Конспект урока «Мақал-мәтелдер»

Cабақ жоспары

Күні : 23.10.13

Сыныбы : 6Б

Пәні : Қазақ әдебиеті

Сабақтың тақырыбы : Мақал -мәтелдер

Сабақтың мақсаты :

Білімділік : Мақал- мәтелдерді күнделікті өмірде қолдана білу, олардың тіліміздегі сөздің көркі екенін ұғындыру.

Дамытушылық : Оқушылардың логикалық ойлауын, ой дәлдігін дамыту, сөйлеу мәдениетін жетілдіру.

Тәрбиелілік : Мақал мәтелдер арқылы оқушыларды адамгершілікке отаншылдыққа, елжандылыққа тәрбиелеу.

Түрі : сайыс сабақ

Әдісі : сұрақ жауап, тұжырымдау, топпен жұмыс, грамматикалық ойын.

Көрнекілігі : интерактивті тақта, слайд, мақал мәтелдер, сызбалар, кестелер

Сабақтаың барысы :

Ұйымдастыру кезеңі. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі. Жаңа сабақ. Бекіту. Қорытындылау. Бағалау. Үйге тапсырма.

Мұғалім : Балалар үйге алдын ала берілген мақал мәтелдердің әр түрлеріне шығармашылық дайындықтарыңызды тыңдап көрейік. Әр топ өздеріне берілген тақырыптағы шығармашылық жұмыстарын интерактивті тақтада көрсетеді. Үй тапсырмасы бағаланады.

Балалар, жұмысты әрі қарай жалғастыру үшін тақтадағы мақал мәтелдерге назар аударайық. Білім қымбат, білу қиын.

Ықыласты шәкіртке сабақтың ауыры жоқ,

Ықылассыз шәкіртке ұстаздың тәуірі жоқ.

Балалар, бұл мақалдар бүгінгі сабағымыздың ұрандары болады. Сонымен жаңа сабақтың тақырыбы не екен ? Мақал мәтелдер.

Мақал мәтелдер туралы оқушылардан түсінік сұралады ?

1. Мақал мәтелдер дегеніміз не ?

2. Мақал мен мәтелдің айырмашылығы қандай ?

3. Мақал ненің көркі ? Сөздік көркі мақал.

Мұғалім : Бүгінгі сабақта 3 топ болып жұмыс істейміз. Топқа бөлу әдісі арқылы топтастырып аламын. (2 минут)

1-топ. «Отан» 2-топ. Достық 3-топ. Білім (топқа бөлу 1 минут)

Жұмыс алгоритмі :

1. Әр топқа кесте таратылады. «Өз жартыңды тап» ойыны бойынша мақал мәтелдердің жартысын тауып, тақырыптарын ажыратыңыздар. (3 минут)

2. Әр топқа үлестірме қағаздар беріледі. «Кім жылдам ?» ойынындағы мақал мәтелдердің ерекшеліктерін тауып айтыңыздар. Венн диаграммасы. (15 минут)

3. «Суретті сөйлет» деп аталады. Бұл сайыста топтарға 3 суреттен таратылады да сол суреттерге байланысты мақалдар айтулары керек. ( 5 минут)

4. «Кім тапқыр?» сөзжұмбағын шешеміз (5 минут)

5. «Кім шапшаң ?» ойынында 3 топқа екі сұрақтан беріледі де, сұрақтарға жауаптар алынады. (4 минут)

6. Бес жолды өлең құрау

Бағалау : Әр топтың жұмысы тақтада бағаланып отырады да, жекелей оқушыларды сабаққа қатысу белсенділіктеріне қарай топ басшысы қойп отырады. (3,5 минут)

Үйге тапсырма : Мақал мәтелдерді тақырыптарына қарай топтап компьютердің көмегімен кішкене кітапшалар жасап келу. 0.5 минут

Уақыты

Мұғалімнің іс әрекеті

Оқушының іс әрекеті

11.55-11.56

1 минут

Топқа бөлу

Топтарға лайық топтасып отыру

11.56- 12.59

3 минут

«Өз жартыңды тап» ойыны

Ойынға қатысу

12.59-12.14

10 минут+ 5 мин қорғау

«Кім жылдам ?» ойыны арқылы

Венн диаграммасын жасау салыстыру, баяндау, зерттеу

12.14-12.20

6 минут

«Суретті сөйлет» суреттер беремін.

Берілген суреттерден мақалдар құрап айту

12.20-12.25

5 минут

. «Кім тапқыр?» сөзжұмбағын ұсынамын

Сөзжұмбақты шешеміз

12.25-12.29

4 минут

Сабақты бекіту мақсатында : «Кім шапшаң ?» ұяшықтар ұсынылады, әр ұяшықта сұрақтар берілген сұрақтарға жауап берудері сұралады

Ұяшықтар таңдау арқылы әр топ 2 сұраққа жауап беруге қатысады.

12.29-12.31

2 минут

Бес жолды өлең құрастыруды тапсыру

Бес жолды өлең құрау

12.31-12.34

3,5 минут

Сабақтың басында ілінген бағалау парағы бойынша топтардың жұмысын бағалаймын. Әр топ басшысына тобындағы оқушыларды бағалау үшін бағалау парағын ұсынамын.

Әр топ жетекшісі (спикер) өз топтарындағы оқушылардың сабаққа қатысу белсенділіктеріне қарай бағалайды.

12.34 - 12.35

0,5 минут

Үй тапсырмасын беру.

1 тапсырма. «Өз жартыңды тап» ойыны (үй тапсырмасын тексеру мақсатында)

1-топ «Отан» тобы

№

Мақал мәтелдер

Мақал мәтелдердің жартысы

Тақырыбы

1

Туған жердей жер болмас

Білімді мыңды жығар

Отан

2

Ерлік білекте емес

Өмір үйретеді

Ерлік

3

Батыр елі үшін туады,

Жүректе

Батырлық

4

Білекті бірді жығар

Ел үшін өледі

Білім ,оқу

5

Еңбек ширатады

Туған елдей ел болмас

Еңбек

2-топ «Достық» тобы

№

Мақал мәтелдер

Мақал мәтелдердің жартысы

Тақырыбы

1

Кісі елінде сұлтан болғанша,

Құдық қазғандай

Ел, отан

2

Әдепті бала арлы бала

Тас жармаса бас жарады

Әдептілік

3

Отансыз адам

Жалқаудың жаны тәтті

Отан

4

Тіл тас жарады

Әдепсіз бала сорлы бала

Тіл сөз

5

Еңбектің жаны тәтті

Өз еліңде ұлтан бол

Еңбек

Оқу иенемен

Ормансыз бұлбұл

Оқу білім

3-топ «Білім» тобы

№

Мақал мәтелдер

Мақал мәтелдердің жартысы

Тақырыбы

1

Бірлік бар жерде

Жаңбыр жауса жер ырысы

Бірлік ынтымақ

2

Ата көрген оқ жонар

Білімсіз күнің жоқ

Адам

3

Батыр туса ел ырысы

Ана көрген тон пішер

Батырлық

4

Оқусыз білім жоқ

Тіл көтереді

Білі ғылым

5

Піл көтермегенді

Тірлік бар

Тіл

2- тапсырма. «Кім жылдам ?» постер дайындау, қорғау (кубизм)

«Отан» тобы мақал мәтелдердің ерекшеліктерін тауып айтыңыздар. Венн диаграммасын жасау

1.Ауыз әдебиеті 2.Авторлары жоқ 3.қара сөзбен де айтуға болады 4. Өлеңді, өрнек ұйқаспен айтылады

1. Мақалдың мағынасы терең

2. Мақалдың тілі өткір

3. Мақалдың көлемі қысқа

4. Ойы тиянақты, дәлелді

5. Аяқталған сөйлем

6. Екі бөлімді болып келеді

1. Сөйлем немесе сөз тіркесі болып қана келеді

2. Мағынасы тұспалды

3. Қорытынды пікір, дәлелдеу жоқ

4. Топшылау ғана бар

5. Бір жолдан ғана тұрады

«Достық» тобы. «Мақал-мәтелдер - халық даналығы» тақырыбына берілген тірек сызбаны толықтырып, баяндап берулері керек.

«Білім» тобы. Мағыналары қарама қарсы мәндегі сөздер берілген сол сөздердерге қатысты мақалдарды табуымыз керек.

Аз -көп, жақсы -жаман, әдепті - әдепсіз, әке - шеше, күлу- жылау, дос- дұшпан, жаңа- ескі, арзан- қымбат

3-тапсырма. «Суретті сөйлет» деп аталады. Бұл сайыста топтарға 3 суреттен таратылады да сол суреттерге байланысты мақалдар айтулары керек.

А

Қ

А

М4. «Кім тапқыр?» сөзжұмбағын шешеміз

Л

Е

Т

Ә

М

Л

Единство

Героизм

Дружба

Родина

Мир

Знание

Воспитани

Семья

Земля

Язык

5. «Кім шапшаң ?» ойынында 3 топқа орыс тілінде 2 мақалдан беріледі де, қазақ тіліне аударады.

Орысша берілген мақалдың қазақша баламасын табу.

1. Доброе слово - половина блага/ Жақсы сөз жарым ырыс 1- ұяшықта. (1)

2. Тазалық - денсаулық кепілі. (Чистота - залог здоровья.) 2-ұяшықта (2)

3. Не ексең, соны орасың. (Что посеешь, то и пожнешь.) 3- ұяшықта (5)

4.Оқу - білім бұлағы, білім - өмір шырағы. (Учение - родник знаний, знание лучик жизни.) 4-ұяшықта (6)

5. Кто слов не ценит, сам себя не ценит / сөз қадірін білмеген өз қадірін білмейді 5-ұяшықта

6. Много видевший станет предводителем, много говорящий станет оратором / Көре - көре көсем боларсың, сөйлей - сөйлей шешен боларсың ( 3)

Сабақты қорыту үшін : Мақал мәтелдер сөзіне бес жолды өлең құрау

Мақал мәтелдер

Қысқа, екі жолды

Айтамыз, жаттаймыз, үйренеміз

Мақал мәтелдер фольклорға жатады немесе мақал мәтелдердің авторы жоқ

Ауыз әдебиеті немесе фольклор

Үйге тапсырма : «Мақал мәтелдер халық қазынасы» тақырыбында кітапша жасап келу

Мұғалімнің бағалауы :

Топтар :

«Өз жартыңды тап»

«Кім жылдам ?»

«Суретті сөйлет»

«Кім тапқыр?»

5 жолды өлең

Жалпы ұпай саны

Жартысын таба алулары

Тақырыбын ашуы

Топ оқушыларының түгел қамтылуы

Көркемдігі

Тақырыптың ашылуы

Оқушының қорғауы

Суреттегі тақырыптарды табуы

Суретке сай мақладар табуы

Топ оқушыларының қамтылуы

Жауаа саны

Өлеңнің техникасын сақтауы

Оқушылардың белсенділігі

«Отан» тобы

«Достық» тобы

«Білім» тобы