«Жасыл экономика» жобасын жүзеге асыруға үлес қосу бастамасы

«Жасыл экономика» жобасын жүзеге асыруға үлес қосу бастамасы. Энергия тапшылық бізде ғана емес әлемде туындағалы біраз болды. Дүниежүзілік Банк және Халықаралық энергетика кеңесінің есеп мәліметтері бойынша 17 миллион халқы бар Қазақстан Орталық Азияның басқа мемлекеттерімен салыстырғанда жан басына шаққанда энергияны екі есе, ал өзге дамушы мемлекеттерге қарағанда орташа есеппен 3,5 есе көп тұтынады. Сондай-ақ, елде өндірілетін бүкіл энергияның 13%-ға жуығы жарықтандыру қажеттілігі үшін жұмсалады, ал елде шығарылатын электр қуатының 75%-ы көмірді жағу арқылы өндіріледі, бұл қоршаған ортаға едәуір залал келтіреді. Әрі жер асты-үстіндегі қазба байлықтардың бір күні сарқылатындығы ақиқат.  Дүниежүзінде «Жасыл экономика» жобасын қолдауда. Бұл жобаның тиімділігі  еліміздің әр азаматы сезініп,үлес қосуымыз қажет. Сондықтан әр сабақта тақырыпқа сай студенттердіңде бұл жобаға үлкен үлес қосу бастамалары қолға алынуда. Бұл жобаның ең негізгі бастамасы ұқыптылық.         Қуатты ұқыппен жұмсау заман талабына айналып отырғаны анық. Қарапайым халықтан бастап, ірі кешендерге дейінгі аралықтағы электр энергиясының үнемшілдік қағидалары туралы  Елбасы Н. Назарбаев « ...Өндіріс пен тұрмыста жаңа технологиялар арқылы жаппай электр қуатын барлық жерде үнемдеуге қолдау көрсету қажет» деп атап өтті .Осындай маңызды міндеттерді атқару мақсатында   Үкімет отырысында «Энергия үнемдеу-2020» бағдарламасы қабылданды.  Бағдарламаның мақсаты: Энергия тұтынуды төмендету және отын-энергетикалық ресурстарды тиімсіз пайдалануды қысқарту арқылы Қазақстан Республикасы ЖІӨ-нің энергия сыйымдылығын төмендету және энергия тиімділігін арттыру үшін жағдай жасау. Әлбетте, «адамзаттың келешегіне не әсер етеді?» деген сауалға сарабдал сарапшылардың басым көпшілігі «келешекке әсер ететін адамзаттың өзі» деп жауап берер еді. Ендеше, үнемдеу мәселесі тек  Қазақстан үшін ғана емес, жер жаһандағы аса өзекті мәселелердің біріне айналып отырғанын анық. Халықаралық «ЭКСПО-2017» көрмесі «Болашақтың энергиясы» тақырыбында Астана қаласында өткізуді жоспарлануда. Иманғали Тасмағамбетов: «Қазір әркімнің әрбір пәтердегі қарапайым электр қуатын үнемдеуден бастап «жасыл экономика» жобасын жүзеге асыруға қатысуына дейінгі үлес қосуы маңызды болмақ» деген сөзінен халыққа қатысты өзекті мәселені аңғаруға болады.                 Қарапайым мысалдан, ықтимал энергияны және соған сәйкес ақша қаражатын үнемдеуден сіздің үлесіңізді көруге болады. Мәселен, желіге қосылған электр қондырғылары күту режимінің өзінде-ақ 5-тен 10 Ваттқа дейін электр қуатын тұтынады. Тіпті, тұтынушы аппаратсыз ток көзіне жай ғана қосылып тұрған мобильді телефонды, фотоаппаратты, плеерді, ноутбукты және тағы басқа да зарядтауға арналған құрылғының өзі қараптан қарап 95% энергияны «жеп қояды» екен. Шартты түрде ток көзіне сұғулы күйінде қалдырылған сондай 4 құрылғы жылына 300/400 кВт/сағ энергия шығындайды. Ал, бұл бір адамға немесе отбасына шыққандағы есеп қана.Ал, бүкіл Бозайғыр ауылын алатын болсақ, орташа есеппен пәтер, кеңсе мен әлеуметтік нысандар ғимарат, жеке және саяжай үйлері жылына 250800 Квт/сағ электр энергиясын қарадай шығындайды.                Салыстырмалы түрде алатын болсақ, елордадағы ең ірі электр өндіруші станса – ЖЭО-2 ошағының жылдық электр қуатын өндіру көрсеткіші 2 млрд 405 млн кВт/сағат екен. Яғни, біз өндірілген қуатының 6%-нан астамын, 140 мың тонна көмірді текке жаққанымызды, экология мен атмосфераға соншалықты зиян келтіргенімізді есепке алмағанда, қарадай шығындайды екенбіз. Бұл – жарықтандырғыш шамдар мен тұрмыстық электр қондырғыларын қосуды есептемегендегі электр қуатын тұтыну көрсеткіші.                 Халықаралық энергетика агенттігінің бағалауы бойынша дүниежүзінде тұтынылатын бүкіл электр энергияның 19%-ы жарықтандыруға жұмсалады. Қазіргі замандағы жарық технологиялары электр энергиясын тұтыну мөлшерін 40%-ға дейін үнемдеуге мүмкіндік беріп, бұл көрсеткіш әлемдік ауқымда жылына 106 млрд. еуроны үнемдеуге сайма-сай. Экология тұрғысынан алып қарағанда, бұл үнемдеу көмірқышқыл газының ауаға шығарылуын жылына 555 млн. тоннаға азайтып, электр энергиясының 2 терраватын және мұнайдың 1,5 миллиардын үнемдеуге әкеледі. Еліміздегі энергияны үнемдеу және тиімділігін арттыру туралы заңды еліміздің әрбір азаматы бұлжытпай орындауы тиіс. (Қазақстан Республикасының Заңы №541-IV     26 қаңтар 2012 Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін  арттыру туралы)                 Бұл заң әр азаматтың энергияны үнемдеуде үлес қосуын ескертеді.  Қарапайым есептеулерге тоқталайық. Мәселен есептеулер бойынша 1кВт ток қуатымен 75кг көмір,35 кг мұнай өндіруге, 88 бөлке нан пісіруге,10м мата тоқуға болады екен.  Қыздыру шамдары мен құрамында сынабы бар жарық шамдарының  орнына жарықтандырудың барынша тиімді әрі үнемді көздері жарықдиодты шамдар келуі тиіс. Сондықтан электр қуатын үнемдейтін жарықдиодты шамдарын  салыстыра есептелген кестеге назар аударыңыз.  «Жасыл экономика» жобасын жүзеге асыруға үлес қосу бастамасы. Энергия тапшылық бізде ғана емес әлемде туындағалы біраз болды. Дүниежүзілік Банк және Халықаралық энергетика кеңесінің есеп мәліметтері бойынша 17 миллион халқы бар Қазақстан Орталық Азияның басқа мемлекеттерімен салыстырғанда жан басына шаққанда энергияны екі есе, ал өзге дамушы мемлекеттерге қарағанда орташа есеппен 3,5 есе көп тұтынады. Сондай-ақ, елде өндірілетін бүкіл энергияның 13%-ға жуығы жарықтандыру қажеттілігі үшін жұмсалады, ал елде шығарылатын электр қуатының 75%-ы көмірді жағу арқылы өндіріледі, бұл қоршаған ортаға едәуір залал келтіреді. Әрі жер асты-үстіндегі қазба байлықтардың бір күні сарқылатындығы ақиқат.  Дүниежүзінде «Жасыл экономика» жобасын қолдауда. Бұл жобаның тиімділігі  еліміздің әр азаматы сезініп,үлес қосуымыз қажет. Сондықтан әр сабақта тақырыпқа сай студенттердіңде бұл жобаға үлкен үлес қосу бастамалары қолға алынуда. Бұл жобаның ең негізгі бастамасы ұқыптылық.         Қуатты ұқыппен жұмсау заман талабына айналып отырғаны анық. Қарапайым халықтан бастап, ірі кешендерге дейінгі аралықтағы электр энергиясының үнемшілдік қағидалары туралы  Елбасы Н. Назарбаев « ...Өндіріс пен тұрмыста жаңа технологиялар арқылы жаппай электр қуатын барлық жерде үнемдеуге қолдау көрсету қажет» деп атап өтті .Осындай маңызды міндеттерді атқару мақсатында   Үкімет отырысында «Энергия үнемдеу-2020» бағдарламасы қабылданды.  Бағдарламаның мақсаты: Энергия тұтынуды төмендету және отын-энергетикалық ресурстарды тиімсіз пайдалануды қысқарту арқылы Қазақстан Республикасы ЖІӨ-нің энергия сыйымдылығын төмендету және энергия тиімділігін арттыру үшін жағдай жасау. Әлбетте, «адамзаттың келешегіне не әсер етеді?» деген сауалға сарабдал сарапшылардың басым көпшілігі «келешекке әсер ететін адамзаттың өзі» деп жауап берер еді. Ендеше, үнемдеу мәселесі тек  Қазақстан үшін ғана емес, жер жаһандағы аса өзекті мәселелердің біріне айналып отырғанын анық. Халықаралық «ЭКСПО-2017» көрмесі «Болашақтың энергиясы» тақырыбында Астана қаласында өткізуді жоспарлануда. Иманғали Тасмағамбетов: «Қазір әркімнің әрбір пәтердегі қарапайым электр қуатын үнемдеуден бастап «жасыл экономика» жобасын жүзеге асыруға қатысуына дейінгі үлес қосуы маңызды болмақ» деген сөзінен халыққа қатысты өзекті мәселені аңғаруға болады.                 Қарапайым мысалдан, ықтимал энергияны және соған сәйкес ақша қаражатын үнемдеуден сіздің үлесіңізді көруге болады. Мәселен, желіге қосылған электр қондырғылары күту режимінің өзінде-ақ 5-тен 10 Ваттқа дейін электр қуатын тұтынады. Тіпті, тұтынушы аппаратсыз ток көзіне жай ғана қосылып тұрған мобильді телефонды, фотоаппаратты, плеерді, ноутбукты және тағы басқа да зарядтауға арналған құрылғының өзі қараптан қарап 95% энергияны «жеп қояды» екен. Шартты түрде ток көзіне сұғулы күйінде қалдырылған сондай 4 құрылғы жылына 300/400 кВт/сағ энергия шығындайды. Ал, бұл бір адамға немесе отбасына шыққандағы есеп қана.Ал, бүкіл Бозайғыр ауылын алатын болсақ, орташа есеппен пәтер, кеңсе мен әлеуметтік нысандар ғимарат, жеке және саяжай үйлері жылына 250800 Квт/сағ электр энергиясын қарадай шығындайды.                Салыстырмалы түрде алатын болсақ, елордадағы ең ірі электр өндіруші станса – ЖЭО-2 ошағының жылдық электр қуатын өндіру көрсеткіші 2 млрд 405 млн кВт/сағат екен. Яғни, біз өндірілген қуатының 6%-нан астамын, 140 мың тонна көмірді текке жаққанымызды, экология мен атмосфераға соншалықты зиян келтіргенімізді есепке алмағанда, қарадай шығындайды екенбіз. Бұл – жарықтандырғыш шамдар мен тұрмыстық электр қондырғыларын қосуды есептемегендегі электр қуатын тұтыну көрсеткіші.                 Халықаралық энергетика агенттігінің бағалауы бойынша дүниежүзінде тұтынылатын бүкіл электр энергияның 19%-ы жарықтандыруға жұмсалады. Қазіргі замандағы жарық технологиялары электр энергиясын тұтыну мөлшерін 40%-ға дейін үнемдеуге мүмкіндік беріп, бұл көрсеткіш әлемдік ауқымда жылына 106 млрд. еуроны үнемдеуге сайма-сай. Экология тұрғысынан алып қарағанда, бұл үнемдеу көмірқышқыл газының ауаға шығарылуын жылына 555 млн. тоннаға азайтып, электр энергиясының 2 терраватын және мұнайдың 1,5 миллиардын үнемдеуге әкеледі. Еліміздегі энергияны үнемдеу және тиімділігін арттыру туралы заңды еліміздің әрбір азаматы бұлжытпай орындауы тиіс. (Қазақстан Республикасының Заңы №541-IV     26 қаңтар 2012 Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін  арттыру туралы)                 Бұл заң әр азаматтың энергияны үнемдеуде үлес қосуын ескертеді.  Қарапайым есептеулерге тоқталайық. Мәселен есептеулер бойынша 1кВт ток қуатымен 75кг көмір,35 кг мұнай өндіруге, 88 бөлке нан пісіруге,10м мата тоқуға болады екен.  Қыздыру шамдары мен құрамында сынабы бар жарық шамдарының  орнына жарықтандырудың барынша тиімді әрі үнемді көздері жарықдиодты шамдар келуі тиіс. Сондықтан электр қуатын үнемдейтін жарықдиодты шамдарын  салыстыра есептелген кестеге назар аударыңыз.    «Жасыл экономика» жобасын жүзеге асыруға үлес қосу бастамасы. Энергия тапшылық бізде ғана емес әлемде туындағалы біраз болды. Дүниежүзілік Банк және Халықаралық энергетика кеңесінің есеп мәліметтері бойынша 17 миллион халқы бар Қазақстан Орталық Азияның басқа мемлекеттерімен салыстырғанда жан басына шаққанда энергияны екі есе, ал өзге дамушы мемлекеттерге қарағанда орташа есеппен 3,5 есе көп тұтынады. Сондай-ақ, елде өндірілетін бүкіл энергияның 13%-ға жуығы жарықтандыру қажеттілігі үшін жұмсалады, ал елде шығарылатын электр қуатының 75%-ы көмірді жағу арқылы өндіріледі, бұл қоршаған ортаға едәуір залал келтіреді. Әрі жер асты-үстіндегі қазба байлықтардың бір күні сарқылатындығы ақиқат.  Дүниежүзінде «Жасыл экономика» жобасын қолдауда. Бұл жобаның тиімділігі  еліміздің әр азаматы сезініп,үлес қосуымыз қажет. Сондықтан әр сабақта тақырыпқа сай студенттердіңде бұл жобаға үлкен үлес қосу бастамалары қолға алынуда. Бұл жобаның ең негізгі бастамасы ұқыптылық.         Қуатты ұқыппен жұмсау заман талабына айналып отырғаны анық. Қарапайым халықтан бастап, ірі кешендерге дейінгі аралықтағы электр энергиясының үнемшілдік қағидалары туралы  Елбасы Н. Назарбаев « ...Өндіріс пен тұрмыста жаңа технологиялар арқылы жаппай электр қуатын барлық жерде үнемдеуге қолдау көрсету қажет» деп атап өтті .Осындай маңызды міндеттерді атқару мақсатында   Үкімет отырысында «Энергия үнемдеу-2020» бағдарламасы қабылданды.  Бағдарламаның мақсаты: Энергия тұтынуды төмендету және отын-энергетикалық ресурстарды тиімсіз пайдалануды қысқарту арқылы Қазақстан Республикасы ЖІӨ-нің энергия сыйымдылығын төмендету және энергия тиімділігін арттыру үшін жағдай жасау. Әлбетте, «адамзаттың келешегіне не әсер етеді?» деген сауалға сарабдал сарапшылардың басым көпшілігі «келешекке әсер ететін адамзаттың өзі» деп жауап берер еді. Ендеше, үнемдеу мәселесі тек  Қазақстан үшін ғана емес, жер жаһандағы аса өзекті мәселелердің біріне айналып отырғанын анық. Халықаралық «ЭКСПО-2017» көрмесі «Болашақтың энергиясы» тақырыбында Астана қаласында өткізуді жоспарлануда. Иманғали Тасмағамбетов: «Қазір әркімнің әрбір пәтердегі қарапайым электр қуатын үнемдеуден бастап «жасыл экономика» жобасын жүзеге асыруға қатысуына дейінгі үлес қосуы маңызды болмақ» деген сөзінен халыққа қатысты өзекті мәселені аңғаруға болады.                 Қарапайым мысалдан, ықтимал энергияны және соған сәйкес ақша қаражатын үнемдеуден сіздің үлесіңізді көруге болады. Мәселен, желіге қосылған электр қондырғылары күту режимінің өзінде-ақ 5-тен 10 Ваттқа дейін электр қуатын тұтынады. Тіпті, тұтынушы аппаратсыз ток көзіне жай ғана қосылып тұрған мобильді телефонды, фотоаппаратты, плеерді, ноутбукты және тағы басқа да зарядтауға арналған құрылғының өзі қараптан қарап 95% энергияны «жеп қояды» екен. Шартты түрде ток көзіне сұғулы күйінде қалдырылған сондай 4 құрылғы жылына 300/400 кВт/сағ энергия шығындайды. Ал, бұл бір адамға немесе отбасына шыққандағы есеп қана.Ал, бүкіл Бозайғыр ауылын алатын болсақ, орташа есеппен пәтер, кеңсе мен әлеуметтік нысандар ғимарат, жеке және саяжай үйлері жылына 250800 Квт/сағ электр энергиясын қарадай шығындайды.                Салыстырмалы түрде алатын болсақ, елордадағы ең ірі электр өндіруші станса – ЖЭО-2 ошағының жылдық электр қуатын өндіру көрсеткіші 2 млрд 405 млн кВт/сағат екен. Яғни, біз өндірілген қуатының 6%-нан астамын, 140 мың тонна көмірді текке жаққанымызды, экология мен атмосфераға соншалықты зиян келтіргенімізді есепке алмағанда, қарадай шығындайды екенбіз. Бұл – жарықтандырғыш шамдар мен тұрмыстық электр қондырғыларын қосуды есептемегендегі электр қуатын тұтыну көрсеткіші.                 Халықаралық энергетика агенттігінің бағалауы бойынша дүниежүзінде тұтынылатын бүкіл электр энергияның 19%-ы жарықтандыруға жұмсалады. Қазіргі замандағы жарық технологиялары электр энергиясын тұтыну мөлшерін 40%-ға дейін үнемдеуге мүмкіндік беріп, бұл көрсеткіш әлемдік ауқымда жылына 106 млрд. еуроны үнемдеуге сайма-сай. Экология тұрғысынан алып қарағанда, бұл үнемдеу көмірқышқыл газының ауаға шығарылуын жылына 555 млн. тоннаға азайтып, электр энергиясының 2 терраватын және мұнайдың 1,5 миллиардын үнемдеуге әкеледі. Еліміздегі энергияны үнемдеу және тиімділігін арттыру туралы заңды еліміздің әрбір азаматы бұлжытпай орындауы тиіс. (Қазақстан Республикасының Заңы №541-IV     26 қаңтар 2012 Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін  арттыру туралы)                 Бұл заң әр азаматтың энергияны үнемдеуде үлес қосуын ескертеді.  Қарапайым есептеулерге тоқталайық. Мәселен есептеулер бойынша 1кВт ток қуатымен 75кг көмір,35 кг мұнай өндіруге, 88 бөлке нан пісіруге,10м мата тоқуға болады екен.  Қыздыру шамдары мен құрамында сынабы бар жарық шамдарының  орнына жарықтандырудың барынша тиімді әрі үнемді көздері жарықдиодты шамдар келуі тиіс. Сондықтан электр қуатын үнемдейтін жарықдиодты шамдарын  салыстыра есептелген кестеге назар аударыңыз.    «Жасыл экономика» жобасын жүзеге асыруға үлес қосу бастамасы. Энергия тапшылық бізде ғана емес әлемде туындағалы біраз болды. Дүниежүзілік Банк және Халықаралық энергетика кеңесінің есеп мәліметтері бойынша 17 миллион халқы бар Қазақстан Орталық Азияның басқа мемлекеттерімен салыстырғанда жан басына шаққанда энергияны екі есе, ал өзге дамушы мемлекеттерге қарағанда орташа есеппен 3,5 есе көп тұтынады. Сондай-ақ, елде өндірілетін бүкіл энергияның 13%-ға жуығы жарықтандыру қажеттілігі үшін жұмсалады, ал елде шығарылатын электр қуатының 75%-ы көмірді жағу арқылы өндіріледі, бұл қоршаған ортаға едәуір залал келтіреді. Әрі жер асты-үстіндегі қазба байлықтардың бір күні сарқылатындығы ақиқат.  Дүниежүзінде «Жасыл экономика» жобасын қолдауда. Бұл жобаның тиімділігі  еліміздің әр азаматы сезініп,үлес қосуымыз қажет. Сондықтан әр сабақта тақырыпқа сай студенттердіңде бұл жобаға үлкен үлес қосу бастамалары қолға алынуда. Бұл жобаның ең негізгі бастамасы ұқыптылық.         Қуатты ұқыппен жұмсау заман талабына айналып отырғаны анық. Қарапайым халықтан бастап, ірі кешендерге дейінгі аралықтағы электр энергиясының үнемшілдік қағидалары туралы  Елбасы Н. Назарбаев « ...Өндіріс пен тұрмыста жаңа технологиялар арқылы жаппай электр қуатын барлық жерде үнемдеуге қолдау көрсету қажет» деп атап өтті .Осындай маңызды міндеттерді атқару мақсатында   Үкімет отырысында «Энергия үнемдеу-2020» бағдарламасы қабылданды.  Бағдарламаның мақсаты: Энергия тұтынуды төмендету және отын-энергетикалық ресурстарды тиімсіз пайдалануды қысқарту арқылы Қазақстан Республикасы ЖІӨ-нің энергия сыйымдылығын төмендету және энергия тиімділігін арттыру үшін жағдай жасау. Әлбетте, «адамзаттың келешегіне не әсер етеді?» деген сауалға сарабдал сарапшылардың басым көпшілігі «келешекке әсер ететін адамзаттың өзі» деп жауап берер еді. Ендеше, үнемдеу мәселесі тек  Қазақстан үшін ғана емес, жер жаһандағы аса өзекті мәселелердің біріне айналып отырғанын анық. Халықаралық «ЭКСПО-2017» көрмесі «Болашақтың энергиясы» тақырыбында Астана қаласында өткізуді жоспарлануда. Иманғали Тасмағамбетов: «Қазір әркімнің әрбір пәтердегі қарапайым электр қуатын үнемдеуден бастап «жасыл экономика» жобасын жүзеге асыруға қатысуына дейінгі үлес қосуы маңызды болмақ» деген сөзінен халыққа қатысты өзекті мәселені аңғаруға болады.                 Қарапайым мысалдан, ықтимал энергияны және соған сәйкес ақша қаражатын үнемдеуден сіздің үлесіңізді көруге болады. Мәселен, желіге қосылған электр қондырғылары күту режимінің өзінде-ақ 5-тен 10 Ваттқа дейін электр қуатын тұтынады. Тіпті, тұтынушы аппаратсыз ток көзіне жай ғана қосылып тұрған мобильді телефонды, фотоаппаратты, плеерді, ноутбукты және тағы басқа да зарядтауға арналған құрылғының өзі қараптан қарап 95% энергияны «жеп қояды» екен. Шартты түрде ток көзіне сұғулы күйінде қалдырылған сондай 4 құрылғы жылына 300/400 кВт/сағ энергия шығындайды. Ал, бұл бір адамға немесе отбасына шыққандағы есеп қана.Ал, бүкіл Бозайғыр ауылын алатын болсақ, орташа есеппен пәтер, кеңсе мен әлеуметтік нысандар ғимарат, жеке және саяжай үйлері жылына 250800 Квт/сағ электр энергиясын қарадай шығындайды.                Салыстырмалы түрде алатын болсақ, елордадағы ең ірі электр өндіруші станса – ЖЭО-2 ошағының жылдық электр қуатын өндіру көрсеткіші 2 млрд 405 млн кВт/сағат екен. Яғни, біз өндірілген қуатының 6%-нан астамын, 140 мың тонна көмірді текке жаққанымызды, экология мен атмосфераға соншалықты зиян келтіргенімізді есепке алмағанда, қарадай шығындайды екенбіз. Бұл – жарықтандырғыш шамдар мен тұрмыстық электр қондырғыларын қосуды есептемегендегі электр қуатын тұтыну көрсеткіші.                 Халықаралық энергетика агенттігінің бағалауы бойынша дүниежүзінде тұтынылатын бүкіл электр энергияның 19%-ы жарықтандыруға жұмсалады. Қазіргі замандағы жарық технологиялары электр энергиясын тұтыну мөлшерін 40%-ға дейін үнемдеуге мүмкіндік беріп, бұл көрсеткіш әлемдік ауқымда жылына 106 млрд. еуроны үнемдеуге сайма-сай. Экология тұрғысынан алып қарағанда, бұл үнемдеу көмірқышқыл газының ауаға шығарылуын жылына 555 млн. тоннаға азайтып, электр энергиясының 2 терраватын және мұнайдың 1,5 миллиардын үнемдеуге әкеледі. Еліміздегі энергияны үнемдеу және тиімділігін арттыру туралы заңды еліміздің әрбір азаматы бұлжытпай орындауы тиіс. (Қазақстан Республикасының Заңы №541-IV     26 қаңтар 2012 Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін  арттыру туралы)                 Бұл заң әр азаматтың энергияны үнемдеуде үлес қосуын ескертеді.  Қарапайым есептеулерге тоқталайық. Мәселен есептеулер бойынша 1кВт ток қуатымен 75кг көмір,35 кг мұнай өндіруге, 88 бөлке нан пісіруге,10м мата тоқуға болады екен.  Қыздыру шамдары мен құрамында сынабы бар жарық шамдарының  орнына жарықтандырудың барынша тиімді әрі үнемді көздері жарықдиодты шамдар келуі тиіс. Сондықтан электр қуатын үнемдейтін жарықдиодты шамдарын  салыстыра есептелген кестеге назар аударыңыз.    «Жасыл экономика» жобасын жүзеге асыруға үлес қосу бастамасы.  Энергия тапшылық бізде ғана емес әлемде туындағалы біраз болды. Дүниежүзілік Банк және Халықаралық энергетика кеңесінің есеп мәліметтері бойынша 17 миллион халқы бар Қазақстан Орталық Азияның басқа мемлекеттерімен салыстырғанда жан басына шаққанда энергияны екі есе, ал өзге дамушы мемлекеттерге қарағанда орташа есеппен 3,5 есе көп тұтынады. Сондай-ақ, елде өндірілетін бүкіл энергияның 13%-ға жуығы жарықтандыру қажеттілігі үшін жұмсалады, ал елде шығарылатын электр қуатының 75%-ы көмірді жағу арқылы өндіріледі, бұл қоршаған ортаға едәуір залал келтіреді. Әрі жер асты-үстіндегі қазба байлықтардың бір күні сарқылатындығы ақиқат.  Дүниежүзінде «Жасыл экономика» жобасын қолдауда. Бұл жобаның тиімділігі  еліміздің әр азаматы сезініп,үлес қосуымыз қажет. Сондықтан әр сабақта тақырыпқа сай студенттердіңде бұл жобаға үлкен үлес қосу бастамалары қолға алынуда. Бұл жобаның ең негізгі бастамасы ұқыптылық.         Қуатты ұқыппен жұмсау заман талабына айналып отырғаны анық. Қарапайым халықтан бастап, ірі кешендерге дейінгі аралықтағы электр энергиясының үнемшілдік қағидалары туралы  Елбасы Н. Назарбаев « ...Өндіріс пен тұрмыста жаңа технологиялар арқылы жаппай электр қуатын барлық жерде үнемдеуге қолдау көрсету қажет» деп атап өтті .Осындай маңызды міндеттерді атқару мақсатында   Үкімет отырысында «Энергия үнемдеу-2020» бағдарламасы қабылданды.  Бағдарламаның мақсаты: Энергия тұтынуды төмендету және отын-энергетикалық ресурстарды тиімсіз пайдалануды қысқарту арқылы Қазақстан Республикасы ЖІӨ-нің энергия сыйымдылығын төмендету және энергия тиімділігін арттыру үшін жағдай жасау. Әлбетте, «адамзаттың келешегіне не әсер етеді?» деген сауалға сарабдал сарапшылардың басым көпшілігі «келешекке әсер ететін адамзаттың өзі» деп жауап берер еді. Ендеше, үнемдеу мәселесі тек  Қазақстан үшін ғана емес, жер жаһандағы аса өзекті мәселелердің біріне айналып отырғанын анық. Халықаралық «ЭКСПО-2017» көрмесі «Болашақтың энергиясы» тақырыбында Астана қаласында өткізуді жоспарлануда. Иманғали Тасмағамбетов: «Қазір әркімнің әрбір пәтердегі қарапайым электр қуатын үнемдеуден бастап «жасыл экономика» жобасын жүзеге асыруға қатысуына дейінгі үлес қосуы маңызды болмақ» деген сөзінен халыққа қатысты өзекті мәселені аңғаруға болады.                 Қарапайым мысалдан, ықтимал энергияны және соған сәйкес ақша қаражатын үнемдеуден сіздің үлесіңізді көруге болады. Мәселен, желіге қосылған электр қондырғылары күту режимінің өзінде-ақ 5-тен 10 Ваттқа дейін электр қуатын тұтынады. Тіпті, тұтынушы аппаратсыз ток көзіне жай ғана қосылып тұрған мобильді телефонды, фотоаппаратты, плеерді, ноутбукты және тағы басқа да зарядтауға арналған құрылғының өзі қараптан қарап 95% энергияны «жеп қояды» екен. Шартты түрде ток көзіне сұғулы күйінде қалдырылған сондай 4 құрылғы жылына 300/400 кВт/сағ энергия шығындайды. Ал, бұл бір адамға немесе отбасына шыққандағы есеп қана.Ал, бүкіл Бозайғыр ауылын алатын болсақ, орташа есеппен пәтер, кеңсе мен әлеуметтік нысандар ғимарат, жеке және саяжай үйлері жылына 250800 Квт/сағ электр энергиясын қарадай шығындайды.                Салыстырмалы түрде алатын болсақ, елордадағы ең ірі электр өндіруші станса – ЖЭО-2 ошағының жылдық электр қуатын өндіру көрсеткіші 2 млрд 405 млн кВт/сағат екен. Яғни, біз өндірілген қуатының 6%-нан астамын, 140 мың тонна көмірді текке жаққанымызды, экология мен атмосфераға соншалықты зиян келтіргенімізді есепке алмағанда, қарадай шығындайды екенбіз. Бұл – жарықтандырғыш шамдар мен тұрмыстық электр қондырғыларын қосуды есептемегендегі электр қуатын тұтыну көрсеткіші.                 Халықаралық энергетика агенттігінің бағалауы бойынша дүниежүзінде тұтынылатын бүкіл электр энергияның 19%-ы жарықтандыруға жұмсалады. Қазіргі замандағы жарық технологиялары электр энергиясын тұтыну мөлшерін 40%-ға дейін үнемдеуге мүмкіндік беріп, бұл көрсеткіш әлемдік ауқымда жылына 106 млрд. еуроны үнемдеуге сайма-сай. Экология тұрғысынан алып қарағанда, бұл үнемдеу көмірқышқыл газының ауаға шығарылуын жылына 555 млн. тоннаға азайтып, электр энергиясының 2 терраватын және мұнайдың 1,5 миллиардын үнемдеуге әкеледі. Еліміздегі энергияны үнемдеу және тиімділігін арттыру туралы заңды еліміздің әрбір азаматы бұлжытпай орындауы тиіс. (Қазақстан Республикасының Заңы №541-IV     26 қаңтар 2012 Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін  арттыру туралы)                 Бұл заң әр азаматтың энергияны үнемдеуде үлес қосуын ескертеді.  Қарапайым есептеулерге тоқталайық. Мәселен есептеулер бойынша 1кВт ток қуатымен 75кг көмір,35 кг мұнай өндіруге, 88 бөлке нан пісіруге,10м мата тоқуға болады екен.  Қыздыру шамдары мен құрамында сынабы бар жарық шамдарының  орнына жарықтандырудың барынша тиімді әрі үнемді көздері жарықдиодты шамдар келуі тиіс. Сондықтан электр қуатын үнемдейтін жарықдиодты шамдарын  салыстыра есептелген кестеге назар аударыңыз.  Салыстырмалы нәтижесі: Шам түрлері       қуаты   жарық ағыны       бағасы     қызмет                                            Вт                Лм                    тг         мерзімі (сағ)      Ошибка! Закладка не определена. Бүгінгі қолданыстағы шамдарды жарықдиод шамдармен алмастыру арқылы табиғат байлығы арқылы өндіріліп жатқан электр энергиясын, әрі әр азаматтың жеке қаражатын үнемдеуге мол мүмкіндік  берері анық.  Осы есептеулерге назар аударып, ойланатын болсақ еліміздегі әр азамат «жасыл экономика» жобасына өз үлесін қоса алады. Шортанда ауданы. Бозайғыр ауылы. КММ «№5 Агротехникалық колледж» -дің Физика пәнінің оқытушысы Нурсейт Бағдагүл