Конспект «Инсафлының теле саф»

Тема : Инсафлының теле саф .

Максат: - балаларны кешеләр белән аралашу кагыйдәләренә өйрәтү;

• өйдә , бакчада, урамда үз - үзеңне әдәпле тоту кагыйдәләрен өйрәтү ;

• инсафлылык төшенчәсе белән таныштыру ;

• әхлаклылык сыйфатлары тәрбияләү ;

Кулланылган әдәбият : "Әдәплелек дәресләре" , "Көч һәм рух"

китаплары , "Мәгариф" журналы

Җиһазлау : мәкальләр язылган таблица , кәрзин рәсеме , сүзләр

язылган карточкалар , музыкаль үзәк , кассета.

Барышы.

(Талгын музыка)

Укырга һич иренмәс ,

Начар юлларга кермәс ;

Ялкау балалар кебек ,

Үзен уенга бирмәс ..

Шәфкать итәр кечегә ,

Юл куяр зур кешегә ;

Моның кебек баланы

Яратмас кеше нигә ?!

(М.Гафури)

- Балалар бу шигырьдә нинди бала турында язылган ?

- Әдәп , әдәпнең төбе - яхшы гадәт , диләр . Без бүген сезнең белән әдәплелек турында сөйләшүебезне дәвам итәрбез . Татар халкы элек - электән "чисталык" , "сәламәтлек" , "пөхтәлек" , "кыюлык" , "батырлык" , "инсафлылык" дигән сүзләрне еш кулланган , үзенә шул сыйфатларны тупларга тырышкан . Кеше шулай әдәпле булырга өйрәнгән . Ә нинди бала әдәпле бала була соң ?

Балалар җавабы:

- Әдәплелек - кеше белән дөрес аралаша белү ул .

- Әдәпле кешене һәркем ярата , хөрмәт итә .

- Әдәпле кеше һәрвакыт якыннары , дуслары турында кайгырта , ярдәм итә .

- Әдәпле баланың тик торырга вакыты калмый . Аның һәр эше алдан исәпләнгән .

- Әдәпле бала соңга калмый .

- Әйе , балалар , сез бик дөрес җавап бирдегез . Ә хәзер сезнең белән инсценировкалар карап үтик

(Талгын музыка)

"Төймә"

Алсу : Әби , малайлар да киемнәренә төймәне үзләре тага беләме икән ?

Әби : Анысын белмим инде , кызым . Малайлар да , кызлар да төймәне өзә беләләр , ә аны күп вакыт әбиләре тага . Син дә , кызым , пальтоңдагы төймәне өзгәнсең , шуны үзең так инде !

Алсу : (үпкәләп) Менә ничек ! Син нигә үзең такмыйсың ? Син әби ич !

- Балалар , Алсу дөрес уйлаганмы ? Сез ничек уйлыйсыз ?

- "Әдәпленең күлмәге сәдәпле ,

Үзе матур гадәтле" диләр .

(Талгын музыка)

"Бабай белән малай"

Бик күп әйбер күтәргән бабай , аның артыннан малай керә

Малай : Әй , бабай ,синең бер китабың төшеп калды !

Бабай : Минем бар әйберем дә үземдә шикелле , ә ул минеке түгелдер .

Малай : Юк ,юк , синең китап ул . Мин карап килдем , синең 3 китабың , 1портфелең һәм 1 төенчегең бар иде . Барысы 5 кисәк әйбер . Ә хәзер кулыңда дүртәү генә .

Бабай : Һәм , улым , син математиканы бик яхшы беләсең икән . Әмма син бер кагыйдәне начар үзләштергәнсең (һәм җирдәге китапны ала)

- Бабай нинди кагыйдә турында әйткән ?

- Малай нәрсә эшләргә тиеш иде ?

- Сезнең дә юлда очраган әби - бабайларга булышканыгыз юкмы соң ?

- Әдәпле булу - кешегә игътибарлы , инсафлы булу дигән сүз ул . Әдәплелекнең бер төре булган инсафлылык турында сөйләшеп , аңлашып алыйк . Нинди бала инсафлы дип атала ?

- Инсафлы кеше дип тәрбияле , башкалар белән яхшы итеп сөйләшә белә торган , өлкәннәргә , дус - ишләренә игътибарлы булган кешеләргә әйтәләр . Инсафлы кешеләр тупас сүзләр әйтмиләр . Инсафлылык турында яңа мәкальләр белән танышыйк .

"Инсафлының теле саф" - димәк , без үз сөйләмебездә бары тик матур сүзләр , чиста сүзләр генә кулланырга тиеш .

"Яхшы сүз - җан азыгы"

"Ягымлы сүз язгы көн кебек" - Язгы көндә кояш яктырта , челтерәп аккан кар сулары тавышы күңелгә бик якын , рәхәтлек бирә . Яхшы, ягымлы сүз ишеткәч , кешенең күңеле күтәрелә , рәхәт була . Шуңа күрә , сез үзегезнең сөйләмдә күбрәк "шифалы" сүзләр кулланырга тиеш .

- Сез нинди "шифалы" сүзләр беләсез ?

(Балалар үзләре белгән "шифалы" сүзләрне әйтәләр . Карточкаларга язылган сүзләрне (рәхим итегез , гафу итегез , исәнмесез , сау булыгыз , юлларыгыз уң булсын , хәерле иртә , рәхмәт , эинһар , армый эшләгез , рөхсәт итегез) кайчан кулланырга икәнен әйтәләр һәм кәрзингә тутыра баралар .)

- Без сезнең белән Ш.Галиевнең "Рәхмәтләр хакында" , Х.Халиковның "Хәерле иртә" , Ә.Исхакның "Беренче рәхмәт" шигырьләре белән таныш. Бу шигырьләрдә "шифалы" сүзләрнең әһәмияте турында язылган .

Сөйләр сүзләр бик күп алар ,

Сөйли белеп сөйләсәң .

Озын сүзнең кыскасы шул

Кеше булырга теләсәң :

Әдәпле бул , сәләтле бул ,

Кешелекле һәм тыйнак ;

Батыр бул , матур бул ,

Пөхтә һәм җыйнак .

-Исәнләшү , сәламләү турында матур җыр да беләбез , тыңлап үтик "Саумы , кояш" җыры

-Сөйләшә белү - осталык ул . Сүз гаять зур көчкә ия . Ул кешене сөен-дерә һәм көендерә , дәртләндерә һәм оялта да ала . Шуңа күрә кеше белән сөйләшкәндә бик уйлап кына сөйләшергә кирәк . "Инсафлының теле саф", диләр .