Открытый урок по узбекскому литературного языку на тему Алишер Навоий ҳаёти ҳақида

МАВЗУ: Алишер Навоий ҳаёти ҳақида.

МАҚСАД:

а) Ўқувчиларни ғазал мулкининг султони Алишер Навоий ҳаёти билан таништириш.

б) Ўқувчиларни ифодали ўқишга ўргатиш,фикрлаш қобилиятларини ривожлантириб,оғзаки нутқини ўстириб бориш.

в) Бадиий адабиёт ўқишга рағбат уйғотиш,Навоий ғазалларини ўрганишга қизиқтириш.

Дарс жиҳози: Адиб расми,мавзуга оид график кўргазмалар,проектор ва экран, "Ўзбек тилининг изоҳли луғати" китоби.

Дарс услуби: Аралаш.

1. Дарснинг бориши:Ташкилий қисм.

а) Давоматни аниқлаш,дарсга ўқувчилар ҳозирлигини кузатиш.

б) Ҳозир қандай дарс?

в) Баҳорги байрамларни атанг.

2. Ўтган мавзуни мустаҳкамлаш.

Қани ўқувчилар биз адабиёт дарсида қандай мавзуни ўргандик?

1. Ўткир Ҳошимов қандай адиб?

2. Ёзувчининг биринчи китоби қандай номланади?

3. Ёзувчининг қандай қиссалари уни номини машҳур қилди?

4. Урушнинг сўнги қурбони ким?

5. Шоикром нима учун баджаҳл эди?

6. Умри хола нима учун Шоикром бир ҳовлида яшамайди?

7. Умри хола қулпинайни ким учун олади?

8. Умри холани ўғри дейиш мумкунми?

9. Шоикромни айблай оласизми?

1. Урушнинг сўнги қурбони ҳикоясига оид бошқа бир шеърий парча ёд олинг.

2. Ҳикояга хос мақоллар ёд олинг.

3. ЯНГИ МАВЗУ:Алишер Навоий ҳаёти ҳақида.

Шеър.

Навоийнинг сўзи ортидан

Отланасан, отланар йўллар

Қуламасанг инсон отидан

Ҳар қадамда Навоий қўллар.

9-февраль Алишер Навоий таваллуд топган кун.

1. Дарснинг мақсади айтилади.

2. Компьютер орқали Навоий расмлари кўрсатилади.

Алишер Навоий 1441 -йил 9-февралда Ҳирот шаҳрида туғилган.Миллатимиз фахри,шоирларнинг султони мутаффакирларнинг мутаффакири Алишер Навоийнинг асарларини қунт билан ўрганиб борамиз.Алишер Навоий жаҳон адабиётида салмоқли ўрин эгаллйди.Унинг жуда кўп илмий,тарихий асарларидан ташқари,ғазал ва достонларининг ўзи бир неча юз минг мисрани ташкил қилади.

Алишер Навоий ўзбек тили учун кураш байроғини юқори кўтарган шоирдир.Навоийгача ҳамма шоирлар деярли форс тилида ёзар эдилар.Ўзбек тилида ёзиш айб саналар ва ўзбек тилида ёзилган асарларини сарой аҳллари тан олмас эдилар.Ўз ҳалқининг тили учун кураш вазифасини тарих бизнинг буюк Алишер Навоийга юклади.

Навоий "Муҳокаматул луғатайн" номли машҳур асарини ёзиб, ўша даврда "Турк тили" деб аталган қадимги ўзбек тилининг форс тилидан ҳам бой ва ранг-баранг эканини исбот қилди ва ўзбек тилида бир қатор асарлар битди. Бу асарларида ўзбек тилининг бутун бойлиги,жозибаси,

гўзаллиги ўз ифодасини топди.

Инсоний фазилатларни тараннум этувчи "Хамса" китоби муқаддас китобимиз "Қуръони Карим" ва "Ҳадисдан"дан кейинги буюк асардир. Олимлар ҳисоблашига қараганда Навоий ўз асарларида 1 миллион 378 минг 660 та бетакрор сўз ишлатган. Боиси бобомиз фақат туркий эмас форс, мўғил, хитой ва бошқа сўзлардан фойдаланган.

Компьютер орқали музей,кутубхоналар,кўча номлари кўрсатилади.

Луғат иши. Изоҳ талаб сўз.

Эмикдош-ота-оналари бошқа,лекин бир аёлни эмиб катта бўлган болалар.

Мусиқа тинглаш.(Алишер Навоий ғазали)

Ёд ёзув.(А.Навоий ҳикматли сўзи.)

Ёлғончи-киши эмас.

Ёлғон айтмоқ-мардлар иши эмас.

Уч фикрни изоҳлаш.

Тўплаштириш стратегияси.(Навоий)

Саҳна кўриниши.

Алишер Навоий ким? У ҳақида нималарни биласиз? Ғазал ёки ҳикматли сўзлардан намуналар биласизми? Яхшиси Навоийнинг ўзларидан сўрасак-да, синфимизга таклиф қилсак.

Ўқувчи: Алишер Навоий ролида синфга кириб келади ва ўзи ҳақида маълумот беради.

Навоий: Ғурбатда ғариб шодмон бўлмас эмиш.

Эл анга шафиқу меҳрибон бўлмас эмиш.

Дам олиш дақиқаси: Авлодлар ва аждодлар.

Аждодлар: Самарқанду Бухорони биз қурганмиз

Авлодлар: Бизлар эса ўша гўзалликка мафтун бўлганмиз.

Аждодлар: Тил яратдик ёзув туздик

Авлодлар: Қалбимиздан улар бари олган жой.

Аждодлар: Биздан қолди шўх дарёлар,кўллар мусаффо.

Авлодлар: Уларни биз эъзозлаймиз ҳар кун иншалло

Аждодлар: Дунёни сақлар болалар

Авлодлар: 1. Биз истиқлол фарзандлари

2. Ўзбекнинг боласимиз

3. Навоийнинг шогирдимиз.

4. Мустаҳкамлаш: Савол жавоб ўтказиш.

Тест иши асосида ўқувчилар билимини мустаҳкамлаш ва баҳолаш, рағбатлантириш.

Алишер Навоий расми ортига ўз тилакларини ёзишади.

5. Баҳолаш: дарс давомида.

6. Уй иши: Навоий ғазалларидан ёд олиш.