4 г сыйныфы (рус төркеме) өчен әдәби уку буенча эш программасы (сәгать күләме атнага 3 сәгать, елга 102 сәгать)

Предмет

Программа буенча сәг.саны

Укыту планы буенча сәг.саны

Әдәби уку

70/2

102/3

Программаның эчтәлеге

№

Бүлекләр

Сәгать саны

Программада

Эш программасында

Эш программасында

тат.теле

уку

1

Яңа уку елы котлы булсын!

20

25

15

15

2

Кошлар һәм хайваннар дөньясында

20

20

12

29

3

Кышкы уеннар

25

25

15

14

4

Минем дусларым

25

25

15

13

5

Дүрт аяклы дусларыбыз

15

15

9

10

6

Яз килә

20

20

12

9

7

Татарстан

20

20

12

7

8

Матур җәй җитә

25

25

15

8

Барлыгы

170

175

102

102

Белем бирү эчтәлеге

Тема

Сәг. саны

Сөйләм үрнәкләре

Коммуникатив максат

Яңа уку елы котлы булсын!

15

Яңа уку елы башланды. Без тагын мәктәпкә килдек. Бүген мәктәптә зур бәйрәм. Без укытучыларны яңа уку елы белән котладык. Аларга чәчәк бәйләмнәре бирдек.

Беренче сентябрь көне ничек узуы турында сөйли белү.

Дәресләр расписаниесе турында хәбәр итү.

1-3 нче сыйныф сөйләм үрнәкләре.

Уку-язу әсбапларының барлыгы, юклыгы турында хәбәр итә белү, аларны сорап ала белү.

Әни, миңа яңа сумка ал әле, зинһар.

Әти-әниеңнән уку-язу әсбаплары алуларын итагатьле итеп сорый белү.

1-3 нче сыйныф сөйләм үрнәкләре.

Әңгәмәдәшеңнең ничәнче сыйныфта укуын, нинди өй эшләрен әзерләвен, дәрестә нәрсәләр эшләвен сорый белү.

Сәгать 7 дә торам. Зарядка ясыйм. Өйдә булышам. Дәрес әзерлим. Саф һавада уйныйм.

Көндәлек режим турында сөйли белү.

Мин тәртип яратам. Минем эш урыны чиста. Өстәлдә кирәкле китаплар, дәфтәрләр бар.

Эш урыны турында сөйли белү.

Контроль эш булды. Мисалны дөрес чиште, мисалны дөрес чишмәде.

Контроль эш булуын әйтә белү. Дөрес эшләү, дөрес эшләмәү турында хәбәр итә белү.

Уку һәм сөйләшү өчен әсәрләр: Р. Миңнуллин "Үсми калган хәреф", Б. Рәхмәт "Хисап мәсьәләләре", Х. Гарданов "К" хәрефе".

Кошлар һәм хайваннар дөньясында

29

1-3 нче сыйныф сөйләм үрнәкләре. Көннәр кыскара. Төннәр озыная.

Көз билгеләре турында сөйли белү.

Бүген салкын. Җил төньяктан. Казанда төнлә минус 8, көндез минус 5.

Һава торышы турында мәгълүмат бирә белү.

Безнең як дару үләннәренә бай. Дару үләннәре сәламәтлек өчен файдалы. Бака яфрагы ашказа-ны өчен файдалы. Үги ана яфрагы, мәтрүшкә салкын тигәннән дәвалый.

Дару үләннәре турында мәгълүмат бирә белү.

Песнәк - бик хәрәкәтчән, җитез кош. Ул бик тырыш. Җылы якларга китми, бездә кала. Кышын аңа җим бирергә кирәк.

Кошлар турында белешмә бирә белү.

Кошларга кыш көне салкын. Кошлар кыш көне туңалар. Кешеләр кошларга җимлекләр ясыйлар, кошларны ашаталар.

Кошларга ярдәм итү турында сөйли белү.

Әнисә кошны ашата, чөнки ... Әнисә кошларны ярата, шуңа күрә ...

Геройның эш-гамәлләре аша аны характерлый белү, аңа бәя бирү, яңа хикәяләр төзү.

Укылган хикәяләрнең эчтәлеген сөйли белү.

Уку һәм сөйләшү өчен әсәрләр: М.Җәлил "Көз җитте", Ш. Маннур "Кошлар китә", Г. Лотфи "Песнәк белән Әнисә", Җ. Тәрҗеманов "Чирик"

1-3 нче сыйныф сөйләм үрнәкләре. Аның төсе ... . Ул ... белән туклана. Ул кыш көне ... . Ул ... ашый. Ул ... бирә.

Хайваннар турында сорый һәм белешмә бирә белү.

Аларны тасвирлый белү.

Укылган хикәяләрнең эчтәлеген сөйли белү.

Уку һәм сөйләшү өчен әсәрләр: Г. Тукай "Ташбака белән Куян", татар халык әкиятләре, Ә. Кари "Тиен"

Кышкы уеннар

14

1-3 нче сыйныф сөйләм үрнәкләре. Мин чаңгы шуа беләм. Минем яңа чанам бар. Син шугалакка барасыңмы? Әйдә урамга чыгабыз, чаңгы шуабыз.

Кыш билгеләрен сөйли белү. Кышкы уеннарны әйтә белү, уенга чакыра белү.

Коля батыр, рәхимле, тәрбияле...

Образга характеристика бирә белү.

Безнең мәктәптә Яңа ел бәйрәме 29 нчы декабрьдә була. Ул сәгать 2 дә башлана.

Яңа ел турында сөйли белү. Бәйрәмдә нишләгәңне әйтә белү. Яңа елга багышланган шигырьләрне яттан сөйләү, җырлар җырлау.

Уку һәм сөйләшү өчен әсәрләр: Г. Рәхим "Мин ясаган кар бабай", Җ. Дәрзаман "Камыраяк", Б. Рәхмәт "Яңа ел килгәч"

Минем дусларым

13

Минем дустым бар. Аның исеме - Айсылу. Без аның белән бергә укыйбыз. Без бергә мәктәптә йөрибез, кибеткә барабыз, мәсьәлә чишәбез, дәрес әзерлибез, уйныйбыз. Ул тырыш, әдәпле, тыйнак. Ул миңа ярдәм итә. Мин дә аңа булышам. Әни, мин Чулпаннарга барыйм әле. Ләлә елый, чөнки аның әтисе юк.

Үзеңнең дустың турында сөйли белү.

Укылган хикәяләрнең эчтәлеген сөйли белү.

Уку һәм сөйләшү өчен әсәрләр: Г. Баширов "Сылтау", И.Туктар "Алма", Д. Аппакова "Шыгырдавыклы башмаклар"

Дүрт аяклы дусларыбыз

10

Койрыгы йомшак, колагы кечкенә, күзе яшел, озын колаклы, командалар үти, тәпиен бирә.

Айдар - игътибарлы, рәхимле малай.

Ул ярдәмчел. Ул песине, этне бик ярата, аларны ашата.

Дүрт аяклы дусларны тасвирлый белү.

Уку һәм сөйләшү өчен әсәрләр: Р. Мингалим "Дөньяда бер эт бар иде", Г. Мөхәммәтшин "Ак песи", Р. Батулла "Чикыл белән Мырый"

Яз килә

9

1-3 нче сыйныф сөйләм үрнәкләре. Бари Рәхмәт - шагыйрь. Ул балалар өчен шигырьләр язган. Аның шигырьләрен балалар бик яраталар.

Автор турында кечкенә белешмә бирү.

Каен бөресе, каен яфрагы.

1-3 нче сыйныф сөйләм үрнәкләре.

Яз билгеләре турында сөйли белү.

8 нче Март бәйрәме белән котлый белү.

Мин өйдә савыт-саба юам... Ләлә - эшчән кыз, чөнки ул...

Өй хезмәтендә катнашуың турында әйтә белү, образга бәя бирү.

Уку һәм сөйләшү өчен әсәрләр: Б. Рәхмәт "Яз килә", К. Маховский "Язгы авазлар", М. Садри "Минем әби", Л. Толстой "Әбисе белән оныгы", М. Газизов "Рәхмәт"

Татарстан

7

1-3 нче сыйныф сөйләм үрнәкләре. Безнең туган җиребез - Татарстан. Аның башкаласы - Казан шәһәре. Ул Идел елгасы буена урнашкан.

Татарстан турында кыскача мәгълүмат бирә белү.

Үзең яшәгән шәһәр турында сөйли белү.

Казан - зур шәһәр. Казанда театрлар, музейлар күп. Казанда Г. Тукай, М. Җәлил, М. Горький, С. Сәйдәшев музейлары бар.

Татарстанда төрле милләтләр яши. Алар дус, тату яшиләр.

Татарстанның үз гербы, флагы, гимны бар.

Казан шәһәре турында сөйли белү.

Беләзек. Аны кулга кияләр.

Алка. Аны колакка тагалар.

Муенса. Аны муенга тагалар.

Читек. Ул төрле бизәкле була.

Татарларның милли киемнәре турында сөйли белү.

Матур җәй җитә

5

• Син җәй көне кая барасың?

• Мин җәй көне авылга барам. Анда әби белән бабай яшиләр.

• Мин җәй көне урманга барам, җиләк җыям. Мин җәй көне лагерьдә ял итәм. Лагерь күл буенда урнашкан. Мин дуслар белән ял итәм.

Җәй көне кая бару турында сөйләшү.

Бакчада эшлим. Чүп утыйм. Су сибәм. Су алып кайтам.

Җәйге бакчада хезмәт турында сөйли белү.

Уку һәм сөйләшү өчен әсәрләр: Ш. Галиев "Тәмле җәй", Р. Корбан "Җиләктә", Г. Нәбиуллин "Урман сөйләшә"

Барлыгы 102 сәгать

Татар теленә өйрәтүнең предмет нәтиҗәләре.

Тыңлап аңлау

Диалогик сөйләм

Монологик сөйләм

Уку

Дәрестә әйткән сүзләрне, җөмләләрне тыңлап тәрҗемә итә белү.

Текстны тыңлап, җөмлә санын билгеләү.

Дәрес барышында җанлы сөйләмне тыңлап, төшенеп баруга һәм аралаша алуга ирешү;

0,2-0,4 минутлык текстны тыңлап, аның төп эчтәлеген сөйләп бирү.

Лексик тема буенча сөйләшү үткәрү (һәр укучының репликалар саны 5 тән ким булмаска тиеш);

Тиешле сорау яки җавап репликаларын өстәп, диалог төзү;

Укылган яки тыңланган текстның төп эчтәлеге буенча сораулар куя һәм җавап бирә белү.

Укытучы тәкъдим иткән тема буенча хикәя төзеп сөйләү (җөмләләр саны 6 дан ким булмаска тиеш);

Хикәянең ахырын уйлап бетерү;

Диалогик сөйләмне монологка әйләндерү;

Укылган яки тыңланган текстның төп эчтәлеген сөйләп бирү.

Текстны аңлап эчтән уку;

Укылган текстның эчтәлеге буенча сораулар куя һәм сорауларга дөрес җавап бирә белү;

Укылган текстның эчтәлеген кыскача сөйләп бирү;

Сүзлектән файдаланып, таныш булмаган сүзләрнең мәгънәләрен ачыклау;

Татар халык авыз иҗаты үрнәкләрен дөрес интонация белән укый һәм аңлый белү.

Кечкенә күләмле шигырьләрне яттан сөйләү

Әдәби укуга өйрәтүнең предмет нәтиҗәләре.

Диалогик сөйләм

• өйрәнелгән эчтәлек нигезендә әңгәмәдәшең белән контакт урнаштыра, сорау куя, җавап бирә, кире кага, раслый белү;

• программада күрсәтелгән темалар буенча укытучының сорауларына жавап бирү һәм сораулар куя белү;

• дәреслектә бирелгән үрнәк диалогларны сәнгатьле итеп уку, сөйләү һәм охшаш диалоглар төзү, программада күрсәтелгән коммуникатив максатлар буенча әңгәмәдә катнаша алу.

Монологик сөйләм

• җанлы һәм җансыз предметларны, рәсем, картина эчтәлеген сурәтләп сөйли белү;

• тәкъдим ителгән план, терәк сүзләр ярдәмендә укылган өзек яисә караган рәсем буенча, өйрәнелгән җөмлә төрләрен файдаланып, хикәя төзү;

• укыган хикәяләрнең эчтәлеген сөйли белү;

• үзе, гаиләсе һәм дуслары турында кечкенә информация бирә белү.

Уку

• татар алфавитындагы хәрефләрне таный белү;

• хәреф-аваз системасын аера, татар теленә хас булган авазларны дөрес әйтеп укый белү;

• дәреслектә уку өчен бирелгән җөмләләрне, текстларны дөрес интонация белән укый белү;

• тексттагы тыныш билгеләренә карата тиешле пауза һәм интонацияләрне үтәү,өтерләр янындагы сүзләрне тиңдәшлек, эндәшү интонацияләре белән уку;

• укыган материалның эчтәлегеннән кирәкле мәгълүматны аерып ала белү;

• кечкенә күләмле шигырьләрне яттан сөйләү;

• укыганда сүзлекләр куллана белү.

Шәхси һәм метапредмет нәтиҗәләр

УМКда, Федераль дәүләт башлангыч белем бирү стандартлары таләп иткәнчә, укытуның предмет нәтиҗәләреннән тыш, һәр тема буенча күзалланган шәхси һәм метапредмет нәтиҗәләр дә күрсәтелде. Шәхси нәтиҗәләр дигәндә укучының үзенә һәм үзенең әйләнә-тирәсендәге кешеләргә карата, тормыштагы яшәеш проблемаларына карата формалашкан карашлар кыйммәте күз алдында тотыла. Белем алуның башлангыч этабын төгәлләгәндә түбәндәге шәхси кыйммәтләр формалашкан булу күзаллана:

• шәхесара һәм мәдәниара аралашуда татар телен куллануга уңай караш булдыру һәм аны яхшы өйрәнү теләген формалаштыру;

• әхлакый кагыйдәләрдә ориентлашу, аларны үтәүнең мәҗбүрилеген аңлау;

• әдәби әсәрләрдәге төрле тормыш ситуацияләренә һәм геройларның гамәлләренә гомумкешелек нормаларыннан чыгып бәя бирү;

• "Гаилә", "туган ил", "мәрхәмәтлелек", "башкаларга карата түземлелек" төшенчәләрен кабул итү, аларның кадерен белү;

• Ярдәмчеллек, башка кешеләргә кайгыртучан булу.

Метапредмет нәтиҗәләр дигәндә реаль тормышта туган проблемаларны хәл итү өчен кирәк булган универсаль уку гамәлләрен (регулятив, коммуникатив, танып-белү) күз алдында тотабыз. Бу гамәлләр уку эшчәнлеген оештыруның һәм төп компетенцияләр формалаштыруның нигезе булып тора. Татар теле, танып белү чарасы буларак, укучыларның фикер йөртү, интеллектуаль һәм иҗади сәләтләрен үстерүгә хезмәт итә.

Универсаль уку гамәлләре

танып-белү

• фикерләүне үстерү белән бәйле психик функцияләр: логик фикерләү, сәбәп-нәтиҗә бәйләнешләрен табу, индуктив, дедуктив фикерли белү;

• классификацияләү өчен уртак билгеләрне билгеләү;

• ихтыяр көче, максатчанлык, активлык кебек сәләтләрне формалаштыру;

• үрнәк буенча эшли белү;

• аерым темаларга караган сорауларга җавап бирә белү;

• рәсем буенча җөмләләр, сораулар төзи белү;

• аңлап укый белү;

• укылган яки тыңланган мәгълүматның эчтәлегенә бәя бирә белү;

регулятив

• уку хезмәтендә үзеңә максат куя, бурычларны билгели белү;

• эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра, нәтиҗәле эш алымнарын таба белү;

• уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү;

• уку хезмәтеңә бәя бирә белү;

• укудагы уңышларның, уңышсызлыкларның сәбәбен аңлый, анализлый белү

• укытучының күрсәтмәләрен аңлап үти белү;

• дәрескә кирәкле уку-язу әсбапларын әзерли белү, алар белән дөрес эш итә белү;

• дәрестә эш урынын мөстәкыйль әзерли белү һәм тәртиптә тоту күнекмәләрен үстерү;

коммуникатив

• әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый, белән аралаша белү күнекмәләрен формалаштыру;

• аралаша белү сәләтен үстерү (аралашучанлык, хислелек, эмпатия хисләре);

• парларда һәм күмәк эшли белү;

• әңгәмәдәшең белән контактны башлый, дәвам итә, тәмамлый белү.

Календарь-тематик план

№

Бүлек исеме һәм

дәрес темасы

Сәг. саны

Эчтәлек элементлары

Укучылар эшчәнлеге

Көтелгән нәтиҗәләр

Үткәрелү вакыты

план

факт

4 Г

I чирек

Яңа уку елы котлы булсын! (15 сәг)

1

Яңа уку елы котлы булсын!

1

Беренче сентябрь көне ничек узуы турында сөйләшү.

Белем бәйрәме белән котлау. Бер-береңә комплиментлар әйтү

1 нче сентябрь бәйрәме белән котлый белү. Бер-береңә комплиментлар әйтә белү

01.09

2

Уку-язу әсбаплары

1

Уку-язу әсбаплары турында сөйләшү

Дәреслек, рәсемнәр белән эш, диалогик сөйләм

Уку-язу әсбапларының исемен сорый, үзеңә ала, иптәшеңә бирә белү

02.09

3

С.Маршак "Һәр атнада җиде көн"

1

"Һәр атнада җиде көн" шигыре белән таныштыру

Уку-язу әсбапларын алу турында, барлыгын, юклыгын әйтү

Яңа уку елына нинди уку-язу әсбапларын алу турында, уку-язу әсбапларының барлыгын, юклыгын әйтә белү

04.09

4

Х.Гарданов "К хәрефен белегез, Кны дөрес әйтегез"

1

Х.Гарданов "К хәрефен белегез, Кны дөрес әйтегез" шигыре белән таныштыру

Шигырь уку, күнегүләр эшләү, монологик сөйләм

Татар теленең хәреф-аваз системасын сөйли белү

08.09

5

Р. Миңнуллин. "Үсми калган хәреф"

1

Р. Миңнуллин. "Үсми калган хәреф" белән таныштыру

Шигырь уку, күнегүләр эшләү, диалогик сөйләм

Шигырьне сәнгатьле укый белү. ң авазының дөрес әйтелешен үзләштерү

09.09

6

Р.Миңнуллин "Санарга өйрәнәбез"

1

Р.Миңнуллин "Санарга өйрәнәбез" шигыре белән таныштыру

Дәреслек белән эш, сорауларга җавап бирү

Тәртип саннарын куллана белү. Үзең турында сөйли белү.

11.09

7

"Эш урыны" хикәясе

1

"Эш урыны" хикәясе белән таныштыру

Эш урыны турында сөйләү.

Фикереңне дәлилли белү (шуңа күрә, чөнки)

15.09

8

"Эш урыны" темасына диалог төзү

1

Эш урыны турында сөйләшү

Сорауга җавап бирү

16.09

9

Без дәрестә

1

Сөйләм телен үстерү.

Парларда эшләү, монологик сөйләү

Үзеңнең, иптәшеңнең уку хезмәтен атый белү.

18.09

10

"Контроль эш" хикәясендәге лексик-грамматик материал

1

Уку эшчәнлеген оештыру, проблеманы билгеләү

Дәреслек белән эш, сорауларга җавап бирү

Нинди предметтан контроль эш икәнен, дөрес эшләгәнне,эшләмәгәнне әйтә белү.

22.09

11

"Контроль эш" хикәясе

1

"Контроль эш" хикәясе белән таныштыру

Контроль эш булуын әйтү. Дөрес эшләү, дөрес эшләмәү турында хәбәр итү.

Сәнгатьле уку. Геройларны характерлый белү

23.09

12

Без хикәя язабыз

1

Хикәя язу алымнары

Хикәя язу, аны сөйләү

Яңа хикәя язу, аны сөйли белү

25.09

13

Г.Тукай - бөек шагыйрь

1

Г.Тукайның биографиясен сөйләү, иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү

Дәреслек белән эш, сорауларга җавап бирү, ситуатив күнегүләр

Г. Тукай турында сөйли белү.

29.09

14

Г.Тукай "Сабыйга"

1

Г.Тукай "Сабыйга" шигыре белән таныштыру

Сәнгатьле уку.

Урамга чакыра, чыкмау сәбәбен аңлата белү. Геройларны характерлый белү

30.09

15

"Яңа уку елы котлы булсын!" темасын кабатлау

1

Сорау - җавап, диалоглар төзеп сөйләшү

Рәсемнәр белән эшләү, сорауларга җавап бирү

02.10

Кошлар һәм хайваннар дөньясында(29 сәг)

16

"Көз"темасы лексикасы

1

Ишетеп тыңлау, төп фикерне әйтә белү

Дәреслек белән эш, сорауларга җавап бирү, ситуатив күнегүләр

Көз айларын атый, көз билгеләрен әйтә белү

6.10

17

Җ.Тәрҗеманов "Табигать китабы"

1

Җ.Тәрҗеманов "Табигать китабы"

Сәнгатьле уку, диалогик сөйләм

Сәнгатьле укый белү.

07.10

18

Г.Тукай "Елның дүрт фасылы"

1

Нәрсә ул табигать? Г.Тукай "Елның дүрт фасылы"

Ел фасыллары билгеләрен әйтү

Ел фасыллары билгеләрен белү

09.10

19

Көзге табигать

1

Көзге табигать турында сөйләшү

Көз билгеләре турында сөйләү.

Көз билгеләрен әйтә белү

13.10

20

Һава торышы

1

Һава торышы турында мәгълүмат.

Һава торышы турында мәгълүмат бирү.

Һава торышын әйтә белү

14.10

21

Г.Гәрәева "Көз һәм балалар җыры"

1

Г.Гәрәева "Көз һәм балалар җыры"

Сәнгатьле, рольләргә бүлеп уку

Сәнгатьле, рольләргә бүлеп укый белү.

16.10

22

Дару үләннәре.

1

Дару үләннәре турында мәгълүмат бирә белү.

Дару үләннәре турында сөйләү.

Дару үләннәре исемнәрен, аларның кирәклеген әйтә белү

20.10

23

Мин даруханәгә барам. Диалог

1

21.10

24

В.Монасыйпов "Шифалы табиблар"

1

В.Монасыйпов "Шифалы табиблар" белән таныштыру

Сәнгатьле, рольләргә бүлеп уку

Сәнгатьле, рольләргә бүлеп укый белү.

23.10

25

Туган якның хайваннары

1

Туган якның хайваннары белән таныштыру

Хайван атамаларын әйтү

Хайван атамаларын белү

27.10

26

Кошлар безнең дусларыбыз. "Очты-очты" уены

1

Кошлар турында белешмә

Рәсем буенча эш, уку, сорауларга җавап бирү, тыңлау, парлап эшләү

Кош исемнәрен, бездә кышлаучы, җылы якка китүче кошларны сорый, әйтә белү

28.10

27

Канатлы дуслар. Алар ниндиләр?

1

Кошлар турында белешмә

Кошлар турында сөйләү, монологик сөйләм

30.10

II чирек

28

Б.Рәхмәт "Кошлар киткәндә"

1

Б.Рәхмәт "Кошлар киткәндә" белән таныштыру

Кошларга ярдәм итү турында сөйләү

Кошлар турында сөйли белү

10.11

29

Г. Лотфи. "Песнәк белән Әнисә"

1

Г. Лотфи. "Песнәк белән Әнисә" белән таныштыру

Геройның эш-гамәлләре аша аны характерлау, аңа бәя бирү, яңа хикәяләр төзү.

Укылган хикәяләрне сәнгатьле уку, эчтәлекләрен сөйләү.

Хикәяне сәнгатьле укый белү. Хикәягә план төзи, план буенча сөйли белү

11.11

30

Г. Лотфи. "Песнәк белән Әнисә" хикәясендә геройлар

1

Г. Лотфи. "Песнәк белән Әнисә" хикәясендә геройларга характеристика бирү

13.11

31

Җ. Тәрҗеманов. "Чирик"

1

Җ. Тәрҗеманов. "Чирик" белән таныштыру

Хикәяне сәнгатьле укый, сөйли белү

17.11

32

Җ. Тәрҗеманов. "Чирик" (II кисәк)

1

Җ. Тәрҗеманов. "Чирик" (II кисәк) белән таныштыру

Хикәянең эчтәлеген сөйли белү. Чөнки, шуңа күрә теркәгечләрен сөйләмдә куллана белү

18.11

33

Җ. Тәрҗеманов. "Чирик" (III кисәк)

1

Җ. Тәрҗеманов. "Чирик" (III кисәк) белән таныштыру

Хикәяне сәнгатьле укый, сөйли белү

20. 11

34

Җ. Тәрҗеманов. "Чирик" хикәясенә план төзү

1

Җ. Тәрҗеманов. "Чирик" хикәясенә план төзү

Укыган буенча сорауларга җавап бирә белү

Хикәянең эчтәлеген белү

24.11

35

Кошлар турында белешмә.

1

Иптәшеңә сорау бирү, фикерен тыңлый белү күнекмәләре булдыру

Сорауларга җавап бирү, ситуатив күнегүләр

Укылган тексттан чыгып кошларны тасвирлый белү.

25.11

36

Йорт хайваннары

1

Йорт хайваннары һәм кыргый хайваннар турында сөйләшү

Хайваннар турында сорый һәм белешмә бирә белү.

Аларны тасвирлау.

Укылган хикәяләрнең эчтәлекләрен сөйләү.

Дәреслек, рәсемнәр белән эш, күнегүләр, диалогик, монологик сөйләм

Йорт, кыргый хайваннарның исемнәрен атый, аларны сурәтли белү

27.11

37

Кыргый хайваннар

1

01.12

38

Ә. Кари. "Тиен"

1

Тиен турында әңгәмә

Тиен турында сөйли белү

02.12

39

Г. Тукай. "Ташбака белән куян"

1

Г. Тукай. "Ташбака белән куян" әкияте белән таныштыру

"Ташбака белән куян" әкиятенең эчтәлеген сөйли белү

04.12

40

"Яшел энәле керпе" әкияте

1

"Яшел энәле керпе" әкияте белән таныштыру

Хикәяне сәнгатьле уку, эчтәлеген сөйли белү. Яңа ел бәйрәмендә нәрсә эшләгәнеңне әйтә белү

08.12

41

"Яшел энәле керпе" әкиятен анализлау

1

"Яшел энәле керпе" әкиятен анализлау

09.12

42

"Керпе ‒ табигатьнең бер сере" тексты

1

"Керпе ‒ табигатьнең бер сере" тексты белән таныштыру

Керпе турында сөйли белү.

11.12

43

"Керпе ‒ табигатьнең бер сере" тексты. Диалогны сәхнәләштерү

1

Фикерне логик чылбырга салу, сәхнәләштерү күнекмәләре булдыру

Сөйләм телен үстерү.

Диалогны сәхнәләштерү

15.12

44

"Хайваннар дөньясында" темасын кабатлау

Дәреслек белән эш, сорауларга җавап бирү, ситуатив күнегүләр

План буенча эшләү.

16.12

Кышкы уеннар (14 сәг)

45

Кыш айлары, кыш билгеләре

1

Көз, кыш билгеләрен сөйләү, чагыштырып нәтиҗә ясау

Рәсем ясау.

Кыш айларын атый, көз, кыш билгеләрен әйтә белү

18.12

46

Ә.Ерикәй "Беренче кар"

1

Ә.Ерикәй "Беренче кар" белән таныштыру

Кыш билгеләрен сөйләү

Сәнгатьле укый белү

22.12

47

Г. Бакир "Кышкы уен"

1

Г. Бакир "Кышкы уен" белән таныштыру

Шигырьне сәнгатьле уку

Кар бабай ясауны сөйли белү. Дустыңны уенга, кар бабай ясарга чакыра белү.

23.12

48

Б. Рәхмәт. "Яңа ел килгәч"

1

Б. Рәхмәт. "Яңа ел килгәч" белән таныштыру. Яңа ел бәйрәме турында сөйләшү

Шигырьне ятлау, дәреслек белән эш

Яңа ел турында сөйли белү. Бәйрәмдә нишләгәңне әйтә белү. Яңа елга багышланган шигырьләрне яттан сөйләү, җырлар җырлау.

25.12

III чирек

49

Башка илләрдә Яңа ел башкача

1

Яңа ел турында сөйләшү

Яңа ел турында сөйләү

Башка илләрдәге Яңа ел турында сөйләшү

12.01

50

Яңа ел бәйрәме белән котлау

1

Яңа ел бәйрәме турында сөйләү, бәйрәмнәрне искә төшерү

Открыткаларга котлауларны язу.

Яңа ел бәйрәме белән котлый белү. Яңа ел бәйрәменә чакыра белү.

13.01

51

"Кышкы каникулда" темасы буенча диалог төзү

1

Диалоглар төзү

Әңгәмә булдыру

Каникулда кайда булганыңны әйтә белү.

15.01

52

А.Алиш - балалар язучысы.

1

А.Алишның биографиясен сөйләү, иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү

Дәреслек белән эш, сорауларга җавап бирү, ситуатив күнегүләр

А.Алиш турында сөйли белү.

19.01

53

А.Алиш "Куян кызы"

1

А.Алиш "Куян кызы" белән таныштыру

Хикәяне сәнгатьле уку, эчтәлеген сөйләү

Хикәяне сәнгатьле укый, эчтәлеген сөйли белү. Кай төшең авыртканын әйтә белү. Нәрсә кигәнеңне әйтә белү

20.01

54

А.Алиш "Куян кызы" әкиятен сәхнәләштерү

1

А.Алиш "Куян кызы" әкиятен сәхнәләштерү

Әкиятне сәхнәләштерү

Әкиятне сәхнәләштерә алу

22.01

55

"Елга буенда" хикәясе

1

"Елга буенда" хикәясе белән таныштыру

Образга характеристика бирү.

Хикәяне сәнгатьле уку, эчтәлеген сөйли белү, образга бәя бирү

26.01

56

"Елга буенда" хикәясе. Образга бәя бирү

1

27.01

57

Кышкы уеннар

1

Кышкы уеннар белән таныштыру

Кышкы уеннарны өйрәнү, уенга чакыру.

Дустыңны шугалакка чакыра белү. Уенга чыкмауның сәбәбен әйтә белү. Һава торышын әйтә белү

29.01

58

"Кышкы уеннар" темасын кабатлау

1

Сорау - җавап күнегүләре, ишетеп тыңлау

Сөйләм телен үстерү.

Кышкы уен төрләрен әйтә, уенга чакыра; тауга барганыңны, кайтканыңны, тауда чаңгы шуганыңны әйтә белү.

02.02

Минем дусларым (13 сәг)

59

"Минем дустым" темасына сөйләшү

1

"Минем дустым" темасына сөйләшү

Үзеңнең дустың турында сөйләү.

Укылган хикәянең эчтәлеген сөйләү. Дәреслек белән эш

Схема буенча дустың турында сөйли белү

03.02

60

"Минем дустым" хикәясе

1

"Минем дустым" хикәясе белән таныштыру

Дустыңны уенга чакыра белү. Дәрескә әзерлек турында сөйләшү. Дустың белән нинди эшләр эшләү турында сөйләшү.

05.02

61

Г. Бәширов. "Сылтау"

1

Г. Бәширов. "Сылтау" белән таныштыру

Образга характеристика

Хикәяне сәхнәләштерә алу. Кызның ни өчен чын дус түгел икәнен әйтә белү

09.02

62

Г. Бәширов. "Сылтау" хикәясен сәхнәләштерү.

1

Күмәк эш башкару, төгәл фикер йөртү

Хикәяне сәхнәләштерү.

Хикәяне сәхнәләштерә алу

10.02

63

И. Туктар. "Алма".

1

И. Туктар. "Алма" белән таныштыру

Эчтәлеген сөйләү

"Алма" хикәясенең эчтәлеген сөйли белү. Чулпанның ни өчен чын дус булуын әйтә белү

12.02

64

Дуслык турында әңгәмә

1

Дуслык турында әңгәмә

Дуслык турында сөйләү, дәреслек белән эш

Дустыңа карата булырга тиешле мөнәсәбәтне ачыклау.

16.02

65

Б.Рәхмәт "Минем дуслар"

1

Б.Рәхмәт "Минем дуслар" белән таныштыру

Шигырьне сәнгатьле уку

Шигырьне сәнгатьле укый белү. Дуслар белән вакытны ничек үткәрергә була икәнлеген сөйли белү

17.02

66

Д. Аппакова. "Шыгырдавыклы башмаклар" (I кисәк)

1

Д. Аппакова. "Шыгырдавыклы башмаклар" (I кисәк) белән таныштыру

Эчтәлеген сөйләү

Хикәянең эчтәлеген сөйли белү

19.02

67

Д. Аппакова. "Шыгырдавыклы башмаклар" (II кисәк)

1

Д. Аппакова. "Шыгырдавыклы башмаклар" (II кисәк) белән таныштыру

Хикәяне сәхнәләштерү.

Хикәяне сәхнәләштерә белү

23.02

68

Д. Аппакова. "Шыгырдавыклы башмаклар"

(III кисәк)

1

Д. Аппакова. "Шыгырдавыклы башмаклар"

(III кисәк) белән таныштыру

Хикәяне сәхнәләштерү. Образга характеристика

Кемдер, нәрсәдер алмашлыкларын сөйләмдә куллана белү. Хикәяне сәхнәләштерә белү. Гөлшатның чын дус булуын раслый белү.

24.02

69

Д. Аппакова. "Шыгырдавыклы башмаклар" хикәясенә план төзү

1

Д. Аппакова. "Шыгырдавыклы башмаклар" хикәясенә план төзергә өйрәтү

Әсәрнең эчтәлеген аңлау

26.02

70

Сочинение "Минем дустым"

1

Сочинение

Сочинение язу

Бәйләнешле сөйләм үстерү. Күнекмәләрне гамәлдә дөрес куллану

01.03

71

"Дуслык" темасын кабатлау

1

"Дуслык" темасын кабатлау

Үзләштергән белемнәрне системага салу кунекмәләрен камилләштерү

Кемгә дә булса әйбер биргәнне, кемне дә булса яратканыңны әйтә белү.

02.03

Дүрт аяклы дусларыбыз (10 сәгать)

72

Минем дүрт аяклы дустым бар

1

Дүрт аяклы дуслар турында сөйләшү

Дүрт аяклы дусларны сурәтләү. Әсәрләрне сәнгатьле уку, эчтәлекләрен сөйләү. Геройларга характеристика бирү. Дәреслек белән эш, күнегүләр, монологик, диал

Дүрт аяклы дусларны сурәтләп сөйли белү

04.03

73

Р. Мингалим. "Дөньяда бер эт бар иде"

1

Р. Мингалим. "Дөньяда бер эт бар иде" белән таныштыру

Шигырьне сәнгатьле укый белү

08.03

74

Г. Тукай "Кызыклы шәкерт"

1

Г. Тукай "Кызыклы шәкерт" белән таныштыру

Шигырьне сәнгатьле укый белү, эчтәлеген сөйләү

09.03

75

Г. Мөхәммәтшин. "Ак песи"

1

Г. Мөхәммәтшин. "Ак песи" белән таныштыру

Хикәяне сәнгатьле укый, эчтәлеген сөйли белү.

11.03

76

Г. Мөхәммәтшин. "Ак песи" геройларына характеристика

1

Геройларына характеристика

Геройларның характер сыйфатларын тасвирлый белү. Үзеңнең яшәү урынын әйтә белү. Дүрт аяклы дусларыңны сөйли белү

15.03

77

Г. Мөхәммәтшин. "Ак песи" хикәясенең эчтәлеген сөйләү

1

Хикәянең эчтәлеген сөйләү, уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү

16.03

78

Р. Батулла "Чикыл белән Мырый"

1

Р. Батулла "Чикыл белән Мырый"

Укыган буенча сорауларга җавап бирә белү монологик сөйләм.

Р. Батулла турында сөйли белү. Эчтәлек буенча сөйләшә белү.

18.03

IV чирек

79

Р. Батулла "Чикыл белән Мырый" әкиятен сәхнәләштерү

1

Р. Батулла "Чикыл белән Мырый" әкиятен сәхнәләштерү

Әкиятне сәхнәләштерү

Егылганың, суга бату турында әйтә белү, коткарырга чакыра белү. Әкиятне сәхнәләштерә белү

31.03

80

Дүрт аяклы дусларыбыз турында хикәя төзү

1

Хикәя төзү алымнары

Хикәя төзү

Дүрт аяклы дусларыбызга карата мөнәсәбәтебезне белдерү

01.04

81

"Дүрт аяклы дусларыбыз" темасын кабатлау

1

Уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү

Сорауларга җавап бирү, ситуатив күнегүләр

Дүрт аяклы дусларыбызга карата мөнәсәбәтебезне белдерү

05.04

Яз килә (9 сәгать)

82

Яз килә

1

Яз турында сөйләшү

Яз билгеләре турында сөйләү, диалогик сөйләм

Сәнгатьле укучыга конкурс. Яз билгеләрен сөйли белү

07.04

83

Резеда Вәлиева "Яз" шигыре

1

Резеда Вәлиева "Яз" шигыре белән таныштыру

Йөгерек, сәнгатьле уку.

Яз турында сөйли белү

08.04

84

8 Март ‒ әниләр бәйрәме

1

Бәйрәм турында әңгәмә

Бәйрәм белән котлау, монологик сөйләм

Бәйрәм белән котлый белү, ничек котлаганыңны әйтә белү. Диалогларны сөйли белү

12.04

85

"Карга боткасы" хикәясе

1

"Карга боткасы" хикәясе белән таныштыру

Эчтәлеген сөйләү

Карга боткасы турында сөйли белү

14.04

86

"Карга боткасы" хикәясен сәхнәләштерү

1

"Карга боткасы" хикәясен сәхнәләштерү

Хикәяне сәхнәләштерү

Хикәяне сәхнәләштерә белү

15.04

87

Л. Толстой. "Әбисе белән оныгы"

1

Л. Толстой. "Әбисе белән оныгы" белән таныштыру

Өй хезмәте турында сөйләү

Өй хезмәте турында сөйли, сөйләшә белү. Билгесез үткән заман хикәя фигыльне сөйләмдә куллана белү

19.04

88

Ничек әдәпле сорарга?

1

Әдәпле сорау турында сөйләшү

Күнегүләр эшләү, диалогик сөйләм

Итәгатьле сорый белү

21.04

89

М. Газизов. "Рәхмәт"

1

М. Газизов. "Рәхмәт" белән таныштыру

Шигырьне яттан сөйләү, сәхнәләштерү

Шигырьне яттан сөйли белү, сәхнәләштерә алу

22.04

90

В. Осеева "Дүрт кыз"

1

В. Осеева "Дүрт кыз" белән таныштыру

Яңа хикәя язу

Үзеңә кирәк әйберләрне алуларын сорый белү.

26.04

Татарстан (7 сәг)

91

Зәкия Туфайлова "Туган ил"

1

Сүзлек өстендә эшләү, туган ил турында сөйләү, нәтиҗә ясый белү күнекмәләре булдыру

Рәсем буенча әңгәмә, сорауларга җавап бирү,

Туган ил турында сөйли белү.

28.04

92

Минем Ватаным - Россия.

1

Татарстаннын дәүләт символлары турында сөйләшү

Татарстанның символларын әйтү, сурәтләү

Татарстанның символларын әйтә, сурәтли белү

29.04

93

Татарстанның дәүләт символлары

1

03.05

94

Татарстанның башкаласы - Казан

1

Татарстанның башкаласы - Казан турында белешмә

Казан турында сөйләү. Казанга баруың, анда нәрсәләр күрүең турында әйтү

Казан турында сөйли белү. Казанга баруың, анда нәрсәләр күрүең турында әйтә белү

05.05

95

Г.Тукай "Туган тел"

1

Г.Тукай "Туган тел" шигырен уку

Дәреслек белән эш, сорауларга җавап бирү, ситуатив күнегүләр

Лексик берәмлекләрне кулланып сөйли белү.

06.05

96

Татарстан шәһәрләре

1

Татарстан шәһәрләре турында сөйләшү

Карта белән эш, күнегүләр

Татарстан шәһәрләрен атый, аларны Ю.к., Ч.к., У.-в. килешләрендә сөйләмдә куллану

10.05

97

"Минем Ватаным" темасына сөйләшү

1

"Минем Ватаным" темасына сөйләшү

Ватаныбыз турында сөйләү

Ватаныбыз турында сөйли белү

12.05

Матур җәй җитә(5 сәг)

98

Ш. Галиев "Җәйге болында".

Җәйге табигать

1

Ш. Галиев "Җәйге болында" белән таныштыру

Шигырьне сәнгатьле уку. Җәйге табигать турында сөйләү

Шигырьне сәнгатьле укый белү. Җәйге табигать турында сөйли белү. Җәй көне нишләвең турында әйтә белү

13.05

99

Г. Нәбиуллин. "Урман сөйләшә"

1

Г. Нәбиуллин. "Урман сөйләшә" белән таныштыру

Урманга бару, җиләк җыю турында сөйләү

Урманга бару, җиләк җыю турында сөйләшә белү

17.05

100

Матур җәй җитә темасы буенча еллык контроль эш

1

Контроль эш эшләү.

Тест биремнәрен язма үтәү.

Өйрәнелгән лексик-грамматик материалның үзләштерелү дәрәҗәсен тикшерү

19.05

101

Р. Корбан. "Җиләктә"

1

Р. Корбан. "Җиләктә" белән таныштыру

Татар халык ашлары, җиләк-жимешләр турында сөйләү

Нинди татар халык ашларын, нинди җиләк-жимеш яратканыңны әйтә белү

20.05

102

Татар халык әкияте "Шүрәле"

1

Татар халык әкияте "Шүрәле" белән таныштыру

Әкиятне сәхнәләштерү

Әкиятне сәхнәләштерергә өйрәнү

24.05

Кулланылган әдәбият

Программа: "Рус телле балаларга татар телен һәм әдәбиятын коммуникатив технология нигезендә укыту программасы" (1-11нче сыйныфлар) (төзүче авторлары: Р.З. Хәйдәрова, Р.Л.Малафеева) Казан: Татарстан китап нәшрияты, 2011.

Дәреслек: 1.Дүртьеллык башлангыч мәктәпнең 4 нче сыйныф рус балалары өчен татар теле һәм уку дәреслеге (Күңелле татар теле). Р.З. Хәйдәрова, Г.М. Әхмәтҗанова, Л.Ә. Гыйниятуллина. 2 кисәктә - Казан: Татармультфильм, 2014.

2. Рус мәктәпләрендәге рус төркеме укучыларына татар теленнән гомуми белем бирүнең дәүләт стандарты.

3. Сафиуллина Ф.С. "Татарско-русский, русско-татарский школьный словарь" - Казан: Мәгариф, 2008.

4. «Фән һәм мәктәп», «Мәгариф» журналлары, "Мәгърифәт", "Ачык дәрес" газеталары.

5. Хәйдәрова Р.З., Малафеева Р.Л. Татарский язык в таблицах. Наб. Челны, 2010.

6. Хәйдәрова Р.З., Гыйниятуллина Л.Ә. Рус телендә башлангыч гомуми белем бирү оешмаларында татар теле укыту. 4 нче сыйныф: Укытучылар өчен методик кулланма /- Казан: Татармультфильм, 2014.

7. Хәйдәрова Р.З. "Ситуатив күнегүләр", Яр Чаллы, 2009.

8. Гомуми белем бирү оешмаларында рус телле балаларның татар теленнән белемнәрен контрольгә алу буенча биремнәр җыентыгы./ Р.З.Хәйдәрова,Г.М.Әхмәтҗанов - Яр Чаллы, 2014

Интернет-ресурслар

1. belem.ru/

2. mon.tatarstan.ru/

3. nsportal.ru/

4. openclass.ru/

5. tatarmultfilm.ru/

4 нче сыйныфта (рус төркеме) татар әдәбиятыннан 2015-2016 нчы уку елы өчен арадаш аттестация эше.

1вариант

1.Ответь на вопрос. Бакчачы бабай Чулпанга нәрсә бирде?

1. курчак

2. алма

3. груша

4. туп

2. Гөлшатның дус кызының исеме ничек?

1. Зөлфия

2. Әминә

3. Ләлә

4. Гөлшат

3. Гөлшатның әтисе кайда

1. фронтта

2. эштә

3. урманда

4. өйдә

4. Гөлшат Ләләгә нәрсә бүләк итте?

1. шыгырдавыклы башмаклар

2. курчак

3. туп

4. чәчәк

5. "Чикыл белән Мырый" әкиятендә, Мырый кем?

1. Аю

2. Төлке

3. Куян

4. Песи

6. Чикыл суга егылган . Ул нәрсә дип кычкыра?

1. Коткарыгыз, батам!

2. Минем ашыйсым килә!

3. Мине коткармагыз!

4. Минем эчәсем килә!

7. Балалар каргаларга нәрсә пешерәләр?

1. аш

2. чәй

3. ботка

4. бәлеш

8."Шүрәле" әкиятендә егетнең исеме ничек?

1. Булат

2. Азат

3. Былтыр

4. Марат

9. Татарстанның гербында нәрсә сурәтләнгән?

1. чәчәк

2. ике башлы бөркет

3. ак барс

4. шүрәле

10. Татарстанның флагында нинди төсләр бар?

1. яшел, ак, кызыл

2. кара, зәңгәр, сары

3. кызыл, сары, кара

4. ак, зәңгәр, кызыл

Бәяләү.

6 дөрес җавап- "3"

7-8-9 дөрес җавап- "4"

9 дөрес җавап -"5"

I вариант өчен җаваплар.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

2

3

1

1

4

1

3

3

3

1

4 нче сыйныфта (рус төркеме) татар әдәбиятыннан 2015-2016 нчы уку елы өчен арадаш аттестация эше.

2 вариант

1.Шыгырдавыклы башмаклар нинди төстә?

1.ак

2. зәңгәр

3. яшел

4. сары

2. Гөлшатка әтисе шыгырдавыклы башмакларны кайдан җибәрде?

1. Казаннан

2. Мәскәүдән

3. Әлмәттән

4.Зәйдән

3. Ләләгә дус кызлары туган көненә нәрсә бүләк итәләр?

1. дәфтәр, китап, карандаш

2. шар, күлмәк,алма

3. туп, курчак, чәчәк

4. ручка, груша,төсле карандашлар

4. "Чикыл белән Мырый" әкиятендә, Чикыл кем?

1. Аю

2. Төлке

3. Куян

4. Тычкан

5. Чикылны кем коткара?

1. Аю

2. Төлке

3. Куян

4. Песи

6.Чикыл судан чыккач нишли?

1. җырлый

2. уйный

3. кача, йөгерә

4. ашый

7. Карга боткасы нинди бәйрәм?

1. язгы бәйрәм

2. җәйге бәйрәм

3. кышкы бәйрәм

4. көзге бәйрәм

8. Балалар кемнәргә ботка пешерәләр?

1. әбиләргә

2. укучыларга

3. песиләргә

4. каргаларга

9. Россияның гербында нәрсә сурәтләнгән?

1. чәчәк

2. ике башлы бөркет

3. ак барс

4. шүрәле

10. Россияныңның флагында нинди төсләр бар?

1. яшел, ак, кызыл

2. кара, зәңгәр, сары

3. кызыл, сары, кара

4. ак, зәңгәр, кызыл

Бәяләү.

6 дөрес җавап- "3"

7-8-9 дөрес җавап- "4"

9 дөрес җавап -"5"

II вариант өчен җаваплар.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

4

2

3

4

4

3

1

4

2

4

Гомумбелем күнекмәләрен бәяләү нормалары

№

Эш төрләре

Сыйныф

4

1

Тыңлап аңлау

0,3-0,5 минут

2

Диалогик сөйләм

6 реплика

3

Монологик сөйләм

7 фраза

4

Һәр тема буенча аралаша белү күнекмәләрен ситуатив күнегүләр аша тикшерү.

4

5

Уку

45-55 сүз

Укучыларның сөйләм күнекмәләрен бәяләүгә аңлатма

Рус телле балаларга татар теле укытуның төп максаты-Татарстан Республикасында дәүләт телләренең берсе дип игълан ителгән татар телендә иркен сөйләшә ала торган билингваль шәхесләр формалаштыру. Билгеле булганча, социолингвистика фәне кешеләрне координатив (ана телендә һәм өйрәнә торган башка телдә хатасыз аралашу), субординатив(ана телендә хатасыз,өйрәнә торган телдә хаталар җибәрү фараз ителә) һәм катнаш типларга (ике телдә дә аралашуда хаталар булу фаразлана) аерып карый. Программа авторлары рус телле балаларга татр телен өйрәтүнең төп максатын субординатив типтагы шәхесләр формалаштыруда күрәләр. Ягъни рус телле балалар язма һәм телдән аралашу процессында хаталар җибәрсәләр дә, аларның программада күрсәтелгән тематика буенча татар телендә сөйләшә-аралаша белүләре теләп ителә.

Чит телләр укыту методикасында белемнәрне тикшерү өчен, "коммуникативно-достаточный уровень-аралашу өчен җитәрлек дәрәҗә; коммуникативно-недостаточный уровень- аралашу өчен җитәрлек булмаган дәрәҗә" төшенчәләре бар (В.П.Беспалько). Әгәр үзләштерү дәрәҗәсе 0,7 коэффициентыннан югары булса, аралашу өчен җитәрлек дәрәҗә дип санала һәм укучыга "4","5"ле билгеләре куела; әгәр үзләштерү дәрәҗәсе 0,7 коэффициентыннан түбән булса, аралашу өчен җитәрлек булмаган дәрәҗә дип санала һәм укучыга "3","2"ле билгеләре куела. Ягъни үзләштерү коэффициенты 0,7 булса-"3"ле, 0,8-0,9 булса-"4"ле, 0,9-1 булса-"5"ле билгеләре куела.

Үзләштерү коэффициенты түбәндәге формула белән исәпләнә:

Үк = а:р, монда Үк- үзләштерү коэффициенты, а-дөрес үтәлгән биремнәр саны, р-барлык биремнәр саны.

Әйтик,сүзлек диктанты 20 сүздән тора,ди. Укучы 5 хата җибәрә. Аның үзләштерү коэффициенты болай исәпләнә: 15:20=7,5. Укучы "4"ле билгесе ала.

Әйтик,укучыларның сөйләшә алуын тикшерү өчен,5 ситуатив күнегү бирелде, ди. Укучы 4 күнегүгә сөйләм максатын дөрес аңлап аралаша алуын күрсәтте. Аның үзләштерү дәрәҗәсе коэффициенты болай була: 4:5=0,8. Укучы "4"ле билгесе ала.

4 нче сыйныфта эш төрләрен бәяләү :

1.Тыңлап аңлау. Тыңлаган татар сөйләмен дөрес аңлап, сөйли алганда "5"ле; Аңлап,якынча дөрес сөйли алганда"4"ле; Аңлап, өлешчә генә сөйли алганда"3"ле; Эчтәлеген тулаем аңламаганда "2"ле куела.

2.Диалогик сөйләм. Бирелгән ситуация, өйрәнелгән тема буенча сораулар төзи ,җавап бирә , әйтелеш һәм грамматик яктан дөрес диалогик сөйләм төзегәндә "5"ле; ...әмма репликаларның әйтелешендә һәм аерым сүзләрнең грамматик формаларында 2-3хата җибәрсә "4"ле;

Өстәмә сораулар ярдәмендә генә әңгәмә корганда, 4-6 хата җибәреп,э чтәлеген бозып диалогик сөйләм төзегәндә"3"ле ; Сораулар төзи, җавап бирә алмаганда"2"ле куела.

3.Монологик сөйләм. Тема буенча әйтелеше, грамматик. төзелеше ягыннан дөрес, эзлекле булган м/с өчен"5"ле; ...аерым сүзләрнең әйтелешендә, , грамматик формасында яки җөмлә төзелешендә 2-3 хатасы булган м/с гә"4"ле;

Тема буенча эзлекле төзелмәгән, 4-6 хатасы булган м/с өчен "3"ле; м/с төзи алмаганда"2"ле куела.

4.Уку.Бирелгән текстның эчтәлеген тулаем аңлап,авазларны һәм сүзләрне дөрес әйтеп, басымны дөрес куеп, сәнгатьле һәм аңлаешлы итеп тиешле тизлектә укыганда"5"ле; ...әмма тупас булмаган 2-3 орфоэпик хата җибәреп(авазларның әйтелешен бозу, басымны дөрес куймау, интонацияне сакламау) укыганда"4"ле куела; Эчтәлекне өлешчә аңлап,4-6 орфоэпик хата белән, һәм уку тизлеге акрын булганда "3"ле; Аңламыйча, орфоэпик кагыйдәләрне бозып, 7дән артык әйтелеш хатасы җибәреп һәм уку тизлеге акрын булганда, "2"ле куела