І. Жансүгіров оқуларының сценарийі

Алматы облысы Қаратал ауданы

М. Горький атындағы МДШО орта мектебі

қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі

Л.Ғ. Мұсабекова

Аудандық «Ілияс оқуы» байқауының сцинарийі

Мақсаты: қазақ әдебиетінің талантты ақыны Ілияс Жансүгіровтің ақындық талантын шәкірт жүрегіне ұялату арқылы мәнерлеп жатқа айтуға, поэзияны сүюге, оны бағалай білуге, оқу дағдысын жетілдіре отырып, рухани танымын кеңейту.

Жүргізуші: Берсүгір, Жансүгірден таралғансың,

Тауда туып, тасынан нәр алғансың.

Ерттеп мініп пырағын қара өлеңнің,

Туған тілді жырлауға жаралғансың.

-Армысыздар, жыр сүйер қауым!

« Ілияс Жансүгіровтің есімі туған ел әдебиетінің тарихында Гималайдай зәулім биікте танылды. Сондай-ақ оның Құлагердей дүлдүл ақындығы поэзия «бәйгесінде» әманда алда келіп, Абай мұрасындай мәңгі жасамақ.

Әйгілі ақын, драматург, сөз зергері Ілияс Жансүгіров бұрынғы Қапал уезі, Ақсу болысында (қазіргі Алматы облысы, Ақсу ауданында) туған. Ілияс жас күнінен бастап ән мен күйге, өлең-жырға құмар болып өседі. Ол 1927-1938 жылдары өндірте жазып, поэзия, проза, драматургия, сын, аударма саласында жиырмадан астам кітап шығарып, артына мол өдеби мұра қалдырды. Ақынның эпикалық шығармаларындағы бейнелеу тілінің байлығы, стиль өрнегі, құйылған сөз тасқыны, Ілияс Жансүгіровті қазақ халқының сүйікті қаламгерлерінің бірегейі етті.

Оның шығармаларына арқау болған тақырып өрістері де алуан түрлі. Поэзия, проза, драма салаларындағы шығармаларына өзі ғұмыр кешкен ортадағы нақтылы өмір көріністерінен бастап, тарихи тақырыпқа дейін арқау болып отырады. Қандай тақырыпқа қалам тербесе де ел қамы, халық тағдыры, ұлттың болмыс қасиеті - оның шығармаларының алтын арқауы.

Жерлес ақынымыздың шығармаларын дәріптеу, рухани байлығымызды кеңейту, оқушылар шығармашылығын дамытып, шын дарынды анықтау мақсатында дәстүрлі түрде өтетін аудандық Ілияс оқуын бастауға рұқсат етіңіздер!

Байқаудың ережесімен таныс болыңыздар.

Байқау 4 бөлімінен тұрады:

1 - бөлімде Шығарма немесе І.Жансүгіровтің бір

прозалық немесе поэзиялық шығармасына

талдау жасап, комиссия мүшелеріне алдын ала

тапсырылады.

2 - бөлімде қатысушы І.Жансүгіровтың бір өлеңін жатқа,

мәнерлеп оқиды.

3- бөлімде Қатысушы өз шығармашылығын жатқа

мәнерлеп оқиды.

4- бөлімде талапкер І.Жансүгіровтың прозалық

шығармасынан немесе драматургиясынан жатқа

үзінді оқиды.

Ендеше, байқауға төрелік жасайтын әділ қазылар алқасымен таныс болыңыздар:

1

2____________________________________________________________________

3____________________________________________________________________

4____________________________________________________________________

Жүргізуші

Өнермен өрге қарай басқан қадам.

Өнермен жыр шумағын шашқан қалам

Өлеңмен сусындатқан әрбір жанды

Өнермен мәңгілікке асқақ адам.

Байқаудың бірінші бөлімі бойынша ақын өлеңін жатқа оқуға нөмірі бірінші қатысушымызды ортаға шақырамыз.

Жүргізуші:

Біз қазақпыз ұлысын ардақтаған,
Шабыттана өлеңді тармақтаған.
«Қазағым» деп жырлаған ақын бабам,
Мен сіздерге жырымды арнап бағам

Біздің халық бай шіркін ақындарға,
Ілиястай арқалы ақын барда.
Ақындыққа жас ұрпақ ұмтылады,
Әдебиеттің шыңында атың барда. - дей отырып, байқаудың екінші бөлімін бастаймыз.

Жүргізуші: Әдебиет зерттеушісі Қажым Жұмалиев: «Тілінің көркемдігі, сөз образдарының байлығы жағынан Ілияс қазақ әдебиетінде айрықша орын алады»,-деп Ілиястың көркем сөзге деген шеберлігін бағалайды.

3- бөлім. І.Жансүгіровтың прозалық шығармасынан немесе драмалық шығармасынан жатқа үзінді оқу.

Жүргізуші:

Әдебиетте орның бөлек нар тұлға,
Ұстанымың бопты «Алға, тартынба!»,
Жырларыңды оқиды ұрпақ сүйсініп,
Өшпейтұғын із қалдырдың артыңда.

Бізге сыйлап, кеттің маржан, жақұтты,
Біз ұрпағың едік неткен бақытты!
Менің де өз жүрегімде жырым бар,
Өлең жазам, бос өткізбей уақытты.

Қызығамын жырларыңды жаттауға,
Тырысамын мұраңызды сақтауға.
Ақындықтан жалғап баба мирасын,
Уәде етем, ел үмітін ақтауға! - дей отырып, бүгінгі Ілияс оқуын

аяқтаймыз.

Сөз кезегі әділ қазылар алқасында