Баяндама: Инклюзивті білім берудегі педагогтің рөлі

«№18 ЖББОМ» КММ

Баяндама:

«Инклюзивті білім беру саласындағы педагогтың рөлі»

Дайындаған: бастауыш сынып мұғалімі

Кадирбаева Бекзада Жаксыгелдыкызы

«№18ЖББОМ» КММ

Бастауыш сынып мұғалімі

Кадирбаева Бекзада Жаксыгелдыкызы

Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңында «Білім беру жүйесінің басты міндеттеріне: білім бағдарламаларын меңгеру үшін жағдайлар жасау және жеке адамның шығармашылық рухани және дене мүмкіндіктерін дамыту, адамгершілікпен салауатты өмір салтының берік негіздерін қалыптастыру жеке басының дамуы үшін жағдай жасау арқылы парасатты байыту» деп атап көрсеткен. Осыған байланысты қоғам алдына оқушының жеке басын үйлесімді дамытуа бағыттайтын міндеттер қойылып отыр.

Қазіргі таңда білім беру жүйесінде даму мүмкіндігі шектеулі балаларға айрықша орын бөлінген. Бұл балаларға қатысты біздің алдымызда тұрған негізгі міндет - олардың әлеуметтік ақталуы мен бейімделуіне, қоғамдағы толыққанды өмірге дайындалуына жағдай жасау және көмек көрсету.

Қазіргі таңда барлық әлем жұртшылығының назарын аударып отырған мәселе балалардың жеке сұраныстары мен ерекшеліктеріне ортаның, отбасының қатысуымен білім беру үрдісіне толық қосуды қарастыратын инклюзивті білім беру. Осы жаһандық мәселеге әлем ғалымдары мынадай анықтама береді: инклюзивтік білім беру дегеніміз - барлық балаларды, соның ішінде мүмкіндіктері шектеулі балаларды жалпы білім үрдісіне толық енгізу және әлеуметтік бейімдеуге, жынысына, шығу тегіне, дініне, жағдайына қарамай, балаларды айыратын кедергілерді жоюға, ата-аналарын белсенділікке шақыруға, баланың түзеу-педагогикалық және әлеуметтік мұқтаждықтарына арнайы қолдау, яғни, жалпы білім беру сапасы сақталған тиімді оқытуға бағытталған мемлекеттік саясат. ^[1]

Білім берудің бұл түрінде мүмкіндігі шектеулі баланың өз-өзіне сенімі артады, ол маңайындағылар тарапынан өзіне қолдау бар екенін сезінеді,бұл баланың өзін -өзі бағалай білуіне, қоршаған ортасына сүйіспеншілікпен қарауына , өзін қоғамның толыққанды мүшесі сезуіне жол ашады, осы сенімділіктерін дамыта түсуде әлеуметтік педагогтың ролі зор.Оқытудың бұл түрі арқылы мүмкіндігі шектеулі бала өз қабілетіне сай , ата- анасынан алшақтамай , яғни арнайы мектеп - интернаттарда тұрып оқуға мәжбүр болмай , тұрғылықты жерде білім алып, қоғам біте қайнасып, әлеуметтік жағынан бейімделеді. Ата -анасы да баласының дамуы мен тәрбиесіне белсене қатысып , жеткіншек алдында жауапкершіліктері артады.Әлеуметтік педагог ата -анамен тікелей байланыста болып , баланың білім алуына үлес қосады.

Инклюзивті оқытудың негізгі принциптері:

1. Адам құндылығы оның мүмкіндігіне қарай қабіліттілігімен , жеткен жетісітіктерімен анықталады.

2. Әрбір адам сезуге және ойлауға қабілітті.

3. Әрбір адам қарым -қатынасқа құқұлы

4. Барлық адам бір- біріне қажет

5. Білім шынайы қарым -қатынас шеңберінде жүзеге асады

6. Барлық адамдар құрбы -құрдастырының қолдауы мен достығын қажет етеді

7. Әрбір оқушы үшін жетістікке жету- өзінің мүмкіндігіне қарай орындай алатын әрекетін жүзеге асыру

8. Жан -жақтылық адам өмірінің даму аясын кеңейтеді.^[1]

Мен,өз тәжірибемнен алатын болсам менің сыныбымда яғни, 3 - сыныпта Нурсейітов Мирас деген оқушым оқиды. Мирас сөйлеген кезінде көп тұтығып қалады. Мен Мираспен көптеген жұмыстар жүргізудемін. Мысалы: «Сағат тілі» жаттығуын алайық. Мазмұны: Күлімдеп тұрамыз, аузымызды ашамыз «Бір, екі» деп санап тілімізді жоғарғы, төменгі тістерге кезек-кезек тигіземіз. Астыңғы иек қимылдау керек.

«Барабан». Мазмұны: Езу тартамыз, аузымызды ашамыз. Анықтап қайта-қайта Д-Д-Д-Д деп айтамыз. Дыбысты айқан кезде тіл жоғарғы тістерге жабысып тұрады.

Аузымызды жаппаймыз. Осы жаттығуды орындаған кезде көп бала аузын жауып алады. Оны болдырмас үшін тіспен екі-бір сантиметрлік таяқшаны не осыған ұқсас затты (сызғыш) тістеп тұру керек.

Осы жаттығуларды орындату барысында баланың тілі дамиды.

Баланың ойын дамытып, оны шапшандыққа, тапқырлыққа баулитын жұмыстың бір түрі-бұл жұмбақтар, ребустар, красвордтар құрастыру. Міне, осы жұмыстар Мирасқа көп көмегін тигізуде.

Әр оқушыға арналған жеке даму бағдарламасы олардың

дарындылығын ашып, өмірде өз мамандықтарын тауып, өз орындарын табуда көп көмегін тигізер еді.

Мүмкінді шектеулі балалардың саны

Пайдаланған әдебеттер:

1. Руководящие принципы политики в области инклюзивного образования. Париж, ЮНЕСКО, 2009г

2. Бгажнокова И.М. «Школа для детей с нарушениями интеллекта: тенденции перспективы развития» Дефектология 2004ж

3.Жарықбаев Қ. Жалпы психология, 2000

4.Кемтар балаларды әлеуметтік және медициналық-педагогикалық түзету арқылы қолдау туралы. ҚР 2002ж №343 заңы

5. Қазақстан Республикасының Білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарына арналған мемлекеттік бағдарламасы.-Астана, 2010.