6 - сыныпқа арналған қазақ әдебиетінен жұмыс даптері

1. Қазақ әдебиетінің түрлері

___________________ ____________________

1. ____________ әдебиеті дегеніміз - _____________________ ________________________________________________________________________________________________________________________

2. ____________ әдебиеті дегеніміз - _____________________ ________________________________________________________________________________________________________________________

2. Халық ауыз әдебиетінің түрлері:_____________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Тұрмыс - салт жырлары дегеніміз - ____________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4.

5. Сәйкестендір

Қой сүйеді баласын «боташым» деп

Сиыр сүйеді баласын «құлыным» деп

Түйе сүйеді баласын «қоңырым» деп

Ешкі сүйеді баласын «торпағым» деп

Жылқы сүйеді баласын «лағым» деп

6. Әр түліктің иесін тап

Қой - ___________________________

Сиыр - __________________________

Түйе - __________________________

Ешкі - __________________________

Жылқы - ________________________

7. Наурыз жырында қандай бата - тілек айтады? Жатқа жаз.

______________________________

______________________________

_____________________________

______________________________

______________________________

______________________________

_______________________________

_______________________________

_______________________________

_______________________________

Мақал - мәтелдер

1. Мақал - мәтелдер - __________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________

2. Мақал - мәтелдердің мәндері, тақырыптары әр алуан:_____ ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Салыстыр

4. Мақал - мәтелдерді жалғастыр:

1) __________ сұлтан болганша,
___________ елінде ұлтан бол.

2)_____________- өлең төсегім.
3)__________________ - тірлік болмас.

4)Алтау ала болса,
_____________________
Төртеу түгел болса,
_____________________

5)___________ тату болса - ат көп,
___________ тату болса - ас көп.

6) Ерді _____________ өлтірер,
Қоянды ____________ өлтірер

7) Болар адам - он бесінде ___________ болар,
Болмас адам - қырық бесінде _________ болар

8) _____________ бірді жығады,
_____________мыңды жығады.

9) Ата көрген ________ жонар,
Ана көрген ________ пішер.

10) ____________ баласын "аппағым" дейді.
____________ баласын "жұмсағым" дейді.

Жұмбақ

1. Жұмбақ - _______________________________________________ _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. М.Әуезов: «_____________________________________________ _______________________________________________________________________________________________» деген.

3. Жұмбақтардың жауабын тап

1. Жайлаған дүниені бір ғажайып,

Тік көтеріп отырар адамдарды _________________

2. Ә, керемет, бір ит бар,

Үй бағады, үрмейді.

Аяғы жоқ жүрмейді.

Темір тықсаң сөйлейді.

Тілін адам білмейді.

Рұқсатсыз ол иттен,

Адам үйге кірмейді.__________________________

3. Қарап тұрсаң өзіне,

Сурет түсер көзіңе.

Ол суретің ұқсайды

Дәл қазіргі кезіңе. __________________

4. Жылмаң-жылмаң етеді,

Жылмаңдап сайдан өтеді.

Із-міз тастап кетеді. _________________

5. Күндіз де жүреді,

Түнде де жүреді,

Аяғы жоқ, қолы жоқ,

Не жүрген жолы жоқ.

Ол не, кім біледі? _____________

6. Шыр-шыр етеді,

Құлағыңнан өтеді.

Ұстай алсаң,

Сөйлеп кетеді. _______________

7. Менің үш көзім бар.

Бір көзім: «Кідір!» дейді,

Бір көзім: «Жүгір!» дейді,

Бір көзім: «Абайла!» дейді

«Қарап ал, маңдайға!» дейді.________________

8. Бір нәрсе бетінде жоқ ой мен қыр,

Өзінің кіндігінен айналып жүр.

Өзіңе назар салып қарасаңыз,

Келбеті жер жүзінің көрініп тұр. ____________________

9. Аяғы жоқ жүреді,

Аузы жоқ сөйлейді. ______________

10. Жапанда бір нәрсе бар аузы жабық,

Ашылар мезгілінде бауырын жазып,

Ішінде толып жатқан қазынасы бар,

Қорек қып пайдаланар тамам халық. _________________

4. Оқу, білім, достық тақырыбына байланысты өз ойыңнан жұмбақ шығар.

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Ертегілер

1. Ертегі дегеніміз - ______________________________________ ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Ертегінің түрлері

__________________ ___________________ _________________

__________________ ___________________ _________________

__________________ ___________________ _________________

__________________ ___________________ _________________

__________________ ___________________ _________________

3. Ертегілердің тәрбиелік мәні қандай? __________________________ ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. Ертегілер қалай тараған?____________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________

«Ер Төстік» ертегісі

1. «Ер Төстік» ертегісі ертегінің қай түріне жатады?

_________________________________________________________

2. Ертегіні бөлімдерге бөліп, ат қойыңдар:

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Образдарды талдау

Кейіпкерлер

Жағымды және Жағымсыз

_______________________ ______________________

_______________________ ______________________

_______________________ ______________________

_______________________ ______________________

_______________________ ______________________

4. Ертегідегі басты кейіпкер - Төстікке мінездеме беріңдер.

«Аяз би» ертегісі

1. «Аяз би» ертегісі ертегінің қай түріне жатады?

_________________________________________________________

2. «Аяз би» ертегісінің басты кейіпкері - ______________________

3. Кейіпкерлері:_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. Құстың жаманы - _________________________

Шөптің жаманы - __________________________

Адамның жаманы - _________________________

4. Меңді сұлу Жаманды не себептен басқалардан артық санады?

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

5. Қырық уәзірдің бір Жаманға татымайтындығын мысалмен дәлелдеңдер.

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

6. Жаманды хан болуға лайық деп, оған «Аяз би» деп ат қоюда қандай мән бар?____________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

7. Бөлімге бөліп, жоспар құрыңдар: ___________________________ _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

«Керқұла атты Кендебай» ертегісі

1. Ертегіге жоспар құр.

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Ертегідегі қарама - қарсы кейіпкерлердің қандай қасиеттер бар:

3. Ер Төстік пен Кендебайды салыстыр

4. Кендебайға ұқсағың келе ме? Қай қасиеттері көбірек ұнады? Қазіргі жастар бойынан осындай қасиеттер кездесе ме? _________________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

«Сырттандар» ертегісі

1. Ертегіні оқып шығып, бөлімдерге бөліп, ат қойыңдар: __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Ертегінің кейіпкерлеріне мінездеме беріңдер:

3. Қара ауыз иттің өлуі нені байқатады? _______________________ _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Аңыз әңгімелер

1. Аңыз дегеніміз - ____________________________________ _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Аңыз әңгіме мен ертегілер арасында қандай айырмашылық пен ұқсастық бар?

3. Аңыз әңгімелерінің кейіпкерлері: _____________________________ ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

ЖИРЕНШЕ ШЕШЕН МЕН ҚАРАШАШ СҰЛУ

1. Жиренше мен қыздың тапқырлығына баға бер.

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Кейіпкерлерге мінездеме бер

3. Мәтін бойынша 5 сұрақты тест құрастыр

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

шешендік сөздер

«тайкелтірдің төрелігі»

1. Шешендік сөз дегеніміз - ___________________________________ ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2.Төле би Тайкелтірді қалай сынады? ________________________ _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Тайкелтір сыннан қалай сүрінбей өтті?

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. Тайкелтірдің тапқырлық сөзін жаз.

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

«Байдалы бидің көңіл айтуы»

1. Шоқан Уәлиханов кім? _____________________________ _______________________________________________________ _______________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Байдалы би Шоқан атасы Уәлиханның үйіне неге келді?

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Айғаным ханым қалай қарсы алды? ________________________ _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. Байдалы бидің көңіл айтқан шешендік сөзін тап.

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

5. Айғаным ханым өкпе - назын қандай сөзбен білдіреді?

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

6. Би қалай жауап береді?

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

«Сырым мен Малайсары»

1. «Сырым мен Малайсары» әңгімесін оқу.

Мәтінмен жұмыс

1. Бата берудегі шешендік сөз.

__________________________________________________________________________________________________________________

2. Қайғы қазамен байланысты туған шешендік сөз.

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Шешендік парасат: ______________________________________ _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. Шешендік сын: _________________________________________ _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

5. Шешендік нақыл: _______________________________________ _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

6. Шешендік ақыл: _________________________________________ _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

7. Шешендік өсиет: ________________________________________ _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

8. Шешендік жұмбақ: ____________________________________ _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

9. Шешендік дау: _________________________________________ _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

ДІНИ ӘҢГІМЕЛЕР

ҚАСИЕТТІ ҚҰРАН КӘРІМ ЖАЙЫНДА

1. Құран - ________________________________________________ ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Құранда неше сүре бар? __________

3. Қари деген кім?

__________________________________________________________________________________________________________________

4. Ғайып - ______________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________________

5. Адам атаны жаратудағы Алланың ойы қандай?

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

6. Адамды Алла қалай жаратты, оның тұңғыш есімі кім?

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

7. Адам ата мен Хауа ананы кім азғырды?

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

8. Алланың ібіліске берген жазасы қандай?

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

«Сымайыл», «зәмзәм»

1. Сымайыл өмірге қалай келді?

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Кейіпкерлерге мінездеме бер

3.Ибраһимнің Сара өтінішін Алла әміріндей орындауы не себепті?

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4.

әдеби ертегілер

Әбділдә Тәжібаев

(1909-1995 ж.)

«ТОЛАҒАЙ»

1. Әдеби ертегілер дегеніміз - ______________________________ _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Ә. Тәжібаев туралы не білесің? ______________________ _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Ә. Тәжібаевтың «Толағай» ертегісінің кейіпкері Толағайдың батырлық қасиетін көрсететін өлең жолын тауып жаз.

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4.

5.Толағай бойындағы қасиеттерді топтастыр

6.Толағай елі үшін қандай іс-әрекет жасады?

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

7. Ақынның Толағайды «Отаны үшін өлді бала?» деген сөзін қалай түсінесің? ____________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________

8. «Толағай» ертегісін сен қалай аяқтар едің?

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

9. Орыс халқының қандай әдеби ертегілерін білесің?

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Ахмет Байтұрсынов

(1873-1938)

1. Ахмет Байтұрсынов өмірі мен шығармашылығы туралы не білесің? ______________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Кімнің шығармаларын қазақшаға аударған?

__________________________________________________________________________________________________________

3. Орыс әдебиетінде мысал шебері деп қандай авторды айтады? Оның қандай мысалын білесің? __________________ _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Мысал туралы

1. Мысал деген не? ___________________________ _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Аллегория дегеніміз не? ____________________________ ______________________________________________________________________________________________________________

3. Қазақ әдебиетінде мысал жанрына қалам тартқан қандай ақындарды білесің? ________________________________ __________________________________________________________________________________________________

4. «Аққу, шортан, һәм шаян» мысалынан қандай қорытынды жасауға болады? _________________________________ _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

5. «Өгіз бен бақа» мысалындағы тұспалдап айту, астарлап білдіру арқылы адам мінездеріне меңзейтінін қай жерден байқауға болады? ________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

6. Көрсеқызарлық, мақтаншақтық дегенді қалай түсінесіңдер?

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

7. «Егіннің бастары» атты мысалдан қандай ойды аңғардыңдар?

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

8. Бірлік, ынтымақ тақырыбына байланысты екі - үш мақал - мәтел жаз: ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Махамбет Өтемісұлы

(1803 - 1846)

1. Махамбет Өтемісұлының өмірі мен шығармашылығы туралы не білесің? ___________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. «Соғыс» өлеңінде қандай оқиға суреттеледі? ___________________ ________________________________________________________________________________________________________________________

3. Өлеңнен Исатайдың сырт тұлғасын, астына мінген атын, жаумен айқасқандығын ерлік бейнесін қалай суреттеген? _________________ ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. Өлең сөздеріне зер салыңдар. Өлеңде «жүрегін оятты» деп, кімді айтып тұр? «Ояту» деген сөз осы жерде қандай мағынада қолданылған? _______________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________5. «Қызғыш құс» өлеңінде ақын өз сөзін қызғыш құсқа арнау арқылы нені меңзеп отыр? ____________________________________________ ____________________________________________________________

Ыбырай Алтынсарин

(1841-1889)

1. Ыбырай Алтынсариннің өмірі мен шығармашылығы туралы не білесің? __________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. «Өзен» өлеңін мәнерлеп оқып, құрылысы мен көріктеуіш құралдарына қарай талда.______________________________________ ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. «Дүние қалай етсең табылады?» әңгімесіндегі қайыршы Антонға бейтаныс кісінің ақылы қалай әсер етті? _________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________

4. Антон бұл сөзден қандай қорытынды шығарды?

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Абай Құнанбаев

(1845-1904)

1. Абай Құнанбаевтың өмірі мен шығармашылығы туралы не білесің? __________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. «Қыс» өлеңін мәнерлеп оқып, құрылысы мен көріктеуіш құралдарына қарай талда.______________________________________ ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Өлеңді неше бөлімге және қалай бөлуге болады?

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

«Ғылым таппай мақтанба»

1. Абай қандай нәрседен жиренуді, неден үйренуді ұсынады?

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Абайдың бес асыл іс деп отырғаны нелер? Ғылым таппай мақтанбау, ғылымға көңіл бөлу, балалықты қию деген сөздерді қалай түсінесіңдер? _____________________________________ ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Өлеңді талдау.

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

СҰЛТАНМАХМҰТ ТОРАЙҒЫРОВ

(1893 - 1920)

1. Сұлтанмахмұт Торайғыров

Кім? Не істеді?

________________________ __________________________

________________________ __________________________

________________________ __________________________

________________________ __________________________

________________________ __________________________

________________________ __________________________

________________________ __________________________

2. «Шілде» өлеңін мәнерлеп оқыңдар. Өлеңдегі әрбір көріністі жеке алып қарап, оның суреттеп тұрған бейнелі сөздерін талдаңдар:

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Өлеңді құрылысына қарай талдап, кейіптеулерді табыңдар:

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. Оқулықтағы суретті пайдалана отырып, «Туған жер» тақырыбына шағын шығарма немесе өлең жазыңдар.

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

мағжан жұмабаев

(1893 - 1938)

1.

2. Ақын «Сағындым» өлеңінде нені және кімді сағынды?

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Ақын абақтыға кімдер үшін түсті?

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4.Өлеңнің тақырыбы мен идеясы қандай?Құрылысына қарай талда.

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

«БАЛАЛЫҚ ШАҚ»

1. Өлеңнің тақырыбы мен идеясы қандай?

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Ақынның сөзінің мәні - балалық шақты патша тағына теңеп, осы бір қымбат уақытты құр жібермей, өнер үйреніп, білім алыңдар деген пікірін өз сөздеріңмен түсіндіріңдер.

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Салыстыр

Жамбыл Жабаев

(1846-1945)

1.

2.Жамбыл не себептен «ХХ ғасырдың Гомері» деп атанған? _______________________________________________________

3. Ақын өлеңдері қандай тақырыпқа жазылған?

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

ӨТЕГЕН БАТЫР

1. Дастанның тақырыбы мен идеясы: ____________________________ ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Мінездеме бер

3.Ұқсастықтары

4. Жырдағы халқымыздың туған жерге және мал жайылымына ерекше мән беретінін қалай аңғаруға болады? Жырда егіншілік кәсіп қалай дәріптелген? ___________________________________________ ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Сәкен Сейфуллин

(1894-1938)

1. Сәкен Сейфуллиннің өмірі мен шығармашылығы туралы не білесің? __________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. «Ақсақ киік» өлеңі қанша буынды және қандай ұйқасты өлең?

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3.Өлеңдегі табиғат көрінісін, киіктің сұлу әрі мүскін халін, адам сезімін ақын қандай сөздермен жеткізген? ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. Киіктің сипаты: _________________________________________ ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

5. «Менің киігім» атты әңгіме жаз.

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Ілияс Жансүгіров

(1894-1938)

1. Ақынның өмір жолын ашу.

2. Ақынның қандай өлеңдерін, поэмаларын білесің? _______________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

«КҮЙ»

(Поэмадан үзінді)

1. Шығармаға жоспар құр

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Қобызшы бейнесі: ______________________________________ _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Анықтау. Ақын қолданған бейнелі сөздерді, теңеу, эпитеттерді табу.

   Теңеу

   Эпитет

   Кейіптеу

   
   

   
   

4. Зерттеу. Күйге тән сипаттар:

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

5. Салыстыру.

С.Сейфуллин «Ақсақ киік» өлеңі

Ортақ қасиеті

І.Жансүгіров «Күй» поэмасы

МҰХТАР ӘУЕЗОВ

(1897 - 1961)

1. . Мұхтар Әуезовтің өмірі мен шығармашылығы туралы не білесің? __________________________________________ _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Ақынның қандай өлеңдерін, әңгімелерін білесің? _______________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

«АҚЫН ҚОНАҚТАР»

(«Абай» романынан үзінді)

1. Мәтінді тұтас оқып, жоспар құр:

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Абайдың науқас күйі, сырт келбеті қалай суреттеледі?

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Абайдың әжесі мен анасы қандай адамдар болған?

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. Абайдың ақын қонақтарға деген ықыласы қандай болды?

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Сәбит Мұқанов

(1900-1973)

1. Ақынның өмір жолын ашу.

2. Ақынның қандай өлеңдерін, поэмаларын білесің? _______________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

«ЛАШЫН»

(«Өмір мектебі» романынан)

1. Шығарма бойынша жоспар құр

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Әңгімеден теңеу, эпитет сөздерді тауып жазыңдар.

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Мына сөздердің мағынасын аш.

* Қадім - _________________________________________________ _________________________________________________________

* Атбегілік - ____________________________________________ _________________________________________________________

* Құсбегілік - _____________________________________________ _________________________________________________________

* Лашын - ________________________________________________ _________________________________________________________

* Дабылдау - ______________________________________________ _________________________________________________________

* Түлек - _________________________________________________ _________________________________________________________

* Саят - _________________________________________________ _________________________________________________________

Ғабит Мүсірепов

(1902-1985)

1. Ғабит Мүсіреповтің өмірі мен шығармашылығы туралы не білесің? __________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________

2. Ақынның қандай өлеңдерін, әңгімелерін білесің? _______________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

____________________________________________________________

«ЖАҢА ДОСТАР»

(«Қазақ солдаты» романынан үзінді)

1. Шығарманың композициялық құрылымы

1.Әңгіменің басталуы: ________________________________________

2. Әңгіменің дамуы: ________________________________________ ___________________________________________________________

3. Әңгіменің басталуы: _______________________________________

4. Әңгіменің байланысуы: _____________________________________

5. Әңгіменің шиеленісуі: ______________________________________

6. Шарықтау шегі: ___________________________________________

7. Әңгіменің шешімі: _________________________________________

8. Қорытынды: ______________________________________________

2. Кейіпкерлеріне мінездеме бер.

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Сен достықты қалай түсінісің? Дос туралы қандай мақал - мәтел білесің? ____________________________________________________ ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Сапарғали Бегалин

(1895-1982)

1. Ақынның өмір жолын ашу.

2. Ақынның қандай өлеңдерін, поэмаларын білесің? _______________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

«БАЛА ШОҚАН»

1. «Бала Шоқан» әңгімесіне жоспар құрып, тақырып қой.

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Бала Шоқанға қандай мінездеме бересің?

3. Сөздікпен жұмыс:

• Күзек - _________________________________________________

• Әбдіре - _______________________________________________

• Ықтияр - _______________________________________________

4. Мысық неден және қандай мүсіндер жасады? Оларды Шоқан қалай бағалады? ________________________________________ _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

5. Шоқанның бала кезіндегі көргендері мен үйренгендерінің болашақ өмірде пайдасы болды ма? ________________________ ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

ИСА БАЙЗАҚОВ

«ЖАЗҒЫ КЕШ»

1. Ақынның өмір жолын ашу.

2. «Жазғы кеш» өлеңін құрылысына қарай талдаңдар.

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Ақынның кешкі шапақтың тууын суреттеген жолдары:

__________________________________________________________________________________________________________________

4. Жазғы кешті елестетіп, шағын әңгіме жазыңдар

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

ҚАЛМАҚАН ӘБДІҚАДЫРОВ

(1903 - 1964)

1. Қ.Әбдіқадыровтың өмірі мен шығармашылығы туралы не білесің? ____________________________________________________________ ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________

2. Қажымұқан жайында не білесіңдер? ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Мұқанның сыртқы түрі, мінез - құлқын қалай суреттеледі? Мінездеме бер.

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. Қазақтың ата - анаға мейірімді болу өнегесі швғармада қалай берілген? Мұқан бойында тағы қандай үлгілі қасиеттер көрінеді?

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

ҚАСЫМ АМАНЖОЛОВ

(1911 - 1954)

1. Ақынның өмір жолын ашу.

2.«Дауыл» өлеңін құрылысына қарай талдаңдар.

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Табиғаттың тылсым күші дауылға көңіл аудара отырып, оған мінездеме беріңдер: __________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. Ақынның дауылды суреттеуде қолданған бейнелі сөздері:

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

ЖҰБАН МОЛДАҒАЛИЕВ

(1920 - 1988)

«Ар - ұят туралы»

1. Ақынның өмір жолын ашу.

2.«Ар - ұят туралы» өлеңін құрылысына қарай талдаңдар.

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Өлеңнің композициясына орай жоспар жасаңдар : ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. Өлеңдегі айтылған ой - пікірлерді өз көзқарастарыңмен толықтырыңдар:

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

СЫРБАЙ МӘУЛЕНОВ

(1922 - 1993)

«Менің Республикам»

1. Сырбай Мәуленов туралы не білесің? _____________________ ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Өлеңді талда (тақырыбы, идеясы, құқрылысы, көріктеуіш құралдары).

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. «Менің Республикам» деген тақырыпта шағын ой толғау жаз.

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

ҚУАНДЫҚ ШАҢҒЫТБАЕВ

(1925 - 2001)

«Сабалақ»

1. Ақынның өмір жолын ашу.

2.«Сабалақ» өлеңін оқып, бөлімдерге бөліп, ат қойыңдар:

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3.Сабалақ кім? Ол жайында не білесіңдер? Өлең мазмұнына сүйене отырып, Сабалаққа мінездеме беріңдер.

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

МҰҚАҒАЛИ МАҚАТАЕВ

(1931 - 1976)

«Фантазия»

1. Сырбай Мәуленов туралы не білесің? _____________________ ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. «Фантазия» деген не?

3. Өлеңді құрылысына қарай талда.

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. Ақын ертегідегі қиял мен бүгінгі шындықты қалай байланыстырған? ________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

СӘКЕН ЖҮНІСОВ

«Ақырғы бәйге»

1. Ақынның өмір жолын ашу.

2.Күреңбай сыншы «Мынау бір пырақ екен» дегенде, ол Құлагердің қандай сипаттарына сүйеніп айтты? ________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Үзіндіні бөлімдерге бөліп, әр тақырып қойып, жоспар құрыңдар.

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

5. Мертіккен Құлагердің және Ақанның трагедиялық жан күйін жазушы қалай суреттеген? _______________________________ __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

ТҰМАНБАЙ МОЛДАҒАЛИЕВ

(1935 жылы туған)

«Бауырлар»

1. Тұманбай Молдағалиев туралы не білесің? ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Өлеңдегі патриоттық идеяны, ақынның үлкен адамзаттық сезімін, ордалы ойын қалай танытады? __________________ ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Өлеңді талда (тақырыбы, идеясы, құқрылысы, көріктеуіш құралдары). _________________________________________ ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. Ақын өлеңінде жел ұшырған қаңбақтай әлемнің әр түпкіріне шашырап кеткен қандас баырларға нендей өтініш, тілек білдіріп отыр? _______________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

ҚАБДЕШ ЖҰМАДІЛОВ

(1936 жылы туған)

«Қозыкүрең»

(«Сәйгүліктер» повесінен)

1. Ақынның өмір жолын ашу.

2.Ағыбайлар қырғыз досы Төреқұл аулына бару сапарына неге ерекше мән берді, қандай сән - салтанатпен сайланып шықты?

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3.Әңгімедегі Саяқбай жылқышы қандай адам? Мінездеме бер.

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4.«Ер сарыса - аруақ, ат арыса - тулақ» деген мақал - мәтелдің мағынасын қалай түсінесің? _________________________________ ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

ФАРИЗА ОҢҒАРСЫНОВА

(1939 жылы туған)

«Оюлар»

1. Фариза Оңғарсынова туралы не білесің? __________________ _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Өлеңді талда (тақырыбы, идеясы, құқрылысы, көріктеуіш құралдары). _________________________________________ ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Халықтың асыл қасиетін өзіне жинақтаған ұлттық қолөнері бұйымдарын, халықтық дәстүрді, өнерді ақынның мейлінше бағалап, қастерлеуінің сыры неде деп білесіңдер?

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. Желбауға, басқұрға, текеметке салынған қазақтың қошқар мүйіз өрнектері ғасырлардан асып жеткенін, енді одан айырылып қаламыз ба деген қаупін ақын қалай берген? ___________________ _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

МҰХТАР ШАХАНОВ

(1942 жылы туған)

«Отырар»

1. Ақынның өмір жолын ашу.

2.Кейіпкерлерге мінездеме беріңдер

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3.Сюжеттік - композициялық жоспар жаса.

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4.Шыңғысхан мен Қайырханды салыстыр.

Шыңғысхан

Ортақ қасиеті

Қайырхан

НӘСІРЕДДИН СЕРӘЛИЕВ

(1930 - 1984)

«Аңсау»

1. Нәсіреддин Серәлиев туралы не білесің? __________________ _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Қария қалаға неге келді? Қаладан қайта алмай қалған соң, қайда түнеп шықпақ болды? ____________________________________ _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Бала кімді аңсап жүреді? Не себептен? ______________________ _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. Баланың шешесі не себепті ұлына бөтен қарияның қасына жатуға рұқсат берді? _____________________________________ _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

5. Әңгіменің тәрбиелік мәні қандай? __________________________ __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

ЖҰМЕКЕН НӘЖІМЕДЕНОВ

(1935 - 1983)

«Сен ақылды болсаң екен...»

«Жаманыңды көрмесем»

1. Ақынның өмір жолын ашу.

2.Өлеңдерді талда (тақырыбы, идеясы, құқрылысы, көріктеуіш құралдары). _______________________________________________ ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Ақын бұл өлеңдерін кімге арнап отыр? ______________________ __________________________________________________________________________________________________________________

4. Әке тілегі не? ___________________________________________ __________________________________________________________________________________________________________________

5. «Әке мен бала достығы» тақырыбына шағын әңгіме құрастыр.

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Мазмұны

Қазақ халқының ауыз әдебиеті..............................................

Ғажайыптар әлемінде...............................................................

Алтын сақа...................................................................................

Әдеби ертегілер туралы...........................................................

Ә.Тәжібаев..................................................................................

Толағай.........................................................................................

Мақал-мәтелдер - халық даналығы.....................................

Адамның қасиеттері туралы айтылған мақал-мәтелдер..........

Жұмбақтар туралы...................................................................

Жұмбақтар...................................................................................

Аңыз-әңгімелер.........................................................................

Жиренше мен хан........................................................................

Әл-Фараби туралы аңыз.............................................................

Қазақ халқының ежелгі дәуір әдебиеті.................................

Мәңгілік өмірді аңсаған Қорқыт...............................................

«Қорқыт ата кітабы»...................................................................

Дерсеханұлы Бұқашжан туралы жыр........................................

ХІХ ғасыр әдебиеті....................................................................

Ғылымға бастар жол....................................................................

Әңгіме туралы..............................................................................

Ы.Алтынсарин...........................................................................

Бай баласы мен жарлы баласы...................................................

А.Құнанбаев................................................................................

Ғылым таппай мақтанба.............................................................

ХХ ғасыр әдебиеті.....................................................................

Мысал туралы..............................................................................

А.Байтұрсынов..........................................................................

Аққу, шортан, һәм шаян.............................................................

Ж.Жабаев....................................................................................

Алатау...........................................................................................

Балаларға......................................................................................

С.Сейфуллин..............................................................................

Дала..............................................................................................

Наурыз...........................................................................................

І.Жансүгіров................................................................................

Көкшетау («Құлагер» поэмасынан үзінді).................................

С.Бегалин.....................................................................................

Бала Шоқан (повестен үзінді).....................................................

М.Әуезов......................................................................................

Әжемнің әңгімесі («Абай жолы» романынан үзінді)...............

С.Мұқанов...................................................................................

Каронмен күрес. («Балуан Шолақ» повесінен үзінді)..............

Ғ.Мүсірепов.................................................................................

Тимка-Димка.................................................................................

Ғ.Мұстафин..................................................................................

Қадірлі қонақ.................................................................................

С.Мәуленов..................................................................................

Менің республикам......................................................................

Мен елімді сүйемін......................................................................

Ш.Мұртаза...................................................................................

Қыз бен бота.................................................................................

Қолданылған әдебиеттер:

1. Әбілқасымова К, Мақпарұлы с, Әрінова Б. Қазақ әдебиеті. Оқу кітабы. (Оқу орыс тілінде жүретін мектептердің 6-сыныбына арналған оқулық) Алматы, «Білім» 2003.

2. ақшолақов Г. Көркем шығарманың эстетикалық табиғатын таныту. Алматы, «Мектеп» 1975.

3. Баймұратова Б. Балалар әдебиетінің хрестоматиясы. Алматы, «Мектеп» 1978

4. Тілешева С. Әдебиет сабағында оқушылардың сөйлеу дағдыларын қалыптастыру. Алматы, «Мектеп» 1978

5. Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық, анықтамалық. Алматы, «Аруна» 2005.