10нчы сыйныф өчен татар теленнән һәм әдәбияттан контроль эшләр (рус төркеме)

Кереш контроль эш.

Мөстәкыйль cүз төркемнәре.

1. Тәрҗемәитегез.

а) гаиләм - ______________________________________________________________________

туганың - _______________________________________________________________________

әбиебез - _______________________________________________________________________

бабагыз - _______________________________________________________________________

уллары - ________________________________________________________________________

б) мой дом - _____________________________________________________________________

ваша деревня - __________________________________________________________________

их город - ______________________________________________________________________

его национальность - _____________________________________________________________

наши родственники - _____________________________________________________________

2. Шигырьдән сыйфатларны табыгыз, таблицаны тутырыгыз.

Матур синең юмарт көзләрең,

Ап-ак кышың, яшел җәйләрең.

И туган җир! Җанны эретә

Җылы яңгыр, йомшак җилләрең.

(Зәет Мәҗитова)

Төп дәрәҗә

Артыклык дәрәҗәсе

Чагыштыру дәрәҗәсе

Кимлек дәрәҗәсе

3. Җөмләдәге саннарның төркемчәләрен языгыз.

1. Бүген өмәдә 100ләп кеше катнаша. _______________________________________________

2. Бу заводта меңләгән кеше эшли. _________________________________________________

3. Безнең гимназиядән 10нан артык укучы олимпиадага китте. __________________________

4. Габдулла Тукай 1886нчы елда туган. _____________________________________________

4. Саннарны сүзләр белән языгыз.

1918 ___________________________________________________________________________

78 ___________________________________________________________________________

101 ___________________________________________________________________________

387 ___________________________________________________________________________

49 ____________________________________________________________________________

5. Бирелгән сүзләрдән җөмләләр төзеп языгыз.

Мин

Син

Ул

Без

Сез

Алар

бүген

авылына

яңа

дәрестә

текстны

быел

дөрес

чит тел

яхшы

хат

немец телендә

сүзләрне

язган

сөйләшәчәкбез

өйрәнә башладым

белдегез

өйрәнерләр

җавап бирерсең

________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

6. Тәрҗемә итегез.

1. Я второпях начал собираться.

________________________________________________________________________________

2. Вы одновременно из школы ушли.

________________________________________________________________________________

3. Мы втроем стоим на площади свободы.

________________________________________________________________________________

4. Они сначала спели гимн Российской Федерации, а затемРеспублики Татарстан.

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

5. Потом ты громко засмеялся.

________________________________________________________________________________

6. Скоро мы начнём учиться в высшем учебном заведении.

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Контроль эш № 2.

Фигыль төркемчәләре

1. Шигырьдә хикәя фигыльләр астына сызыгыз, кайсы заманда килүен күрсәтегез.

а) Кешеләргә сыенасы килә,

Суынасы килми хисләрнең.

Күңел күгем әгәр буп-буш калса,

Йолдызларым сүнсә нишләрмен?

(Илсөяр Иксанова)

• Тексттагы 1 фигыль боерык фигыль үткән заман хикәя фигыль

________________________________________________________________________________

• Тексттагы 2 фигыль боерык фигыль теләк фигыль

________________________________________________________________________________

б) Кыз аны күргәч сискәнеп куйды, гаҗәпләнүдән матур күзләре зур булып ачылды. Нигә гаҗәпләнә соң әле ул. (Нәбирә Гыйматдинова)

• Тексттагы 1 фигыль боерык фигыль киләчәк заман хикәя фигыль

• Тексттагы 2 фигыль боерык фигыль инфинитив + мөмкин

2.Тәрҗемә итегез.

1) Эту статью написал один татарский журналист.

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2) Статья должна быть переведена к пяти часам.

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3) Перевод будет закончен вовремя.

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4) Когда будет опубликована ваша книга?

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

5) Статья переведена без ошибок.

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Сорауларгаҗавап бирегез.

1) Син буш вакытта нишләргә яратасың?

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2) Сезнең гаиләгездә нинди бәйрәмнәр күңелле үтә?

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3) Сез кыш көне чаңгыда шуасызмы?

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4) Син өйдә нинди эшләрне яратып эшлисең?

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

5) Син нинди ел фасылын яратасың?

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Еллык йомгаклау контроль эше (татар теле).

1.

Прочитайте текст. Преобразуйте слова, написанные заглавными буквами в конце строк, обозначенных номерами 18-25 так, чтобы они грамматически соответствовали содержанию текста. Заполните пропуски получеными словами. Каждый пропуск соответсвует отдельному заданию.

1

Чиста һава - __________________________иң зур байлыкларыннан берсе.

ТАБИГАТЬ

2

Кызганыч, завод һәм фабрика торбаларыннан ___________________ зарарлы матдәләр, корым, төтен чыга

ҺАВА

3

Алар һаваны ______________________________.

ПЫЧРАТЫРГА

4

Мондый һаваны сулау _______________________ сәламәтлеге өчен зарарлы.

КЕШЕ

5

Пычрак һава ____________________ һәм җәнлекләр өчен дә куркыныч.

КОШ

6

Үсемлекләр дә, хайваннар да, кешеләр дә табигатьтә ____________________.

ЯШӘРГӘ

7

Тереклек яшәсен өчен суларга - һава, эчәргә - су, ашарга - азык, үсәргә кояш __________________________________________ кирәк.

ҖЫЛЫ

8

________________________________ барысы да табигатьтә бар.

БУ

2.

Прочитайте текст. Преобразуйте слова, написанные заглавными буквами в конце строк, обозначенных номерами 26 - 32 так, что они грамматически и лексически соответствовали содержанию текста. Заполните пропуски полученными словами. Каждый пропуск соответствует отдельному заданию.

9

Сабантуй - татар халкының иң ______________________ бәйрәме.

ЯРАТ

10

Ул элек-электән ___________________кыр эшләре тәмамлангач үткәрелгән.

ЯЗ

11

Бәйрәм өчен __________________________, куаклы тигез урын сайлана.

АГАЧ

12

Авыл халкы мәйданга____________________ киенеп, гаилә-гаилә, төркем-төркем булып килә.

БӘЙРӘМ

13

Ат чабышыннан соң колга башына менү, капчык киеп йөгерү, чүлмәк вату кебек ___________________ ярышлар башлана.

КҮҢЕЛ

14

Мәйданда гармун, җыр тавышлары яңгырый. Бөтен кешеләр дә _______________________.

ШАТ

15

Сабантуй бәйрәме барлык татар халкын берләштерә, халыклар ____________________ ныгыта.

ДУС

3.

Сөйләм ситуациясендә туры килгән репликаларны языгыз.

16. Спросите у друга (подруги), какое время года ему (ей) нравится.

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

17.Сообщите бабушке, что вы пойдете в кино с другом.

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

18. Предложите другу (подруге) поехать в лагерь вместе.

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

19. Поинтересуйтесь у учителя, какие книги он любит читать.

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

20. Позвоните другу (подруге) и сообщите , что вы его (ее) ждете в парке.

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4.

Сез татар дустыгыздан хат алдыгыз. Хаттагы сорауларга җавап биреп, аңа хат языгыз. Язма эшегез 80 сүздән торырга тиеш.

...Мин Казан шәһәрендә экскурсиядә булдым. Казан хәзер зурайган һәм матурайган икән. Бик күп спорт объектлары төзелгән .Миңа аеруча "Кырлай" паркы һәм аквапарк ошады.

...Синең Казан шәһәрендә булганың бармы? Казан шәһәренә нинди транспорт белән барырга була?Казанда нинди сувенирлар сатып алдың?

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Татар теленнән 10нчы сыйныф рус төркемендә укучыларның еллык йомгаклау контроль эшен бәяләү:

Бәяләү нормалары:

0 - 14 балл - "2" ле

15 - 19 балл - "3"ле

20-29 балл - "4" ле

30-35балл - "5" ле

Еллык йомгаклау контроль эше (татар әдәбияты).

1.

Прочитайте текст. Определите, какие из приведенных утверждений 9- 16 соответсвуют содержанию текста (1 - текстка туры килә), какие не соответствуют (2 - текстка туры килми)

Әдилә балконга чыкты. Көн бик матур иде. Кыз балконнан үзенең яраткан шәһәрен күзәтте. Агачларда кошлар сайрый. Кечкенә генә бер кыз кошларны ашата. Чыпчык малайлары, сикерешә-сикерешә, асфальттан ипи валчыкларын чүплиләр.

Әнә ишегалдында малайлар йөгерешеп уйнап йөриләр, шау-гөр киләләр. Ә бер малай читтәрәк бераз куркыбрак басып тора. Ул малайларга кызыгып карый. Ә тегеләре, туктап, аңа карап көлешәләр, мыскыллы елмаешалар.

Антон исемле бу малайны Әдилә мәктәптә еш күрә. Ул һәрвакыт коридорда берүзе моңсу гына басып тора.

Әдилә түзмәде, урамга чыгып, малай янына килде. "Нигә яшьтәшләрең белән уйнамыйсың? Нигә алардан куркасың?" - дип сорады.

Малай кыюсыз гына: "Кыйныйлар", - диде.

Башка сыймый: ничек кешене тик торганда кыйнарга мөмкин?

Әдилә малайлар янына килде.

Эш нәрсәдә? Нигә аны кыйныйсыз? - дип сорады.

Малайларның берсе кычкырып көлде. Икенчесе: "Ул көчсез, куркак, безнең кебек түгел", - диде.

Ә малай, куркудан бөрешеп, тизрәк балаларның күзеннән югалырга тырышты. Читтәге куаклар артына барып басты һәм шул урыннан балаларның уеннарын күзәтүен дәвам итте.

1. Әдилә авылда яши.

1) текстка туры килә 2) текста туры килми

2. Кыз үзенең шәһәрен ярата.

1) текстка туры килә 2) текста туры килми

3. Агачларда сыерчыклар сайрый.

1) текстка туры килә 2) текста туры килми

4. Ишегалдында малайлар уйнап йөриләр.

1) текстка туры килә 2) текста туры килми

5. Андрей исемле бу малайны Әдилә еш күрә.

1) текстка туры килә 2) текста туры килми

6. Тиздән бәлеш пеште.

1) текстка туры килә 2) текста туры килми

7. Яшьтәшләре Антонны кыйныйлар.

1) текстка туры килә 2) текста туры килми

8. Антон куркак, көчсез малай.

1) текстка туры килә 2) текста туры килми

2.

Прочитайте тексты и установите соответствие между заголовками 1-8 и текстами А- Е. Запишите свои ответы в таблицу. Используйте каждую букву только один раз. В задании есть один лишний заголовок.

1. Гөлнараның җан дустын яклавы.

2. Тыйнак түгел Кунак.

3. Күрше малае Булатның Гөлнарага бүләге.

4. Гөлнараның көчеккә исем кушуы.

5. Су буенда ял итү.

6. Кечкенә кунак.

7. Кунак анага ялагайлана.

8. Сабыр савытына соңгы тамчы.

А. - Әни, этләргә кайчан акыл керә?

- Әллә синең эттән башка сүзең юкмы? Ике сүзнең берендә гел эт дип торасың, - дип, әнисе кызын тиргәп ташлады. - Эткә түгел, кешеләргә дә акыл керми әле. Дөньяда калмады ул акыл дигән нәрсә. Ә син эт дисең.

Кызы Гөлнарага күрше малае Булат эт баласы бүләк иткәннән бирле ананың тынычлыгы югалды. Дөрес Гөлнара бик сөенде бу бүләккә.

Ә. Йодрык кадәрле генә бу җан иясен ничек кенә иркәләмәде Гөлнара: башларыннан сыйпады, куенына салды, назлы сүзләр пышылдады. Туганнан бирле аягына басып карамаган, дөнья яктысын гомере буена бары тик тәрәзә аша гына күргән Гөлнарага бу көчек моңарчы үзе белмәгән-күрмәгән башка дөньядан килгән бер кунак булып тоелды. Шуңа күрә ул көчегенә исемне дә Кунак дип кушты.

Б. Кунак нәселле эт түгел иде. Йоны сары, күзләре өлгереп җитмәгән шомырт төсендә, борыны кара. Гөлнараларга килгәндә, әле ул бик кечкенә, сөттән башка нәрсә ашамый иде. Кызның әнисе эшкә киткән чакта Кунакка идәндәге тәлинкәгә сөт салып калдыра.

В. Өстәвенә бу Кунак бик үк тыйнаклардан булып чыкмады. Үзенең "күчтәнәчләрен" өйнең теләсә кайсы җиренә салып китә. Бер карыйсың, идәндәге паласны юешли, икенче карыйсың, нәкъ синең юл өстеңә "чүмәләсен" өеп куя. Киим генә дисәң, чүәкләрең, башмакларың урынында булмый. Кайсын карават астыннан, кайсын шкаф артыннан эзләп аласың.

Г. Беркөнне идәнне пычрату гына җитмәгән, Гөлнараның өстеннән юрганын тартып төшергән. Балакай көне буе өстенә ябынмый ятып тәмам туңган. Әнисе кайтып кергәндә, ул дер-дер калтырый иде. Ачуыннан шартлар дәрәҗәгә җиткән ана яңа гына аягыннан салган итеге белән этнең башына кундырды. Кунакка ул болай да соңгы вакытта ачулы иде. Сабыр савытына бусы соңгы тамчы булды.

Д. Башына итек эләккән эт карават астына кереп өрергә тотынды. "Әле син ашаткан хуҗаңа өреп ятасыңмы?" - дип, ана өр-яңадан ярсып эткә ташланды.

- Әнием, кыйнама. Ул гаепле түгел, юрганымны ялгыш үзем төшереп җибәрдем, - диде Гөлнара, җан дустын якларга теләп.

Е. - Кыйнап кына калмыйм, кертеп бирәм мин аны Булатның үзенә.

- Әнием, кертмә инде. Ул бит шундый матур, шундый акыллы...

- Акыллы, имеш. Акыллы җан иясе хуҗасына этлек эшләми. Оятсыз Кунак булды бу.

- Әнием, Кунакны бер юлга гафу ит инде. Яңадан ул болай тәртипсезләнмәс. Әйеме, Кунак?

Кунак, аңлаган кебек итеп, башын кыңгыр салды. Ялагайланып, ана тирәсендә бөтерелә башлады. Аның ашыйсы килә иде. (Фәнис Яруллиннан)

Текстлар

А

Ә

Б

В

Г

Д

Е

Исемнәр

Татар әдәбиятыннан 10 нчы сыйныф рус төркемендә укучыларның еллык йомгаклау контроль эшен бәяләү:

Бәяләү нормалары:

0 - 7 балл - "2" ле

8 - 11 балл - "3"ле

12-13 балл - "4" ле

14-15 балл - "5" ле