәрҗемә итә белү

Сүзлек диктанты

кабатларга

34

Язма эш.

1

Тикшерү

Контроль күчереп язу.

35

Хаталар өстендә эш.

1

ОКК

Сүзләрнең дөрес язылышын истә калдыру.

Хаталарны тикшерү

31 бит, 11 күнегү, диалог төзергә

Без бергә ял итәбез( 25 сәг.)

36-38

Сыйфат фигыль

3

ГКФ

Сыйфат фигыльләрне җөмләләрдә дөрес куллана белү, барлык-юклык формаларын, заманнарын өйрәнү

Тәрҗемә итү, рәсемнәр белән эш

1. 33 бит, 3 күнегү

2. 34 бит, 6 күнегү

3. 35 бит, 9 күнегү

39-40

Рәсемнәр буенча эш

2

БСҮ

Рәсем буенча җөмләләр төзергә өйрәнү

Әңгәмә, сорауларга җавап

34 бит, 5 күнегү

41-43

Җөмләләрнең баш кисәкләре

3

ГКФ

Җөмләләрдә ия белән хәбәрне таба белү.

Җөмләләрдән баш кисәкләрне табу, тәрҗемә итү

1. 36 бит, 3 күнегү

2. 37 бит, 9 күнегү

3. 38 бит, 10 күнегү

44-45

"Буш вакыт" текстында лексик-грамматик материал

2

ЛКК

Тексттан баш кисәкләрне табырга өйрәнү

Текст тикшерү

1. 39 бит, 3 күнегү

2. 39 бит, 4 күнегү

46-47

Теркәгеч

2

ГКФ

Тезүче һәм ияртүче теркәгечләрне истә калдыру һәм куллана белү.

Таблица белән эшләү

1. 42 бит, 5 күнегү

2. 42 бит, 6 күнегү

48-49

Исем фиг.

2

ГКФ

Исем фиг. сөйләмдә кулланырга өйрәнү

Таблица белән эшләү

1. 45 бит, 4 күнегү

2. 46 бит, 9 күнегү

50-51

Исем фигыльнең килеш белән төрләнеше

2

ГКФ

Исем фигыльнең формасын куллана белү.

Исем фигыльнең килеш белән төрләнешен истә калдырырга.

Ярату, тию, табу, җыю сүзләрен килеш белән төрләндерергә

52-53

Үз фикереңне белдерү формала-ры

2

ЛКФ

Фикер белдерү өчен куллана торган сүзләрне истә калдыру, сорауларга җавап бирә белү.

Җөмләләрне киңәйтеп яза белү.

Җөмләләр төзү

1.45 бит, 6 күнегү

2. 46 бит, 7 күнегү

54-55

Җәмләләр тикшерү

2

ГКК

Җөмләләрдән исем фиг., ия-хәбәрне таба белү

Җөмләләр тикшерү

1. 47 бит, 5 күнегү

2. 47 бит, 2 күнегү

56-57

Тартым кушымча-лары

2

ГКФ

Тартым кушымчаларын сөйләшкәндә дөрес куллану

Таблица тутыру, җөмләләр төзү

1. 51 бит,3 күнегү

2. 51 бит, 5 күнегү

58

Кабатлау дәресе

1

Кабатлау

Сыйфат фигыльләрнең заман формаларын белү.

Сүзлек диктанты

53 бит, 4 күнегү

59

Язма эш

1

Тикшерү

Контроль эш.

60

Хаталар өстендә эш

1

ОКК

Сүзләрнең дөрес язылышын үзләштерү

Өлкәннәр һәм кечкенәләр (21 сәг.)

61-63

Иярчен кисәкләр. Аергыч.

3

ГКФ

Кагыйдәне белү,иярчен һәм баш кисәкләрне аера белү, җөмләләрдән аергычларны таба белү

Дәреслек һәм сүзлек белән эш.

1. Кагыйдәне өйрәнергә.

2. 56 бит, 4 күнегү

3. 56 бит, 6 күнегү

64-65

Иярчен кисәкләр. Тәмамлык.

2

ГКФ

Кагыйдәне белү.Җөмләләрдән тәмамлыкларны таба белү.

Җөмләләр тикшерү

1. кагыйдәләрне өйрәнергә

2. 59 бит, 2 күнегү

66-68

Хәл

3

ГКФ

Җөмләнең иярчен кисәге-хәлне танып белүгә ирешү

Сүзләрдән җөмләләр төзү

1. кагыйдәләрне кабатларга

2. 60 бит, 2 күнегү

3. 61 бит, 3 күнегү

69-71

Исем фиг.бар-лык һәм юклык формаларында килешләр бн төрләнеше

3

ЛКФ

Исем фиг. килеш белән төрләнешен өйрәнү

Тәрҗемә итү, җөмләләр тикшерү

1. Кагыйдәне өйрәнергә

2. 63 бит, 6 күнегү,

3. 63 бит, 7 күнегү

72-74

Кисәкчә-ләр

3

ГКФ

Тексттан кисәкчәләрне билгеләргә өйрәнү

Тәрҗемә итү, җөмләләр тикшерү

1. 64 бит, 1 күнегү

2. 64 бит, 4 күнегү

2. 65 бит, 6 күнегү

75

Җөмлә кисәкләре

1

ГКФ

Җөмлә кисәкләрен билгеләргә өйрәнү

Җөмләләр тикшерү

67 бит, 3 күнегү

76

Антонимнарны искә төшерү

1

ГКК

Сүзләрнең антоним парларын табырга өйрәнү

Тәрҗемә итү, антонимнар табу

71 бит, 12 күнегү

77-79

Кабатлау дәресләре

3

ГКК

Сүзләрнең дөрес язылышын үзләштерү, җөмлә кисәкләрен дөрес билгеләү

Сүзлек диктанты, җөмлә тикшерү, тәрҗемә итү

1. 72 бит, 2 күнегү

2. 72 бит, 6 күнегү

80

Язма эш

1

Тикшерү

Сүзләрнең дөрес язылышын үзләштерү

81

Хаталар өстендә эш

1

ОКК

Сүзләрнең дөрес язылышын истә калдыру.

Без Татарстанда яшибез (24 сәг.)

82

"Туган як" темасы

1

ЛКК

Сүзләрнең тәрҗемәсен истә калдыру

Тәрҗемә итү

74 бит, 7 күнегү

83-85

"Татарстан" темасы

3

ГКК

Сүзләрнең дөрес язылышын истә калдыру, антонимнар таба белү

Тәрҗемә итү

1. 75 бит, 1 күнегү

2. 75 бит, 2 күнегү

3. 75 бит, 4 күнегү

86-88

Теләк фиг. форма-лары

3

ГКФ

Дөрес итеп җөмләләр төзергә өйрәнү

Тәрҗемә итү, диалог төзү

1. 79 бит, 1 күнегү, истә калдырырга

2. 80 бит, 2 күнегү

3. 80 бит, 5 күнегү

89-90

Татарстан Республикасы турында сөйләшү

2

БСҮ

Җөмләләр төзү эшен активлаштыру, аларны рус теленә тәрҗемә итү үзенчәлекләрен гамәли үзләштерү

Тәрҗемә итү, җөмләләр төзү, монолог

74 бит, 3 күнегү

91-92

Туган ягым-Татарстан

2

ЛКФ

Укучыларны туган як турында белгәннәренә таянып,хикәя төзергә һәм дәлилли белергә өйрәтү.

Лексик-грамматик материалны тикшерү.

"Минем республикам" кыска хикәя

93-94

Сүз ясагыч кушымча-лар (-даш,-дәш)

2

ГКК

Сүз ясагыч кушымчалар ярдәмендә яңа сүзләр ясый белү.

Бирелгән (туган, сер, авыл һ.б.) сүзләрдән яңа сүзләр язып килергә

95-97

Тәрҗемә итү күнекмә-ләре

3

ЛКК

Җөмләләрне дөрес итеп тәрҗемә иү, җөмләләр төзү

Сорауларга җавап язу, тәрҗемә итү

1. 83 бит, 7 күнегү

2. 82 бит, 8 күнегү

98-99

Кабатлау дәресләре

2

ЛКК

Сүзләрнең синонимнарын,антонимнарын табарга һәм рус теленә тәрҗемә итәргә өйрәнү

Тәрҗемә итү, антоним, синононоим табу

язма эшкә әзерләнергә.

100

Язма эш

1

Тикшерү

Кагыйдәләрне контроль эштә дөрес куллана белү

Контроль эш

101

Хаталар өстендә эш

1

ОКК

Сүзләрнең дөрес язылышын истә калдыру

Хаталарны тикшерү.

102-105

Ел дәвамында үтелгән-нәрне кабатлау,йомгаклау

4

ЛГКК

Кагыйдәләрне куллана белү

Белемнәрне тикшерү

Кабатларга