Конспект урока по культуре родного края Весенне-летние обряды древних чувашей

Урок теми: Çурхи-çуллахи йăла-йěрке.

Урок тĕсĕ: Çĕнĕ технологи элеменчĕсемпе (ЦОР) усă курса ирттернĕ урок

Урок тĕллевĕсем:

1. Хальхи ача-пăчана хăйсен аслашшĕ-кукашшĕсен, мăн аслашшĕсемпе мăн кукашшĕсен пурнăçне ăнланса илме пулăшасси, халăх культурипе пурнăç уйрăлми çыхăнса тăнине кăтартасси.

2. Тăван халăх йăли-йĕркине чунтан парăнма вĕрентесси.

3. Хамăрăн несěлсен пурнăçне, йăли - йěркисене ăнланма тăрăшăпăр, халăх культурипе пурнăç уйрăлми çыхăнса тăнине курăпăр.

Урока кирлĕ хатĕрсем: компьютер, мультимедиапроектор, урок темипе хатĕрленĕ презентаци, валеçсе памалли карточкăсем, учебник, ĕç тетрачĕсем

УРОК ЙĔРКИ

1.КЛАСА УРОКА ЙĔРКЕЛЕССИ.

1) Сывлăх сунни, хампа паллаштарни.

2) Урок темипе тата тĕллевĕсемпе паллаштарни: 1 слайд

2.Иртнě темăна аса илни: 2-6 слайдсем.

.Пирěн несěлсем вăхăтěнче ěçлеме, вăхăтěнче савăнма, уявěсене, йăли-йěркисене ирттерме пултарнă. Иртнě урокра эсир çурхи-çуллахи йăла-йěркесем çинчен калаçн. Айтăр-ха аса илер иртнě урока:

2-6 слайдсем.

3.ÇĔНĔ ТЕМА ĂНЛАНТАРАССИ. Кěнекепе (189-193), ěç тетрачěпе ěçлесси (39-40).

1)7-10 слайд. «Акатуй» уявě пирки.

1) Çурхи - çуллахи уявсем татах та пулнă чăвашсен. «Акатуй» уявě. «Акатуй» сăмах икě пайран тăрать: ака (ака-суха, плуг) тата туй (уяв). Кěнеке тăрăх тупар-ха, хăçан ирттернě-ши ку уява?

Слайдсемпе ěçлесси: предложенисене кěнекесем çинче тупса вěçлесси, çав вăхăтрахх ěç тетрачěпе ěçлени.

Ку уява кашни диаспорарах ирттереççĕ. Видео.

РТ - №8, (9,10)

2) 11-12-мĕш слайд. «Çимěк»

Кěнеке тăрăх тупар-ха, хăçан ирттернě-ши ку уява?

Слайдсемпе ěçлесси: предложенисене кěнекесем çинче тупса вěçлесси, çав вăхăтрахх ěç тетрачěпе ěçлени.

РТ №11

3)13-мĕш слайд. «Уйчÿк»

Слайдсемпе ěçлесси: предложенисене кěнекесем çинче тупса вěçлесси, çав вăхăтрахх ěç тетрачěпе ěçлени.

Кашни çулах ирттернĕ. Çĕнĕ тыр-пула алла чипер илесчĕ тесе ирттернĕ, Турǎран пĕтĕм тĕнчене, çынсене, килти выльǎха ырлǎх пама ыйтнǎ.(с.21-22)

РТ- 12

4) 14-15 слайд. «Çумăр чÿк».

Слайдсемпе ěçлесси: предложенисене кěнекесем çинче тупса вěçлесси, çав вăхăтрахх ěç тетрачěпе ěçлени.

Хǎçан ирттернĕ?(Кĕнеке çинче тупаççĕ).Таллеров «Çăлтăр витěр çÿл курăнать» хайлавěнче.

Юрамасть: стр. 236

РТ (№13)

5) 16 слайд. «Çинçе»

Слайдсемпе ěçлесси: предложенисене кěнекесем çинче тупса вěçлесси, çав вăхăтрахх ěç тетрачěпе ěçлени.

Хǎçан ирттернĕ?(Кĕнеке çинче тупаççĕ).

РТ- №14, (15)

4.Кану саманчĕ (физкультминутка). Кĕвĕ «Акатуй».(Кĕвĕ май тĕрлĕ хусканусем тǎваççĕ)

Алсене, туссем, çěклер-и

Çÿлелле, пуç тăррине?

Шарт та шарт! Çупса илер-и-

Кам савмасть ал çупнине?

Халь ларар-и, ай тăрар-,

Ай ларар-и хăвăртрах?

Ай тăрар-и, ай ларар-и,

Ай тăрар-и харăсрах.

4. Çирěплетÿ. Ушкăнсене пайланса ěçлесси: вăйă «Интереслě ыйту».

1) -Акатуй вăхăтĕнче çамрăксем çăмартасемпе юмăç пǎхнǎ. Мěн пěлесшěн пулнă-ши вěсем?

(Çǎмарта çĕмĕрелмесен тыр-пул ǎнса пулать).

- Мĕншĕн авал акатуйра пуçлǎхсене суйланǎ е çамрǎкраххипе улǎштарнǎ. (çамрǎксем çĕнтернĕ, пуçлǎх çамрǎк пулмалла пулнǎ)

2) -Çумǎр чўк вǎхǎтĕнче патаксенчен çерçисем кǎкарнǎ. Мĕншĕн?

(Çынсем мĕн ыйтса каланине турǎсем патне çитерме - вĕçтерсе янǎ)

-

3) Мĕншĕн çимĕк вǎхǎтĕнче юрланǎ, ташланǎ, савǎнма тǎрǎшнǎ? (Çынсем вилнĕ таванĕсене савǎнǎç кўме тǎрǎшнǎ)

- Мĕншĕн вǎрмантан илсе килнĕ туратсене хапхасем, чўречесем çине тирсе хунǎ?

4)Çинçе вǎхǎтĕнче мĕншĕн ĕçлеме, чечек, курǎк татма е йывǎç çине улǎхма юраман?

(Çанталǎк типĕ тǎма, çил- тǎвǎл тухма е ытти инкексем пулма пултараççĕ тесе шутланǎ).

5) Уй чўк вǎхǎтĕнче апǎс кĕлĕ сǎмахĕсем каласа выльǎхǎн мǎйĕнчен пуçласа çурǎмĕ тǎрǎх шыв юхтарнǎ, мĕне пĕлтернĕ?

( выльǎх силленсе илсен çакǎ турǎсем парнене йышǎннине пĕлтернĕ.)

5. Пěтěмлетÿ. Карточкăсемпе ěçлесси. Хǎш ушкǎн ытларах «ǎс» пуçтарать.

6. АЧАСЕН ПĔЛĔВНЕ ХАКЛАССИ.

7 .КИЛЕ ВАЛЛИ ĔÇ ПАРАССИ: ĕç тетрадĕнчи 39-40 стр. 9, 10,13,15 ĕçсене пурнăçламалла.

Йăла-

йěрке

Уяв ячěсем

Çăва çине кайнă

Вилнисене асăннă

Ăмăртусем ирттернě

Юрланă, ташланă

Вăййа тухнă

Пăтă пěçерса чÿкленě

Акатуй

-

+

+

+

-

-

Çимĕк

+

+

-

+

+

-

Уй-чўк

-

+

-

+

+

+

Çумǎр чўк

-

+

-

-

-

+

Çинçе

-

-

-

+

+

-