С. Аронұлы Жақсы мен жаман адамның қасиеттері 6-сынып

Пән: Қазақ әдебиеті

Сынып:

Күні:

Сабақтың тақырыбы: Сүйінбай Аронұлы «Жақсы мен жаман адамның қасиеттері»

Сабақтың мақсаты:

білімділік - Жетісудың ақындарының алтын діңгегі Сүйінбай Аронұлының өміршең өнері жайлы сыр шерту, өлеңнің мағынасын ашып түсіндіру.

дамытушылық - өлеңді мәнерлеп оқуға, оқушының сөйлеу тілін дамыту, өзіндік пікір, ой қорыта білуге жетелеу

тәрбиелік - өлеңді негізге ала отырып, оқушының бойына жақсы қасиеттерді қалыптастыру, жаман әдеттерден жирендіру, жақсы мен жаманды ажырата алуға, өмірге қажетін таңдай білуге бағыттау.

Сабақтың түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақтың типі: аралас сабақ

Сабақтың әдіс-тәсілдері: баяндау, сұрақ-жауап, талдау, мәнерлеп оқу

Сабақтың көрнекілігі: үлестірме парақтар, ақынның портреті, бейне фильм, венн диаграммасы

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі:

- Оқушылармен амандасу:

- Сәлеметсіңдер ме, балалар!

- Отырыңдар.

- Кезекшімен сөйлесу:

- Сыныпта кім кезекші?

- Бүгін сыныпта кім жоқ?

- Үйге қандай тапсырма берілді?.
Кіріспе. «Жылы лебіз» стратегиясы: Оқушылар бір - біріне жақсы қасиеттерін айтып гүл сыйлайды. Мысалы: «Мейірімді Гүлімге», «Аңқылдақ Шапағатқа», «Елгезек Нұртілекке» т. б.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

Мұғалімнің сөзі:

- Балалар, бүгінгі сабағымызда біз жақсы бір талдау жасаймыз, алдымен үйге не берілді?

- Ақынның өмірбаяны мен шығармашылығы туралы дайындап келген жұмыстарыңды тыңдайық.

Ақынның өмірбаянын оқып келу, О, Ақтан жас, Ақтан жас өлеңін жаттау.

Сұрақтарға жауап жаз.

1.Дулат Бабатайұлының туған жері

2.Д.Бабатайұлының ұстаздары кімдер?

3. «О,Ақтан жас, Ақтан жас..» өлеңі кімдерге арналған деп ойлайсың? 4.Жастарға қандай арман-тілек айтқан?

5.Үлкендердің қандай ақ батасын білесің

6.Ата-анаңның саған қояр тілегі не деп ойлайсың?

ІІІ. Жаңа сабақ.

Мұғалімнің сөзі:

(оқушының назарын тақтаға аудару) Алдарыңда тұрған ақынның портреті Қазақ халқының тұңғыш кәсіби суретшісі Ә.Қастеевтің көркем туындысы. Ақынға арналып тұрғызылған мазар туған жерінде орналасқан. Сүйінбайды біз ұлттық валютамыз теңгеден де көреміз.

- Балалар, мен сендерге мынандай сұрақ қояйын. Жақсы дегеніміз не? Жаман дегеніміз не?

Ақынның тоқтаусыз шығарған жыр-мұрасы ұшан-теңіз болған . Солардың ішіндегі бүгін біз сендермен ақынның «Жақсы мен жаман адамның қасиеттері » атты толғауын өтеміз.

Ақын «Жақсы мен жаман адамның қасиеттері» өлеңінде өмірдегі асыл мен жасықты, ер мен езді, жақсы мен жаманды, ізгі мен зұлымды көп көріп, көңілінде таразылап, этикалық тұрғыдан пайымдайды. Өлеңнің атынан көрініп тұрғандай, онда жақсы мен жаман адам, оларға тән қасиеттер бір - біріне қарама - қарсы қойылып сипатталған.

1.Өлеңді мәнерлеп оқып беру

2. Оқушыларға оқыту.

3. Мазмұнын сұрау.

IV. «Мағынаны тану» кезеңі

Айтыс өнерінің майталман жүйрігі

Есіп тұрған қызыл жел

Қазақтың әйгілі ақыны

Қынаптағы қылыш

Аспаннан түскен жасын

Есіп тұрған қызыл жел

Жырдың қияқты сұңқары

Хронологиялық кесте арқылы С. Аронұлының өмір деректеріне тоқталу.

Жылдар Оқиғалар

1815 жыл Алатау бөктеріндегі Алматыға жақын Қарақыстақ ауылының Бұлақ деген жерінде туған.

13 - 14 жасында «Түс» деген алғашқы өлеңін жазады.

1852 жылы маусым айында Қырғыз ханы Орман атасы асында Сүйінбай мен Қатаған айтысады. Сүйінбай айқын басымдылықпен жеңеді.

1898 жылы 83 - жасында дүние салған.

1. Сөздікпен жұмысы
Парқы - бағасы
Миуалы - жемісті
Көр көкірек - еш нәрсеге түсінбейтін, бос кеуде
Көзі соқыр - түк білмейтін надан
Шала - оттағы толық жанып бітпеген ағаш
Тана - 1 мен 2 жас аралығындағы ірі қара.
Сөзі майда - сыпайы, әдепті сөйлейді.

IV. Сабақты бекіту:

2.Оқулықпен жұмыс. /өлең сөздерін тірек ете отырып, жақсы мен жаман қасиеттерді теріп жазу/ Венн диаграмма

Жақсы

Сөзіне сақ тұрады,елінің ағасындай, жүзі жақсы, сөзін әркім пайдаланады, миуалы алмадай.

Ортақ қасиеті

Адамның бойындағы қасиеттер

Жаман

өтірікші, өсегі көп, іріткі салар, жалған сөзбен бықсытар ел арасын, әркімге бір ұрынады

3.Тақтамен жұмыс.Өлеңнің бір шумағын құрылысына қарай талдау.

Жақсы жігіт ел-жұртының қаласындай,

Жақсы әйел әмме жұрттың анасындай.

Жақсыға ешкімнің де жаттығы жоқ,

Көреді бәрін де өз баласындай.

4. Шығармашылық жұмыс

Сыныптағы жақын досына мінездеме жаздырту

5. Дәптермен жұмыс:

1.Өлеңнен теңеу сөздерді тауып, дәптерге жазу

анасындай, баласындай, ағасындай, ағашындай, шаласындай, танасындай, аласындай, серкесіндей, еркесіндей, көрпесіндей, бөлкесіндей,, жыл құсындай, үңғысындай, тұрғысындай, жындысындай.

2.Сыныптағы жақын досына мінездеме жаздырту кішіпейіл

Класстер: ақылды

Жақсы адам

мейірімді

сыпайы

инабатты

Мұғалімнің сөзі:

Балалар, бүгінгі тақырыпқа байланысты қандай мақал-мәтелдер білесіңдер?

1. Жақсы көргенін мақтап жүрер,
Жаман көргенін даттап жүрер.

2. Жақсыға қылған жақсылық, өмірінше тозбайды,
(Жаманға қылған жақсылық, бір күнгідей болмайды)

3. Жақсы кісінің ашуы - шай орамал кепкенше.
(Жаман адамның ашуы басы жерге тигенше.)

4. Жақсыны сыйласаң есінен кетпейді,
Жаманды сыйласаң есігіңнен кетпейді.

5. Жақсыға берсең асыңды, жақсы сыйлар басыңды.
Жаманға берсең асыңды, итке тастар басыңды

6. Жақсы көрісіп келіседі,
Жаман келісіп керіседі.

7. Жақсыға ерсең, жетерсің мұратқа,
Жаманға ерсең, қаларсың ұятқа.

8. Ақ сауыттың жағасы бар, жеңі жоқ,
Шын жақсының ашуы бар, кегі жоқ

9. Ай - ортақ, күн - ортақ, жақсы - ортақ.

10. Екі жақсы қосылса, айрылысуға қиыспайды,
Екі жаман қосылса, кең дүниеге сиыспайды.

11. Атасы жақсы, көргенін айтады,
Атасы жаман, бергенін айтады.

12. Биікке шықсаң көзің ашылады,
Жақсымен сөйлессең көңілің ашылады

13. Жақсы болсаң жаның көп.

14. Жақсы адам елдің ырысы,
Жақсы сөз жанның тынысы.

15. Жақсыда жаттық жоқ,
Жаманда жақындық жоқ.

V.Қорытынды. -Балалар, бүгінгі сабақта жұмыстарынмен білімдеріңді көрсеттіңдер.Сонымен, бүгінгі сабақтан не түйдіңдер?

Өлеңде жақсы қасиеттерді қандай теңеулермен берген?

Жаман адамды неге балтаның ұңғасына теңейді?

Рефлексия

Ойды толықтыру

Сабақ ұнады ма? Не Себебтен

Тақырыпқа қатысты тағы не жасағың келер еді?

Мұғалімнің қорытынды сөзі: Жақсы деген кісінің

Алды - арты бірдей жарық болар

Жақсы деген ісіңнің

Бас - аяғы бірдей анық болар

Жаман деген кісінің

Алды - арты бірдей жау болар

Жаман деген ісіңнің

Бас - аяғы бірдей дау болар - деп сабағымызды қорытындылап, оқушылар өмірде жаман мен жақсыны айыра біліп, тек жақсы қасиеттерді бойымызға сіңіріп, әдепті болайық.

VІ. Үй тапсырмасы: Өлеңді жаттау, «Жаныңда жүр жақсы адам» ойтолғау.

VІІ. Бағалау : Оқушылардың үй тапсырмасын орындауына, сабаққа қатысуына, берген жауаптарына қарай білімдерін бағалау.