Преподавателю
Другое
Тақырыптық қосымша материалдар 5-сынып

Тақырыптық қосымша материалдар 5-сынып

Раздел	Другое
Класс	5 класс
Тип	Другие методич. материалы
Автор	Алиева М.С.
Дата	03.11.2015
Формат	docx
Изображения	Есть

Поделитесь с коллегами:

Тақырыптық қосымша материалдар 5-сынып Теміртау қаласының әкімдігінің

«Теміртау қаласының №17 ЖББОМ» коммуналдық мемлекеттік мекемесі

5-сынып

қазақ тілі пәні

Лексика тарауына арналған

қосымша жұмыс дәптері

Құрастырған

қазақ тілі мен қазақ

әдебиеті пәні

мұғалімі

Алиева Мадина Садуакасовна

Тақырыптық қосымша материалдар 5-сынып

Теміртау қаласы

І. Сөздің мағыналарына байланысты тапсырмалар.

тапсырма.

Төмендегі мысалдардағы қарамен жазылған сөздердің мағыналарын анықтап, қандай ұғымда қолданылып тұрғанын табыңдар.

Тас көмірдің қызуы күшті болады. Қырманда еңбек қызу жүруде. Оның қызуы көтеріліп, дәрігерге кетті. Қызба сөйлеуден аулақ бол. Адамның көзі қырағы. Істің көзін білу керек. Көз бояушылыққа жол берме.

тапсырма.

Төмендегі кестені толтыр.

Мысалдар

Тура мағына

Ауыспалы мағына

Сөйлем құраңыз

Қол қою

Құжаттарға қол қою керек.

Қолды болу

Қолы сырқырайды

Өткір қайшы

Өткір көз

Суық су

Суық хабар

Майлы ет

Майлы дастарқан

тапсырма.

Төмендегі сөздерді қатыстырып, сөздердің тура және ауыспалы мағынасына мысал келтіріңдер.

Сыр, көрме, көш, ер, жаз, үй.

тапсырма.

Төмендегі тест тапсырмаларын шешіңдер.

Ауыспалы мағынада тұрған сөзді тап.

А). Қалған ас итке төгілді. Ә). Суық жаңбыр төгіп өтті.

Б). Домбырадан күй төкті. В). Шәугімдегі судың қалғанын төкті

2. Сөздің ауыспалы мағынасын табыңдар.

А). Шеберлікті ұштау. Б). Қаламды ұштау.

Ә). Найзаны ұштау. В).Қайланы ұштау.

3. Тура мағыналы сөзді табыңыдар.

А).Ат ізін суытпау.Ә). Ат ізін салмау.Б).Ат салысу. В).Ат сату.

4. Тура мағынада қолданылып тұрған сөзді табыңыз.

А). Биік сезім. Ә). Биік тұлға. Б). Биік тау. В). Биік ой.

ІІ. Көп мағыналы сөздерге байланысты тапсырмалар. 1

тапсырма.Мына сөздердің мағынасына назар аударыңдар.

Тақырыптық қосымша материалдар 5-сынып

Тарақтың тісі, адамның тісі Көйлектің жағасы, көлдің жағасы

2-тапсырма. Кітап-досың, ақылшың.

Көп мағыналы сөздерді теріп жаз.

1.Қанат құстардың ұшып, қонатын дене мүшесі. Алты қанат ақ орданы тігуге кірісті.

2.Көзім ауырып дәрігерге көрініп жүрмін. Иненің көзіне жіп өткізе алмадым.

3.Сөздің басын арыдан бастады. Адамның басы- Алланың добы.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3-тапсырма. Тапқыр болсаң, тауып көр.

Көп мағыналы сөздердің ішінен алғашқы мағынасын тауып, астын сыз.

А)Сөздің басы, жолдың басы, адамның басы, таудың басы,жұмыстың басы

Б)Кітаптың беті, адамның беті, судың беті, жер беті

В)сағат тілі , кітап тілі, орыс тілі, техника тілі, адам тілі

4-тапсырма. Кім көп біледі?

Көп мағыналы сөздердің қатарын жалғастыр

Адамның аяғы,....

Домбыраның құлағы,....

Жараның ауызы,....

Пышақтың жүзі,.....

Ой толғау.

5- тапсырма

Көп мағыналы сөздердің тілдегі рөлі қандай деп ойлайсың?

Өз пікіріңді жаз.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6-тапсырма.Сауатты болу - мақсатым.

Құрамында көп мағыналы сөздері бар мақал - мәтелдерді жазу

Кісінің кілті- аспанда. Көңіл көзін сөз ашар. Қыз өмірдің-гүлі.т.б.

7- тапсырма. Венн диаграммасы.

Көп мағыналы сөздер

Омоним

ІІІ. Омонимдерге байланысты тапсырмалар.

1 - тапсырма. Кітап- досың, ақылшың.

Төмендегі берілген сөйлемдердің омонимдік мағынасын бір сөйлем арқылы жеткізіп көріңдер.

Үлгі: Ұлы жүз жерінен келген жүз баланың жүздері жайнап, суда жүзіп жүр.

Айт,бөле, той, қой, алма

2-тапсырма.Тапқыр болсаң, тауып көр.

Шешуі омоним болатын жұмбақты шеш.

1.Түспін көзі жеткенге

Өсемін қар кеткенде. (---------)

2.Бірде етік тігемін

Бірде есімдік боламын. (------

3-тапсырма. Кім көп біледі?

Мына омоним сөздермен сөйлем құра.

Біреуі етістік,біреуі зат есімнен болсын.

Қой, сана, той, күл, бақ.

Зат есім

Етістік

Үлгі:қой өрістен келді.

Сен мына сөзіңді қой.

4- тапсырма.Келісіп пішкен тон, келте болмас.

Адамның кейбір дене мүшелерінің атауы көп мағыналы сөз, кейбірі омонимдік мағына береді.Ойлан,тап.

Омоним сөздер Көп мағыналы сөздер

Тақырыптық қосымша материалдар 5-сынып

5-тапсырма. Ой толғау.

Мына ұйқасқа өлең құра.

------------------------------------------қой,

-------------------------------------------қой.

-------------------------------------------- ,

-------------------------------------------сой.

6-тапсырма.Әрі омоним, әрі көп мағыналы болатын сөздерді тауып, мысалмен дәлелде.

7- тапсырма.Төмендегі сөйлемдерді оқып, омонимдерді тауып, омонимдер сөздігінен мағыналарын анықтаңдар.

Жылқыда өт болмайды. Мұз үстінен байқап өт. Шаш - қыздың көркі. Тауықтарға жем шаш. Есік-терезені аш. Балалардың қарыны аш.

Бас ауырды, балтыр сыздады. Аяғыңды тез-тез бас.

ІҮ. Синонимге байланысты тапсырмалар.

1-тапсырма.Тапқыр болсаң, тауып көр.

Синонимдерін жаз.

Сұлу

БатырАлыс

Сыйла

тез

2-тапсырма.Келісіп пішкен тон, келте болмас.

Синонимдік қатарға кірмейтін сөзді алып таста.

Аласа

Пәкене

Кіші

ПәсБағалы

Қымбат

Құнды

Маржан

Көп

Үлкен

Мол

Қыруар

Қатыгез

Қас

Жау

Дұшпан

3-тапсырма.Ой толғау.

Синонимдердіпайдаланып, «Батыр -ел тірегі» деген тақырыпқа

мәтін жаз.

Ү. Антонимдерге байланысты тапсырмалар.

1-тапсырма.Тапқыр болсаң, тауып көр.

Мына мақал-мәтелдерге қажетті антонимдерді жаз

.........бала.........

баламен ойнамайды.

Ашу...............

Ақыл.............

Көз............................................................................................

Қол ..........................................

.................................................

2-тапсырма. Кім көп біледі?

Жұлдызшаларды қос.

*аш * әдемі * жаңа

* тоқ

* мырза

* сараң * көріксіз *ескі

3-тапсырма. Келісіп пішкен тон, келте болмас.

Антонимдік қатарға кірмейтін сөзді алып таста.

Алыс - жақын, халық-жұрт, аспан- дала, аға-іні, биік - аласа, ақ- қара, жоғары - төмен, бар - жоқ, жақсы - жаман.

4-тапсырма. Суретке қарап антоним сөздер жазыңдар.

Тақырыптық қосымша материалдар 5-сынып ---------------------------------------

Тақырыптық қосымша материалдар 5-сынып --------------------------------

5-тапсырма.Синонимдік қатар жаса.

Алыс, ... , ... , ... , ... , ... .

Ұстаз, ... , ... , ... .

Үлкен, ... , ... , ... , ... , ... , ... .

ҮІ. Табуға байланысты тапсырмалар.

Мына мәтіннен табуды табыңдар.

1-тапсырма.

-Кенженің көзі тірісінде, туысқан ішінде бір Шыраққа табынып кетті ғой. Марқұм, сол кезде-ақ қойны-қонышына жинағаны өңшең Шырақтың таратпасы болды ғой. ( М.Әуезов)

-Мырза жігіт шай қояйын ба, сорпа-суымыз пісіп тұр еді, соған қарамаймысың? (Ғ.Мүсірепов).

Сылдыраманың ар жағында, сарқыраманың бер жағында маңыраманы ұлыма жеп жатыр екен, білемені білеп- білеп, бауыздап келдім.

тапсырма.

Өздеріңнің үйлеріңде қолданылып жүрген табу сөздерді жазып көріңдер.

-----------------------------------------------------------------

ҮІІ. Эвфемизм мен дисфемизмге байланысты тапсырмалар.

тапсырма.Төмендегі сөздерді эвфемизммен ауыстырып жазыңдар.

Ұрланды, шолақ, саңырау, сақау, ұры.

2-тапсырма.Төмендегі сөйлемдерден дисфемизмді тауып, эвфемизммен ауыстырып жазыңдар.

Байсал ауылдың ағасы болған еді. Сол кісі кеше өліп қалыпты.

Ей, боқ мұрын, сен де қыз алып қашуға барасың ба?

-------

ҮІІІ. Тұрақты тіркестерге байланысты тапсырмалар

1-тапсырма.Кітап- досың, ақылшың

Ішіне, сыртына көркем шығармадан тұрақты тіркестерді бір бөлек, еркін тіркестерді бір бөлек көшіріп жазу

Ішіне Сыртына

Еркін тіркесТұрақты тіркес

--------------------------------------

---------------------------------------

--------------------------------------

2-тапсырма.Тапқыр болсаң, тауып көр.

Тұрақты тіркестерде қандай қате жіберілгенін тауып, қасына дұрысын жаз.

Жерден алты қоян тапқандай -

------------------------------------------------------------------

Ешкі аузынан шөп алмас-

------------------------------------------------------------------

Екі аяғын екі етікке тығу-

------------------------------------------------------------------

Жаңа жараның аузын ашу-

------------------------------------------------------------------

Жегені жүрегінен шықты-

------------------------------------------------------------------

3-тапсырма. Сен -маған, мен -саған .

Антоним,синоним болатын тұрақты тіркестерді қатыстырып сөйлем құраңдар.

Синонимдер

1.Ит арқасы қиянда ------------------------------------------------

Ит өлген жерде --------------------------------------------------

2.Ай десе аузы,күн десе көзі бар --------------------------------------

Үріп ауызға салғандай ----------------------------------------------

Антонимдер

1.Су жүрек -------------------------------------------------------

Жүрек жұтқан -----------------------------------------------------

2.Төбесі көкке жету -------------------------------------------------

Су сепкендей басылу ------------------------------------------------

3. Ит өлген жерде --------------------------------------------------

4. Мұрнының ұшында -----------------------------------------------

4-тапсырма.Мына суреттерге қатысты тұрақты сөз тіркестерін жаз.

Кім көп біледі?

Тақырыптық қосымша материалдар 5-сынып ------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------

Тақырыптық қосымша материалдар 5-сынып -------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------

Тақырыптық қосымша материалдар 5-сынып -------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------

5-тапсырма.Мына сөздердің мағынасын тұрақты сөз тіркесімен беріңдер.

Момын

------------------------------------------------------------------

Ұялды -----------------------------------------------------------

Ұрысты ---------------------------------------------------------

Қуанды----------------------------------------------------------

Өкінді ------------------------------------------------------------

6-тапсырма.Тапқыр болсаң, тауып көр

Мағынасын ашатын сыңарын тауып, түзу сызықпен қосыңдар.

Графикалық диктант

мұрнын шүйі-

ру

су жүрек

жүрегінің түгі

бар

таяқ тастам

жер

қорқақ жақын батыр менсінбеу

7- тапсырма. Төменде берілген тұрақты тіркестердің сыңарын тауып жалғастырыңдар және сөйлем құрастырыңдар.

Екі езуі ... ... , ------------------------------------------------

Таяқ ... ... , ---------------------------------------------------

Қылышынан ... ... , -------------------------------------------

Бетінен ... ... , -------------------------------------------------

Жібі ... , ------------------------------------------------------

Жүзі ... , ------------------------------------------------------

8- тапсырма.Мына тұрақты тіркестегі жетіспей тұрған сөзді суретпен бер.

Үлгі.

Тақырыптық қосымша материалдар 5-сынып аузынан шөп алмас.

... арқасы қиянда.

... адым жер.

... тастам жер.

... шаптырым жер.

... жалағандай.

9-тапсырма. Мына сөйлемге керекті тұрақты тіркестерді табу үшін қай төлді таңдаймыз?

Асан - бала. Ол ауылына .

Тақырыптық қосымша материалдар 5-сынып

қой аузынан ат ізін салмайды мал аласы айдағаның бес

шөп алмайтын сыртында ешкі ысқыры-

ғың жер жарады

ІХ. Мақал-мәтелдерге байланысты тапсырмалар.

1-тапсырма.Төмендегі мысалдардан тұрақты тіркестердің астын бір сызықпен, мақал-мәтелдердердің астын ирек сызықпен сызып, көшіріп жазыңдар.

Ішінде ит өліп жатыр. Отансыз адам - ормансыз бұлбұл. Сойып қаптап қойғандай. Оқу - инемен құдық қазғандай. Айылын да жимайды. Алыстағы ағайыннан, жақындағы көрші артық. Кісі заты - кіршіл. Алтау ала болса, ауыздағы кетеді, төртеу түгел болса, төбедегі келеді. Аузының салымы бар . Табанынан таусылды.

2-тапсырма.Мына суреттерге қарап мақал-мәтел жазыңдар.

Тақырыптық қосымша материалдар 5-сынып -------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------ Тақырыптық қосымша материалдар 5-сынып ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Тақырыптық қосымша материалдар 5-сынып -----------------------------------------------

3-тапсырма. Мақал-мәтелдердің сыңарларын табыңдар.

Елін сүйген ер ... --------------------------------------------

Кісінің кісілігі киімінде емес, ...--------------------------------

Баланың ұяты әкеге, ... ... ... ----------------------------------

Әркімнің өзі шығар ... ... -------------------------------------

Қолы қимылдағаннның ... ... ----------------------------------

Біреуге ор қазба, ... ... ---------------------------------------

4-тапсырма. «Ұяда не көрсең, ұшқанда соны ілесің» деген тақырыпта өз ойыңды мақал- мәтелдерді қатыстыра отырып жаз.

Х. Кәсіби сөздерге байланысты тапсырмалар.

1-тапсырма.

Мына сөздер қай мамандық иелеріне қатысты?

Кәсіби сөздер

Мамандық иелері

Сот, жаза, үкім, айыпкер, тергеу

Дәрі, науқас, емхана, дәрігер

Сабақ, тоқсан, баға, оқулық

Томаға, тұзақ, қанжыға

Мұрап, шит, қоза

2-тапсырма. Сен -маған, мен -саған .

Екі оқушы әр түрлі кәсіп иелері туралы мақал айтып жарысады.

3-тапсырма .Ой толғау.

«Кім болам?» тақырыбына ойтолғау жазыңдар.

4-тапсырма.Ата-аналарыңның кәсібіне байланысты сөздерді жаз.

тапсырма.

Мына кәсіп түрлеріне байланысты қандай сөздер білесіңдер?

Тақырыптық қосымша материалдар 5-сынып

тапсырма.Аңшылыққа байланысты кәсіби сөздерді тауып жазыңдар.

ХІ. Диалект сөздерге байланысты тапсырмалар.

1-тапсырма.Берілген әдеби сөздердің диалектілік қолданыстағы түрін жаз.

Сіріңке

Әпке

кіші

Үлкен

тапсырма.Тапқыр болсаң, тауып көр.

Бәдірен, бақыр, шекер, сым, дөкей, қалақ, сібірткі, леген, кірлен, әпше, оттық, азан, дәке сөздерінің әдеби тілдегі баламасын тап.

------------------------------------------------------------------

3-тапсырма.Сен -маған, мен -саған .

Бір оқушы диалект сөздерді қатыстырып сөйлем айтады,екіншісі сөйлемдегі диалект сөзді табады.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4-тапсырма.Берілген сөздердің әдеби тілдегі баламасын жазып, сөйлем құраңдар.

Сым, сіріңке, малақай, құлақшын, бақыр, шылапшын, күрте, пиалай, телпек.

5-тапсырма.Сауатты болу -мақсатым

Сіріңке, шалбар, шелек, әпке, қияр, леген, таңертең, қабырға сөздерінің диалект түрлерін жаз.

------------------------------------------------------------------

6-тапсырма.

Мына суретке қарап диалекті сөз және әдеби тілдегі баламасын жаз

Тақырыптық қосымша материалдар 5-сынып

------------------------------------------------------------------

ХІІ. Термин сөздерге байланысты тапсырмалар.

1-тапсырма.Қай ғылымға тән терминдер? Сызбамен көрсет.

антоним география

теңдеу қазақ тілі

бокс математика

құрлық спорт

2-тапсырма .Тапқыр болсаң, тауып көр.

Бір әріптен тұратын қазақ тілінің терминдерін жаз

Қазақ тілі

Математика

География

Биология

3-тапсырмаӘр ғылымға тән термин сөздерді ата.

4-тапсырма.Ой толғау.

Өзіңе ұнайтын сабақ туралы

Мен ----------- сабағын ұнатамын,

себебі... --------------------------

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------толғау жаз.

тапсырма.Оқулықтарыңның ішінен әр ғылымның термин сөздерін жазып келу

------------------------------------------------------------------

ХІІІ. Жаңа сөздерге байланысты тапсырмалар.

1-тапсырма.Тапқыр болсаң, тауып көр

Суреттің орнына жаңа сөзді қойып жаз. Өзің де осындай суретті сөйлем құрап көр.

Мен Тақырыптық қосымша материалдар 5-сынып ұшқанын көрдім. Ол маған қатты ұнады.

Мен өскенде Тақырыптық қосымша материалдар 5-сынып болуды армандаймын.

2-тапсырма. Кітап- досың, ақылшың.

Оқулықта берілген жаңа сөздерді әр топқа бөліп жаз.

Техника

-------------

Егемендік

----------

Ғарыш

-----------

Экономика

--------------

Ғалым

3-тапсырма.Ой толғау.

Жаңа сөздерді қолданып фантастикалық әңгіме жаз.

4-тапсырма.Қазақ тілінің мемлекеттік тіл мәртебесін алғаннан кейінгі жаңа сөздерді жазып келу.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5- тапсырма.Тілімізге енген жаңа сөздерді пайдалана отырып суретті сөйлем жазыңдар.

Үлгі.

Тақырыптық қосымша материалдар 5-сынып қаламызға көрік беріп тұрады..

ХІҮ Кірме сөздерге байланысты тапсырмалар.

1-тапсырма.Тапқыр болсаң, тауып көр.

Қазіргі кезде төмендегі кірме сөздердің қайсысының баламасы бар?

Тауып жаз.

Үлгі:Самолет- ұшақ,....

Фонтан, вертолет, помидор, аптека, гимн, права, музей, магазин, универсал, т.б.

------------------------------------------------------------------

2-тапсырма.Кім көп біледі?

Кірме сөздерді мағынасына қарай топтап жаз.

Тұрмыс қажетіне қатысты сөздер

Әкімшілік басқару ісіне байланысты сөз

Ғылым мен мәдениетке

байланысты сөздер

3-тапсырма. Келісіп пішкен тон, келте болмас.

Кірме сөздердің қазақ тіліндегі синонимдерін тауып көріңдер.

Ғұлама

---------------------------------------

-------------

Ғибрат

--------------------------

------------

Пұл

-----------------------------

----------

Парасат

----------------------------------------

-------------

Сарбаз

----------------------

ХҮ. Көнерген сөздерге байланысты тапсырмалар

тапсырма.

Тапқыр болсаң, тауып көр.

Бұрын көнерген сөздер қатарында болып, қазір қолданылып жүрген сөздерді атаңдар.

2-тапсырма.Кім көп біледі?

Көнерген сөздерді ұғым атауына топтап жаз

әкімшілік, әлеуметтік

әскери қару -жарақтар

Ыдыс-аяқ, үй мүліктері

Киім-кешек атаулары

3-тапсырма. Келісіп пішкен тон, келте болмас.

Халқымыздың салт -дәстүр, әдеп -ғұрыптарының қайсысы көнергенін, қайсысы тұрмысымызда қазір де қолданылатынын айтып, мағыналарына түсінік беріңдер ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

тапсырма.Ой толғау

«Ер қаруы-бес қару» деген мақалдықалай түсінесің? Ол қандай қарулар?

5.Сауатты болу -мақсатым

Керекті сөзді тап.

------- ----------ешкі терісінен жасаған

ас құятын ыдыс.

------ -----------садақтың жебесін салып,

белге байлайтын жеке-жеке ұясы бар

оқ салғыш.

-------------- - әйелдердің асыл тастармен

безендіріп жасалған ерте кездегі бас киімі.

Тақырыптық қосымша материалдар 5-сынып ШанашҚорамсақСәукеле

загрузить