ҚМЖ жоспар Әдеби тіл және оның нормалары (6-сынып)

6-сынып, қазақ тілі Қысқа мерзімді жоспар

Сабақтың тақырыбы: Әдеби тіл және оның нормалары

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға әдеби тіл және оның нормалары туралы білім беру; Жас ерекшеліктеріне сәйкес деңгейлік тапсырмалар орындату.

Сабақтың нәтижесі: Өзара қарым - қатынас жасай білуге дағдыланады. Сыни тұрғыдан ой айта білуге үйренеді.

Қолданылатын әдіс-тәсілдер: Мағынаны тану. ЖИГСО, Диалогтік әңгіме,сұрақ қою, жауап алу. зерттеушілік, топтық әңгіме

Уақы

ты

Сабақтың кезеңдері

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Оқыту үшін бағалау және оқытуды бағалау

Қолданыла

тын ресурстар

10 минут

Кіріспе

Сыныпта жағымды орта қалыптастыру

Кезекшілік

12 минут

Таныстырылым

"Мағынаны тану". Кез келген тіл сол тілде сөйлейтін адамдардың бәріне ортақ, түсінікті болуы керек. Ондай жалпыға ортақ тілді әдеби тіл дейді. Әдеби тілдің тұрақты нормалары болады. Норма дегеніміз- тілдегі белгілі бір заңдылықтарды сақтап, сөздерді дұрыс қолдану деген сөз.

Қазақ тілінің әуенді, әуезді, құлаққа жағымды табиғи қасиетін танытатын ең басты заңы бар. Ол -үндестік заңы. Қазақ тіліндегі сөздер айтылуда сол заңға бағынады. Ауызша сөйлеу тілінде басқа тілден енген сөздер де үндестік заңына сәйкес айтылады, бірақ жазуда олар емлеге бағындырылады. Ауызша тілдің нормалары орфоэпиялық нормалар деп аталады. Мысалы: Ақ үйден шыға келді әнші жігіт- Ағ үйдөн шыға гелді інші жігіт болып айтылады. Ал жазуда олар ескерілмейді, орфографиялық норма негізінде жазылады.

Бірін-бірі бағалау

ҚР-ның Тіл туралы заңы

18 минут

Негізгі бөлім

1-тапсырма. Ақиық ақын Мұқағали Мақатаевтың өлеңін орфоэпиялық норманы сақтай отырып, мәнерлеп оқып шығыңдар. Айтылуы мен жазылуында өзгешелік байқалған сөздер мен сөз тіркестерін кестеге түсіріңдер.

2-тапсырма. "ЖИГСО"- "Бөлшекте, жинақта!". Мәтіндегі қарамен жазылған сөздерді синонимдермен алмастырып жазыңдар. Тапсырма 3 топқа бөлінген.

3-тапсырма. "Сөз-бәйге!". 3 минут ішінде құрамында антоним сөздері бар бірнеше мақал-мәтел жазыңдар. Антоним сөздердің қолданлу себебін түсіндіріңдер.

4-тапсырма. 1) 4 минут ішінде фразеологиялық тұрақты тіркестерді тауып жазыңдар. 2) Осы тұрақты тіркестерге антоним болатын тұрақты тіркестерді табыңдар. 3) Өздерің қалаған тұрақты тіркестерді қатыстырып бірнеше сөйлем жазыңдар. 4) Тілдік норманы анықтаңдар.

Зерттеушілік жұмыс.

Топқа бөлінеді.

Топтық жұмыс жасайды.

Жеке жұмыс

Өз бетінше жұмыс

Бағдаршам

Оқулық

5 минут

Қорытынды

Үйге тапсырма: 5-тапсырма. "Аңдама". Теледидардан берілетін хабарлардығ тіліне мұқият назар аударып, бақылау жаса.

6-тапсырма. Мәтінді өңдеп, көшіріп жаз.

Мұғалімнің бағалауы

Оқулық, қосымша материалдар

Пән мұғалімі: Г. Тенгебаева