Преподавателю
Другое
Рабочая программа по якутской литературе 5 класс

Рабочая программа по якутской литературе 5 класс

Раздел	Другое
Класс	5 класс
Тип	Рабочие программы
Автор	Седалищева Е.И.
Дата	05.10.2015
Формат	docx
Изображения	Нет

Поделитесь с коллегами:

Муниципальная бюджетная общеобразовательная организация

«Харбалахская СОШ имени Н.Е. Мординова - Амма Аччыгыйа»

«Согласовано»

Протокол заседания

методического объединения

учителей родного языка и литературы

№___________ от ______________________________

«Утверждено»

Приказ руководителя

образовательного

учреждения

№__________ от ______________________

Рабочая программа

по родной литературе

Класс: _ 5______________

2015-2016 уч.год.

Саха литературатыгар 5 кылааска үлэлиир программа.

Үлэлиир программа "Норуот айымньыта уонна литература», 5-11 кылаас ,Дьокуускай,1996с. Саха республикатын Үөрэҕин министерствота бигэргэппит программатыгар олоҕуран оҥоһулунна.

Төрөөбүт литератураны орто оскуолаҕа үөрэтии билиҥҥи кэмҥэ маннык сыалы-соругу туруорар:

сахалыы литератураны сэргээн,кэрэхсээн,сатаан,өйдөөн ааҕарга үөрэтии;аахпыты бэйэ сайдыытыгар туһанарга туһулааһын;
ийэ тыл уус-уран күүһүн,кэрэтин,тыл илбиһин,хомуһунун оҕоҕо кыра сааһыттан иҥэрии;
Уус-уран айымньыны,араас геройдарын туһанан төрөөбүт норуот олоҕун,историятын,култууратын,үгэстэрин,сиэрин-майгытын арыйыы;киһи аналын,олоҕу дириҥник,таба өйдүүргэ үөрэтии;
төрөөбүт тылынан уус-уран айымньы айыллар үгэһин,кистэдлэҥин,араас ньыматын билиһиннэрии;
үөрэнээччи айымньылаахтык толкуйдуур уонна айар дьоҕура тобулларыгар суол аһыы;
уус-уран айымньыны уран тыллаах,ураты дьоҕурдаах,талааннаах дьон айарын өйдөтүү.

Саха литературатын оскуолаҕа үөрэтии программатын сүрүн туһаайыылара:

Норуот тылынан уус-уран айымньыта сахалыы уус-уран литература силиһэ,төрдө буоларын аахсан,уус-уран литератураны фольклору кытта ситимнээн үөрэтии.
Айымньыны идейнэй тосхолунан эрэ буолбакка,уус-уран ситиһиитин,үөрэнээччигэ сайдыыны,литературнай үөрэҕириини төһө биэрэр кыахтааҕын сыаналаан талыы уонна таҥыы.
Уус-уран айымньыны айар арааһын,литература теориятын өйдөбүллэрин түмэн,бөлөхтөөн биэрии.Ону үөрэнээччи болҕойоро,бэйэтэ туттарга эрчиллэрэ.
Талан үөрэтии уонна талан ааҕыы хайысхатын тутуһуу.Оҕону баҕаран туран үөрэнэргэ,бэйэни бэйэ санаатын, сатабылын,дьоҕурун сыаналыырга уһуйуу.
Үөрэнээччигэ айарга үөрэнэр, холонор кыаҕы биэрии,тэрийии.сөптөөх үөрүйэҕи, сатабылы иҥэрии, дьоҕура сайдарыгар ирдэбили туруоруу.

5 кылааска үөрэтии ис хоһооно.

Уус- уран айымньыны ааҕарын таһынан,саха литературата үөскээбит уонна сайдан кэлбит суолун билиһиннэрэр соругу туруорабыт.Ол иһин уус-уран айымньы историзм принцибин тутуһан,литература сайдыытын (литературнай процесс) сүрүн түһүмэхтэринэн сааһыланна.Суруйааччы олоҕу көрүүтэ ,философията,эстетикэтэ,айар маастарыстыбата,ураты стилэ анаан-минээн үөрэтиллэр.

Ханнык баҕарар киһи үрдүк уус-уран таһымнаах айымньыны ааҕыыттан дуоһуйар,туох эмэ санааҕа тиийэр.Оттон үөрэнээччисыыйа сайдан иһэр оҕотук өйүгэр-санаатыгар,иэйиитигэр уус-уран айымньыттан сөптөөх хоруйу булан,дьону-сэргэни,олоҕу сылыктыы,быһаара,сыаналыы үөрэнэр.

5 кылааска саха литературатын үөрэтии түмүк ситииһитэ.

1.Үөрэнээччи билиитэ уонна сатабыла:

10-ча хоһоону уонна 2-3 кэпсээнинэн айымньыттан быһа тардыыны өйтөн ааҕар;
уус-уран айымньы олоҕу хоһуйар искусство көрүҥэ,ааспыт,билиҥҥи,кэлэр кэмнээҕи олох уус-уран кэрэһитэ,туоһута буоларын өйдүүр;
саха классик суруйааччыларын олоҕун кэпсээниттэн сорох айымньытын хайдах айбытын билэр;
уус-уран айымньы тиэмэтин,сүрүн санаатын,тутулун,геройдара туох уратылааҕын,майгыннаһарын көмөтө суох арааран билэр,сыаналыыр;
айымньы литература хайа салаатыгар киирэрин(эпос,лирика,драма),ханнык көрүҥэ буоларын арааран билэр;
эпическэй айымньы сюжета олохханнык чахчытыгар олоҕуран суруллубутун быһаарар;айымньы ис номоҕункэм-кэрдии ситимин,хоһуйар кэм бэлиэтин кытта ситимнээн өйдүүр;
айымньыга киһи ис дууһаиын,уйулҕатын майгытын-сигилитин ойуулуур ньымалары кэтээн көрөр.быһаарар,бэйэтэ айан холоноругар туһанар;
айымньы тус-туһунан олуга ситимнээҕин өйдүүр;хас олук айымньы ис номоҕо уонна харахтер арылларыгар туох суолталааҕын быһаарар;
уус-уран айымньыга,геройга ойууланар түгэҥҥэ авторхайдах сыһыаннааҕын кэтээн көрөр,быһаарар;
уус-уран айымньыныайар сүрүн үгэһи ,ойуулуур-дьүһүннүүр ньыма арааһын,истиилин арааран билэр,айымньыны ырытарга,бэйэтэ айан холоноругар,эрчиллэригэр туттар;
уус-уран айымньы туруорар сүрүн ,ойоҕос проблематын өйдүүр,автор ону быһаарар,сыаналыыр суолун сылыктаан болҕойор;
литература үөрэҕэр сыһыаннаах тылдьыты, ыйынньыгы ,энциклопедияны сатаан туһанар.

2. Үөрэнээччи тылын сайдыыта:

айымньыны эбэтэр быһа тардыыны,өйгй үөрэппити литература ханнык көрүҥэ буоларын өйдөөн,хоһоонноохтук,уус-ураннык ааҕар;
олоҥхону толорорго холонон эрчиллэр;
айымньыны уус-ураннык кэпсиир;
аахпыт тиэкискэ судургу эбэтэр уустук былааны оҥорор;
уус-уран айымньыга эбэтэр бэйэ билбитигэр олоҕуранөйтөн суруйар;сүрүн теройу харахтеристикалаан,тэҥнээн,геройдары түмэн эбэтэр утарыта тутан;суруйааччы айар үлэтин харахтеристикалаан,олоҕун кылгас кэпсээнин эбэтэр биир түгэнин бэйэ чинчийиитин түмүгүнэн;айымньы көтөҕөр проблематын,.тылын-өһүн ырытан;уус-уран уратытын,суолтатын быһааран;
өйтөн суруйуу араас ньыматыгар(ойууулаааһын,сэһэргээһин.тойоннооһун) эрчиллэр;
бэйэ санаатын тылынан уонна суругунан этэргэ былаан оҥорор;-аахпыт айымньы,көрбүт киинэ,спектакль,телевизорынан,радионан биэрии уонна искусство атын да көрүҥүн(хартыына,скульптура,уус-уран оноьук уо.д .а.)туһунан бэйэ санаатын этэр.суруйар,аннотация оҥорор;
кыра кээмэйдээх кэпсээни,хоһоону айарга холонор.

Ытык өйдөбүллэри үөрэнээччигэ иҥэрии түмүгэ:

киһи сайдыылаах уонна ситиһиилээх буоларыгар төрөөбүт тылынан ааҕыы суолтатын өйдүүр;уус-уран литератураны тылынан искусство ураты көрүҥүн быһыытынан сыаналыыр;
тулалыыр эйгэ туһунан билии-көрүүааҕыы көмөтүнэн кэҥиирин-дириҥиирин өйдүүр;
норуот айымньытауоннауус-уран литературатасаха төрүт олоҕун-дьаһаҕын,историятын.тылын-өһүн.култууратын көстүүтэ буоларынөйдүүр,сыаналыыр;
Саха сирин,Россия уонна аан дойду норуоттарын чулуу айымньыларын ааҕан,атын норуот култууратын,литературатын ытыктыыр;
үтүөнү-мөкүнү,сырдыгы-хараҥаны арааран,сиэри тутуһуу,амарах,аһыныгас,дьоҥҥо кыһамньылаах майгы үчүгэйгэ тиэрдэрин өйдүүр.

5 кылаас.

Бөлөҕүнэн,пааранан, тус туһаайыылаах дьарык.
Бэриллибит схеманан айымньыны ырытыы,инсценировка,бырайыактааһын.
Бэйэ соҕотоҕун эбэтэр коллективы кытта сэргэ үлэлээһинин тэрийии
. Экскурсиялар ,өйгө үөрэтии,өйтөн суруйуулар,рефераттар

Үөрэнээччи билиитин бэрэбиэркэлиир,хонтуруоллуур үлэлэр көрүҥнэрэ.

5 кылаас

Күннээҕи хатылыыр сорудахтар, тиэмэни түмүктүүр семинар уруоктар, анал тиэмэҕэ диспуттар.
Чиэппэрдээҕи хатылыыр үлэлэр,тургутуктар,литературнай диктаннар.
Бырайыактыыр улэлэр,сыл аҥарынан ,сыл түмүгүнэн хонтуруоллуур үлэлэр,тургутуктар.

5 кылааска саха литературатыгар үөрэтиигэ туттуллар литература.

Учебник

1.Төрөөбүт литературабыт, 5 кылаас, Н.И Филиппова; М.Е Максимова"Бичик»,2008с.

Методическай литературалар,тургутуктар:

1.Аман өс,Н.И.Филиппова,М.Т.Гоголева,"Бичик»,1994с,.

2.Саха тылыгар уонна литературатыгар тирэх бэлиэлэри туһаныы,В.В.Скрябин,Дьокуускай,1993с.

3.Хоһоонноохтук ааҕыы,Е.М.Поликарпова,Дьокуускай,1992с.

4.Төрөөбүт литератураны 4-7 кылаастарга үөрэтии, ,Н.И.ФилипповаДьокуускай,1985с.

5. Төрөөбүт литератураны 7 кылаастарга үөрэтии,А.М.Апросимов,Дьокуускай,1988с.

6.Саха литературатыгар уус-уран литератураны үөрэтии туһунан санаалар,Н.И.Бугаев, ,"Бичик»,1998с.

7.Олоҥхону оскуолаҕа үөрэтии, Н.И.Филиппова, Дьокуускай,1981с.

8.Саха фольклора, , Н.И.Филиппова, Дьокуускай,1986с.

9.Саха литературата үйэлэр кирбиилэригэр,В.Б.Окорокова",Бичик",2000с.

10.Саха литературатын уонна култууратын билиэн-көрүөн баҕалаахтарга,М.А.Попова,Дьокуускай,2000с

.11.Литература теорията,В.Б.Окорокова,Дьокуускай,2000с.

12.Саха литературатыгар тургутуктар,Дьокуускай,2010с.

13Хоһоонноохтук ааҕыыга уһуйуу,В.С.Кривошапкина,Ытык-Күөл,2010с.

Хаһыаттар:

1".Кэскил"

2".Саха сирэ."

3".Кыым."

Сурунааллар:

1".Чолбон."

2".Хатан."

3".Күрүлгэн".

Салаа

Салаа аата

Салаа чааґа

Уруок ахсаана

Ґірэтии

Сайыннарыы

Былаан

Күнэ, ыйа

Бэриллибит

күнэ

Кинигэ - билии төрдө

Кинигэ ки и оло±ор суолтатын ійдітµµ

Аа±ыыга умсугуйууну уґугуннарыы

КТА

Кинигэ биһиги олохпутугар (сыл устата аа5ыахтаах кинигэлэрин испииһэгин билиһиннэрии)

Сахалыы о±о кинигэлэрин билиґиннэрии

Сыалы-соругу таба туруорунуу

Норуот тылынан уус - уран айымньыта.

Остуоруйа алыбар ылларыы.

«Биэс ынахтаах Бэйбэрикээн эмээхсин»

Норуот тылынан уус уран айымньытын кірµІнэрин арааґын билиґиннэрии, остуоруйа уратытын ійдітµµ.

ТэІнээґин.

Фольклор уратытын арааран ійдµµрµн ситиґии.

Остуоруйа дьикти эйгэтэ «Биэс ынахтаах Бэйбэрикээн эмээхсин»

Остуоруйаны аа±ан ійдµµрµн ситиґии.

Сааґылаан кэпсиир дьо±уру сайыннарыы.

Остуоруйа уонна олох

«Көтөрдөр мунньахтара»

Норуот айбыт остуоруйата µтµі±э-кэрэ±э уґуйары ійдітµµ.

Тойоннуур ньыманы сайыннарыы.

Остуоруйа уонна олох

«Үчүгэй үөдүйээн»

Учугэй уонна мікµ ійдібµлµ иІэрии.

ТэІнээґин уонна ырытыы.

КТА

Атын норуоттар остуоруйалара

«Таба хайдах дьиэтийбитин туһунан»

А. Кривошапкин

Хотугу норуоттар остуоруйаларын уратытын биллэрии

ТэІнээґин уонна ырытыы.

Таабырыннары ким айбытай? Норуот таабырыннара

Таабырын киґи ійµн сайыннарар оонньуу кірµІэ.

Тобулук ійµ сайыннарыы µірµйэхтэрэ.

Киһи тыла - ох

Өс хоһоонноро

Сытыы сыаналаан этии уратыта.

Майгыннатыы.

ТСУ

Киһи тыла - ох

О5олор кэпсээн айарга холонуулара

Јс хоґооннорун туґанан кэпсээн айан кіріргі холонуу.

Майгыннатыы.

Салаа

Салаа аата

Салаа чааґа

Уруок ахсаана

Ґірэтии

Сайыннарыы

Былаан

Күнэ, ыйа

Бэриллибит

күнэ

Чабыр5ах тыл гимнастиката

Сылгыны хоһуйуу. Былыргы чабыр5ахтар

Сытыы тыллаах чабыр±ах норуот айымнньытын биир сµрµн уратыта буоларын ійдітµµ.

Ырытыы, майгыннатыы.

КТА

Чабыр5ахсыт - идэ

М. Матахова чабыр5ахтара

Суруйааччы чабыр±а±ын нойосуус µірэтии.

Нойосуус ійдµµр дьо±уру сайыннарыы.

Норуот тылынан уус - уран айымньыта салааны түмүктүүр уруок

Ґірэппити хатылааґын уонна чиІэтии.

Тµмµгµ сылыктааґын.

III

Литературнай остуоруйалар

С.Р. Кулачиков «Чурум -Чурумчуку»

Суруйааччы остуоруйатын тэІнээн кірµµ ньыматынан µірэтии.

ТэІнээґин, сааґылаан ситимнээґин.

Олох уонна остуоруйа

«Чурум -Чурумчуку»

Олох уонна остуоруйа майгыннаґар уонна уратылаґар ірµттэрин ійдііґµн.

ТэІнээґин, майгыннатыы.

«Чурум -Чурумчуку»

Олох уонна остуоруйа майгыннаґар уонна уратылаґар ірµттэрин ійдііґµн.

ТэІнээґин, майгыннатыы.

«Чурум -Чурумчуку»

Олох уонна остуоруйа майгыннаґар уонна уратылаґар ірµттэрин ійдііґµн.

ТэІнээґин, майгыннатыы.

ТСУ

«Арай мин аптаа5ым буоллар»

өйтөн суруйуу

Јйтін суруйуу ньымаларыгар уґуйуу.

Санаатын сааґылаан саІарар уонна суруйар µірµйэх.

Үтүө санаа Т.Е. Сметанин «Күөрэгэй» остуоруйата

Ґтµі санаа киґини кынаттыыр кµµс буоларын ійдітµµ.

Аґыныгас буолуу, дьону кытта тапсар µірµйэх.

«Күөрэгэй»

Ґтµі санаа киґини кынаттыыр кµµс буоларын ійдітµµ.

Аґыныгас буолуу, дьону кытта тапсар µірµйэх.

«Күөрэгэй»

Ґтµі санаа киґини кынаттыыр кµµс буоларын ійдітµµ.

Аґыныгас буолуу, дьону кытта тапсар µірµйэх.

«Күөрэгэй»

Айар уруок

Ґтµі санаа сырдыкка сирдиир - ійтін суруйуу.

Тойоннуур ньыманы туттан сааґылаан айан суруйар дьо±уру сайыннарыы.

КТА

П.А. Ойуунускай

«Мөккүөр»

«Міккµір» остуоруйа этэр ис санаатын ырытыы.

Бэйэ ис санаатын аґа±астык этэ µірэтии.

Салаа

Салаа аата

Салаа чааґа

Уруок ахсаана

Ґірэтии

Сайыннарыы

Былаан

Күнэ, ыйа

Бэриллибит

күнэ

Суруйааччы чабыр5а5а

«Тараас туһунан чабыр5ах» петр Тобуруокап

П. Тобуруокап о±о-аймах тапталлаах суруйааччыта олоххо кістір итэ±эстэри ойуулааґына.

Ырытыы, бодоруґар µірµйэх.

«Чо5ой уонна Ньо5ой»

Болот Боотур

Киґи майгытын итэ±эс ірµттэрин ійдітµµ.

Ырытыы уонна тµмµктээґин.

Кэпсээн

«хайа, кэпсээниҥ?» - саха киһитэ кэпсэтэр киирии тыла.

Суорун Омоллоон

«ХараІа5а тыкпыт сырдык»

Ґірэх баар-бараммат баай ійдібµлµ иІэрии, кэпсээн литература жанрын уратыта буоларын биллэрии.

Сыалы-соругу таба туруорууну уонна сиэр-майгы сыаннастарын ійдііґµн

«ХараІа5а тыкпыт сырдык»

Ґірэх баар-бараммат баай ійдібµлµ иІэрии, кэпсээн литература жанрын уратыта буоларын биллэрии.

Сыалы-соругу таба туруорууну уонна сиэр-майгы сыаннастарын ійдііґµн

«Хараҥа5а тыкпыт сырдык»

Ґірэх баар-бараммат баай ійдібµлµ иІэрии, кэпсээн литература жанрын уратыта буоларын биллэрии.

Сыалы-соругу таба туруорууну уонна сиэр-майгы сыаннастарын ійдііґµн

ТСУ

Түмүктүүр уруок

Ньукуус кэлин туох киһи буола улааппыта буолуой?

Санаа ситимэ

Санаа атастаґыыта, анааран кірір µірµйэ±и иІэрии.

Јйгі оІорон кірір дьо±уру сайыннарыы.

Саха маҥнайгы суруйааччы дьахталларыттан биирдэстэрэ

А.Д. Неустроева «Тиргэһиттэр»

А.Д. Неустроева - саха маІнайгы дьахтар суруйааччыта. Урукку олоххо о±олор дьарыктара.

Проблеманы туруорар уонна быґаарар µірµйэх.

«Тиргэһиттэр»

Урукку саха о±отун оло±о, дьарыга.

Бодоруґуу, сиэр-майгы сыаннастарын ійдііґµн.

«Тиргэһиттэр»

Урукку саха о±отун оло±о, дьарыга.

Бодоруґуу, сиэр-майгы сыаннастарын ійдііґµн.

«Тиргэһиттэр»

Урукку саха о±отун оло±о, дьарыга.

Бодоруґуу, сиэр-майгы сыаннастарын ійдііґµн.

Салаа

Салаа аата

Салаа чааґа

Уруок ахсаана

Ґірэтии

Сайыннарыы

Былаан

Күнэ, ыйа

Бэриллибит

күнэ

«Тиргэһиттэр»

Урукку саха о±отун оло±о, дьарыга.

Бодоруґуу, сиэр-майгы сыаннастарын ійдііґµн.

Н.М. заболоцскай

«Сайылыкка»

Гражданскай сэрии туґунан ійдібµл. Оччотоо±у о±о оло±о.