Жарық кванттары туралы Планк гипотезасы. Планк формуласы

Сынып: 9 «А», «Б», «В»

Сабақтың тақырыбы: Жарық кванттары туралы Планк гипотезасы. Планк формуласы.

Сабақтың мақсаты: Жарық кванттары туралы Планк гипотезасымен және Планк формуласыман таныстыру.

Сабақтың міндеттері:

1)Оқушыларға жарық кванты туралы Планк гипотезасын түсіндіру, жарықтың алатын орны туралы өзіндік ой қорыту, Планк формуласына есептер шығарту;

2)Оқушылардың өз бетімен,топпен жұмыс істеуін негізге ала отырып,әртүрлі тапсырмалар арқылы ойлау қабілеттерін дамыту,есеп шығару біліктіліктерін дамыту, іздену дағдысын қалыптастыру;

3)Оқушылардың алған білімдерін тиянақтай отырып,тапқырлыққа,ізденіп шешім қабылдауға, ауызбіршілікке, ойын жинақтай білуге , біріне-бірі көмектесуге баулу, еңбексүйгіштікке тәрбиелеу.

Сабақтың әдісі: жеке , топпен жұмыс

Оқыту әдісі: түсіндірмелі,сын тұрғысынан ойлау стратегиясы.

Пәнаралық байланыс: математика, геометрия, жаратылыстану

Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта,презентациялар,үлестірмелі материалдар,бағалау парақтары

Күтілетін нәтижелер: Жарық кванттары туралы Планк гипотезасымен және Планк формуласыман танысып, есепте шығарудф үйренеді.

Сабаққа қажетті құралдар мен көрнекіліктер: «Физика және астрономия»,

«Әдістемелік нұсқау», плакаттар, формулалар жиынтығы.

Сабақта қамтылатын модульдер: Сыни тұрғыдан ойлау

Оқу мен оқытудағы жаңа әдіс тәсілдер

Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау

Оқу мен оқытуда АКТ технологияларды

пайдалану

Талантты және дарынды балаларды оқыту

Оқушылардың жас ерекшеліктеріне қарай

оқыту.

Сабақтың барысы:

І. «Сәлем- сөздің анасы»( ұйымдастыру кезеңі).

ІІ.«Қайталау-оқу анасы»(үй тапсырмасын сұрау)

ІІІ. «Білгенге-маржан» (жаңа сабақ)

ІV. «Сен оқысаң, мен тоқығам» (жаңа сабақты бекіту)

V. Қорытындылау .

VІ. «Жақсы баға-оқу нәтижесі» (бағалау кезеңі)

VІІ. «Үйренгенді орындап жаттығайық» (үйге тапсырма)

№

Сабақтың кезеңдері

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушылардың іс-әрекеті

1

Ұйымдастыру кезеңі

І. «Сәлем- сөздің анасы»( ұйымдастыру кезеңі).

а) сәлемдесу

ә) оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру

б) оқушылардың назарын сабаққа аудару.

В)топтастыру.

Тақтаға жабыстырылған стикерлерді алу арқылы сынып үш топқа бөлінеді.

2

Үй тапсырмасын сұрау

ІІ.«Қайталау-оқу анасы» (үй тапсырмасын сұрау)

Физикалық диктант

1.Қызған денелердің сәуле шығарып, электромагниттік энергия таратуын жылулық сәулелену деп аталады.

2.Жылулық сәулелер электромагниттік толқындар қатарына жатады.

3. Өзіне түскен әртүрлі жиіліктегі сәулелердің энергиясын толық жұтып алатын денені абсолют қара дене деп атайды.

4.Жылулық сәулелену құбылысы тек қызған денелерде ғана емес,салқын денелер де орын алады.

5.Жылулық сәулелер тек жиіліктеріне немесе толқын ұзындықтарына қарай ажырайды.

Оқушылар сұрақтарға жауап бере отырып, ойларын жинақтап, тақырыпты естеріне түсіреді.

3

Жаңа сабақ

ІІІ. «Білгенге маржан» (жаңа сабақ)

Макс Планк жылулық сәулелердің эксперименттік нәтижесін түсіндірудегі тығырықтан шығу жолын тапты.

Ол 1900 жылы « сәулелік энергия үздіксіз шығады» деген классикалық физика түсінігіне қайшы келетін батыл гипотеза ұсынды:

Абсолют қара дене жылулық сәулелерді үздіксіз шығара да, жұта да алмайды;олар тек үзікті үлес- квант түрінде ғана шығарады немесе жұтады. Сәуле арқылы тарайтын немесе жұтылатын бір үлес энергия квант деп аталады.

Квант латынша guantum -«мөлшер», яғни «үлес» деген сөздің мағынасын береді.

М.Планк дененің үзікті шығаратын немесе жұтатын бір үлес энергиясы үшін

E=hv

E-ең кіші энергия үлесі v-сәуленің жиілігі

h-Планк тұрақтысы: h=6,62*10 ^-34 Дж·с

Сонымен , сәуле шығаратын немесе жұтатын дене өзінің энергиясын үзікті түрде : 1Е, 2Е, 3Е, nЕ шамасына өзгертеді.

Дененің энергиясы бір квантқа бүтін n санына еселеніп қана өзгереді: En= nЕ= nhv

n-электромагниттік сәуле энергиясын таситын фотондар саны ( фотон-тыныштық массасы нөлге тең элементар бөлшек);

Е-әрбір фотонға тиесілі ең кіші бір үлес энергия, яғни бір үлес энергия, яғни бір квант

Классикалық теория бойынша , энергия үздіксіз өзгереді және нөлден бастап шексіздікке дейін кез келген мәнді қабылдай алады.

Планк керісінше, энергияның үзікті өзгеретінін және белгілі бір нақтылы мәндерді қабылдайтынын болжады.

Планктің ғылыми болжамы абсолют қара дененің тәжірибеде байқалған жылулық сәулелену құбылысын түсіндіріп берді. Планк гипотезасы негізінде салынған Е (λ) 2-қисық эксперимент жүзінде алынған 1-қисықпен дәлме-дәл келеді.

Планк гипотезасы қазіргі физика деп аталатын жаңа кванттық физиканың негізін қалауға зор көмегін тигізді.

Топтар өз топтарына берілген мәтіндерді оқып, топпен ақылдасып, өз топтарына берілген мәтіндерді түсіндіреді.

4

Есептер шығару

Кім жүйрік?

Білгеннің үстіне біле берейік!

Есептер шығарып үйренейік!

Тақырып бойынша білімді жаттығу есептерін шығару барысында дамыту, үш топқа ортақ есептер беріледі,үш топ жарыса отырып тақтаға шығып орындайды.

№1

Фотонның энергиясы 2,8*10 ^-19 Дж.Электромагниттік толқын ұзындығы қандай?

№2

Қуаты 100 Вт жарық көзі 1 секундта 5*10²⁰ фотон шығарады. Сәуленің орташа толқын ұзындығы қандай?

№3

Қандай электромагниттік толқын ұзындығында фотон энергиясы 9,93*10^-9 Дж-ге тең?

Оқулықтағы 38 -жаттығудың есептерін оқушылар топтарындағы оқушылармен ақылдаса отырып, есептерді шығарады.

5

Сабақты бекіту

ІV.«Сен оқысаң, мен тоқығам» (жаңа сабақты бекіту)

Физикалық сөздік

Гипотеза-болжам

Дискретті-үзікті

Квант-мөлшер,үлес, бір үлес энергия

Фотон-тыныштық массасы нөлге тең элементар бөлшек

Сұрақтарға оқушылар топтасып та жекелеп те жауап беруге болады.

6

Кері байланыс

Кері байаныс аузша алынады

Оқушылар сабақтан алған әсерлерін қолды көтеру арқылы білдіреді.

7

Бағалау

Оқушыларды сабаққа қатысуларына және нақты әрі дұрыс жауап берулеріне қарап бағалау.

8

Үйге тапсырма

VІІ. «Үйренгенді орындап жаттығайық» (үйге тапсырма)

§48 оқу.38-жаттығу (2)