План мероприятия «Сөз маржан»

Әлжан орта мектебі

Сөз маржан

(Сыныптан тыс жұмыс)

тапқырлық сайыс

Өткізген: Сарина А.Т.

Сабақтың тақырыбы: «Сөз маржан»

Мақсаты: 1. Оқушылардың ой жүйріктіктерін, сөзді дұрыс сөйлеу

қабілеттерін, шешендік сөзді ұғынудағы тапқырлықтарын байқау мақсатында білім сайысын өткізу. Ойларын жинақтап өз мүмкіндіктерін көрсете алуына жол нұсқау.

2. Ой ұшқырлық, жинақылық, тапқырлық қабілеттерін дамыту.

Сауаттылыққа, сөйлеудегі мәдениеттілікке баулу. Бірлесіп жұмыла жұмыс жасауға, жанашырлыққа үйрету.

3. Тілді құрметтеуге, ізденімпаздыққа, жауапкершілікке

тәрбиелеу.

Түрі: тапқырлық сайыс

Әдісі: сұрақ-жауап, сайыс, ой қорыту.

Көрнекілігі: қанатты сөздер, интерактивті тақта, буклеттер, кітаптар.

Барысы: 1. Ұйымдастыру.

2. Жаңа сабақ.

Мұғалімнің сөзі: Құрметті оқушылар, бүгінгі ашық сабағымызды мақал-

мәтелдер мен шешендік сөздердегі сөз мәнері, тапқырлық ой төңірегінде өткен сабақтарымызға қорытынды сабақ ретінде алып отырмыз. Сабақ сайыс түрінде өтеді. Осы мақсатта сынып оқушыларын 2 топқа іріктедім. Бірі - «Есіл» тобы, екіншісі - «Тобыл» тобы.

Сайыстың мақсаты: Оқушылардың бойындағы білімдерін көрсете алуына, үйренгендерін, шығармашылық ізденістерін, жеке дара қабілеттерін таныта алуына мүмкіндік беру.

Сайыстың кезеңдері: 1. Жедел жауап.

/5 балл/ Әр топқа ойланбай жауап беру үшін 10 сұрақ беріледі.

2. Шешен мен шешендік сөз.

/5 балл/ Шешендік сөз авторын немесе жауабын табу.

3. Жүйрік болсаң жеңіп көр.

/5 балл/ Мақалдар сайысы. Жалғасын табу.

4. Менің таңдауым.

/10,20,30,40 балл/ Ұяшықтағы ұрақты топтан бір оқушы таңдап, жауап береді.

5. Сиқырлы дөңгелек.

/5 балл/ Топ басшылары сайысы. Дөңгелекте берілген әріптерді пайдаланып сөз жасау.

Бағалау парағы:

№

Сайыс

түрі

Топ аты

Жедел жауап

Шешен сөз

Жеңіп көр

Менің таңдауым

Сиқырлы дөңгелек

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1

2

3

1

2

3

4

5

1

2

3

4

1

«Тобыл»

+

-

2

«Есіл»

+

+

1-кезең: Жедел жауап:

1-топ:

1. Шешендік өнердің Отаны қай жер? /Эллада/

2. Қазақ елінің заңы? /Жеті жарғы/

3. «Өткірдің жүзі, кестенің бізі, Өрнегін сендей сала алмас» өлең жолының авторы? /Абай/

4. Орта жүздің биі? /Қазыбек би/

5. Аңдамай сөйлеген не етеді? /Ауырмай өледі/

6. Қазыбек би неше жасында қайтыс болды? /97 жас/

7. Абылайдың кеңесшісі болған жырау? /Бұқар жырау/

8. «Жау жүрек» тіркесінің мағынасы? /қорықпайтын, батыл/

9. Абылай ханның неше ұлы болған? /30 ұлы/

10. Қазыбек би қайда, қай жерге жерленген? /Түркістандағы Қожа Ахмет Йассауи кесенесіне жерленген/

2-топ:

1. Екінші ұстаз кім? /Әл-Фараби/

2. Үш арсыз не? /Ұйқы, күлкі, тамақ/

3. ХVІ ғ. өмір сүріп, «жер ұйық» іздеген жаһангер кім? /Асан Қайғы/

4. Шыңдарды бағындыратын адам? /Альпенист/

5. Тілдің негізгі байлығы не? /Сөз/

6. Келгенше қонақ ұялады, ал келген соң? /Үй иесі ұялады/

7. Араның сый не? /Бал/

8. Ұлы жүздің биі кім? /Төле би/

9. Мұздасаң не жылытады? /От/

10. «Басын алып қашу» тіркесінің мағынасы? /Айтқанға көнбеу,

мойындамау/

2-кезең: Шешен мен шешендік сөз.

1-топ: 1. Қарашаш есімді әйелі бар шешен кім? /Жиренше шешен/

2. «Байлық - қолға ұстаған мұз,

Ериді де кетеді.

Бақыт-басқа қонған құс,

Күте алмасаң-жериді де кетеді.

Бала - артта қалған із,

Атыңды өшірмейді,

Жақсы ісіңді жария етеді» деген сөздерді айқан

шешен кім? /Бөлтірік шешен/

3. Жеті атаны ата. /Ата, әке, бала, немере, жекжат, туажат, шөпшек/

2-топ: 1.Үргеніш ханның шешенінің берген мына сұрағына Сырым батыр не

деп жауап берген еді? Сұрағы: - Дау мұраты не? Саудагер мұраты не?

Қыз мұраты не? Жол мұраты не?

/ Дау мұраты-біту. Саудагер мұраты-ұту. Қыз мұраты-кету. Жол мұраты-жету./

2. Әз-Жәнібек бидің билеріне «Дүниеде не өлмейді?» деген сұрағына

дұрыс жауабын берген кім?

/Жиренше шешен/

3. Бес асыл іс пен бес дұшпанды атаңдар

/Бес асыл- ақыл, еңбек, терең ой, қанағат, рақым. Бес дұшпан- өсек, өтірік, мақтаншақтық, еріншектік, бекер мал шашу/

3-кезең: Жүйрік болсаң жеңіп көр.

1-топ: Батырдың атын жау шығарады, /Шешеннің атын дау шығарады/

Жүк ауырын піл көтереді, /Ел ауырын ер көтереді/

Үлкенді сен сыйласаң, /Кіші сені сыйлайды/

2-топ: Шебердің қолы ортақ, /Шешеннің сөзі ортақ/

Жау жоқ деме жар астында, /Бөрі жоқ деме бөрі астында/

Құс қонбаған көл жетім, /Ел қонбаған жер жетім/

4-кезең: Менің таңдауым.

Әдебиет

10

20

30

40

Тарих

10

20

30

40

Әдебиет: 10 балл: Ғақлиялар жазған қазақтың ақыны? /Абай/

20 балл: Ш.Уалиханов жазып алған атақты жыр? / «Манас»/

30 балл: М.Мақатаевтың табиғат лирикасында жазған поэмасы?

/ «Аққулар ұйықтағанда»/

40 балл: «Қартқожа» романының авторы кім? /Ж.Аймауытов/

Тарих: 10 балл: Мұхамед Қашқаридің еңбегі? /Түркі тілдерінің

сөздігі/

20 балл: Ахмет Яссауидің кесенесінде орналасқан Тайқазан қай жылы жасалды? /1399ж/

30 балл: Ислам дінін мемлекеттік дін деп алғашқы жариялаған мемлекет? /Қарахан/

40 балл: Дулатидің айтуы бойынша Қазақ хандығы нешінші жылдары құрылды? /1465-1466ж.ж./

5-кезең: Сиқырлы дөңгелек.

Бекіту. Мұғалімнің қорытынды сөзі. Сайысымыз бүгін өз дәрежесінде өтті ғой деп ойлаймын. Екі топтағы оқушылар да өз білімдерін сынап, көрсете алды. Шешен сөзге жүйрік, мақалды мақамына келтіріп айтар араларымыздағы балаларымыз да танылды.

Қорыту. Сайыс қорытындысын жариялау үшін сөз кезегі әділ-қазыларға беріледі.